Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Formes fléchies : 
5
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. H.b. A. 1. Perzh, temz-spered ub. douget d'ober ar mad, zo mat ouzh e nesañ. Un den karget a vadelezh. Ober udb. dre vadelezh, gant madelezh : evit ober ar mad, evit diskouez eur mat ouzh an nesañ. 2. Trl., dre sevended Mar be ho madelezh : mar plij ganeoc'h, mar roit aotre din. Me a garfe, mar be ho madelezh, e prestfec'h din ho levr. & Kaout ar vadelezh da ober udb. : plijout gant ub. e ober. M'ho pefe ar vadelezh da ober an dra-se. & Dre eilp. Bezit ar vadelezh da ober udb. : goulenn a ran groñs ouzhoc'h e ober. Bezit ar vadelezh da vont diwar ma zro. 3. Damant. Degemeret eo bet gant re vadelezh ar strollad barn. B. Fetis. 1. Perzh an traoù zo mat d'ober ganto. Kreskiñ madelezh o zeil. Eno, e kredan, emañ madelezh an dour. Ar re o deus ar muiañ fiziañs e madelezh an eost. 2. Blaz mat, c'hwezh vat. Ar foenn en deus madelezh. Hervez madelezh pe fallentez ar stripoù hag ar farz-forn. II. B. 1. Skoazell, frealz. Ur vadelezh eo bet an dra-se. 2. (en e furm lies) Obererezh evit mad an nesañ. Ar vrud eus da vadelezhioù.

Exemples historiques : 
64
Masquer la liste des exemples

madelezh

1659
Référence : LDJM.1 pg bienfait

madelezh

1732
Référence : GReg Rakskrid

Doue a vadelezh ! Doue a bep madelezh ! va Doue ! va Doue, c'hwi a zo mat !

1732
Référence : GReg pg (bon) Dieu (!)

madelezh

1732
Référence : GReg pg bonté (pente à faire du bien)

madelezh

1732
Référence : GReg pg bonté (pente à faire du bien)

madelezh

1732
Référence : GReg pg bonté (pente à faire du bien)

madelezh

1732
Référence : GReg pg bonté (pente à faire du bien)

oblijet-bras on deoc'h evit hoc'h holl madelezhioù

1732
Référence : GReg pg bonté (je vous suis obligé de toutes vos bontez)

re a vadelezh

1732
Référence : GReg pg (trop de) bonté, (une trop grande) douceur (trop de bonté)

re vras madelezh

1732
Référence : GReg pg (trop de) bonté, (une trop grande) douceur (trop de bonté)

madelezh grasius

1732
Référence : GReg pg complaisance

madelezh dic'hras

1732
Référence : GReg pg (fausse) complaisance

madelezhioù dic'hras

1732
Référence : GReg pg complaisance

madelezh milliget

1732
Référence : GReg pg complaisance

madelezhioù milliget

1732
Référence : GReg pg complaisance

An aotrou Doue, en deveus dre e vadelezh, ar soursi hag ar gundu a bep tra.

1732
Référence : GReg pg (Dieu par sa providence a le soin, la) conduite (de tout l'univers)

madelezh

1732
Référence : GReg pg debonnaireté

disfiziañs en deus eus a vadelezh an Aotrou Doue

1732
Référence : GReg pg (il se) dédit (de la providence de Dieu)

ar vadelezh vras eus a Zoue

1732
Référence : GReg pg (les) entrailles (de la misericorde de Dieu. Cant. de Zacharie)

an druzoni, ar vadelezh eus an douar

1732
Référence : GReg pg (la) fertilité (de la terre)

Doue, dre e vadelezh, a laka en e c'hloar ar re o deus bevet hag a zo marv e stad vat.

1732
Référence : GReg pg glorifier (Dieu glorife ses élûs après leur mort.)

Doue dre e vadelezh, ra aotreo deomp ar c'hras da vennout ha da c'hallout &c.

1732
Référence : GReg pg grace (Dieu nous fasse la grace de vouloir, & de pouvoir &c.)

kaout madelezh evit ur re

1732
Référence : GReg pg complaire (se rendre agréable à quelqu'un)

kant trugarez a ran deoc'h evit hoc'h holl madelezhioù

1732
Référence : GReg pg baiser (je vous baise les mains, je vous remercie)

madelezh

1732
Référence : GReg pg bienfait (faveur, plaisir), bonté (pente à faire du bien), complaisance, condescendance (deference aux sentimens d'autrui), facilité (condescendance), fertilité

madelezhioù

1732
Référence : GReg pg bienfait (faveur, plaisir), complaisance, condescendance

madelezhioù

1850
Référence : GON.II pg madélez

Hon aozet en deus gant madelezh.

1850
Référence : GON.II pg aoza (Il nous a traité ave bonté).

kalz a vadelezh en deus evit ar re all

1850
Référence : GON.II pg madélez

re a vadelezh hoc'h eus evitañ

1850
Référence : GON.II pg madélez

madelezh

1850
Référence : GON.II p.21, livre premier, "bonté"

ar goanteri ne dalv ket ar vadelezh

1850
Référence : GON.II pg koañteri

diskrediñ a ra war ar vadelezh a Zoue

1850
Référence : GON.II pg diskrédi, diskridi

madelezh

1850
Référence : GON.II pg madélez

madelezhoù

1850
Référence : GON.II pg madélez

« Ma ve ho madelezh terriñ krenn va lizher / Ha kemeret ivez diganen an amzer, / M'ho trugarekafe ! » — « Ya da ! eme 'n Aotrou, / Terriñ ran ho lizher hep ober deoc'h mizoù, / Dre ma welan ervat eo bremañ pareet / Dioc'h kleñved tiekaat e daou vloaz[,] ho spered. »

1867
Référence : MGK p94

Ma vije koanteri kar tost da vadelezh, / Warc'hoazh[,] kentañ rafen [eo] skoulm ar briedelezh.

1867
Référence : MGK p74

Meulit-eñ, Aelez santel, Meulit e vajestez ; Rentit d’e vadelezh Mil meuleudi eternel.

1877
Référence : EKG.I. p.101

Ha c’hwi ho pefe ar vadelezh d’hon digemer en ho ti ken na vezo uzet ar barr-arne ?

1877
Référence : EKG.I. p.56

Doue hoc’h eus krenn dilezet, / Ha c’hoazh Doue n’ho tilez ket ; / Seul vui eo bras e vadelezh, / Seul vras eo ho fallagriezh.

1877
Référence : EKG.I. p.105

Achu an oferenn ; mes a-raok mont an eil diouc’h egile, a-raok en em zispartiañ, an dud kalonek a gan c’hoazh ar c’hantik-mañ evit trugarekaat Doue eus e vadelezhoù en o c’heñver : Meulomp Doue bep eur, / Eñ a ra hon holl [v]oneur. [...]

1877
Référence : EKG.I. p.100-101

Hirie na gomzin dac'h nemet eus an temz neve[z] a ve[z] groet ane[zh]añ "kaoc'h-houarn fosforet" ("scories" en gallek). Unan eus hon mignoned an neus bet ar vadelezh da skrivañ dimp diwar se un diviz a gavfet pelloc'hik.

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.1

Ar Gorsedd a zigemer izili a enor, dre anaoudegezh vat evit ar madelezhoù graet d'ar Varzhed, pe da Vreizh, pe d'ar Broioù Keltiek.

1909
Référence : REZI p. 14

Ar re-se eo ar madelezhioù a vez digaset d’he heul gant ur vuhez hervez ar Reizh roet gant an doueed. Estregeto a zo avat !

1923
Référence : SKET p.75

Un tad-kozh ez oa-eñ, leun a vadelezh, o dieube diouzh o c’horf aet teuc’h ha kozh, d’o gwiskañ en ur c’horf nevez, peurbadus ar yaouankted, ar gened hag an nerzh anezhañ.

1923
Référence : SKET p.70-71

Seblantout a eure dezhi pa savas he daoulagad, penaos ar vamm he devoa un tammig troet he fenn evit sellet outi, evit trugarekaat mamm hini he devoa kement karet, mamm-gozh he bugelig, eus he c’harantez hag eus he madelezh.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.809 (Miz Genver 1924), ("bugelig" reizhet e Niv. 38, "ERRATA" p.846).

Un teñv marzhus eo a ra diwanañ ha kreskiñ en neb a vev diwarnañ ar pevar ferzh mat a ra an dud peurreizh : nerzh, glanded, furnez, madelezh.

1924
Référence : SKET.II p.15

N’eo ket ar person a deuas da ober ar vadeziant : ar c’hure hag ar sakrist, ar c’hure, den a zouster hag a vadelezh, ar sakrist, ur c’hamarad da dad ar paotr.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.810 (Miz Genver 1924)

— Doue ho sikouro, Izabel !… Ne zilez ket e vugel reuzeudik : skuilhañ a ra e vadelezh war e grouadur glac’haret… Doujit d’e youl, Izabel… Pedit anezhañ da reiñ deoc’h e skoazell…

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.812 (Miz Genver 1924)

Bremañ, Bilzig a ziskenn, buan ha buan, ar pazennoù en devoa pignet en amzer e bask etrezek ar Vadelezh ; deut e oa evel diagent, da vezañ ur c’hanfard drouk hag imoriek, atav o klask an tu da c’hoari tro pe dro d’ar re eus pere en devoa d’en em glemm…

1924
Référence : BILZ1 Niv. 43-44, p.1026 (Gouere-Eost 1924)

Evel ma ouzon dre anaoudegezh vat penaos Bilzig, eus e hanv Y. Tanguy, a zo bet ur paotr mat evit e vamm Izabel, evel ma eo bet atav evidon ur martolod mat hag un den a-zoare hag a skiant-vat, e fell din reiñ dezhañ va holl feadra evit hen skoazellañ, evit reiñ dezhañ ar sikour en devo ezhomm evit kendelc’her da vezañ un den fur, un den a vadelezh, evit ma teuio da vezañ ur gwaz, talvoudek d’e dud ha d’e vro.

1925
Référence : BILZ2 p.175

mar bez ho madelezh...

1931
Référence : VALL pg (auriez-vous la) bonté (de)

madelezh

1931
Référence : VALL pg bien-faisance, bonté

madelezhioù

1931
Référence : VALL pg bienfait, bonté

An aotrou Vallée am diskouezas d'e vamm vat, un itron vihan ha lirzhin, liv ar vadelezh war he dremm, ha d'e voereb, an itron Bastioù, c'hoar d'e vamm.

1944
Référence : EURW.1 p55

Edo, kofesour a-raok ar velegiezh, o vont marteze da glevout anzavioù un ene trubuilhet, ha d'e frealziñ gant madelezh.

1949
Référence : SIZH p.42

- Ur servij a bouez bras am eus da c'houlenn diganit, Sezni. Va devezh diwezhañ eo diskenn en iliz. Bez [sic] ar vadelezh da vont, fenozh [sic, fenoz], em flas, d'ober un taol-skub d'an chantele, ha da ziboultrennañ an aoterioù ! - A wir galon vat ! Mont a rin, sur...

1949
Référence : SIZH p.62

Un azen yaouank e oa, ha ken hir, ken fonnus, ken start e trompilhas e joa-bevañ : madelezh ar peuriñ, ha levenez heol an abardaez e natur Doue, ma voe stad en iliz kozh moredet en he zeñvalijenn.

1949
Référence : SIZH p.37

Met ma buhez pa ginnigan, / Hag hoc'h anv pa vennigan, / Em eus spi, dre Ho madelezh / Hag en desped d'an tri chouant / Am gwarezoc'h diouzh Aerouant / An euzhusañ rouantelezh.

1960
Référence : PETO p77

Bras eo madelezh Mab an Den, / Arabat 'ta koll fiziañs ken. / Morzhol Doue a ziskaro / Ar re ' venn hor gwaskañ garv. / Eomp, gant skoazell Santez Anna, / Ouzh an Ifern d'en em gannañ.

1960
Référence : PETO p23

O ! Dasprener an Denelezh, / Da ganmeuliñ Ho madelezh / Roit din ar silvidigezh / Hag ar wir laouenidigezh.

1960
Référence : PETO p53

Ar boaz da gaout profoù digant ar re wenn, da vezañ sellet outo gant madelezh gant ar Gouarnamant evit ma vo sentet ouzh an urzhioù, ha dreist-holl dastumet an tailhoù, a laka re alies ar pennoù-se da c'hwezañ gant al lorc'h ha gant ar c'hoant gounit.

1985
Référence : DGBD p164

Aes a-walc'h e oa evit an Ao. Utterson, a dra sur, o vezañ ma eztaole nebeut-tre e drivliadoù, ha gant e vignoned zoken e hañvale e zarempredoù bezañ soliet war an hevelep madelezh c'hougemerus.

2012
Référence : DJHMH p10

Arru omp skuizh o welet ar bed renet gant an arc'hant : pinvidigezhioù ar blanedenn laeret da viken, tud mistri war dud all, an aer hag ar morioù saotret, spesadoù loened o vont da get peogwir int bet pesketaet pe chaseet betek re, lies[s]eurted an natur taget, ar baourentez oc'h astenn, toulloù-bac'h ha doareoù eveshaat niverusoc'h-niverusañ, brezelioù evit mestroniañ ar c'hailhegoù hag an eoul-maen, an direizhder hag an dismegañs oc'h astenn, an embregerezhioù prevez o lakaat o c'hrabanoù war madelezh an holl, an deskadurezh, ar yec'hed, an anneziñ, an douar paneveken... N'houllomp ket bezañ kengiriek deus an holl draoù-se a ra poan dimp.

2015
Référence : DISENT p9

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux