Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
1
Afficher les variantes

Formes fléchies : 
118
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

V.k.e. I. RELIJ. 1. Sevel, dre ar gomz hag ar spered, an ene war-du ur boud doueel, santel pe dreistnatur a azeuler, a enorer, a-benn kaout e vennozh, e drugarez digantañ. Pediñ Doue, pediñ Allah. Pediñ santez Anna, pediñ ar Werc'hez. Pediñ e sant patrom. Ped Doue evidon. Pediñ Doue evit, gant ar re varv. & Ent strizh Sevel an ene war-zu Doue, ur sant, h.a. Emañ o pediñ en iliz. Pedet en doa kalonek e-pad an oferenn. Daoulinañ a reas evit pediñ. & Pediñ evit, gant ub. : azgoulenn gras, bennozh, trugarez Doue, ur sant, h.a., evit mad ub. Santez Anna, pedit evidomp. Pediñ evit, gant an Anaon, an den-mañ-den. N'hoc'h eus ket ezhomm da bediñ gant ma ene. 2. (en tu gouzañv ; db. ar sent) Bezañ pedet ouzh : resev pedennoù evit abeg pe abeg. Ar sant-mañ zo pedet ouzh an derzhienn. 3. Trl. skeud. Pediñ evit e sac'h : difenn e lod. 4. Ent strizh Dibunañ pedennoù. HS. paterat. II. 1. Goulenn gant gred. Ho pediñ a ran da'm fardoniñ. He fediñ a rae gant forzh daeroù. Degemerit, me ho ped, ma gwellañ gourc'hemennoù. Grit an dra-se, me ho ped : plijet ganeoc'h ober an dra-se. [1878] — Digorit din, me ho ped, va zud paour ! [1924] — N’am skoit ket, mamm Izabell, me ho ped, n’am skoit ket [...]. & Pediñ start, pediñ stank, pediñ kaer : gant gred. 2. Goulenn digant ub. dont d'ul lec'h bnk., en em gavout en ul lec'h bnk., arvestiñ ouzh udb., kemer perzh en ur gouel pe ul lid bnk. Pediñ tud da goaniañ en e di. Pediñ mignoned d'un eured. & Ent krenn O pediñ emañ. HS. kouviañ. III. ROUEZ Hetiñ. Levenez ha peoc'h a bedan deoc'h. Bennozh Doue a bedan dit.

Exemples historiques : 
98
Masquer la liste des exemples

Bennoezh Doe a bedan war enev brezr Stefan

1480
Référence : PHBR Diell niverelaet

pediñ

1499
Référence : LVBCA p160 (prier)

23. Neuze ez lavaras an impalaer dezhi : « Da pidiñ a ran[,] laka ez kalon ar pezh a lavaran dit, ha na respont ket dre gomzoù douetus, ne fell ket deomp da antreteniñ evel ur vatezh, hogen dominañ a fell din a ri em rouantelezh evel ur rouanez ekselant.

1576
Référence : Cath p19

10. Neuze ez lavaras d'an impalazr Kaezar : « Da bidiñ a ran Kaezar, na em lez ket da vezañ faezhet gant da furor. »

1576
Référence : Cath p10

[«] Hag an holl doueoù-se, pere a enorez na c'hellont sikour na te na neb o fed, am eus an holl disprizet[. »]

1576
Référence : Cath p9

Neuze an werc'hez venniget a bedas hon aotrou Doue ez plijze gantañ terriñ ha distrujañ en injinoù-se en enor an hanv benniget anezhañ, ha evit koñversion an bobl pere a edoe prezant, hag enkontinant maz oa dispozet lakat an werc'hez en tourmant-se.

1576
Référence : Cath p20-21

Hogen palamour na eznevez mui anezhi[,] ne bedez [mui anezhi] ez eo tremenet e-biou dit[,] goloet he vizaj hevelep a c'hellez ket he aznavout

1576
Référence : Cath p26

ni ho ped c'hoantek d'ho rekour

1581
Référence : ISYK.I p113

M. Pe evit piv ez pedit-hu ? D. Pidiñ a ran nompas hepmuiken evidon ma-unan hogen pidiñ a ran ivez evit ma c'herent, ma mignoned, ma madoberourien hag evit an Iliz universel.

1622
Référence : Do. p22

Erfin en e bedan e plijo gantañ ma freservi ha ma miret ouzh pep dañjer ha droukfortun, ha goude e lavaran Pater noster hag Ave Maria, hag en em rekomandan da'm ael mat ha da'm patron ha d'ar sent all ha santezed a'r Baradoz.

1622
Référence : Do. p52

M. Ha ret eo pediñ an Sent ? D. Ya, abalamour ma'z int mignoned da Zoue ez c'hellont kalz hon sikour dre o fedennoù hag o intersesionoù. M. Entre an re all, pere a bedit-hu ? D. An Werc'hez Varia, ma Ael gardian hag an Sant pe a hini ez tougan an anv.

1622
Référence : Do. p20

18. Mari, ma spered da gentañ, / A zifennot, pa ho pedan, / Pan deuy an devezh diwezhañ, / Ma renkin respont ha kontañ.

1622
Référence : Do. p64

pedet

1659
Référence : LDJM.1 pg pedet

koulz eo pediñ

1659
Référence : LDJM.1 pg couls (eo pidi)

tremen an amzer o pediñ Doue

1659
Référence : LDJM.1 pg passer (le temps a prier)

pidiñ

1659
Référence : LDJM.1 pg conuier, prier

pediñ mallozh

1659
Référence : LDJM.1 pg maudire

M. Pa bidit hoc'h Ael Gardian, pe orezon a leveret-hu ? Ael Doue, pa'z oc'h deputet / Ouzh an ezrevent da'm miret, / Grit, m'ho supli, ker mat dever, / Na hallint netra em c'heñver; / Grit din ker sur kompagnunezh, / Ma finisin mat ma buhez.

1677
Référence : Do. p21-23

M. Peur e renker e [sin ar groaz] ober ? D. Diouzh ar mintin pa saver, diouzh an noz pa ez eer da gousket, pa antreer en iliz, goude bezañ kemeret dour binniget, pa gomañser da bidiñ Doue, pa gemerer ar refeksion, e komañsamant hon euvroù, ha pa en em gever en un dañjer bennak, peotramant seziet / gant un aon pe ur spont bennak.

1677
Référence : Do. p9

M. Pere etre ar re all [ar Sent] a bidit-hu ? D. Ar Werc'hez Vari, ma Ael Gardian, hag ar Sant pe eus a hini e tougan an anv.

1677
Référence : Do. p21

M. Leveret ar re [an euvroù a drugarez] spirituel? [D.] Kelenn ar re ignorant, / Korrijañ ar re a fazi, / Reiñ kuzul mat d'ar re o deus ezhomm, / Koñsoliñ ar re dezolet, / Dougen patiamant an injurioù, / Pardoniñ an ofañsoù, / Pidiñ evit ar re vev hag ar re varv, hag evit ar re a zeu d'hor persekutiñ.

1677
Référence : GReg p33

Pediñ a reer sant Anton a Badou evit kavout an traoù dianket.

1732
Référence : GReg pg Antoine (On prie Saint Antoine de Padoüe, pour trouver les choses égarées.)

deut, un dra bennak a vez benniget din, me ho ped

1732
Référence : GReg pg (donnez-moi, je vous prie, quelque chose qui soit) beni(e)

pidiñ a reer Sant Briag, Sant Matelin, ha Sant Kolomban, evit ar re foll

1732
Référence : GReg pg (Saint) Briac (Saint Mathurin & Saint Colomban, s'invoquent pour la folie)

pidiñ start

1732
Référence : GReg pg conjurer (prier instâment)

pidiñ an daouzorn joentet

1732
Référence : GReg pg conjurer (prier instâment)

pidiñ gant an daouarn joentret

1732
Référence : GReg pg conjurer (prier instâment)

pedet

1732
Référence : GReg pg conjurer (prier instâment)

roit din termen, me hoz ped

1732
Référence : GReg pg (faites-moi) credit (je vous prie)

prizet geneoc'h, va sezlaou, me hoz ped

1732
Référence : GReg pg daignez (m'écouter)

pidiñ Doue evit an Anaon vat

1732
Référence : GReg pg (prier pour les) défunts

pidiñ Doue gant ar re varv, gant an Anaon dremenet

1732
Référence : GReg pg (prier pour les) défunts

pediñ Doue gant ar re varv, evit an inean dremenet

1732
Référence : GReg pg (prier pour les) défunts

em voazañ da bidiñ Doue

1732
Référence : GReg pg habituer (S'habituer, prendre une habitude.)

em akustumiñ da bidiñ Doue

1732
Référence : GReg pg habituer (S'habituer à prier Dieu.)

Akustumit abred ho pugale da bidiñ Doue.

1732
Référence : GReg pg habituer (Habituez de bonne heure vos enfans à prier Dieu.)

En hanv Doue, me hoz ped.

1732
Référence : GReg pg grace (De grace, je vous prie.)

Me ho ped, dre c'hras.

1732
Référence : GReg pg grace (De grace, je vous prie.)

pidiñ e varner

1732
Référence : GReg pg fléchir (Fléchir son juge)

pedet e varner

1732
Référence : GReg pg fléchir (Fléchir son juge, pp.)

Boazit abred ho pugale da bidiñ Doue.

1732
Référence : GReg pg habituer (Habituez de bonne heure vos enfans à prier Dieu.)

ret eo pidiñ gant ar re varv

1850
Référence : GON.II pg gañt, gañd, gan (Il faut prier pour les morts).

pediñ

1850
Référence : GON.II pg péden, pédi, pidi

pidiñ

1850
Référence : GON.II pg pédi, pidi

pedet

1850
Référence : GON.II pg pédi, pidi

pedit-eñ kreñvoc'h, pe n'ho pezo netra

1850
Référence : GON.II pg pédi, pidi

ret eo pidiñ Doue a galon

1850
Référence : GON.II pg pédi, pidi

e bedet am eus da zont da leinañ

1850
Référence : GON.II pg pédi, pidi

pediñ gant an anaon

1850
Référence : GON.II.HV pg pédi, pidi

pediñ evit ar re vev

1850
Référence : GON.II.HV pg pédi, pidi

Pediñ a wir galon

1850
Référence : GON.II pg kaloun (Prier de bon cœur).

Pediñ a reent Doue a-greiz o c'halon.

1850
Référence : GON.II p.79

(C'hwi hoc'h eus) va fedet.

1850
Référence : GON.II p.10, introduction, "vous m'avez prié".

Ra bedin

1850
Référence : GON.II p.8, introduction ; "que je prie".

pa bedez

1850
Référence : GON.II p.8, introduction ; "quand tu pries".

aba bed

1850
Référence : GON.II p.6 introduction ; depuis qu'il prie.

Me o fed.

1850
Référence : GON.II p.11, introduction, "je les prie".

Evit e bidiñ.

1850
Référence : GON.II p.10, introduction, "pour le prier".

Me am eus da bedet.

1850
Référence : GON.II p.10, introduction, "je t'ai prié".

Evit he fidiñ.

1850
Référence : GON.II p.11, introduction, "pour la prier".

— « An ed-mañ zo darev : da-gaout hor mignoned, / Kae, va mab, emezañ, d'o fediñ, pa 'z eo ret, / Da zont gant pep a falz da c'houloù-deiz, warc'hoazh, / Da reiñ deomp un tammig skoaz. »

1867
Référence : MGK p52

Bennigit-hi, aotrou sant Kadoù, me ho ped, ha grit na glevo morse gant den ar pezh a lavaras d'ar wenanenn ar gozh kelienenn : "Atav emaout o labourat, hep na deu dit netra a vad".

1867
Référence : MGK Rakskrid XIII

Va breur paour, me ho ped, n'ankounac'hait biken emañ 'n nec'h, an enkrez atav war ziarbenn ar re a vez en hent !

1867
Référence : MGK p17

Dont a ra diwar herr, hag o vezañ klevet / Edo ar bleiz yuzaz oc'h ober e voutoù : / — « Aon am beus, emezañ, n'ho pet klevet, aotrou, / Gevier diwar va fenn / Evidoc'h pa beden, / Ha na ven bet e gaou dirazoc'h tamallet ?

1867
Référence : MGK p104

Hag e ouele hag e pede Jezuz-Krist ’vit e vugale, Sant Tual, sant Yvon ha sent Breizh : E galon a frailhe en e greiz.

1877
Référence : EKG.I. p.26

Ar beleg : "Omnes sancti angeli et archangeli", Aelez hag arc'haelez santel, Ar bobl : "Orate pro nobis !" Pedit holl evidomp !

1877
Référence : EKG.I. p.165

Abalamour da se e pedan ac’hanoc’h da zigas din soudarded, ha digasit din muiañ ma c’hellfet, rak anez e c’hellomp bezañ holl lazhet amañ.

1877
Référence : EKG.I. p.312

Koulskoude n’eo ket Yann Pennorz eo an hini a bed alies evit ar sitoianed ; mes en dro-mañ, evel a lavaran deoc’h, o doa graet vad din, hag ur wech n’eo ket atav eo.

1878
Référence : EKG.II p.31

— Digorit din, me ho ped, va zud paour ! Un taol kleze am eus bet em morzhed hag a ra kalz poan din. En hanv Doue e teuan da c’houlenn lojeiz diganeoc’h, rak n’on ket evit mont larkorc’h. Digorit din...

1878
Référence : EKG.II p.39

Pediñ a ris em c’halon an Aotrou da bardoniñ dezho an torfed-se.

1878
Référence : EKG.II p.31

Meur a wech em eus pedet a-greiz-kalon, a gav din : nepred ne zilezan va fedennoù ; ne gredan ket evelato e ve biskoazh deuet eus va c’halon ur bedenn ker c’hwek hag an hini a ris en abardaevezh-se e koad Kervengi.

1878
Référence : EKG.II p.11

Bezomp ive[z] fiañs er Mestr Hollc’halloudus a zalc’h en he sav hon bro Beizh-Izel [sic], koulz hag ar bedoù diniver a ruilh dre an oabl. Pedomp, dreist-holl Santez-Anna-Wened n’he deus biskoazh distroet he skouarn diouzh pedennoù he Bretoned.

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 30 janvier 1898, p.1

Bugale, pa eo ken nerzhus / Ho pedenn war galon Jezuz, / Pedet bemde[z] 'vit ho kerent, / Ma teufont holl da ve[z]añ sent.

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 30 janvier 1898, p.1

Pediñ-start a reomp hon lennerien da zigas dimp keloio, kanaouenno, gwerzio, marvailho ha treo all

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier

— Doue ho sikouro, Izabel !… Ne zilez ket e vugel reuzeudik : skuilhañ a ra e vadelezh war e grouadur glac’haret… Doujit d’e youl, Izabel… Pedit anezhañ da reiñ deoc’h e skoazell…

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.812 (Miz Genver 1924)

— N’am skoit ket, mamm Izabell, me ho ped, n’am skoit ket, en anv Doue, n'in ken d’an traezh, me ’chomo er gêr.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 38, p.844 (Miz C'hwevrer 1924)

Nebeut a dud o pediñ evit ar paourkaezh plac’h, nebeut : an amezeien hag ar c’herent.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.810 (Miz Genver 1924), ("ar c'herent" reizhet e Niv. 38, "ERRATA" p.846).

pidiñ hag aspidiñ

1927
Référence : GERI.Ern pg ad- (prier avec insistance, supplier)

pediñ

1931
Référence : VALL Rakskrid p XXVII

a-greiz pediñ e vanas kousket

1931
Référence : VALL Rakskrid p XXVII

pediñ ha pediñ a rae

1931
Référence : VALL pg beaucoup

A-dra-sur, ar gwaz-mañ, mar pede ac'hanomp da vont da lojañ d'un ti anvet ken digristen ha Maner ar Glesker, a oa en e soñj hon lazhañ, hag hon sallañ en ur jarl.

1944
Référence : EURW.1 p36-37

E-pad ar vakañsoù bras, ma zud ha me a veze pedet gant an aotrou Loeiz Ar Braz, abienner e Gwengamp, hag e itron, da dremen div sizhun e ribl ar mor, a-gevret ganto.

1944
Référence : EURW.1 p43

En Hellegoad e veze alies leinoù gras a veze pedet dezho ar perc'henned enorusañ eus a Volazeg, a Blourac'h, a Galanner, zoken a Gallag ; beleien a zaremprede niverus ti Fañch Roparzh en askont d'ar verc'h henañ Anna a oa desket-bras, hag a oa plac'h a relijion.

1944
Référence : EURW.1 p13

Pa veze leinoù beleien e ti an Aotrou person, - Toussaint Pinson,- e vezen pedet atav, da ziduañ ar gompagnunezh gant ma sonioù.

1944
Référence : EURW.1 p.209

Evit kavout berroc’h an amzer, etre labourioù skrivañ er studi-noter, hag ar weladennoù d’am [arvalien] e marc’had Kallag, e vezen laosket gant ma c’herent da bediñ piv bennak a garen da zont da Garnoet.

1944
Référence : EURW.1 p.210

Santez Vari, Mamm da Zoue, pedit evidomp, pec'herien, hiziv ha da eur hor marv !

1949
Référence : SIZH p.63

Ha pediñ a rin evidoc'h a wir galon.

1949
Référence : SIZH p.51

N'eo ket al lean a bede, n'eo ket ar barzh a gane. Savet a oa un den all er breur Arturo; un den dianav, a lakae an daou all da souzañ.

1949
Référence : SIZH p.65

- Me, dimezell, n'on na Tad na porzhier. Pediñ a ran an Aotrou Doue, avat, ma ray diouzhin ur servijer doujus hag ur beleg izel e galon, hogen barrek hag helavar da brezeg E Anv Santel.

1949
Référence : SIZH p.45

AR PERSON -o pediñ, e zaouarn juntret savet d'an nec'h-

1960
Référence : PETO p77

Ne c'hellan, hep mar, ' met ho tigareziñ / Ha bepred e pedin Doue d'ho kwareziñ. / Hogen, aotrouned, teurvezit azezañ. / War al lezenn nevez, hep mui gouzezañ, / Em eus bet kefridi d'ho kelenn ervat, / Evidoc'h, da c'houde, da zilenn d'ho krad.

1960
Référence : PETO p15

Di [da rouantelezh ar gozed] eo bet kaset ar roue ! / Gaid Kêrlennou, en an' Doue ! / Sarrit ho kenoù, me ho ped. / Torfejou 'walc’h, siwazh, zo bet.

1960
Référence : PETO p31

Sitoianed, ma digarez, m'ho ped / Ma ne vez ma zeod gwall sentus bepred; / Ar voazamant gozh d'ankouaat n'eo ket aes / Pardonit rak-se d'ar personig kaezh. / D'ar Republik e vo atav feal...

1960
Référence : PETO p35

Evel ma oa dereat, e pedis an daou soudard da zont da goaniañ ganin, daoust ma tisplijas din diouzhtu o doareoù.

1985
Référence : DGBD p163

Ho pediñ a ran da dalañ d'ho tailhanterezh, a-benn pemp deiz ac'hann, an diandell a 200.000 euro ez oc'h ardelladour anezhi. En degouezh kontrol, emañ ho puhez en arvar da finvezañ.

2015
Référence : EHPEA p81

Marteze e pede ar marv dezhañ, evel he deus anzavet, met, m'he dije kaset he mennad da benn he dije graet daouzek vloaz 'zo ha n'eo ket bremañ paz eo kemmet he buhez gant un eil gwaz.

2015
Référence : EHPEA p59

Paotr pe plac'h ar pellgomz a rank gervel en-dro an dud aet d'ar gêr neuze, ha pediñ anezhe d'en em vodañ dirak an ti-polis evit goulenn groñs ma vo dishualet o c'hamaladed...

2015
Référence : DISENT p162

Note d'étude

Ur sell a c'haller ober ouzh pajenn an dornskrid e-lec'h ma kaver ar frazenn "Bennoezh Doue a bedan war ene breur Stefan" (fin ar XVvet kd) en un notenn eus ur blog : https://millefeuillesdebretagnesite.wordpress.com/2021/08/17/arret-sur-ymages-a-la-recherche-de-la-langue-bretonne-2/

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux