Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
3
Afficher les variantes

Formes fléchies : 
6
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

V.k.e. I. A. (db. an dud, an darvoudoù) 1. GORTOZ UB., UDB. : bezañ en ul lec'h ma tle c'hoarvezout udb., ma tle degouezhout ub., ha chom eno betek ma c'hoarvezo an dra-se, ma tegouezho an den-se. Deuet eo an amzer a c'hortozent pell zo. Ne ran nemet e c'hortoz. Petra a c'hortozit-c'hwi ? Emaint ouzh hor gortoz. Gortoz an tren. Edo abaoe pell o c'hortoz eus e geloù, N'o doa nemet ar marv da c'hortoz. & (impl. dirak un av.) Pêr, kloareg hepken, a c'hortoze bezañ graet abostoler. 2. Trl. Gortoz tro : gortoz e dro. & Gortoz ub. d'ober udb. : gortoz ma ray an dra-se. Gortoz Pêr da zont. Gortoz a reas e wreg da aozan koan. & Gortoz udb., d'ober udb. : gortoz ma c'hoarvezo. An holl a dave mik o c'hortoz ar varn da zont. Edo evel ur c'hi o c'hortoz an taol da gouezhañ warnañ. Gortoz ar glav da devel. & Gortoz udb. digant ub., udb. : gortoz ma vo graet, ma c'hoarvezo. Petra a c'hortozit diganin ? Digant ul lennegezh e c'hortozer from. & Bezañ o c'hortoz tud a-gresk : o c'hortoz bugale da c'henel. 3. (db. un den a gerzh buanoc'h eget unan all) Chom a-sav pe c'horrekaat e gerzhed, ma c'hallo an hini zo war-lerc'h tizhout betek ennañ. Gortoz ac'hanon 'ta ! 4. (dirak ur renadenn a denn d'ur pennad amzer, d'ur c'houlz da zont) Chom en ul lec'h keit-mañ-keit. Ne c'hortozin ket ur c'hardeur ouzhpenn. Gortozit ur pennadig bihan. Na c'hortozit ket miz Eost evit ober an dra-se. Gortozit an noz evit lavaret eo bet kaer an deiz. 5. Gortoz betek, ac'hanen da : betek ar mare-se. Gortoz betek ar Foar. Gortozomp ac'hanen di ! Gortoz ma, ken a, ac'hanen ma: ma c'hoarvezo an dra gortozet. Furoc'h e oa gortoz ac'hanen m'en defe roet e all. Gortoz ma tavo ar glav. Gortoz ken na zeuy Pêr. Gortoz ken a vo paket ar pesked e-barzh ar roued. 6. (dirak un adv.) Chom. Ne c'hortozin ket pelloc'h, hiroc'h. Gortozet em eus pell a-raok embann al levr-se. B. Dre skeud. (db. an traoù) Bezañ en ul lec'h betek ma teuy un darvoud bnk. da zegas cheñchamant. Ar wiadenn a c'hortoze re Kerfalzoù. Ar bagoù a oa war ar porzh o c'hortoz ar mor d'o dihuniñ. II. Ent krenn 1. Chom en ul lec'h betek ma c'hoarvezo udb. pe ma tegouezho ub. Chomit amañ da c'hortoz. N'eo ket prest merenn, ret e vo deoc'h gortoz. Hag e redin d'he gwelet, hep mui gortoz. Kaer am eus gortoz, ne zeu ket. Ret e vije hastañ rak an tren ne c'hortoz ket. 2. Chom a-sav. Gortozit ! gortozit ! 3. Ent strizh Bezañ o c'hortoz : bezañ dougerez. III. A. Tr. adv. 1. DA C'HORTOZ : da c'hortoz ar mare-se. Da c'hortoz e raimp un taol bouloù. 2. Dre hir c'hortoz : o chom da c'hortoz hir amzer. 3. War c'hortoz : o c'hortoz. Bez' e c'hallomp bezañ war c'hortoz d'o gwelet o tont. B. Tr. stl. isur. DA C'HORTOZ MA : betek ar mare ma. Da c'hortoz ma vi prest, ez an d'ober un tamm tro. HS. gedal.

Exemples historiques : 
75
Masquer la liste des exemples

gortoz

1499
Référence : LVBCA p85 (attendre)

gortoz

1659
Référence : LDJM.1 pg atendre

gortoz

1659
Référence : LDJM.1 pg delaier

gortozet

1659
Référence : LDJM.1 pg delaier

M. Petra a c'hortozit-hu dre'n Esperañs ? D. Ar vuhez eternel, pehini etre ar moaienoù all a akuizitomp dre an orezon.

1677
Référence : Do. p17

gortozet bede warc'hoazh

1732
Référence : GReg pg demain (Differer à demain, au lendemain, pp.)

spi evit gortoz al loezned gouez

1732
Référence : GReg pg affust

sic) ne c'horto qet heben

1732
Référence : GReg pg affluence

gortoz

1732
Référence : GReg pg attendre (demeurer jusqu'à ce que)

gortozet

1732
Référence : GReg pg attendre

gortozet

1732
Référence : GReg pg attendre

gortoiñ

1732
Référence : GReg pg attendre

emaon amañ o c'hortoz Kaourintin

1732
Référence : GReg pg attendre (j'attend ici Corentin)

gortozit

1732
Référence : GReg pg (tout-)beau (tellement, modérément)

gortoz bede warc'hoazh

1732
Référence : GReg pg demain (Differer à demain, au lendemain.)

Hast am eus, ne hallan ket gortoz.

1732
Référence : GReg pg hâte (J'ai hâte, je ne puis pas attendre.)

gortoz bede un amzer all

1732
Référence : GReg pg differer (remettre à un autre tems, prolonger)

Mall eo din, ne hallan ket gortoz.

1732
Référence : GReg pg hâte (J'ai hâte, je ne puis pas attendre.)

Mall am eus, ne hallan ket gortoz.

1732
Référence : GReg pg hâte (J'ai hâte, je ne puis pas attendre.)

gortoet bede warc'hoazh

1732
Référence : GReg pg demain (Differer à demain, au lendemain, pp.)

gortoz bede antronoz

1732
Référence : GReg pg demain (Differer à demain, au lendemain.)

gortozet bede antronoz

1732
Référence : GReg pg demain (Differer à demain, au lendemain, pp.)

gortoet bede antronoz

1732
Référence : GReg pg demain (Differer à demain, au lendemain, pp.)

Gortozit un nebeud, na vezin ket pell.

1850
Référence : GON.II pg gortozi (Attendez un peu, je ne serai pas longtemps).

N'em eus netra da c'hortoziñ dioutañ.

1850
Référence : GON.II pg gortozi (Je n'ai rien à espérer de lui).

Bez' e c'hortozomp ac'hanoc'h abaoe kreisteiz.

1850
Référence : GON.II p.80

N’hon eus-ni ket gortozet pell a-walc’h ?

1850
Référence : GON.II p.86, livre second, « N’avons-nous pas attendu assez longtemps ? »

Na pa zistroan ouzhoc'h, na'm gortozot-hu ket ?

1850
Référence : GON.II p.86, livre second, « Quand je retourne vers vous, ne m'attendrez-vous pas ? »

Ur vervadenn a raimp evit gortoziñ ar c'houez.

1850
Référence : GON.II pg bervaden (Nous ferons bouillir un peu le linge, en attendant la lessive).

gortoziñ

1850
Référence : GON.II pg déporta, déporda, géda, gortoz, gortozi (Attendre, être dans l'attente. Guetter. Espérer).

gortozit un nebeud, dilavreg on

1850
Référence : GON.II pg dilavrek

gortoz

1850
Référence : GON.II pg gortoz, gortozi (Attendre, être dans l'attente. Guetter. Espérer).

gortozet

1850
Référence : GON.II pg gortozi (Attendre, être dans l'attente. Guetter. Espérer. Part.)

« Deus 'ta ! Hep paouez 'hed an deiz / C'helli kanañ, kousket en noz : / Labousig koant, me da c'hortoz. »

1867
Référence : MGK p109

« Gortozit c'hoazh, mar plij, ma teui va grweg ganen : / Va mab a zo yaouank, gedit ma vezo den ; / Roit din-me amzer da sevel / Talbenn va zi a-raok mervel. »

1867
Référence : MGK p101

— « Ganto war-benn tri deiz[,] me a c'hello stagañ ; / Da c'hortoz, debromp da gentañ / Kordenn ar wareg-mañ, graet eo bet, me c'hoar vat, / Gant ur vouzellenn oan, dioc'h ar c'hwezh eo anat. »

1867
Référence : MGK p99

Ar giez a ya e-barzh, — gortoz a ra he zro ; / Laoskaat ra warni : eben neuze 'zistro.

1867
Référence : MGK p107

Tud Trelaouenan o doa roet deomp kement a yoa en o zi, evit gwir, mes n’edont ket o c’hortoz ac’hanomp-ni ; dre-se n’o doa poazhet nemet evel m’oant boas da ober evito o-unan.

1878
Référence : EKG.II p.13

Gourvez a ris ha chom a ris evel-se da c’hortoz ma vijent aet kuit evel en dro all. Mes en dro-mañ avat, e oa bet darbet din bezañ tizhet va-unan.

1878
Référence : EKG.II p.91-92

Yann ar Mest n’oa ket evit chom e peoc’h er gêr, re nec’het e oa ; re a c’hoant en doa da c’houzout petra a yoa c’hoarvezet gant e vignon Paol Inizan ; marteze edod war-c’hed anezhañ e Lanzeon zoken, rak pa vezer e poan eo e c’hortozer ar gwir vignon.

1878
Référence : EKG.II p.60

Gortozit un tammig bihan ; bremaik me a [z]euio en-dro.

1878
Référence : EKG.II p.49

gorto

1904
Référence : DBFV pg. -a3 (il attend)

gortoz

1904
Référence : DBFV pg. -a3 (il attend)

gortoz

1909
Référence : BROU p. 244 (on dit également gorto)

gortoz : en — eus ["en gortoz eus"]

1923
Référence : SKET p.177, « Geriadur ar "Skelta Segobrani" (an daou levr kenta) » "Dans l’attente de, en prévision de".

Goude-se, e vanent en o sav a-hed an hent ma tlee an digemeridi a c’hortozed tremen drezañ, e-keit ha ma ’z ae ar pep all eus ar bobl, en o fenn ar renerien hag an henaourien anezho, betek ul lec’h a raed anezhañ Gortozva « lec’h ar gortoz ».

1923
Référence : SKET p.60

DA EVESHAAT : Dreist-holl, lennerien ger, na vez ket e vefec’h souezhet pa welot hor gourdadoù oc’h ober en o buhez, en o menozioù, en o oberoù, evel paganed. Paganed ez oant-i e gwirionez, ha n’oufed gortoz anezho da gomz ha d’en em ren evel kristenien, pa n’oant ket ! Bravoc’h a se n’eo ken an taolioù-kaer o deus graet !

1923
Référence : SKET p.7

Daou, ar re hardishañ, Jojo hag ar Paotr-ruz, a grapas er wezenn, darn abafoc’h, finoc’h marteze, a guntuilhe hag a zebre spezard, kastrilhez da c’hortoz ar per ; darn all gant ar merc’hed a azezas war ar voger.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 39, p.865 (Miz Meurzh 1924)

E porzh ar bagoù, div c’hober hag un toullad bagoù pesketa : bras ha bihan, astennet int war an traezh, o c’hortoz ar mor da zont d’o zihuniñ.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.807 (Miz Genver 1924)

An tri [b]ugelig a oa el liorzh o c’hortoz o breur. An archer a dapas krog enne hag o bountas er sal.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 40, p.895 (Miz Ebrel 1924)

Itron e vo Janedig !… Ha kaer o deus lavaret penaos an itron gozh a zo gwall gazus, tost, ken tost ken he dije touzet kein ul laouenn-dar, lavaret penaos ar marc’heg, goude marv e vamm, ac’h aio adarre da redek e reuz da Vontroulez, da Roazhon ha da Bariz — da c’hortoz, itron e vo Janedig, en karroñs ec’h aio Janedig, ha, n’eus forzh petra a c’hoarvezo, pemzek kant skoed leve he devo.

1925
Référence : BILZ2 p.155

Raktal ar rakzorioù a fiñvas en ur drouzal war o mudurunoù ha, dre[iz ?] an toulloù anezho ec'h en em silas un niver bras a veajourien ker sammet, ar c'halz anezho, hag ul [sic] toullad merien o tistreiñ d'o neizh. Ken niverus all eo war ar frankizenn, an dud a c'hortoz o zro da bignat en tren da gemerout al lec'hioù lezet goullo gant ar re a oa erruet e penn o beaj.

1929
Référence : SVBV p.8

gortoz ma tavo ar glav

1931
Référence : VALL pg attendre

gortoz

1931
Référence : VALL pg attendre

gortoz diouzh

1931
Référence : VALL pg attendre

gortoz tro

1931
Référence : VALL pg attendre

gortoz ken na davo ar glav

1931
Référence : VALL pg attendre

gortoz

1931
Référence : VALL pg attendre

gortoz ar glav da devel

1931
Référence : VALL pg attendre

da c'hortoz

1931
Référence : VALL pg attendre

gortozit

1931
Référence : VALL Rakskrid p XXVII

Karnoediz a ziskenne er Peniti, e-lec'h ma oa hon tud ouzh hor gortoz.

1944
Référence : EURW.1 p40

Ret e oa gortoz ; ne oa ket deuet c'hoazh an eur din da gemerout ma renk e-touez ar pennoù ; ne oan nemet un diskibl bihan n'en doa graet netra ; n'am boa ket zoken [sic] digoret ma beg ur wech dirak ar bobl [zoken]...

1944
Référence : EURW.1 p72

Aogust Cavalier a oa ouzh ma gortoz er gar.

1944
Référence : EURW.1 p79

Ret e oa gortoz a-benn mont dirak ar bobl… ma vije marret ar park, ha ma ne vijemp ket frioù mic’hiek.

1944
Référence : EURW.1 p.206

« Da c’hortoz ma vo gouezet pe wir pe faos eo ar c’heloù trist-se, evomp ur chopinad, ha yec’hed d’ar re vev ! »

1944
Référence : ATST p.16

O c’hortoz e vije pare ar vestrez ?

1944
Référence : ATST p.63

Azezañ a reas ar breur Arturo, da c'hortoz, war ar skabell voas.

1949
Référence : SIZH p.65

Tri c'hard eur e oa c'hoazh da c'hortoz kent serriñ dor an iliz.

1949
Référence : SIZH p.64

Diwezhat e oa ivez ar breur Arturo d'e goan, dre m'en doa re hir-gortozet [hirc'hortozet ].

1949
Référence : SIZH p.66

Hag hi ha Loeiz, ar paourkaezh gour, / En Templ zo klozet 'barzh an tour, / Da c'hortoz, gwell a-se, / D'ar vro paeañ o dle.

1960
Référence : PETO p44

Pa ne fell dit anzav an dra, / Pa respontez n'ouzout netra, / E rankan, trumm, hep gortoz ken, / Az kas emberr d'ar prizon yen.

1960
Référence : PETO p38

Me ' gred din eo deut ar mare / Hag, emezañ, pa 'z eo dare, / Hep gortoz den da vezañ test, / Lâromp : Alea jacta est !

1960
Référence : PETO p78

En aner eo em eus klasket gwelout begoù uhel Inizi Canarias war an tu dehou ; chom a reont kuzhet er vorenn ha dav e vo din gortoz ken an distro evit o damwelout.

1985
Référence : DGBD p15

Dont a reomp a-benn da ziskenn gant straed Pireos ha da barkañ dirak iliz Ayia Triada. Gwelout a ran ma daou eiler, Vlasopoulos ha Dermitzakis, ouzh ma gortoz en enkerzh.

2015
Référence : EHPEA p33

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux