Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
2
Afficher les variantes

Formes fléchies : 
4
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. V.k.e. A. KENDELC'HER UDB. 1. Mirout. Kendalc'hit un tamm evidoc'h. [1913] ha mar kendalc'he boutoù-prenn / ne oa ket dre ourgouilh 'oa serten 2. Mirout udb. er stad m'emañ, en ur stad vat prl., e-pad pell ; ober evit ma talc'ho, ma pado udb. Kendelc'her e yec'hed. Dougit dorn dezhañ da gendelc'her e wirioù. [1850] Dour [m]or a zo mat evit kenderc’hel al liv. & Kendelc'her udb. bev, en e sav. Kendelc'her bev ar spered keltiek. Dont a reas evit kendelc'her a-sav al labour graet. 3. Kas war-raok, delc'her da gas war-raok. Eno e chomas da gendelc'her e studi. & Ent krenn Kollet eo ma binvioù, n'on ket evit kendelc'her. Ne dalvez ket ar boan kregiñ mar ne zleer ket kendelc'her. 4. Kas udb. en-dro war-lerc'h ub. Kendelc'her a reas laboure dad. Tud all war hol lerc'h a gendalc'ho hon erv. B. KENDELC'HER UDB. DA UB. : pourchas an dra-se dezhañ e-pad ur prantad amzer hir. Goude o disparti e rankas kendelc'her d'e wreg peadra da vevañ. C. KENDELC'HER UB. 1. Pourchas da ub. en un doare ingal hag e-pad pell ar pezh zo rekis dezhañ evit e vevañs, e zispignoù. Ar gerent a save ur chekenn bep miz evit kendelc'her o bugel studier. 2. Trl. Kendelc'her ub. en hent mat : e lakaat da zelc'her da heuliañ an hent mat. Kendelc'her e genvroiz en hent mat. 3. Relij. Gwareziñ. Pediñ a reas Doue d'o c'hendelc'her atav. & Tr. estl. Doue d'ho kendalc'ho (e yec'hed) ! : Doue d'ho miro (yac'h). 4. Delc'her da implijout pe da gavout tud dezho an doare-mañ-doare. Studiet e vo an tu gwellañ da gendelc'her kelennerien start ha barrek. II. V.k.d. 1. KENDELC'HER GANT, WAR UDB. : na baouez gant an dra-se, e gas war-raok. Mennet e oant da gendelc'her gant o stourm. Kendalc'het e vo gant al labour. Ne felle ket dezhañ kendelc'her war e studioù. An eostig a gendalc'he gant e gan. 2. KENDELC'HER DA OBER UDB., DA OBER GANT UDB. : delc'her d'ober an dra-se, gant an dra-se. Dre forzh kendelc'her da c'houlenn e vezer selaouet. Kendalc'het en doa da labourat gant an hevelep binvioù a-hed e vuhez. 3. KENDELC'HER OUZH UDB. : heuliañ pizh an dra-se, bezañ leal dezhañ. Klask a rae an tu da gendelc'her ouzh an hent mat. Kendelc'her ouzh e bromesa. III. V.g. Delc'her da vont pe da vezañ, na baouez. An tan a gendalc'he gwashoc'h-gwashañ. Pell e kendalc'has c'hoazh ar brezel etre an div gostezenn. Ar baotred a droas war an tu dehoù, ar merc'hed a gendalc'has eeun dirazo. HS. delc'her.

Exemples historiques : 
39
Masquer la liste des exemples

kenderc'hel

1499
Référence : LVBCA p112 (contenir)

kenderc'hel

1659
Référence : LDJM.1 pg conseruer

kendalc'het

1659
Référence : LDJM.1 pg conseruer

em genderc'hel

1732
Référence : GReg pg (se) conserver

kenderc'hel en e stad

1732
Référence : GReg pg (ne se point) dementir

kenderc'hel

1732
Référence : GReg pg conserver (entretenir), continuer

kendalc'het

1732
Référence : GReg pg conserver (entretenir), continuer

kendalc'het

1850
Référence : GON.II pg keñderc'hel (Maintenir, tenir au même état. Entretenir. Perpétuer. Conserver, garder avec soin. Persévérer. Persister. Se maintenir. Se conserver. Part.)

Dour [m]or a zo mat evit kenderc’hel al liv.

1850
Référence : GON.II p.62

kendalc'hiñ

1850
Référence : GON.II pg keñderc'hel (Maintenir, tenir au même état. Entretenir. Perpétuer. Conserver, garder avec soin. Persévérer. Persister. Se maintenir. Se conserver).

kenderc'hel

1850
Référence : GON.II pg keñderc'hel (Maintenir, tenir au même état. Entretenir. Perpétuer. Conserver, garder avec soin. Persévérer. Persister. Se maintenir. Se conserver).

N'hen kendalc'hot ket pell.

1850
Référence : GON.II pg keñderc'hel (Vous ne le maintiendrez pas longtemps).

N'hello biken kenderc'hel.

1850
Référence : GON.II pg keñderc'hel (Il ne pourra jamais se conserver, se maintenir).

Ret eo kenderc'hel betek ar marv.

1850
Référence : GON.II pg keñderc'hel (Il faut persévérer jusqu'à la mort).

an digastiz a gendalc'h ar gwalloù

1850
Référence : GON.II pg digastiz

Evel m’o doa c’hoant da welet ar gouel penn-da-benn, en ur genderc’hel evelato da c’hoarzhin ha da gaozeal, evel a-raok, e lakejont ur penn-glin d’an douar ; n’oa ket avat evit adoriñ Mirabeau e oa, mes, evel e lavaran deoc’h, evit gwelet penaos ec’h achuje un hevelep diskianterezh.

1877
Référence : EKG.I. p.179

ha mar kendalc'he boutoù-prenn / ne oa ket dre ourgouilh 'oa serten

1913
Référence : ADBR p.304 ; gwerzenn 909-910

kenderc’hel

1923
Référence : SKET p.162, « Geriadur ar "Skelta Segobrani" (an daou levr kenta) » "Continuer, persévérer ; poursuivre (une lecture) ; maintenir".

(Da genderc'hel.)

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.813 (Miz Genver 1924) Fin lodenn gentañ an istor.

Marteze ar garantez-se kiriek a oa bet m’en devoa Bilzig kement poaniet, ken pell kendalc’het da ziskiñ lenn, skrivañ, evit prenañ levrioù, kiriek ivez m’en devoa Bilzig moustret kement war e imor ha ken alies trec’het warni.

1925
Référence : BILZ2 p.179-180

En em ziwallit, en em gendalc’hit evit ho pugale, evit ivez ho paotr koshañ, eñ drouk gwechall, pehini hoc’h eus ranket gourdrouz ken alies, ha pehini evelkent, mamm Izabel, ho kare eus a-greiz e galon.

1925
Référence : BILZ2 p.182-183

Daou vloaz, mamm Izabel !… A-benn an distro, Mad[a]len a vo plac’h yaouank. Ha Yannig ?… Ha Katellig ?… Ha c’hwi. mamm ?… Doue d’ho kendelc’her en yec’hed !

1925
Référence : BILZ2 p.182

Evel ma ouzon dre anaoudegezh vat penaos Bilzig, eus e hanv Y. Tanguy, a zo bet ur paotr mat evit e vamm Izabel, evel ma eo bet atav evidon ur martolod mat hag un den a-zoare hag a skiant-vat, e fell din reiñ dezhañ va holl feadra evit hen skoazellañ, evit reiñ dezhañ ar sikour en devo ezhomm evit kendelc’her da vezañ un den fur, un den a vadelezh, evit ma teuio da vezañ ur gwaz, talvoudek d’e dud ha d’e vro.

1925
Référence : BILZ2 p.175

- Ma, warc'hoazh vintin, da nav eur, e rankot bezañ degouezhet e soudarddi Fautras e Brest, hag ar mezeg a welo hag e stad vat emaoc'h evit mont da Vadagaskar, da genderc'hel ho servij.

1929
Référence : SVBV p7

Setu ar pezh a skrive Meven Mordiern e 1929 e kentskrid Istor ar Bed. Abaoe ar mare-se ez eus bet kendalc'het gant al labour bet boulc'het gant an hini en deus graet kement a strivoù evit gounit d'hor yezh tachenn an Istorouriezh.

1943
Référence : TNKN p7

Lom a gendalc’he da lavarout : — « O, moereb !… O, moereb !… O, moereb !… »

1944
Référence : ATST p.32

D'an abardaez e vezemp distro d'ar gêr, hag ar vuhez skol a gendalc'he, didrouz, didrabas, betek graet ganin ma fask kentañ, d'am dek vloaz.

1944
Référence : EURW.1 p28

Daou vugel a oa bet, hi, itron Ar Braz, deuet Bretonez dre he dimeziñ, hag ur breur, Bertrand, a oa distroet da Gristiana -Oslo-, da genderc'hel kenwerzh koad e dud-kozh.

1944
Référence : EURW.1 p44

Koulskoude, n'eo ket gant ma deverioù nemetken e oa ma fenn ; kenderc'hel a raen da labourat war ar yezhoù keltiek a-unan gant Vallée ha gwellaat a raen ivez ma anaoudegezh eus ar saozneg.

1944
Référence : EURW.1 p63

Job ha Lom a gendalc’has gant o hent.

1944
Référence : ATST p.22

En traoñ, e-harz mogerioù serzh ar manati, war skourr ur wezenn-ber, e kendalc’h an nozkaner, an eostig, gant e serenadenn.

1949
Référence : SIZH p.39

Dic'hoarzh-meurbet, e kendalc'has, goude-se, an Tad-Mestr gant e brezegennig diwar-benn al lorc'h, pec'hed ar spered, pec'hed Ministred Doue, an hini nemetañ ne vo pardon ebet dezhañ...

1949
Référence : SIZH p.61

Mut e chomez, met da emzalc'h / D'ober rebech dit a gendalc'h : / Ne dalv termal na tarlaskañ !

1960
Référence : PETO p76

Na gendalc'h d'ober da benn kleiz / Me a rank kaout ur respont reizh.

1960
Référence : PETO p47

Te, person kozh, a venn, 'm eus aon, / Kenderc'hel d'ober an alvaon !

1960
Référence : PETO p39

E lec'h ober van da sentiñ feal, / Gant piv 'ta d'hon trubuilhañ ' vefe keal ? / Hag e kendalc'hfemp da gelenn komz Doue, / Didrouz hag aketus, da dud hor ploue.

1960
Référence : PETO p18

war e labour gant un hanter-kant penn-dañvad bennak. Ra gendalc'ho...

1980
Référence : BREM Niv. 0, p.6

Kendalc'het he deus niver ar boblañs da vont war gresk abaoe hag e miz Meurzh 1941 e nivered 454 300 den, 73 500 Europad en o zouez (e 1926 e oant 35 300 war 107 000).

1985
Référence : DGBD p14

Diskregiñ a ra ar pellgomzer en ur gendelc'her da skeiñ war ma elvaj gant "deskiñ a rez, deskiñ a rez" ken e teu c'hoant din d'e flac'hata.

2015
Référence : EHPEA p85

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux