kroaz

croas

15. Ha neuze pan o devoe lavaret an oratored ez oa un dra imposibl ez c'hallze Doue bezañ den, nag ez c'hallze gouzañv poan ar bed nag ivez ar marv, ez prouvas dezhe ar werc'hez penaos ar Jentiled c'hoazh ho devoa a-ziaraok lavaret an dra-se, rak Platon hag ar Sibiled oz devoa lavaret ez vize eürus an doue diouzh ar c'hrec'h a vihe krusifiet er groaz.

15. ha neuse pan ho deffoe lauaret an oratoret ez oa vn tra imposibl ez galse doue bezaff den : nac ez gallse gouzaff poan en bet nac yuez an marou : ez prouphas deze an guerhes penaux an gentilet hoaz ho deffoy a diaraoc lauaret en trase, rac platon hac an sybillet : hoz deffoy lauaret ez vise eureuxan doue dioux an crech a vihe crucifiet en croas,

Evel ma'z ententas ez komeras darn he zud [eus] he falez hag ez em warnisas gant sin ar groaz, hag ez eas en kêr, hag ez kavas un nombr bras a gristenien, pere a yae da sakrifiañ d'an idoloù rak aon na vient lazhet ma'z voe meurbet nec'het ha keuzet.

eual maz ententas ez comeras darn he tut he pales hac ez em gouarnissas gant sign an croas : hac ez eaz en quaer : hac ez caffas vn nombre bras a christenyen, pere a yea da sacrifia dan ydolou rac aon na vient lazet maz voue meurbet nechet ha ceuzet:

[«]Hoz em warnisit envat gant sin ar groaz hag ez oc'h asuret a vezañ kurunet en eñv.[»]

[«]hoz em goarniset en mat gand sign an croyx hac ez ouch assuret a bezaff curunet en eff : [»]

M. Petra eo sin ar c'hristen ? D. Sin ar groaz, abalamour ma'z omp bet prenet enni gant hor Salver binniget Jezuz. M. Penaos en grit-hu eñ ? D. E ober a ran o kas an dorn d'ar penn ha d'an estomag, ha goude d'ar skoaz kleiz, ha'n hini dehoù, en ur lavaret : en anv an Tad, ha'r Mab ha'r Spered santel. Amen.

M. Petra eo sin an Christen? D. Sin an croas, a palamour ma-z omp bet prenet enny gand hon salver biniguet Iesus. M. Penos en grit-u euff? D. E ober a graff oz cacc an dorn da-n pen, ha da-n estomac, ha goude da-n scoaz cleiz, ha-n hiny dehou, en vn lauaret: en hano an Tat, ha-n Map, ha-n Spered Santel. Amen.

1. Ouzh harz ar Groaz ma'z voe gloazet / Doue hon Roue-ni, krusifiet, / Ez edoa e vamm estlammet, / Ha hi e zivoud hirvoudet.

1. Ouz hars an Croas ma-z foue gloaset / Doue hon Roue ny crucifiet, / Ez edoa e mam estlammet, / Ha hy e dyffout hyruoudet.

M. Pe evit tra en [sin ar groaz] grit-hu er feson-se ? D. Kentañ evit digas em memoar an daou vister priñsipal eus hor feiz; unan eus an Drinded vinniget, o tont da bronoñs ar c'homzoù-mañ : en anv an Tad, ha'r Mab, ha'r Spered santel; an eil eo eus ar marv ha'r Pasion hor Salver binniget, pehini ouzh en em vezañ graet den en deus anduret marv evidomp en ur groaz.

M. Pe euit tra en [sin ar groas] grit-u e-n façon se? D. Quentaff euit digacc e-m memoar an daou mister principal ves hon Feiz; vnan é ves an Drindet biniguet, oz dont da prononç an comsaou man: en hano an Tat, ha-n Map, ha-n Speret Santel; an eil eo ves an maru ha-n Passion hon Saluer biniguet, pehiny ouz en em bezaff gret den en deues anduret maro euidomp en vn croas.

Pan lavarer an chapeled ez eo ret lavaret war pep unan a'n greun bras ar Pater noster hed-ha-hed, ha war pep unan a'n re vunut an Ave Maria tout antier ha war ar groaz[,] an Gredo.

Pan lauarer an Chappelet, ez eo ret lauaret voar pep vnan a-n greun bras an Pater noster het ha het, ha voar pep vnan a-n re munut an Aue Maria tout antier, ha voar an Croas an Credo.

Ouzh harz ar groaz, gant habaster, / Grit din [Mari] ma vezin [en] ho niver, / Dre ar boan don, Itron deboner, / Ho poe, ha 'n anken digwener.

Ouz hars an croas, gant habaster, / Gryt diff [Mary] ma-z fiziff hoz nyuer, / Dre-n poan doun, Itron deboner, / Hoz boue, ha-n anquen dezguener.

19. Grit din bout fournis gwarniset / A'r sin ar groaz ma voe gloazet, / Hag ar basion, Itron naet. / Dre e verit omp akuitet.

19. Gryt dyff bout fournis goarnisset / A-n syn a-n croas ma-z foue gloaset, / Hac a-n passion, Itroun net. / Dre he merit omp acuyttet.

kroaz

croas

M. Pe evit tra er [sin ar groaz] gret-hu er feson-se ? D. Da gentañ, evit digas ar memoar eus an daou Vister priñsipal eus hor Feiz ; unan, eus an Drinded binniget, en ur bronoñs ar c'homzoù-mañ : En Hanv an Tad, hag ar Mab, hag ar Spered santel ; an eil, eus ar marv ha Pasion hon Salver, pehini[,] ouzh en em vezañ graet den, en deus anduret ar marv evidomp-holl en ur Groaz.

M. Pe evit tra er [sin ar groas] gret-hu er faeçon-se? D. Da guenta, evit digaç ar memoar eus an daou Myster principal eus hor Feiz ; unan, eus an Drindet biniguet, en ur prononç ar c'hom/psou-man : En Hano an Tat, hag ar Map, hag ar Speret santel ; an eil, eus ar maro ha Passion hon Salver, pehiny ous en em beza gret den, endeus enduret ar maro evidomp oll en ur Groas.

17. Grit din ouzhpenn bezañ gouliet / Gant e holl c'houlioù binniget, Stagit ma c'halon ouzh ar groaz, / A vezo ma flijadur vras.

17. Grit din ouspen beza gouliet / Gant e oll Gouliou biniguet, / Staguit ma c'halon ous ar Groas, / A vezo ma fligeadur bras.

14. C'hoant am eus, gwir vamm a druez, / Chom geneoc'h a-hed ma buhez, / E-harz ar Groaz sakr, ma Salver, / A gontemplin e pep amzer.

14. C'hoant am eus, guir Vam à druez, / Chom gueneoc'h à het ma buhez, / Ehars ar Groas Sacr ma Salver, / A gontemplîn e pep amser.

ar groaz aour

èr groaz aour

kroaz arc'hant

croaz arc'hand

kroazioù arc'hant

croazyou arc'hand

troad ar groaz

treid kroaz

treid croaz

kroaz prenestr

croaz prenest

lakaat e kroaz

lacqât e croaz

kemer ar groaz evit mont d'ar brezel santel

qemer ar groaz evit mont d'ar bresel santel

kroaz

croaz

kroazioù

croazyou

kroez

croëz

kroezioù

croëzyëu

kroaz faos

croaz faus

kroaz al lezenn gozh

croaz al lésenn-goz

kroaz aour, kroaz arc'hant

croaz aour, croaz arc'hand

kroaz arm, kroaz kuevr

croaz arm, croaz cuëvr

kroaz staen

croaz stean, staen

kroaz staen

croaz staen

kroaz prenn

croaz prenn

kroaz koad

croaz coad

kroaz vaen

croaz vean

kroaz vaen

croaz vaen

kroaz sant Andre

croaz sant Andre

ur groaz sant Andre

ur groaz sant Andre

sin ar groaz

ober sin ar groaz en e gelc'henn

ober sin ar groaz èn e guelc'hen

ar c'hroazioù a spered a zo pounneroc'h, ha diaesoc'h da zougen, eget ar re all

ar c'hroazyou a spered a so pounéroc'h, ha diaesoc'h da zouguen, eguet ar re all

stagañ ouzh ar groaz

staga ouc'h ar groaz

tachañ ouzh ar groaz

taicha ouc'h ar groaz

Ur gwir gristen ne dle lakaat e enor hag e c'hloar nemet e kroaz hon salver.

Ur guir gristen ne dle lacqât e enor hac e c'hloar, nemed ê croaz hon salver.

kroaz kerc'hen

kroaz-kerc'hen

Piv a zougo ar groaz disul ?

Piou a zougô ar groaz disûl ?

Ar groaz eus a urzh an enor

Ar groaz eûz a urz ann énor

kroazioù

kroasiou

Roit ar groaz-mañ d'ul leanez.

Rôid ar groaz-mañ d'eul léanez.

sin ar groaz

sin-ar-groaz

kroezioù

kroésieu

kroaz

kroez

kroaz askre

kroaz-askré

Ar groaz a enor a zo gantañ, mes ur groaz all en deus hag a zo dudiusoc’h d’e galon eget hounnezh.

Ar groaz a henor a zo ganthan, mez eur groaz-all en euz hag a zo dudiussoc’h d’he galoun eget hounnez.

Ar beleg a ra sin ar Groaz evit komañs an oferenn ; ar martolod kozh a son e gloc’h bihan ; an holl a zo daoulinet en o bagoù dizolo o fenn, tro ouc’h ar vag vras.

Ar belek a ra sin ar Groaz evit koumanz an ofern ; ar martolod koz a zoun he gloc’h bian ; an oll a zo daoulinet enn ho bagou dizolo ho fenn, tro ouc’h ar vag vraz.

Pa’z it en un iliz, savit ho taoulagad, hag e welfet, a bep tu, sent dibennet, mein-benerezh ar re vravañ kizellet, torret ha bruzunet a daolioù morzhol diskiant ; gwer livet en ur c’hiz ken dudius, faoutet, e meur a damm, abalamour ma’z e oa warnezho patrom hor Salver, staget ouc’h ar groaz.

Pa’z it enn eun iliz, savit ho taoulagad, hag e velfot, a bep tu, sent dibennet, mein-benerez ar re vraoa kizellet, torret ha bruzunet a daoliou morzol diskiant ; guer livet enn eur c’hiz ken dudiuz, faoutet, e meur a damm, abalamour ma’z oa varnezho patrom hor Zalver, staget ouc’h ar groaz.

Ha war an heñchoù, pet kroaz na welit-hu ket diskaret, torret o divrec’h dre gounnar ouc’h an Aotrou Doue ?

Ha var an hentchou, pet kroaz na velit-hu ket diskaret, torret ho divreac’h dre gounnar ouc’h an Aoutrou Doue ?

An Aotrou David, eskob Sant-Brieg, en deus goulennet evitañ digant hon Tad Santel ar Pab Pi IX, hag bet en deus ivez, kroaz Sant-Gregor, abalamour m’eo bet chomet, e-pad e vuhez hir, e pep lec’h hag e pep giz, start-meurbet en e feiz hag en e relijion.

An Aoutrou David, eskop Sant-Briek, en euz goulennet evit-han digant hon Tad Santel ar Pab Pi IX, hag e bet en euz ive, kroaz Sant-Gregor, abalamour m’eo bet choumet, epad he vuez hir, e pep leac’h hag e pep giz, stard meurbed enn he feiz hag enn he relijion.

Kerkent ha ma voen savet dioc’h Keraouell, e welis Kroaz-ar-Pab, ur groaz vrav-meurbet, diskaret ha torret.

Kerkent ha m’oenn savet dioc’h Keraouell, e veliz Croaz-ar-Pab, eur groaz vrao meurbet, diskaret ha torret.

(1) Arouezioù sakr : stered, kreskennoù, kelc’hioù, rodoù, kroazioù, hevoudoù, horzhioù, bouc’hili, skoedoù, bigi, kerniel [.]

(1) Aroueziou sakr : stered, kreskennou, kelc’hiou, rodou, kroaziou, hevoudou, orziou, bouc’hili, skouedou, bigi, kerniel [.]

Absulio hen isofiser, medalennet-gadour, kroaz a vrezel

Ab-Sulio hen is-ofiser, medalennet-gadour, kroaz a vrezel

War an taol e sentis, ha bec'h dezhi ! Da gentañ, e tapis krog en ur choanenn hag, o vezañ graet ur groaz gant beg va c'hontell war gof an dorzh vara, e troc'his ur mellad tamm diouti. Goude-se, e faoutis ur pezhiad riblennad kig-moc'h du bet e-pad pemp pe c'hwec'h vloaz o vogediñ e kimin va mamm-guñv, hag ar c'harvanoù - va re-me - a yeas en-dro ken na zifindaone ! Ur pennad da c'houde, e stagis ar voutailh leun a win ruz ouzh va fenn ha bec'h ivez dezhi, da gas ar c'hig-sall hag ar bara kras da stankañ he genoù da'm bouzellenn vras!

War an taol e sentis, ha bec'h d'ezi ! Da genta, e tapis krog en eur chouanenn hag, o veza graet eur groaz gant beg va c'hontell war gof an dorz vara, e trouc'his eur mellad tamm diouti. Goude-ze, e faoutis eur peziad riblennad kig moc'h du bet e-pad pemp pe c'houec'h vloaz o vogedi e kimin va mamm-guñv, hag ar c'harvanou - va re-me - a yeas en dro ken na zifindaone ! Eur pennad da c'houde, e stagis ar voutailh leun a win ruz ouz va fenn ha bec'h ivez d'ezi, da gas ar c'hig sall hag ar bara kras da stanka he genou d'am bouzellenn vras!

kroaz krommellek

kroaz

kroaz prenn

kroazbrenn

An dud war an hent a welas ivez ar goulou. Ober a rejont sin ar groaz evit bezañ diwallet eus ur gwalleur bennak.

Mont d'an oferenn-bred : selaou ar c'han war an ton krampouezh gwinizh, selaou ar seurezed o kanañ kantikoù brezhonek ; selaou ar sakrist kozh o son an ofikleid, pa gane e vleje evel ur c'hole ; selaou ar person, an aotrou Pinson, pe ar c'hure, an aotrou Kozaned, pe an tad Jouan, oc'h ober o sarmon e brezhoneg ; ar c'hleier bihan o tiñsal, ar c'hleier bras o vrallañ, holl e oant brav da glevout ; ha goude an oferenn-bred, selaou an embannoù, « war ar groaz ».

Mont d'an oferenn-bred : selaou ar c'han war an ton krampouez-gwiniz, selaou ar seurezed o kana kantikou brezonek ; selaou ar sakrist koz o son an ofikleïd, pa gane e vleje evel eur c'hole ; selaou ar person, an Aotrou Pinson, pe ar c'hure, an Aotrou Kozaned, pe an Tad Jouan, oc'h ober o sarmon e brezoneg ; ar c'hleier bihan o tiñsal, ar c'hleier bras o vralla, holl e oant brao da glevout ; ha goude an oferenn-bred, selaou an embannou, « war ar groaz ».

Dont a reas raktal un hanter dousenn skrivagnerien da ginnig skridoù da Groaz Côtes-du-Nord[.]

Dont a reas raktal eun hanter dousen skrivagnerien da ginnig skridou da Groaz Côtes-du-Nord ;

Evel-se e c'hanas ur follenn a ziv bajennad, d'ar Sul 16 a viz Genver 1897, hec'h anv Kroaz ar Vretoned hag a badas ouzhpenn ugent vloaz.

Evelse, e c'hanas eur follenn a ziou bajennad, d'ar sul 16 a viz Genver 1897, hec'h ano Kroaz ar Vretoned, hag a badas ouspenn ugent vloaz.

Ober a reas ar bederez ur pikol sin ar groaz a voe echu ganti dre ur pok d’he biz-meud, hervez giz Spagnoliz (…).

Dibunañ a reot ho tiv dizenez chapeled, war ho taoulin, gant ho tivrec'h e kroaz, ha, pa ho po echu, e pokot teir gwech d'an daroù gant ho muzelloù...

Dinerzhet holl, ma c’halon 'deuz, / Ma youl, aet sempl, a buk, a goazh. / Ho pezit truez ouzh ma reuz, / O ! Salver marv war ar Groaz.

Dinerzet holl, ma c’halon ' deuz, / Ma youl, eet sempl, a buk, a goaz. / Ho pezit truez ouz ma reuz, / O ! Salver maro war ar Groaz.

Deuet ar mare din da sevel, n'eo ket echu c'hoazh an nozvezhiad, hag e c'hellan neuze gwelout un dra sebezus a-walc'h : ur vandennad tud, ganto kroazioù bihan koad en o dorn, o vont betek penn all ar ge[ê]riadenn da vont da stouiñ dirak an heol o sevel.

Ne ouzon ket ha gwell eo din mallozhiñ pe ober sin ar groaz, evit ma tremeno mat pep tra.

Piv a c'hall embann war ar groaz emañ o stourm dizehan evit difenn an endro, ar peoc'h, an ingalded sokial hag hini ar reizhoù, mad al loened ha frankiz ar sevenadur?