Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
1
Afficher les variantes

Formes fléchies : 
58
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. V.k.e. 1. Diskouez an hent da ub. ; lakaat ub. war an hent mat. Kit da heñchañ anezhañ. Deuit da'm heul, me ho heñcho. & RANNYEZH. Hentañ àr e nerzh. 2. Dre skeud. Skoazellañ ub., e lakaat war an hent ret evit tizhout ur pal bnk. Heñchañ a ra ar re yaouank. Lavaret a reas un nebeud gerioù, da heñchañ anezho. Heñchet fall e oa bet ganto. HS. bleinañ, disac'hañ, leviañ, ren, sikour, skoazellañ, sturiañ. ES. diheñchañ, koll. II. V.g. Ober hent. Tud a vefe prest da heñchañ asambles. Tud o heñchañ war-du Kastell-Paol. III. V. em. EN EM HENCHAÑ : kavout e hent. N'eo ket aes en em heñchañ er gêr-se. An doare d'en em heñchañ war vor.

Exemples historiques : 
36
Masquer la liste des exemples

heñchañ

1659
Référence : LDJM.1 pg adresser, conduire, radresser

heñchet

1732
Référence : GReg pg conduire, guider (conduire, mener, pp.)

heñchañ da ur re

1732
Référence : GReg pg (montrer le) chemin (à quelqu'un)

heñchet ur re

1732
Référence : GReg pg (montrer le) chemin (à quelqu'un)

heñchañ

1732
Référence : GReg pg conduire (guider en chemin), guider (conduire, mener)

heñchañ

1850
Référence : GON.II pg hiñcha ou heñcha (montrer le chemin. mettre sur la route, sur la voie. guider. diriger. voyager).

heñchet

1850
Référence : GON.II pg hiñcha ou heñcha (montrer le chemin. mettre sur la route, sur la voie. guider. diriger. voyager. Part.)

heñchet

1850
Référence : GON.II pg hiñcha ou heñcha (montrer le chemin. mettre sur la route, sur la voie. guider. diriger. voyager. Part.)

Heñchit ar vaouez-se.

1850
Référence : GON.II pg hiñcha ou heñcha (montrez le chemin à cette femme).

C'hwi a heñcho ac'hanon.

1850
Référence : GON.II pg hiñcha ou heñcha (vous me guiderez).

Heñchet em eus alies.

1850
Référence : GON.II pg hiñcha ou heñcha (j'ai souvent voyagé).

heñchañ

1850
Référence : GON.II pg heñcha, heñt, heñd, pg hiñcha ou heñcha (montrer le chemin. mettre sur la route, sur la voie. guider. diriger. voyager).

an aotrou Troude, ar c'horonal, hag eñ desket e-unan gant ar Gonideg, hor mestr deomp-holl, a heñchas anezhañ meur a vloavezh zo

1867
Référence : MGK Rakskrid IX

Ar piltrotig krigner, ar razh lesanvet-mat, / Heñchet gant ar goulm wenn, / E zent 'vel un heskenn, / A droc'h lemm treuz-didreuz skoulmoù krenn ar wiad.

1867
Référence : MGK p48

N'eo ket iskis, evit gwir, en dije keuz da genvreudeur hag o doa bet kement a garantez outañ, hag o doa hen heñchet, eñ c’hoazh yaouank, ken eeun war hent ar Baradoz.

1877
Référence : EKG.I. p.49

Ha n'eo ket marzh kement-se, rak daou zen dall, pa rankont en em heñchañ an eil egile, ne zaleont ket da gouezhañ o-daou war o fenn e foz an hent.

1877
Référence : EKG.I. p.1-2

Heñchet gant ar vran Vesakos, Drutos, mab Karros, a zeuas, goude, eus ar vro-Wenn, gantañ pevar mil pemp kant a baotred ha pevar mil pemp-kant a blac’hed yaouank, nav mil den en holl.

1923
Référence : SKET p.130

Un nebeud bloavezhioù goude-se, war roudoù ar varc’hadourien o heñche, e tigouezhas ar vrezelourien estren a beurwastas ar vro-Wenn oc’h ober enni a bep doare taolioù ferv.

1923
Référence : SKET p.86

O roeñvat hag o seniñ ar c’horn-boud da gelenn ha da heñchañ e genvrezelidi, e renas an argasadenn betek ar penn, hag eñ gloazet hag o redek e wad dre veur a c’houli.

1923
Référence : SKET p.135

En tu all da Blounerin, ur c’hilhog, un toullad yer ha polezi d’e heul, sonn e benn, ruz e gribenn, pluñv e lost gwer-[g]las, lugernus, o vrañsigellat war e gein, a heñche e verc’hed etrezek ur bern teil.« — Rog ! rog ! ko ! ko !… deuit, va dousigoù koant, deuit ! « Hag e skrabe. « — Rog ! rog !

1924
Référence : BILZ1 Niv. 41, p.949-950 (Mae 1924)

Homañ all, koshoc’h he hini, a zo gantañ o c’hoari, he dorn aketus a heñch e gamm[e]doù kentañ ; skuizh ar bugelig, hen lakaat a raio en he barlenn da barlochat.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 47, p.1122 (Miz Du 1924).

heñchañ

1931
Référence : VALL pg aiguille (aiguiller)

Evit-se am boa ur chañs : kaout un den a-vicher d'am henchañ da gregiñ ober ma deskoni war ar voullerezh [sic, moullerezh] en ur gas en-dro ma studi lezennerezh ; e-lec'h krizañ, evel pa oan o vont d'ar golaj, ma c'halon a zigore, tennañ a raen aesoc'h ma alan.

1944
Référence : EURW.1 p78

Ar Mestr, an aotrou Roberts, ma hentas dre ar garidoù don hag ar c'havioù uhel, a oa leun a vengleuzerien o tistagañ pastelloù mein glas, a veze kaset kuit gant un tren bihan.

1944
Référence : EURW.1 p.125

« Biken ne c’hellin dont a-benn da heñchañ ar vag pounner-mañ ; nann biken. »

1944
Référence : ATST p.95

— « Lom, heñchit reizh ar vag ’ta ! » — « Heñchañ mat a ran anezhi, Job. » — « Ne rit ket. Mont a ra he fri da skeiñ ouzh ar ribl ! » — « Ne da ket, Job. » — « Mont a ra, pa lavaran deoc’h. » — « Pa lavaran-me, ne da ket… Oc’ho ! oc’ho !… »

1944
Référence : ATST p.108

Ar c'hloc'h a sonas, ar re « añsien » a heñchas ar re nevez war ar pezh a oa d'ober.

1944
Référence : EURW.1 p32

Klevet em boa lavarout e oa hentet Sant-Charlez gant paotred an dudjentil binvidik.

1944
Référence : EURW.1 p47

Ha plac'hig onest ne ra fent / Ouzh buhez fur, gwazed pa hent ?

1960
Référence : PETO p60

Setu perak 'z an gant gwazed, / Daoust d'o hentañ n'oan ket boazet.

1960
Référence : PETO p61

Hervez ur wreg, pebezh eurvad ! / E c'hellez ma heñchañ peurvat / Oc'h anzav ouzhin war be du / E tiskoachin an trubard du.

1960
Référence : PETO p38

Aet on d'o heul, d'o heul hep keuz ; / Ganto d'am c'haout ezhomm o deus : / Ginidik ' ouzont 'on ac'hann / Hag o heñchin ervat d'ar c'hann.

1960
Référence : PETO p60

"Titouriñ" [a dalvez]: Hentchañ, disaouzanañ.

1960
Référence : PETO p87

Rak ur wech ma oa bet echu gant ar brezel ec'h adkavis an den en devoa va heñchet war-zu Gabon, ha drezañ eo ec'h adkavis labour en Afrika, n'eo ket er vro e oan bet enni a-raok, met en Aod an Olifant.

1985
Référence : DGBD p6

ur riolennad vras ganet diwar nouspet riolenn vihan heñchet gant ar blevennoù war ma brusk... Arabat din fiñval em liñselioù... gleb int gant ar c'hwezenn, met tomm... ma fiñvan e teuint da vezañ yen evel liñsel an hini marv...

1992
Référence : EAZB p.128

Kentizh ha ma veze echu e brezegenn a-zivout al livouriezh pe ar weladenn heñchet e sal an taolennoù e tistroe d'e wir anien, a oa ar rogentez hag an dispriz ouzh ar re all.

2015
Référence : EHPEA p56

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux