I.
Ag. am.
A.
1. (dirak un ak. en e furm unan)
Meur a.
Lies tra a chom da studiañ. Deuet ez eus lies den da'm gwelet. Lies gwech em boa he gwelet.
2. Tr. rag. am.
LIES HINI : meur a hini.
&
Tr. adv.
E LIES DOARE : e meur a zoare.
&
Tr. stl. isur.
KEN LIES GWECH, TAOL, (HA) MA : bewech ma, bep taol ma.
Kanañ a ray ken lies gwech ha ma vo ret.
3. (dirak un anv hollek)
Meur a zoare.
Holl o devez lies plijadur hag ivez lies anken. Lies gwin am eus evet.
B. (dirak un ak. en e furm lies)
Kalz a.
Lennet em eus se e lies levrioù. Lies pesked a zo c'hoazh er roued.
ES. nebeut.
II.
Adv.
A. (dirak an ar. a heuliet gant un anv lies)
Kalz (a).
Lies a dud zo chomet eno.
&
Tr. stl. isur.
Ken lies a daolioù ha ma : bewech ma.
B. Dre verr.
Alies.
Bemdez pe liesoc'h. Deuit liesañ ma c'hallot. Ken lies-se out bet eno ? Na liesat em eus sonet !
&
(en e furm vihanaat)
Kanet em eus liezik.
&
Tr. stl. isur.
Ken lies (ha) ma : bewech ma.
Ken lies ha ma c'hallin ez in d'e welet.
&
Tr. adv.
[1949] Gweladennoù am beve[z] gant loenig roz an Aotrou Sant Anton liesoc'h eget e karfen.
LIES-LIES : alies-tre.
Bet int amañ lies-lies.
&
D'al liesañ : peurliesañ.
III.
Stn.
1. Yezhad.
A verk, a denn d'un niver brasoc'h eget unan.
Kentañ, eil, trede gour lies. Ur raganv-gour lies eo "int". Un anv lies. "Taolioù" eo furm lies "taol".
2. ROUEZ
Liesseurt.
&
(impl. da ak. goude an ar. gant)
Gant al lies m'eo e soñjoù.
IV.
Stl. kenur.
Jedon. (etre daou niver peg.)
Termen a dalvez da c'heriañ al liesaat.
Tri lies pevar zo par da zaouzek.
&
(impl. da ak.)
Arouez al liesaat.
C’hwi a neveza ar gloazioù / A Jezuz-Krist dre ho fazioù, / Kel lies ma sakramantit, / Ha ma rit karg beleg ebet.
C’houi a neveza ar glaziou / A Jesus-Krist dre ho faziou, / Kel liez ma sakramantet, / Ha ma rit karg belek ebed.
1877
Référence :
EKG.I.
p.104-105
Hogen, evit gwir, en holl bobloù-se e tle bezañ lies-lies doare d’ar skoedoù.
Hogen, evit gwir, en holl boblou-ze e tlie [sic] beza lïes-lïes doare d’ar skoedou.
1923
Référence :
SKET
p.78
An eil kevrenn, en enep, eus 700 da 500, a zo paot enni traezoù-kinklañ a zoare lies-kenañ ; aour a zo er bezioù e stumm troioù-gouzoug, kleierigoù-skouarn ; listri gresiek pe etruskek en arem pe bri a gaver ivez ; bez’ e stagont da sebeliañ o re-varv e kirri lorc’hus (Déchelette, op. cit., II, eil kevrenn, pp. 618-623).
An eil kevrenn, en enep, eus 700 da 500, a zo paot enni traezou-kinkla a zoare lïes-kenan ; aour a zo er beziou e stumm troiou-gouzoug, kleierigou-skouarn ; listri gresiek pe etruskek en arem pe bri a gaver ivez ; bez’ e stagont da sebelia o re-varo e kirri lorc’hus (Déchelette, op. cit., II, eil kevrenn, pp. 618-623).
1923
Référence :
SKET
p.147 "Taolenn-amzeroniez evid istor ar Gelted".
Nemet kel lies gwech ma strivent da stlepel an dour er-maez, e teue tri c’hement all e-barzh, ma kinnige ar vag beuziñ bep taol.
Nemet kel lïes gwech ma strivent da stlepel an dour emaez, e teue tri c’hemend-all e-barz, ma kinnige ar vag beuzi bep taol.
1923
Référence :
SKET
p.109
Penaos ha pe dre hent ez eo deuet an danevelloù diwarnañ betek ennomp, kement-se avat n’ouzomp ket ; … hag, a zo gwazh, n’her gouezimp biken, steuziet-mik ma’z eo an Tarzek, ha kollet da viken evel eus kel lies hini all er brezel, pep roudenn anezhañ !...
Penaos ha pe dre hent ez eo deut an danevellou diwarnan beteg ennomp, kement-se avat n’ouzomp ket ; … hag, a zo gwaz, n’her gouezimp biken, steuziet-mik ma’z eo an Tarzek, ha kollet da viken evel eus kel lïes hini all er brezel, pep roudenn anezan !...
1923
Référence :
SKET
p.5-6
A-walc’h din, eta, lavarout e timezjont, o devoe lies mab ha merc’h, e vevjont un niver a vloavezhioù, e teujont d’un hir-hoal hag e varvjont en hevelep deiz, en hevelep eur, en hevelep predig, dorn-ouzh-dorn, evel m’o doa bevet dalc’hmat.
A-walc’h d’in, eta, lavarout e timezjont, o devoe lïes mab ha merc’h, e vevjont eun niver a vloaveziou, e teujont d’eun hir-hoal hag e varvjont en hevelep deiz, en hevelep eur, en hevelep predig, dourn-ouz-dourn, evel m’o doa bevet dalc’hmat.
1923
Référence :
SKET
p.44
Hep mont davet ur ouenn dud all, hep terriñ an disterañ war glanded hor gouenn-ni, e veze kavet, er-maez eus an tiegezh, paotred ha merc’hed yaouank gant kel lies hini a garje kaout kefrisa [...].
Hep mont daved eur ouenn dud all, hep terri an distera war glanded hor gouenn-ni, e veze kavet, er-maez eus an tiegez, paotred ha merc’hed yaouank gant kel lïes hini a garje kaout kefrisa [...].
1923
Référence :
SKET
p.46
War zivskoaz pep merc’h ur vantell vras, graet gant pluñv ha marbluñv elerc’h. Kel lies alarc’h a lavarfes, ker gwenn ha ker kaer ha ma ’z int !
War ziouskoaz pep merc’h eur vantell vras, graet gant plunv ha marblunv elerc’h (4). Kel lïes alarc’h a lavarfes, ker gwenn ha ker kaer ha ma ’z int !
1924
Référence :
SKET.II
p.75
Un niver broioù, temzioù-hin disheñvel a-leizh ; broadoù, pobladoù, meuriadoù, tiadoù, kel lies ma n’oufed o jediñ.
Eun niver broiou, temziou-hin dishenvel a-leiz ; brôadou, pobladou, meuriadou, tïadou, kel lïes ma n’oufed o jedi.
1924
Référence :
SKET.II
p.61
lies
lïes
1931
Référence :
VALL
Displegadur p XLIII
Bezañs ar skornegoù-meur hag a ziskenne da lies kant metr dindan gorre ar mor a-neuze hag a-vremañ a zo pennabeg bras donder ar fiordoù, ha n'eo ket pignadenn ar mor, evel en aberioù.
1943
Référence :
TNKN
p51
- O, eo ! O, eo ! emezañ. Gweladennoù am beve[z] gant loenig roz an Aotrou Sant Anton liesoc'h eget e karfen ; ha ne vez ket lorc'h ennon, m'el lavar dit.
- O, eo ! O, eo ! emezañ. Gweladennoù am beve[z] gant loenig roz an Aotrou Sant Anton liesoc'h eget e karfen ; ha ne vez ket lorc'h ennon, m'hel lavar dit.
1949
Référence :
SIZH
p.54
Lies gwech o deveus gouelet / Ma daoulagad keizh o welet / 'Maon el lagenn, don er goueled.
Lies gwech o deveus gouelet / Ma daoulagad keiz o welet / 'Maon el lagenn, don er goueled.
1960
Référence :
PETO
p39
Gouezet em eus hepken e ro / Ken lies gwech ha ma kav tro / O sakramanchoù da galz tud.
Gouezet em eus hepken e ro / Ken lies gwech ha ma kav tro / O sakramanchou da galz tud.
1960
Référence :
PETO
p37
Na kaer al lies liv, ken e luc'h ar bed-mañ, Evel mil tantad foll.
