Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
1
Afficher les variantes

Formes fléchies : 
58
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. V.k.e. 1. Diskouez an hent da ub. ; lakaat ub. war an hent mat. Kit da heñchañ anezhañ. Deuit da'm heul, me ho heñcho. & RANNYEZH. Hentañ àr e nerzh. 2. Dre skeud. Skoazellañ ub., e lakaat war an hent ret evit tizhout ur pal bnk. Heñchañ a ra ar re yaouank. Lavaret a reas un nebeud gerioù, da heñchañ anezho. Heñchet fall e oa bet ganto. HS. bleinañ, disac'hañ, leviañ, ren, sikour, skoazellañ, sturiañ. ES. diheñchañ, koll. II. V.g. Ober hent. Tud a vefe prest da heñchañ asambles. Tud o heñchañ war-du Kastell-Paol. III. V. em. EN EM HENCHAÑ : kavout e hent. N'eo ket aes en em heñchañ er gêr-se. An doare d'en em heñchañ war vor.

Exemples historiques : 
37
Masquer la liste des exemples

heñchañ

1659
Référence : LDJM.1 pg adresser, conduire, radresser

heñchañ

1732
Référence : GReg pg conduire (guider en chemin), guider (conduire, mener)

heñchet

1732
Référence : GReg pg conduire, guider (conduire, mener, pp.)

heñchañ da ur re

1732
Référence : GReg pg (montrer le) chemin (à quelqu'un)

heñchet ur re

1732
Référence : GReg pg (montrer le) chemin (à quelqu'un)

heñchit ar vaouez-se

1850
Référence : GON.II pg hiñcha, heñcha

c'hwi a heñcho ac'hanon

1850
Référence : GON.II pg hiñcha, heñcha

heñchet em eus alies

1850
Référence : GON.II pg hiñcha, heñcha

hentet

1850
Référence : GON.II pg hiñcha, heñcha

heñchañ

1850
Référence : GON.II pg heñcha, hiñcha

heñchañ

1850
Référence : GON.II pg heñcha, heñt, heñd, hiñcha, heñcha

heñchet

1850
Référence : GON.II pg hiñcha, heñcha

heñchet

1850
Référence : GON.II pg hiñcha, heñcha

hentañ

1850
Référence : GON.II pg hiñcha, heñcha

an aotrou Troude, ar c'horonal, hag eñ desket e-unan gant ar Gonideg, hor mestr deomp-holl, a heñchas anezhañ meur a vloavezh zo

1867
Référence : MGK Rakskrid IX

Ar piltrotig krigner, ar razh lesanvet-mat, / Heñchet gant ar goulm wenn, / E zent 'vel un heskenn, / A droc'h lemm treuz-didreuz skoulmoù krenn ar wiad.

1867
Référence : MGK p48

N'eo ket iskis, evit gwir, en dije keuz da genvreudeur hag o doa bet kement a garantez outañ, hag o doa hen heñchet, eñ c’hoazh yaouank, ken eeun war hent ar Baradoz.

1877
Référence : EKG.I. p.49

Ha n'eo ket marzh kement-se, rak daou zen dall, pa rankont en em heñchañ an eil egile, ne zaleont ket da gouezhañ o-daou war o fenn e foz an hent.

1877
Référence : EKG.I. p.1-2

O roeñvat hag o seniñ ar c’horn-boud da gelenn ha da heñchañ e genvrezelidi, e renas an argasadenn betek ar penn, hag eñ gloazet hag o redek e wad dre veur a c’houli.

1923
Référence : SKET p.135

Un nebeud bloavezhioù goude-se, war roudoù ar varc’hadourien o heñche, e tigouezhas ar vrezelourien estren a beurwastas ar vro-Wenn oc’h ober enni a bep doare taolioù ferv.

1923
Référence : SKET p.86

Heñchet gant ar vran Vesakos, Drutos, mab Karros, a zeuas, goude, eus ar vro-Wenn, gantañ pevar mil pemp kant a baotred ha pevar mil pemp-kant a blac’hed yaouank, nav mil den en holl.

1923
Référence : SKET p.130

En tu all da Blounerin, ur c’hilhog, un toullad yer ha polezi d’e heul, sonn e benn, ruz e gribenn, pluñv e lost gwer-[g]las, lugernus, o vrañsigellat war e gein, a heñche e verc’hed etrezek ur bern teil.« — Rog ! rog ! ko ! ko !… deuit, va dousigoù koant, deuit ! « Hag e skrabe. « — Rog ! rog !

1924
Référence : BILZ1 Niv. 41, p.949-950 (Mae 1924)

Homañ all, koshoc’h he hini, a zo gantañ o c’hoari, he dorn aketus a heñch e gamm[e]doù kentañ ; skuizh ar bugelig, hen lakaat a raio en he barlenn da barlochat.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 47, p.1122 (Miz Du 1924).

heñchañ

1931
Référence : VALL pg aiguille (aiguiller)

« Biken ne c’hellin dont a-benn da heñchañ ar vag pounner-mañ ; nann biken. »

1944
Référence : ATST p.95

Evit-se am boa ur chañs : kaout un den a-vicher d'am henchañ da gregiñ ober ma deskoni war ar voullerezh [sic, moullerezh] en ur gas en-dro ma studi lezennerezh ; e-lec'h krizañ, evel pa oan o vont d'ar golaj, ma c'halon a zigore, tennañ a raen aesoc'h ma alan.

1944
Référence : EURW.1 p78

Ar Mestr, an aotrou Roberts, ma hentas dre ar garidoù don hag ar c'havioù uhel, a oa leun a vengleuzerien o tistagañ pastelloù mein glas, a veze kaset kuit gant un tren bihan.

1944
Référence : EURW.1 p.125

Klevet em boa lavarout e oa hentet Sant-Charlez gant paotred an dudjentil binvidik.

1944
Référence : EURW.1 p47

— « Lom, heñchit reizh ar vag ’ta ! » — « Heñchañ mat a ran anezhi, Job. » — « Ne rit ket. Mont a ra he fri da skeiñ ouzh ar ribl ! » — « Ne da ket, Job. » — « Mont a ra, pa lavaran deoc’h. » — « Pa lavaran-me, ne da ket… Oc’ho ! oc’ho !… »

1944
Référence : ATST p.108

Ar c'hloc'h a sonas, ar re « añsien » a heñchas ar re nevez war ar pezh a oa d'ober.

1944
Référence : EURW.1 p32

Hervez ur wreg, pebezh eurvad ! / E c'hellez ma heñchañ peurvat / Oc'h anzav ouzhin war be du / E tiskoachin an trubard du.

1960
Référence : PETO p38

Aet on d'o heul, d'o heul hep keuz ; / Ganto d'am c'haout ezhomm o deus : / Ginidik ' ouzont 'on ac'hann / Hag o heñchin ervat d'ar c'hann.

1960
Référence : PETO p60

"Titouriñ" [a dalvez]: Hentchañ, disaouzanañ.

1960
Référence : PETO p87

Setu perak 'z an gant gwazed, / Daoust d'o hentañ n'oan ket boazet.

1960
Référence : PETO p61

Ha plac'hig onest ne ra fent / Ouzh buhez fur, gwazed pa hent ?

1960
Référence : PETO p60

Rak ur wech ma oa bet echu gant ar brezel ec'h adkavis an den en devoa va heñchet war-zu Gabon, ha drezañ eo ec'h adkavis labour en Afrika, n'eo ket er vro e oan bet enni a-raok, met en Aod an Olifant.

1985
Référence : DGBD p6

Kentizh ha ma veze echu e brezegenn a-zivout al livouriezh pe ar weladenn heñchet e sal an taolennoù e tistroe d'e wir anien, a oa ar rogentez hag an dispriz ouzh ar re all.

2015
Référence : EHPEA p56

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux