Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Mots parents :
0

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
1
Afficher les variantes

Définition :  Masquer la définition

RELIJ. Lec'h annez Doue, an aelez hag an anaon dilennet, er relijion gristen dh. Doue, krouer an neñv hag an douar. Un ael o tiskenn eus an neñv. & (en e furm lies) Ar Werc'hez, rouanez an neñvoù. HS. baradoz. & Dre ast. (en e furm ls. war-lerc'h ar gm. a.) An oabl. E-barzh un neñvoù digoc'henn.

Exemples historiques : 
107
Masquer la liste des exemples

krouer an neñv hag an douar

1456
Référence : ISYK.I p108

Doe an neñvoù hollc'hallouedus

1499
Référence : LVBCA p22, 64, 99, 150 (dieu des cieulx tout puissant)

eñv imperial

1499
Référence : LVBCA p101, 150 (ciel imperial)

neñv

1499
Référence : LVBCA p150 (ciel)

Pe ivez ar ger-mañ Katell a dalv kement da lavaret evel 'catenula' eleze ur chadennig rak homañ dre euvroù mat pe dre hini ez eo pignet bede an neñv pehini chadenn pe skeul he deveus peder bazenn.

1576
Référence : Cath p3

[«]Da em varvailh war an ornamantoù an neñv eleze an heol, an loar, an stered[!»]

1576
Référence : Cath p7

[«]Hag ivez [d'en em varvailhañ a rez] war an ornamantoù anezhañ pere ned int nemet evel poultr a ya gant an avel, hag evit-se ez tleez mui da ebaisañ ouzh kontempliñ an neñv hag an douar hag ar mor ha kement zo enne[.»]

1576
Référence : Cath p7

Hon Tad, pehini zo en Neñvoù, / Hoz anv da ve[ze]t santifiet. / Deuet deomp ho rouantelezh. / Ho volontez bezet graet, evel en Neñv hag en douar. / Roit deomp hiziv hor bara kotidien. / Ha pardonet deomp hon ofañsoù, evel ma pardonomp da neb en deveus ni ofañset. / Ha na bermetet ket e kouezh[f]emp e temptasion. / Hogen hon delivret a bec'hed. Amen.

1622
Référence : Do. p18

M. Livirit-hu ar Gredo en latin. D. Credo in Deum etc. M. Livirit-hi en brezhoneg. D. 1. Me gred en Doue an Tad hollc'halloudek, krouer d'an Neñv ha d'an Douar.

1622
Référence : Do. p10

liv an eñv

1659
Référence : LDJM.1 pg asur

eñvoù

1659
Référence : LDJM.1 pg ciel

e-skoaz an eñv

1659
Référence : LDJM.1 pg (au) prix (du Ciel)

e respet an eñv

1659
Référence : LDJM.1 pg (au) prix (du Ciel)

eñv

1659
Référence : LDJM.1 pg ciel

M. Leveret-eñ [ar c'hredo] e brezhoneg. Me gred e Doue an Tad Hollgalloudek, krouer an neñv hag an douar. Hag e Jezus-Krist e vab unik, hon Aotrou. Pehini zo bet koñsevet eus ar Spered santel, ha ganet gant ar Werc'hez. En deus gouzañvet didan Poñs Pilat, zo bet krusifiet, marv, ha sebeliet. Zo bet diskennet d'an ifern, ha resusitet an trede deiz a-douez ar re varv. Zo pignet en neñv, hag azezet en tu dehoù da Zoue an Tad Hollc'halloudek. Ahane e teuy da varn ar bev hag ar marv.

1677
Référence : Do. p11-13

C'hwi a lavar e kredit e Doue, petra ez eo Doue ? D. Bezañ ez eo krouer an neñv hag an douar, hag an aotrou universel a gement tra zo.

1677
Référence : Do. p13

an eñvoù

1732
Référence : GReg pg ciergier (les Cieux)

an eñv a zo dic'hras evito

1732
Référence : GReg pg airain

boed ha gwin an Doueed, en eñvoù

1732
Référence : GReg pg ambrosie

dre vilitoù Jezus K. ez omp graet bugale da Zoue; hon eus gwir war rouantelezh an eñv

1732
Référence : GReg pg adopter

neñv

1732
Référence : GReg pg ciel

eñvoù

1732
Référence : GReg pg ciel

eñv

1732
Référence : GReg Rakskrid

eñvoù

1732
Référence : GReg pg ciel

eñv

1732
Référence : GReg pg ciel

eñv

1732
Référence : GReg pg ciel

eñvoù

1732
Référence : GReg pg ciel

pignidigezh hon Salver en neñv

1732
Référence : GReg pg ascension

eñvoù

1732
Référence : GReg pg ciel

an eñv imperial

1732
Référence : GReg pg (le) Ciel (empiré)

eñv

1732
Référence : GReg pg ciel

eñvoù

1732
Référence : GReg pg ciel

gorroidigezh ar Werc'hez sakr en eñv

1732
Référence : GReg pg assomé

a aparchant oc'h an eñv

1732
Référence : GReg pg celeste (du Ciel)

hent an neñv a zo strizh ha lampr

1732
Référence : GReg pg (le) chemin (du Ciel est étroit & glissant)

eñv

1732
Référence : GReg pg ciel

eñvoù

1732
Référence : GReg pg ciel

eñv

1732
Référence : GReg pg ciel

neñvoù

1732
Référence : GReg pg ciel

an eñv

1732
Référence : GReg pg (le) Ciel (tout ce qui paroît au-dessus de nous), (empire)

an eñ steredet

1732
Référence : GReg pg (le) Ciel (des Etoiles, le Firmament)

an neñv kounabrek

1732
Référence : GReg pg (le) Ciel (des nuës)

an eñvoù

1732
Référence : GReg pg ciergier (les Cieux)

Ar stad eus a gement tra a zo dindan an neñv, eo bezañ sujet da cheñch, da wastañ ha da vont da goll.

1732
Référence : GReg pg (la) condition (des choses créées, est d'être sujetes au changement, à la corruption)

an holl grasoù a ziver deomp, a zired deomp, eus an neñv, evel eus o mammenn

1732
Référence : GReg pg (toutes les graces nous) derivent (du Ciel, comme de leur premiere source)

an eñv

1732
Référence : GReg pg empirée (le ciel empirée)

an eñv steredet

1732
Référence : GReg pg firmament (le Ciel ou sont les étoiles.)

eñv koabrek

1850
Référence : GON.II pg éñv-koabrek (La région des nuages).

neñv

1850
Référence : GON.II pg éñv (et même "néf", par l'addition de la dernière lettre de l'article "ann"), néf

doue a zo en eñv holl ha dre-holl

1850
Référence : GON.II pg enn

eñv

1850
Référence : GON.II pg éñv, év

env

1850
Référence : GON.II pg éé, éf, éñ, éñv (Ciel, la partie supérieure du monde qui environne tous les corps et dans laquelle se meuvent les astres), év, néf, oabl

Savit ho taoulagad etrezek an eñvoù.

1850
Référence : GON.II pg éñv (Levez les yeux vers les cieux).

Hon tad pehini a zo en eñv.

1850
Référence : GON.II pg éñv (notre Père qui êtes au ciel).

eñv

1850
Référence : GON.II pg éé, éñv

Krouer an neñv hag an douar eo.

1850
Référence : GON.II.HV pg krouer (Il est le créateur du ciel et de la terre).

eñv

1850
Référence : GON.II p.16, livre premier, "ciel".

an eñv steredet

1850
Référence : GON.II pg stérédet (le firmament).

eñvoù

1850
Référence : GON.II p.16, livre premier, "des cieux", pg éñv (Ciel, la partie supérieure du monde qui environne tous les corps et dans laquelle se meuvent les astres. Pl.)

eñv

1850
Référence : GON.II pg éf, éñv (Ciel, la partie supérieure du monde qui environne tous les corps et dans laquelle se meuvent les astres).

eñv

1850
Référence : GON.II pg éñ, éñv (Ciel, la partie supérieure du monde qui environne tous les corps et dans laquelle se meuvent les astres).

eñv steredet

1850
Référence : GON.II pg éñv-stérédet (Le firmament, sphère bleue où les étoiles fixes paraissent attachées).

Skouerioù hon tadoù-kozh, tud vat ha kalonek, enno a zo skrivet e gwerzioù brezhonek; e gwerzioù a laka pep telenn da ganañ, pep kalon da lammat hag an eñv da dridañ.

1867
Référence : MGK p4

Neuze ar prezeger, gant ur vouezh a oa kre, hag en devoa lakaet kreñvañ er c'halonoù; evel a ra 'r gurun, pa dregern en neñvoù, a groze a-zioc'h an dud, en ur youc'hal outo : "Ned oc'h ket diwar ouenn ho tud-kozh zo marv [...]".

1867
Référence : MGK p2

Koulm baour, gwelet e voe gant ur gup krabanek o sachañ war e lerc'h, evel ul laer tec'het, ur pennad reun torret. Ar gup a ya dezhi, digor ha lemm e veg, pa gouezh warnañ, d'e dro, evel ur maen pounner, eus a-greiz an neñvoù, ur pezh labous, un er. E-pad m'edo an daou-mañ oc'h en em gribinat, ar goulm a ya kuit e-biou. Diwar nij e tiskenn e liorzh un tiig-soul oa eno e-kichen, o krediñ evit mat oa er wech-mañ diouti distag he gwallstropad, pa deu ur c'hozh tamm paotr, dezhañ pemp pe c'hwec'h vloaz - d'an oad-se ur bugel ne oar pe zroug ra c'hoazh - da sinklañ eeun outi ur maen gant e vatalm.

1867
Référence : MGK p20

Ur c'hleñved didruez hag a skign dre'r bed-holl Ar spont hag ar marv, pa deu d'en em ziroll, Kleñved aes da bakañ, taolet eus an eñvoù, Da skarzhañ pizh an douar eus e holl dorfejoù, Ar vosenn hec'h anv, a stlape en ifern Loened a-vagadoù kaset ganti d'ar bern.

1867
Référence : MGK p23

Ret eo, oc'h er gortoz, / Distagañ ar galon dioc'h kement zo krouet, / Ha lavaret : / A-walc'h ! a-walc'h ! a-walc'h ! N'em beus ken da c'houlenn, / Nemet, goude mervel, / Mont eus a Vreizh-Izel / Da vaner kaer an Neñv, gant Doue da berc'henn.

1867
Référence : MGK p70

Al labous fur neuze d'an den / A lavaras : — « Gwell eo ganen / Nijal, kanañ dre ar c'hoajoù, / Kousket a-zindan an delioù, / Sellet en Neñv oc'h ar stered / Bihan 'veldon ha kaer er bed. »

1867
Référence : MGK p109

Ul lommig dour, a vez roet / D’an emzivad, en e sec’hed, / A dal, hervez lavar Jezuz, / En neñv ur gurunenn skedus.

1877
Référence : EKG.I. p.28

Kerkent ha ma lavar ar beleg ar c’homzoù kentañ-mañ eus an oferenn : "Introibo ad altare Dei", kant ha kant mouezh all a sav dudius ha kalonek war-zu an eñv en ur ganañ kantik an oferenn a ganed er mareoù-se : Ofromp da Zoue ar sakrifis, Ne zo netra a ger kaer priz Eget Jezuz krusifiet En oferenn reprezantet.

1877
Référence : EKG.I. p.99

Daoulinet int etre ar mor-bras a ya hag a deu a-zindan o zreid ha toenn koumoulek [sic] an [n]eñv a guzh anezho ouc’h daoulagad ar sitoianed...

1877
Référence : EKG.I. p.100

Tostaat a ra ar c’han ; klevet a reer splamm a-walc’h : Ar beleg : "Pater de coelis Deus", Doue an Tad eus a uhelder an eñvoù, Ar bobl : "Miserere nobis !" [P]ezet truez ouzhomp !

1877
Référence : EKG.I. p.164-165

Nann, biken, eme an Aotrou Feburier, gant herder ! Me ne adoran nemet un Doue, krouer an eñv hag an douar. Idolatriaj a zo amañ, Aotrounez, idolatriaj hepken.

1877
Référence : EKG.I. p.184

Ar gwel-se a lakae e galon da lammet en e greiz, hag e bedenn a save tommoc’h war-zu an eñv.

1877
Référence : EKG.I. p.224

— Kent an deiz e kavfont trouz ha kann ! / Ni hen toue mor ha taran ! / Ni nen toue stered ha loar ! / Ni hen toue eñv ha douar !

1877
Référence : EKG.I. p.268

C’hoant am eus da labourat un tamm douar ha da hadañ ennañ greun evit kaout bara da zibriñ en hañv a zeu, mar plij gant Doue ; ha ma na blij ket gantañ e chomfen e buhez e Sant-A[l]bin, ra vezo graet er memes tra e volontez, ez in d’an eñv da gaout va c’henvreudeur.

1877
Référence : EKG.I. p.50-51

— Touer-Doue, serrit ho kinou gant aon na gouezhfe warnomp tan an eñv.

1878
Référence : EKG.II p.64

Kounnaret e oant, rak ne gavent netra. — A-benn ur pennad e tiskenjonnt adarre en hent-bras en ur sakreal kement, m’am boa aon na vije kouezhet an neñv war hor penn. — War ar pec’hiñ e oant tud dibab, an dispac’herien.

1878
Référence : EKG.II p.90-91

pane[ve] da bane[ve], e kouezhfe an neñv war an douar

1909
Référence : BROU p405

Gedour atav war sav ha war zihun, ec’h en em zalc’h etre an douar hag an neñv, hag eus lein ar menez a dalv dezhañ da sichenn e wel al Lingonikon a-hed hag an holl rannvro stag outañ.

1923
Référence : SKET p.12

Seizh tour savet an eil war egile a weler eno, hag ar seizhvet, an uhelañ-holl, a zo anezhañ ur santual da vab skedus an Neñv.

1923
Référence : SKET p.16

Gant ar ramzed eo e voe savet an tour-se gwechall, c’hoant dezho da skeuliata an neñv, nemet mesket e voe o yezhoù dezho gant an Uhelañ o stlabezas e pevar c’horn ar bed.

1923
Référence : SKET p.16

Hinoniñ a rae an neñv ; glas e oa ar geot hag an delioù ; dindan va c’hammedoù e pep lec’h e tigore bleunioù ; war ar skourr e kane an evn, ha d’am diskouarn e voude drantik ar gwenan.

1923
Référence : SKET p.22

Neuze, gant elfennoù-tan diouzh Aedobitus e krouas Guton gouenn doueed an neñv hag ar goulou (dêvi).

1923
Référence : SKET p.29

Hag ur sioulded veur en em ledas war ar c’hoadoù hag an doureier, en neñv ha war an douar.

1923
Référence : SKET p.35

Diouzh an avel, neuz ha red ar c’houmoul, stuz an neñv noz ha beure, liv an heol ha doare al loar, e ouient diouganiñ an amzer.

1923
Référence : SKET p.39

E kement en deus lavaret ha graet en tu-hont d’ar c’heinvor, n’eus tra hag en dije dismegañset an heol, intret sked ar Rod (2), strafilhet, war grec’hiennoù arc’hant an neñv, bodadeg sakr an doueed, e Dêvobriga.

1923
Référence : SKET p.72

Kreskiñ a reas eno, ha fonnañ ha paotañ ken e teuas ar wazed hag ar maouezed anezhi ker stank hag an deliennoù war wez ar c’hoad, ar yeotennoù er beurvan, an traezhennoù war an tevenn, al lommadoù er mor, ar steredennoù en neñv.

1923
Référence : SKET p.77-78

Dic’houest da ren ha da luskañ o lestrig, mantret-holl, e vanjont diloc’h, helmoet o daouilin en o barlenn, o elgez war balv o daouarn, o sellout gwech ar mor, gwech an neñv, gwech all o c’hoar astennet ouzh o zreid.

1923
Référence : SKET p.109

An heol a lavarjed en em zistaget diouzh bolz an neñv hag o ruilhañ war c’horre ar mor war-du an teir flac’h yaouank.

1923
Référence : SKET p.111

Setu amañ al livioù a oa war an eil re hag ar re-all : gwenn an erc’h war o c’hroc’hen, aour an heol war o blev, glas an neñv war o daoulagad leun a bedenn.

1923
Référence : SKET p.120

stuz an neñv g.

1923
Référence : SKET p.192, « Geriadur ar "Skelta Segobrani" (an daou levr kenta) » "État du ciel".

Dre greiz nozvezh al lazhadeg, ul leñvadeg a boan, a gasoni, hag a vallozh a savas a-ziwar an holl ranndir etre an Albis hag ar Visuria hag a bignas d’an neñv.

1923
Référence : SKET p.128

glazennoù an neñv

1923
Référence : SKET p.177, « Geriadur ar "Skelta Segobrani" (an daou levr kenta) » "Les plaines bleues du ciel".

— Perak e son hiziv ar c’hloc’h evel derc’hent ur gouel-berz ? a lavare ar person, souezhet-meurbet, d’e garabasenn, hag [a] fredone da heul ar c’hloc’h : Un arc’hael, a-berzh an Aotrou, A ziskennas eus an Neñvoù D’annoñs da Vari ’oa choazet Evit mamm da Salver ar bed.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.810 (Miz Genver 1924)

An Aotrou Doue, bugaligoù, eñ eo an hini en deus graet pep tra : an neñv, an douar, ar mor, an dud, al loened, ar pesked, an traoù a welit hag ar re a zo kuzhet ouzhoc’h.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 43-44, p.1024 (Gouere-Eost 1924)

N’ho poa nemet lakaat war ho koañvenn un tamm koad brein bruzunet, diframmet diouzh e skeudenn ha lavaret pemp gwech Hon tad pehini a zo en neñv ha Ni ho salud, Mari, an deiz war-lerc’h gweñvet ar goanvenn.

1925
Référence : BILZ2 p.136

m'en tou dre an neñv

1931
Référence : VALL pg attester

Marteze 'm eus bravaet un tammig Melia en ul lavarout em gwerzioù e oa-hi : « Heñvel ouzh un ael eus an Neñv ».

1944
Référence : EURW.1 p46

Pa'z aen da graoña en-dro d'ar Buenoù, he c'haven en ur prad o vaesa he saout, hag azezet en he c'hichen e-pad eurvezhioù a gaven berr, e konten dezhi netraigoù, e raen dezhi cherisoù ; evel daou labous digabestr dindan heol an neñvoù, ne wele hini ac'hanomp, a-dra-sur, droug ebet er blijadur a gemeremp oc'h en em gavout e kuzh ouzh an holl.

1944
Référence : EURW.1 p45

War dosenn Sant-Weltas, neizh bran gwintet etre an douar hag an neñv, e oa un tour bras hag uhel, ennañ c’hwec’h estaj leun a gambroù evit lojañ barzhed ha brogarourien Vreizh, o doa graet etrezo ur seurt Leandi.

1944
Référence : EURW.1 p.213

(Davedout e teuomp, rouanez an neñv, gant levenez, ha kalonek, holl a-gevret…)

1949
Référence : SIZH p.44

Ur burzhud bras a-berzh an Neñv / He dije plac'h, e-lec'h gour kreñv, / Kefridi start da gas da benn / O reiñ deoc'h skor ouzh marv tenn.

1960
Référence : PETO p59

Roit din ar c'hras d'Ho kwelet / Ha da ganañ deoc'h birvidik / A-barzh pell, en Neñv gwenvidik, / Ho Klod santel gant Hoc'h Aeled !

1960
Référence : PETO p78

Hor Salver ker ra venno c'hoazh Ma leuskel pell da c'hoellañ toaz Ar bara santel c'hwek ha kreñv Ho mago holl da gas d'an Neñv !

1960
Référence : PETO p26

Ne weler diouto nemet begoù gwez o neuiñ ivez en oabl ha, war an dorn de[h]ou, en o c'heñver, e weler ivez beg Ndombo o sevel e fri tramek an neñv.

1985
Référence : DGBD p84

A-drugarez d'an dra-se, pa'z eer tre en iliz hiziv an deiz, e c'haller kaout un alberz reishoc'h eus ar pezh a venne arzourien an amzerioù-hont ober : un egorenn livet-flamm, lirzhin he doare, evit skeudenniñ gwenvidigezh an neñvoù.

2013
Référence : LLMM Niv. 399, p. 21

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux