Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
1
Afficher les variantes

Définition :  Masquer la définition

I. 1. (en amzer) [1499, 1622, 1659, 1677, 1732, 1850, 1867, 1927, 1929, 1943, 1944, 1980, 1985, 2012, 2013, 2015] Lies gwech e-kerzh ar prantad-mañ-prantad. [1499] Neb en em lez da gouezhañ alies. [1622] Ha ret eo alies resev sakramant an aoter ? [1659] Lavaret alies. [1677] Ha ret eo reseviñ alies sakramant an aoter ? [1732] Mont alies da hemolc'h. [1732] Evañ alies, ha nebeut bep wech. [1732] Ar personaj-hont a laka alis lavaret ne vez ket er gêr. [1732] An den-hont a ya alies da gêr guzh. [1732] An deboch kent eget an devosion a gas alies meur a hini da bardonañ. [1732] An temz eus an den a ro alies dezhañ al lusk entreze ar vis pe ar vertuz. [1732] Ober alies aktoù a c'hlac'har parfet. [1732] Neb o deus droug-skevent a grañch alies pouloudennoù gwad. [1732] Neb o deus droug-skevent a grañch alies kaouledennoù gwad. [1850] Ar migorn a zeu alies da askornañ. [1850] Ar vugale vihan hag ar gozhidi a vabouz alies. [1850] Alies eo darvezet kement-se din. [1850] E vab a zigousk alies. [1850] N'en gweler ket alies dic'houriz. [1850] Diskredik eo abaoe ma eo bet touellet ken alies. [1850] Droug-penn he deus alies. [1850] Ret eo e weladenniñ aliesoc'h. [1850] Mezevenniñ a ra alies. [1867] Gant meuleudioù ne chomer bev. Alies siwazh. [1867] Dre varvailhoù alies e teu da galz a dud mui a skiant, a furnezh, evit klevet prezeg, evit lenn levrioù kaer. [1867] Ouzh ar mojennoù-mañ en doa dudi; sellet a rae alies ouzh ar re anezho en doa troet e galleg, pa oa er skol. [1929] Ul laouenanig, un droc'hanig hag ur voc'hruzig a zeue alies d'hor gweladenniñ, rak boas oamp da deurel bruzun bara dezho, d'an evnedigoù drant-se. [1944] En Hellegoad e veze alies leinoù gras a veze pedet dezho ar perc'henned enorusañ eus a Volazeg, a Blourac'h, a Galanner, zoken a Gallag ; beleien a zaremprede niverus ti Fañch Roparzh en askont d'ar verc'h henañ Anna a oa desket bras, hag a oa plac'h a relijion. [1944] Diskard mat a-walc'h e oan, plijout a raen d'an Aotrou Bouder kenañ : alies e teue du-mañ da ober kaoz gant ma c'herent, ha da gas dezho ma notennoù. [1980] Kas gwenneien deomp, deomp da c'hellout lakaat Bremañ da zont er-maez, aliesoc'h-aliesañ. [1985] Asantiñ a ris mont daoust ma ne ouien ket kaer e pelec'h e kouezhjen, rak d'ar mare-se n'eo ket alies eo e veze klevet komz eus ar vro-se. [2012] P'en em gave gant mignoned, ha pa veze ar gwir d'e c'hrad, e pare en e zaoulagad un dra bennak denek-meurbet ; un dra na dizhe morse ober hent dre e gomzoù evit gwir, met a anade n'eo ket hepken en eztaolioù mut a weler war zremm an den en deus koaniet mat, hogen dreist-holl hag aliesoc'h dre oberoù e vuhez. [2013] Ar gweladenner a vremañ p'en devez bountet war an nor-dal ha pa ra e selladenn gentañ ouzh steudad an nev hag ar chantele a daol pled kentizh ouzh ar mell gwariadur a zo da bennahel an iliz met alies-kaer e tremen e evezh e-biou an diforc'hioù niverus a zo etre an daou brantad sevel. [2015] N'eo ket dav bezañ paranoiak evit-se, evel ma vez gwelet alies er metoù a-enep ar sistem. & [1732] Alies-meurbet, [1732] alies-bras, [1732] lies-bras : en un doare stank, ingal. 2. Tr. adv. [1732] Ken alies. Ken alies ha bemdez : bemdez-resis, hep faziañ gwech ebet. Amañ e vezont ken alies ha bemdez. & [1732, 1877] Ken alies a wech, [1732, 1877] ken alies gwech : bep taol. [1877] Ken alies gwech, emezi, m’her c’hleven oc’h anzav e feiz hag o krial : idolatriaj ! idolatriaj ! e kave din e neue va c’halon en ur mor a zudi [...]. & An aliesañ ar gwellañ : an aliesañ ma c'haller. & (en e furm vihanaat) Aliesoc'hik : un tammig aliesoc'h. & [1732, 1878] Alies a wech : lies gwech. [1732] Terzhienn a grog alies a wech en un deiz ; pe [terzhienn a grog] ur wech bep pemp pe c'hwec'h deiz. [1878] [...] ar groaz vaen a yoa eno, hag em boa dirazi ken alies a wech lamet va boned. Alies a wech em eus bet graet an dra-se. Ken alies a wech e lavare ar skolaer an dra-se ma'm eus dalc'het mat soñj anezhañ . 3. Dre ast. [1732] E lies degouezh. [1732] Alies er lavaran, kalz a dalv va lavar : / « Debr hag ev ! » II. A. 1. (goude "ken²" heuliet gant an ar. "a" hag un anv unan pe lies) Kement. Goude bezañ touellet ken alies a zen e tec'has kuit diouzh ar vro : goude bezañ touellet kement a dud. Amañ ez eus ken alies a zor ma ne oar ket an den dre belec'h mont ken. Ken alies a dra a c'hoarvez ! : kement a draoù a c'hoarvez ! Bez' en deus ken alies a vignon hag a zen zo o chom er gêriadenn-se : kement a vignoned hag a dud o chom er gêriadenn-se. Evit ken alies a vadelezhioù e tlefent bezañ trugarekaet. 2. Tr. adv. (dirak an ar. "a" heuliet gant un anv lies) Evel ken alies : troienn a dalvez da sevel ur geñveriadenn. Lugerniñ a rae ar c'hlogorennoù evel ken alies a heolioùigoù : evel pa vijent heolioùigoù. B. (en e zerez uheloc'h, uhelañ) 1. Aliesoc'h a hini : muioc'h a dud. Aliesoc'h a hini a varv er gêr eget war vor. 2. Aliesañ : ar muiañ. Ar pezh a ra aliesañ poan din eo dre ma'z on klañv. III. Tr. stl. isur. [1732] Ken alies gwech ha ma, ken alies a dro ma : ken lies gwech ma. [1732] Ken alies gwech ma er gwelan. [1732] Ken alies gwech ma welan anezhañ. Hor saludiñ a ra ken alies a dro ma kej ouzhimp. & [1732] Ken alies + v. ... ma + v. [1732] Ken alies ez a ar pod d'ar feunteun, ma teu er fin da derriñ. IV. Impl. da ak. Ken alies : kement. An deizioù a dremen zo o c'hen alies a gammed a rit etrezek ho pez.

Exemples historiques : 
94
Masquer la liste des exemples

alies

1499
Référence : LVBCA p18 (souuent)

neb en em lez da gouezhañ alies

1499
Référence : LVBCA p18, 49, 69, 71, 123, 133, 149 (qui s-abuche souuent)

34. Lavaret a raed ivez penaos un den devot bras d'an itron santez Katell, peheni he galve alies en e sikour evit-se[,] dre spas amzer ez vihanos e zevosion, hevelep ma sesas en holl he fidiñ.

1576
Référence : Cath p26

Ha ret eo a lies receu Sacramant an Auter ? Ha ret eo alies resev sakramant an aoter ?)

1622
Référence : Do. p44

alies

1659
Référence : LDJM.1 pg souuent

alies

1659
Référence : LDJM.1 pg a liés

lavaret alies

1659
Référence : LDJM.1 pg redire

M. Ha ret eo reseviñ alies sakramant an aoter ? D. Ya, abalamour ma hon unis hag hor c'hoñjoent gant Doue, ouzh hor prezerviñ diouzh pec'hed, hag o komunikañ ouzhomp kalz a zonezonoù hag a c'hrasoù all.

1677
Référence : Do. p45

alies

1732
Référence : GReg pg fois (Plusieurs fois.)

lies

1732
Référence : GReg pg fois (Plusieurs fois.)

alies a wech

1732
Référence : GReg pg fois (Plusieurs fois.)

ken alies

1732
Référence : GReg pg fois (Tant de fois, si souvent.)

ken alies a wech

1732
Référence : GReg pg fois (Tant de fois, si souvent.)

Ken alies gwech ma er gwelan.

1732
Référence : GReg pg fois (Toutes les fois que je le vois.)

resevet alies ar sakramañchoù

1732
Référence : GReg pg frequenter (Frequenter les Sacremens, pp.)

Neb o deus drouk-skevent a grañch alies kaouledennoù gwad.

1732
Référence : GReg pg grumeau (Les poumoniques crachent souvent des grumeaux de sang.)

pas alies

1732
Référence : GReg pg guere (Pas guères souvent.)

alies a wech

1732
Référence : GReg pg frequemment

Neb o deus droug-skevent a grañch alies pouloudennoù gwad.

1732
Référence : GReg pg grumeau (Les poumoniques crachent souvent des grumeaux de sang.)

Nepred ne vank deomp ar c'hras eus a Zoue, hogen ni a vank alies dezhi, siwazh deomp !

1732
Référence : GReg pg grace (La grace ne nous manque jamais, mais nous manquons souvent à la grace.)

mont alies da hemolc'h

1732
Référence : GReg pg aller

evañ alies, ha nebeut bep wech

1732
Référence : GReg pg beuvoter (ou bûvoter, boire souvent, mais à petits coups)

ken alies ez a ar pod d'ar feunteun, ma teu er fin da derriñ

1732
Référence : GReg pg briser (tant va la cruche à l'eau, qu'enfin elle se brise)

resev alies ar sakramañchoù

1732
Référence : GReg pg frequenter (Frequenter les Sacremens.)

ar personaj-hont a laka alies lavaret ne vez ket er gêr

1732
Référence : GReg pg (cet homme se fait souvent) celer

an den-hont a ya alies da gêr guzh

1732
Référence : GReg pg (cet homme se fait souvent) celer

tostaet alies ouzh ar sakramañchoù

1732
Référence : GReg pg frequenter (Frequenter les Sacremens, pp.)

an deboch kent eget an devosion a gas alies meur a hini da bardonañ

1732
Référence : GReg pg (aux pelerinages on dépense plus de vin que de) cire

an temz eus an den a ro alies dezhañ al lusk entreze ar vis, pe ar vertuz

1732
Référence : GReg pg (le vice & la vertu dependent en partie de notre) complexion

tostaat alies ouzh ar sakramañchoù

1732
Référence : GReg pg frequenter (Frequenter les Sacremens.)

ar pezh a c'hoari alies a wech

1732
Référence : GReg pg frequent-e

ober alies aktoù a c'hlac'har parfet

1732
Référence : GReg pg (faire souvent des actes de) contrition

Ken alies a boullad lezr, ken alies a gant skoed

1732
Référence : GReg pg fosse (Chaque fosse pleine de cuir vaut cent écus.)

alies-bras

1732
Référence : GReg pg fort-e (Fort souvent.)

'lies-bras

1732
Référence : GReg pg fort-e (Fort souvent.)

terzhienn a grog alies a wech en un deiz ; pe [terzhienn a grog] ur wech bep pemp pe c'hwec'h deiz.

1732
Référence : GReg pg fievre (Fievre intermittente)

alies-meurbet

1732
Référence : GReg pg fort-e (Fort souvent.), frequemment

ober alies aktuioù a c'hlac'har parfet

1732
Référence : GReg pg contrition (faire souvent des actes de contrition)

Ken alies gwech ma welan anezhañ.

1732
Référence : GReg pg fois (Toutes les fois que je le vois.)

diskredik eo abaoe ma eo bet touellet ken alies

1850
Référence : GON.II pg pg diskrédik, diskridik

alies

1850
Référence : GON.II pg aliez (Souvent. Fréquemment. Plusieurs fois).

Ar migorn a zeu alies da askornañ.

1850
Référence : GON.II pg askourna (Les cartilages se changent souvent en os).

Ar vugale vihan hag ar gozhidi a vabouz alies.

1850
Référence : GON.II pg babouza (Les petits enfants et les vieillards bavent souvent).

alies eo darvezet kement-se din

1850
Référence : GON.II pg darvézout, darvout

e vab a zigousk alies

1850
Référence : GON.II pg digouska

n'en gweler ket alies dic'houriz

1850
Référence : GON.II pg dic'houriz

alies

1850
Référence : GON.II pg a-liez

droug-penn he deus alies

1850
Référence : GON.II pg drouk-penn

alies e kanan

1850
Référence : GON.II pg é, éc'h, éz

ergerzhout a ra alies

1850
Référence : GON.II pg ergerzout

Ret eo e weladenniñ aliesoc'h.

1850
Référence : GON.II.HV pg gwéladenni (Il faut le visiter plus souvent).

alies

1850
Référence : GON.II pg lies

mezevenniñ a ra alies

1850
Référence : GON.II pg mézévelli, mézévenni

Alies e kanan.

1850
Référence : GON.II p.29, livre premier, "je chante souvent".

N'ho kaver ket alies en ho ti.

1850
Référence : GON.II p.92, livre second, « On ne vous trouve pas souvent chez vous ».

Bet on en e di ken alies ha c'hwi.

1850
Référence : GON.II p.93, livre second, "J'ai été chez lui aussi souvent que vous".

Ho paotred a skuizhot oc’h o c’has re alies en hent.

1850
Référence : GON.II p.68

Hi pehini a oa ker kre a-raok, a vez klañv alies bremañ.

1850
Référence : GON.II p.73

Alies ez an war ar maez.

1850
Référence : GON.II p.80

Dont a ra alies d'am zi.

1850
Référence : GON.II pg aliez (Il vient souvent chez moi).

Dre varvailhoù alies / E teu da galz a dud mui a skiant, a furnezh, / Evit klevet prezeg, evit lenn levrioù kaer.

1867
Référence : MGK p4

— « Hast a-fo, va mignon, berr eo deiz ar bed-mañ / Alies er lavaran, kalz a dalv va lavar : / « Debr hag ev ! » — « Ya ! » — « Pegoulz ? » — « Warc'hoazh e rin hep mar. »

1867
Référence : MGK p96

Ar pintig kaezh, laouen bepred, a gan hep goulenn tra ebet ; hag o klevet ker brav dudi, an holl a rae e veuleudi o lavaret "Ur c'haner eo" ! Gant meuleudioù ne chomer bev. Alies siwazh.

1867
Référence : MGK p22

Ouzh ar mojennoù-mañ en doa dudi; sellet a rae alies ouzh ar re anezho en doa troet e galleg, pa oa er skol; e levrig zoken a gase gantañ d'e bark, ha pa oa dilabour, en tenne dioc'h e c'hodell, hag ez ae a-gostez d'e lenn dindan ur wezenn bennak : ken a lakeas en e benn treiñ lod anezhañ e brezhoneg.

1867
Référence : MGK Rakskrid VI

Abalamour da se [e] oant deuet diouc’h ar mintin da reiñ skoazell d’ar venec’h paour o doa o sikouret ken alies a wech en o dienez.

1877
Référence : EKG.I. p.48

« Ken alies gwech, emezi, m’her c’hleven oc’h anzav e feiz hag o krial : idolatriaj ! idolatriaj ! e kave din e neue va c’halon en ur mor a zudi, hag em boa c’hoant da vezañ bet en e gichen, krog en e vrec’h, hor bugale en-dro deomp.

1877
Référence : EKG.I. p.186

Alies, pa vez graet ar pae d’ar Sadorn, e chomer c’hoazh un hanter [z]ervezh hep ober netra, evit bezañ prest marteze da ober ur c’horfad d’ar Sul.

1877
Référence : EKG.I. p.64

Koulskoude n’eo ket Yann Pennorz eo an hini a bed alies evit ar sitoianed ; mes en dro-mañ, evel a lavaran deoc’h, o doa graet vad din, hag ur wech n’eo ket atav eo.

1878
Référence : EKG.II p.31

— Ni a raio eveldoc’h, eme ur vandenn dud yaouank. — Ne fell ket din hoc’h aliañ re, rak gouzout a ran e vezo poan. Aliesoc’h marteze e rankimp kousket er-maez, e-touez al lann, eget en un ti, etre div liñser.

1878
Référence : EKG.II p.6-7

Evelato, er C’hroazhent, dirak ar maner, ne gavis ken en he sav ar groaz vaen a yoa eno, hag em boa dirazi ken alies a wech lamet va boned.

1878
Référence : EKG.II p.37

Alies an hini gozh a vije azezet o tishilhañ kanab, hag an Ao. Vianney a dostae outi, war begoù e voutoù, evit lakat en he barlenn ar pezh a vije gantañ.

1907
Référence : PERS p104

(1) [...] Kouronkañ pe gibellañ a-gevret (paotred ha merc’hed) a veze graet alies-kaer ha dre-holl e Bro-C’hall er Grennamzer.

1923
Référence : SKET p.53

— Ur martolod, Salver Jezuz ! a chale ar vamm. Hag aliesoc’h eget bemdez, Janedig a gleve ar memes pater.

1925
Référence : BILZ2 p.150

Ha, ken alies gwech ha ma teuas d’ar c’hastell, e welas Janedig en e kichen, ha ne oa ket bet pell o c’hoût piv a oa ar plac’hig koant-se.

1925
Référence : BILZ2 p.153

Moustrañ a rae, tre ma c’halle, war e imor : a-wechoù e v[ez]e gonidek, aliesoc’h trec’het.

1925
Référence : BILZ2 p.178

alies

1927
Référence : GERI.Ern pg alïes (souvent)

Ul laouenanig, un droc'hanig hag ur voc'hruzig a zeue alies d'hor gweladenniñ, rak boas oamp da deurel bruzun bara dezho, d'an evnedigoù drant-se.

1929
Référence : SVBV p6

Pep lestr moroniezh a vez bremañ en e vourzh ur seurt ardivink, hag e c'hell evel-se sontañ kalz aliesoc'h eget ne raed gant ar plom.

1943
Référence : TNKN p12

Alies ez an da Sant-Weltas, hag e pignan war c'horre an Dosenn.

1944
Référence : EURW.1 p.211

Gant Viktor de Kerangwe, Emil Fichet, Jozeb Ollivier, Leon an Ozhac’h, ha Lukas (eus Benac’h), ez aen da vale an aliesañ.

1944
Référence : EURW.1 p.196

Lod eus ma c'hendiskibien a veze sachet ken alies war o skouarn dehoù, ken na oa hanter-zistaget diouzh o fenn, ha deuet evel ul loa.

1944
Référence : EURW.1 p22

Diskard mat a-walc'h e oan, plijout a raen d'an Aotrou Bouder kenañ : alies e teue du-mañ da ober kaoz gant ma c'herent, ha da gas dezho ma notennoù.

1944
Référence : EURW.1 p20

En Hellegoad e veze alies leinoù gras a veze pedet dezho ar perc'henned enorusañ eus a Volazeg, a Blourac'h, a Galanner, zoken a Gallag ; beleien a zaremprede niverus ti Fañch Roparzh en askont d'ar verc'h henañ Anna a oa desket-bras, hag a oa plac'h a relijion.

1944
Référence : EURW.1 p13

Ar c’hirri-dre-dan pa zegouezh dezho dont betek amañ a zo risklus dezho redek buanoc’h eget an dud ; setu perak ne vez ket gwelet al liv anezho gwall alies : d’an deiz kentañ eus ar bloaz, da sul Fask [Sul-Fask] ha d’ar sulvezh diwezhañ a viz [G]wengolo, deiz ar pardon bras.

1944
Référence : ATST p.10

An diaoul kentañ. — « Alies, gwall alies hoc’h eus manket d’an oferenn. »

1944
Référence : ATST p.57

Roperh er Mason : "Karet eo Enez ar rod gant ma bugale hag o mignoned, ar pezh a ziskouez e kaver diouzh sour, er romant-se, ar faltazi virvidant hag ar vuhez puilh a blij d'ar re yaouank hag a ra diouer ken alies d'ar re gozh.

1949
Référence : KABA p. 4

'Lies vo du da staon / Gant ar sec'hed, an naon, / Da gerc'henn barr gant skrij hag aon / Da galon sempl spouronet-holl.

1960
Référence : PETO p21

Seurt tra alies a goust ker : / Ma c'hrediñ ' c'hellez war ma ger.

1960
Référence : PETO p52

Kas gwenneien deomp, deomp da c'hellout lakaat Bremañ da zont er-maez, aliesoc'h-aliesañ.

1980
Référence : BREM Niv. 1, p. 2

Asantiñ a ris mont daoust ma ne ouien ket kaer e pelec'h e kouezhjen, rak d'ar mare-se n'eo ket alies eo e veze klevet komz eus ar vro-se.

1985
Référence : DGBD p6

P'en em gave gant mignoned, ha pa veze ar gwir d'e c'hrad, e pare en e zaoulagad un dra bennak denek-meurbet ; un dra na dizhe morse ober hent dre e gomzoù evit gwir, met a anade n'eo ket hepken en eztaolioù mut a weler war zremm an den en deus koaniet mat, hogen dreist-holl hag aliesoc'h dre oberoù e vuhez.

2012
Référence : DJHMH p9

Ar gweladenner a vremañ p'en devez bountet war an nor-dal ha pa ra e selladenn gentañ ouzh steudad an nev hag ar chantele a daol pled kentizh ouzh ar mell gwariadur a zo da bennahel an iliz met alies-kaer e tremen e evezh e-biou an diforc'hioù niverus a zo etre an daou brantad sevel.

2013
Référence : LLMM Niv. 399, p. 15

N'eo ket dav bezañ paranoiak evit-se, evel ma vez gwelet alies er metoù a-enep ar sistem.

2015
Référence : DISENT p87

Alies e rez da benn da-unan ha ne vern dit an darbodoù a lezez war da lerc'h.

2015
Référence : EHPEA p22

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux