Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Définition :  Masquer la définition

I. 1. Mare ma tiguzh an heol diouzh ar beure. Mont a rejont kuit antronoz a-raok ar sav-heol. DHS. gouloù-deiz, strink-deiz, tarzh-deiz. ES. kuzh-heol. 2. An hini eus an pevar roud-avel zo rag-enep d'ar c'huzh-heol, oc'h ober ur c'horn 90° gant roud an norzh. [1924] pa oa o gouenn skignet war douaroù ar Sav-heol. HS. kuzh-heol, reter. II. (gant ur bennlizherenn-dal ; db. ar broioù) 1. Broioù ar reter. Bet eo Gandhi un den meur er Sav-Heol. 2. Bro ar Sav-Heol : moranv barzhoniel Japan. Marvailhoù ar Sav-Heol. HS. kuzh-heol, reter.

Exemples historiques : 
27
Masquer la liste des exemples

treze sav-heol

1699
Référence : Har. pg heol, sav-heol

kristenien ar sevel-heol, ar sav-heol

1732
Référence : GReg pg (l') Eglise (Grecque)

dioc'h bro ar sav-heol

1732
Référence : GReg pg (du) côté (de levant)

empalaer ar sevel-heol, ar sav-heol

1732
Référence : GReg pg (l') empereur (d'Orient)

sav-heol

1850
Référence : GON.II pg saô (-héol), sav (-héol)

ar sav-heol

1850
Référence : GON.II pg saô (-héol), sav (-héol)

avel ar sav-heol

1850
Référence : GON.II pg saô (-héol), sav (-héol)

avel ar sav-heol

1850
Référence : GON.II pg réter

sav-heol

1850
Référence : GON.II pg saô (-héol), sav (-héol), sével (-heol)

Er Sav-Heol emañ 'r brud (pep bro 'n deus marvailhoù), / E voe gwechall ur razh skuizh o vevañ er bed.

1867
Référence : MGK p116

Amañ d’an nec’h, d’ar sav-heol, e kav din [ez] eus un ti hag a c’hellfe hor lojañ evit un nozvezh.

1877
Référence : EKG.I. p.68

Ne gredan ket e ve bet ar chouanted hardizh a-walc’h evit chom betek sav-heol e bourk Plouared, rak soudarded a c’hell en em gaout eno warno a bep tu.

1877
Référence : EKG.I. p.130

O welet e rae ar skouarn vouzar, pe marteze, evit lavaret gwell, o welet e rae goap eus ar c’hentelioù a ganed dezhañ, Andre ar Pontoù, an hini a oa e penn ar chouanted er c’horn-se eus ar vro, a gemennas d’e holl dud en em gaout, un nozvezh, e koad Tonkedeg, e tu ar sav-heol, el lec’h ma’z eus ur vengleuz hag a ya don a-zindan an douar.

1877
Référence : EKG.I. p.107

Treiñ a ris da sellet ouc’h an iliz, hag e welis, torret ar gwer warnezhañ, ar prenestr a zo d’ar sav-heol d’an nor.

1878
Référence : EKG.II p.118

Bezañ ez eus a-hend-all war-zu ar sav-heol, ur vammvro all, hini hon enebourien: Bro-C'hall, pehini, goude laerezh Dugelezh dishual hon tadoù dre un dimeziñ rediet, heuliet gant ur c'hontrad, rediet ivez hag ouzhpenn-se torret da c'houde, a dalc'h ac'hanomp abaoe 1491, 1532, ha 1793 en ur sklaverezh dismegañsus gwashoc'h-gwazh.

1911
Référence : PSEP p V

Ouzhpenn ar broioù emaon o paouez envel, em eus gweladennet broioù all c’hoazh, rak, pa voen harluet diouzh douar al Lingoned, ez on aet en tu-hont d’ar Renos hag em eus ergerzhet, a-hed mizvezhioù, ar c’hornadoù en em astenn, er sav-heol d’an aven-se, betek kompezennoù digoad bro ar Skuted.

1923
Référence : SKET p.35

[...] oc'h ober hent dre vro an Aravisked (Araviski) hag ar Vastarned (Bastarni), ez on aet gant ar red anezhañ betek mor ar Sav-heol e-lec'h e tinaou e zourioù.

1923
Référence : SKET p.20

An navet nozvezh a viz Mediosamonios (1), d’ar sav-heol, an navet bloavezh goude din distreiñ eus broioù ar C’hreisteiz, Kissiambos (2) ha pennoù an Aulerked o vezañ klevet va dezo ha kavet mat anezhañ, em eus graet ar roadoù sakr ha sevenet al lidoù dleet, ha staget da skrivañ em domani Blatomagos, e bro an Aulerked (3).

1923
Référence : SKET p.23

Taolennet eo doue ar brezel gant ar Goraleted o vageañ al lenn-se hag o tigouezhout e-keñver ar voger rec’hier serzh ha menezioù a oa ouzh he bevenniñ diouzh tu ar sav-heol.

1923
Référence : SKET p.42

Ra nesaio da bep kavell, war an douar-Bras hag en enezennoù, er sav-heol evel er c’huzh-heol, en hanternoz hag er c’hreisteiz, dre Geltia a-hed !

1923
Référence : SKET p.45

Rak an dibab eus yaouankiz ar vro-Wenn eo, hep nep gaou, a loc’has neuze eus ar Sav-heol d’ar C’huzh-heol.

1923
Référence : SKET p.138

Pa gantree Kassignatos, gant e genvrezelidi, du-hont e bro ar C’hreisteiz ha war zouar-meur ar Sav-heol, pe manet e vijent a-sav e-kreiz al liorzhoù o c’hourizañ kêrioù poblet-ec’hon an darn-se eus ar bed, pe e vijent war ar maezioù ma kresk ar gwez fiez hag al lore, war hentoù poultrennek an Azi pe war wrimenn gouelec’hioù dizour ha dic’hlasvez bro Sour (1), ma voulc’he hini pe hini ac’hanomp, paotr pe blac’h, un danevelladenn pe ma kroge gant ur ganadenn diwar-benn amzerioù kentañ Manos ha Bena, e lavarjec’h, va den mat, ez oa kerkent evel p’he dije c’houezhet un aezhenn distanus, o tont aleman, war hor c’halonoù, hag int ker kras hag hon dilhadoù, hor c’hlavioù brezel, ha sternadoù hor c’hezeg.

1923
Référence : SKET p.40-41

E-barzh bez an tri roue, d'e ziwall, ez eus eur skeudenn ramzel kizellet er maen : hini ur c'hi penn den o sellout ouzh ar sav-heol.

1923
Référence : SKET p.18

Evel-se ivez ar Vretoned yaouank, o c’halon hag o ene moulet war re o zadoù-kozh, a reno o buhez, sklêrijennet gant ar skouerioù a [z]eu dezhe eus fin foñs goueled ar bloavezhioù, pa oa o gouenn skignet war douaroù ar Sav-heol, a-raok ma teuas o zud-kozh en enez Breizh.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 42, p.974 (Even 1924)

sav-heol

1931
Référence : VALL pg aurore

A-benn ar fin e oa disklêriet din ar wirionez : div bobl a veve en departamant « Côtes-du-Nord », unan er c'huzh-heol hag eben er sav-heol, ar re gentañ a oa Tregeriz ha Kerneviz, hag ar re all a oa Breizhiz « Gallo ».

1944
Référence : EURW.1 p35

Ur pennad a-raok sav-heol en em gav hor "pinasenn" war al loc'h teñval, war zour ruz ar paletuvez uhel.

1985
Référence : DGBD p25

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux