Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Formes fléchies : 
5
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

Pred boued a gemerer diouzh an noz. Fardañ, fichañ, ober koan. Ur goan gaer, lipous, vat. Debriñ, pakañ e goan. Goude bezañ debret o c'hoanioù e oant aet d'ober ur bale. Koan a veze servijet war-dro seizh eur hanter. Dont d'e goan : dont da zebriñ e goan. Bez' e vez atav mil fenoz a-raok ma teu d'e goan. • Petra zo da goan ? Ur wech ar sizhun, da goan e vez kig-ha-farz. Fin zo da goan : echu eo koan. • Lakaat aozañ ur goan eus ar re wellañ. A-raok kimiadiñ e voe graet ur goan en he zi. Eus an dibab e oa ar goan he doa fardet. • Bez' e vin er gêr da vare koan. Mont da gousket diwezhat goude koan. & Trl. Bezañ gant koan : bezañ o tebriñ koan. & Mont da glask penn eus koan, eus e goan : mont da zebriñ koan, e goan. & Dont gant e goan e ti ub. : bezañ pedet gantañ da zebriñ koan. Ne'z po 'met dont gant da goan warc'hoazh da noz. & Boued a zebrer da-geñver ar pred-se. Koan zo war an tan ! & Trl. estl. Debret eo koan ! : a lavarer pa c'hoarvez gant ub. skuilhañ e bladad boued war al leur. & Trl. skeud. (db. udb. mantrus) Debret eo koan ! : re ziwezhat eo evit ober udb., kollet eo pep tra. Pa'm boa e welet o tegouezhout du-mañ, ne'm eus ket ezhomm da lavaret deoc'h, debret e oa koan. & Trl. Relij. AR GOAN DIWEZHAÑ : koan diwezhañ Jezuz Krist, kemeret gant an Ebestel da zerc'hent ar Basion, ma tiazezas Sakramant an Aoter.

Exemples historiques : 
42
Masquer la liste des exemples

koan

1499
Référence : LVBCA p116 (souper, ou cene)

koan

1659
Référence : LDJM.1 pg (le) souper

koan

1732
Référence : GReg pg (le) dîné (aux jours de jeune)

koan

1732
Référence : GReg pg (le) dîné (aux jours de jeune)

koanioù

1732
Référence : GReg pg (le) dîné (aux jours de jeune)

diwezhañ koan hon Salver gant e Ebestel, e-barzh ar goanlec'h

1732
Référence : GReg pg cène (le dernier souper du Sauveur avec ses Apôtres, dans le Cenacle)

diwezhañ koan hor Salver get e abostoled ebarzh ar Senakl

1732
Référence : GReg pg cène (le dernier souper du Sauveur avec ses Apôtres, dans le Cenacle)

beriañ koan

1732
Référence : GReg pg embrocher (mettre en broche)

Lavaret a reer ordinal penaos, ne deus par da zijuniñ ar c'hloer, da lein ar brokulerien, da verenn ar c'homerezed , ha da goan ar varc'hadourien.

1732
Référence : GReg pg (on dit proverbialement :) dejeûné (de clercs, diné de Procureurs, collation de commercs, & soupé de marchands)

koanioù

1732
Référence : GReg pg (le) dîné (aux jours de jeune)

drailhit ar c'hig evit koan

1850
Référence : GON.II pg drala

Livirit da'm matezh dont da aozañ koan.

1850
Référence : GON.II p.92, livre second, « Dites à ma servante de venir préparer le souper ».

koan

1850
Référence : GON.II pg koan (Souper ou soupé, repas du soir).

koanioù

1850
Référence : GON.II pg koan (Souper ou soupé, repas du soir. Pl.)

Ur goan gaer hon eus bet.

1850
Référence : GON.II pg koan (Nous avons eu un bon souper).

koan

1850
Référence : GON.II pg koen, pg koan (Souper ou soupé, repas du soir. En Vannes).

Dezhi [d'ar vaot] neuze lavar : / — « Ha perak d'an heizez em be kement a zoan ? / Setu amañ peadra da'm c'hoan ! »

1867
Référence : MGK p48

Setu amañ danevelloù kozh hag o tont a-bell : pevar mil bloaz bennak zo e oant o redek, seizh mil lev eus a Vreizh-Izel ! Hont tadou kentañ o doa joa outo en amzer ma'z aent gant o loened eus a ur menez d'egile e-kreizik-kreiz bro an Azia; ar vamm o lavare d'he merc'h, e korn an oaled, e-pad ar goan; hag an tad d'e vab, en disheol, en hañv; hag ar verc'h hag ar paotr, o vezañ deuet en oad d'o zro, a gemere o bugale plijadur en ur glevet ar pezh en doa divuzet tad ha mamm gwechall)

1867
Référence : MGK Rakskrid V

Setu eno ho kefridi. Mar he grit mat, e c'hellot kaout kant tra : pastelloù kig, bevin-ejen ha maout, kement d'ho koan evel d'ho lein

1867
Référence : MGK p8

« Arabat, 'velato, bezañ ganto foran ; / Rak din-me ha d'am seurt ne vez da lein, da goan / Terket bemdez kerkoulz tinell. »

1867
Référence : MGK p98

Un abardaez, war-dro peder eur dioc’h an noz, e kreiz ar goan, e voe gwelet soudarded, ganto o fuzuilhoù karget, o vont er-maez eus a gêr Lambal.

1877
Référence : EKG.I. p.37

Me gav din, e-lec’h chom amañ evel seizh peul koad da sellet an eil ouc’h egile, e rafemp gwell, a-raok mont kuit, ober pep a goan vat diwar-goust ar person "intru".

1877
Référence : EKG.I. p.122

Kerkent pep hini a ya da ober ar pezh a zo gourc’hemennet dezhañ ; unan a oa o purañ ar podoù, un all o sec’hañ ar pladoù, un all o rinsañ an oaled ; un all a yeas da gerc’hat koad d’ar bern keuneud a oa en tu-all d’ar porzh a-ziadreñv, e kichen ar c’hraou-moc’h ; ar sakrist, skañv e c’har, a yae d’ar c’hav, hag a deue gantañ, [b]ep tro, ur vriad boutailhadoù gwin kozh. Koan ne zaleas ket da vezañ dare.

1877
Référence : EKG.I. p.123

Goude bezañ furchet er c’hiz-se, dre e daol-lagad, betek goueled hor c’halon, e lavaras deomp : — Ni zo debret hor c’hoan ; azezit da c’hedal ma vezo fichet deoc’h un tamm bennak da zibriñ.

1877
Référence : EKG.I. p.70

Deus du-mañ ganin da'z koan hag az po an tañva. Ne lâran ket nann.

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.2

Da ouel ar Chandelour, / Ar gegel en dour, / Ar c’hant[o]leur en tan, / Hag ar merc’hed d’o gwele goude koan.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 41, p.943(Mae 1924)

Izabel hag he bugale a oa gant o c’hoan. Izabel, pa hen gwelas : — Uchekon ! paotr. A belec’h e teuez-te ?

1925
Référence : BILZ2 p.175

Debret o c’hoan gant ar vugale, skuizh, ezhomm ebet d’o luskellat.

1925
Référence : BILZ2 p.121

Hag, e-pad ma oc’h en ho kwele, tomm deoc’h, kousket mat, e riskl e vuhez Bilzig, ar paotrig a drizek vloaz, a zo dindan ar glav pe ar gwallamzer o pesketa evidoc’h al legestr, ar c’havr-vor a zebrfet warc’hoazh d’ho lein pe d’ho koan.

1925
Référence : BILZ2 p.104

Sell Goulc'hen ! emeve d'ur c'henvroad, azezet ez eeun din, sell 'ta ! emaomp en em gavet damdost da Vassalia (Marseille), rak santout a ran c'hwezh ar c'hignen gant tud ar vro-mañ ! Ha te, kenveajour, c'hwezh peseurt a santez ?... – C'hwezh an ognon emezañ din ! – Ma, tanav eo da fri, keneil, rak skoet-mat ec'h eus, m'el lavar dit ! pa'z eo gwir Kreisteiziz n'o deus da lonkañ nemet soubenn an ognon bep pred : soubenn an ognon, kignen hag olivez mesk-ha-mesk, d'o lein, d'o merenn, d'o merenn-enderv, d'o c'hoan ha d'o askoan !

1929
Référence : SVBV p9

mont da gaout e goan

1931
Référence : VALL pg aller (souper)

mont da glask e goan

1931
Référence : VALL pg aller (souper)

Pa voe debret koan, eta, goroet ar saout ha kousket ar vugaligoù, paotred ha merc’hed Landremel a gemeras hent Karreg-al-Louarn.

1944
Référence : ATST p.115

Da greisteiz ha da goan o deveze ur chaodourennad yod kerc'h etrezo ha pep a zaou wenneg ouzhpenn.

1944
Référence : EURW.1 p24

Ar voereb Mari, goude bezañ savet ur pennadig-amzer evit debriñ un disterig d’he c’hoan, a oa aet en-dro d’he gwele.

1944
Référence : ATST p.50

— « Ma, eme ar Mestr Skol, mar ne ziskuilh ket an hini en deus skoachet ar sembolenn, e chomot-holl e pinijenn betek koan ».

1944
Référence : EURW.1 p21

Ne oa ket par d'ar C'horio-se da c'hoari troioù fizik, d'an noz goude koan, da dennañ planedennoù gant kartoù, da zibunañ rimoustadennoù.

1944
Référence : EURW.1 p19

A-raok koan, e rae an danvez-leaned o monedone, en ur zivizout gant an tadoù-renerien, en hanterenn ledanañ eus ar vali, etre div c'harzhad beuz, traoñ koad an dorgenn.

1949
Référence : SIZH p.43

Tintet en doa kloc'h koan, ur pennadig mat e oa.

1949
Référence : SIZH p.66

Bez ' e c'heller c'hoari, pe neuze lenn, pourmen, hag all, da c'hortoz an te, a vez servijet da bemp eur, ha koan a vez da seizh eur hanter.

1985
Référence : DGBD p11

"Prest eo koan!" Fardet he deus bouloùigoù kig gant vioù, sitroñs ha riz.

2015
Référence : EHPEA p29

Emberr e vo moru da goan, emezi

2023
Référence : DREAM p. 15

Étymologie

diwar al latin "cena".

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux