Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
4
Afficher les variantes

Définition :  Masquer la définition

I. H.g. 1. [1499, 1659, 1699, 1850, 1927, 1944, 1985, 2015] Mare eus an devezh zo etre an enderv hag an noz (betek e-tro 6 eur e-pad ar goañv ha betek 7 pe 8 eur e-pad an hañv). [1850] E-tro an abardaez. [1850] Chom a reas 'ta da bennaouiñ er park betek an abardaez. [1850] An abardaezioù a zo hir bremañ. [2015] Deuet e oa tri devezh diouzh renk hag e gavout a raen er gêr bep abardaez pa zeuen en-dro eus al labourva. & Tr. adv. [1659, 1944, 1985] D'abardaez, diouzh an abardaez, d'an abardaez, war an abardaez, en abardaez : e dibenn an devezh. [1659] Da abardaez. [1944] Ober a reas an Aotrou Bouder ur sach war ma divskouarn, ha lakaat a reas war ma fenn « ar boned azen » gant gourc'hemenn din mont da zaoulinañ dirak e vurev en abardaez. [1944] D'an abardaez e vezemp distro d'ar gêr, hag ar vuhez skol a gendalc'he, didrouz, didrabas, betek graet ganin ma fask kentañ, d'am dek vloaz. [1985] En abardaez a-raok degouezhout e Konakri eo e kouezhas warnomp ar barr-arnev kentañ a welis e broioù an drovan. & En abardaez kent : en deiz a-raok diouzh an abardaez. & (en amzer da zont) Emberr d'abardaez : e dibenn an devezh-mañ a-raok an noz. & Abardaez mat : diwezhat diouzh an abardaez. Abardaez mat e oa c'hoazh pa zeuas en-dro. & [1850] E-tro an abardaez : war-dro dibenn an abardaez. 2. Ent strizh. Prantad zo etre adverenn ha koan. 3. Dre let. Abardaez ar vuhez : mare ar gozhni. & Ent krenn. Emañ erru ma abardaez. HS. pardaez. II. G. [1850, 1927] Mare eus devezhioù resis zo etre an enderv hag an noz. An abardaezioù zo hir bremañ.

Exemples historiques : 
40
Masquer la liste des exemples

abredahez

1499
Référence : LVBCA p15 (soir)

abardaez

1659
Référence : LDJM.1 pg abardaés

abardae

1659
Référence : LDJM.1 pg (le) soir

da abardahez

1659
Référence : LDJM.1 pg sur le vespre

da abardaez

1659
Référence : LDJM.1 pg (a la) vesprée

abardaez

1699
Référence : Har. pg abardaez

Chom a reas 'ta da bennaouiñ er park betek an abardaez ; hag o vezañ kannet ha dornet gant ur walenn ar pennoù he doa dastumet, e kavas eus a heiz, war-dro ar ment eus a un "ephi", da lavarout eo, tri astellad.

1850
Référence : GON.II p.102, Buez Ruth.

abarde

1850
Référence : GON.II pg abardé

abardaez

1850
Référence : GON.II pg abardaez (Soir. Soirée. Vêprée), pardaez

E-tro an abardaez

1850
Référence : GON.II pg abardaez (Sur le soir, vers le soir).

abardaezioù

1850
Référence : GON.II pg abardaez (Soir. Soirée. Vêprée. Pl.)

An abardaezioù a zo hir bremañ.

1850
Référence : GON.II pg abardaez (Les soirées sont longues à présent).

Etre dek eur ha kreisteiz ez i eus a Vrest ; diouzh ma vezo an avel e laki kalz pe nebeut a lien war da lestr, ha pa deuy an abardaez, e tostai ouzh an douar evit bezañ en tu-mañ d’ar Forn, e-tro unnek eur pe hanternoz.

1877
Référence : EKG.I. p.217

Un abardaez, war-dro peder eur dioc’h an noz, e kreiz ar goan, e voe gwelet soudarded, ganto o fuzuilhoù karget, o vont er-maez eus a gêr Lambal.

1877
Référence : EKG.I. p.37

Kentañ a weljomp o tont er c’hraou voe Jañ-Mari, mes Jañ-Mari disheñvel diouc’h ma oa en abardaez a-raok.

1877
Référence : EKG.I. p.76

Erru an abardaez warnomp, eme Roparzh Mengi ; ne zaleo ket ar vuntrerien fallakr ha digalon-sont da vont en o hent.

1877
Référence : EKG.I. p.196-197

E-doug an deiz e talc’hjont da strivata ha, d’an abardaez-noz, og ha divi, en em lezjont da vonet.

1923
Référence : SKET p.113

« Gouenn ar Gelted, Adaqi he luskellas, — En Amzer-gent ; — He luskellas e yaouankiz an deiz ; — He luskellas e gwrez ar c’hreistevezh ; — He luskellas e ruzder an abardaez, en Amzer-gent ; — Pa gouehze an dourioù sakr eus ar c’hrec’hioù neñvel, — Ha ma luc’he seizh liv ar ganevedenn a-us da islonk an doureier. »

1923
Référence : SKET p.34

A-barzh an abardaez, archedet Janedig, Marc’harid a wiskas he mantell, ha, dindan, paket ar bugelig.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.810 (Miz Genver 1924)

E-pad un diskuizhadenn, unan eus ar baotred a lavaras : — Klevit ’ta ; ar Paotr-ruz, dec’h d’abardaez, a zo bet e gwezenn ber an aotrou person… Dare eo ar per, ha mat ; ar Paotr-ruz a roas unan din da dañva… Mat !

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 39, p.864 (Miz Meurzh 1924)

Bleinet gant ar c’hilhog, Jañ Glaudadig hag e gompagnunezh a erruas er c’hoad, goude an abardaez, da serr-noz.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 41, p.950 (Mae 1924)

Dezho ez oa pep a dri zezh hag a roe bemdez pep a nav c’helorniad laezh, ar pezh a rae, eus an eil abardaez d’egile, ur c’helorniad ha pevar-ugent a veze lakaet holl da vezur advibien Vissurix.

1924
Référence : SKET.II p.15

— Digasit ar paotr d’ar vadeziant d’an abardaez, evelato, ar vamm en korn ar vered.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.809 (Miz Genver 1924)

Erru an abardaez. Izabel er gêr inouet he-unan a chale, nec’het. — Pelec’h eo chomet ar vugale ?… Petra a zo c’hoarvezet gante ?

1925
Référence : BILZ2 p.120

abardaezioù

1927
Référence : GERI.Ern pg abardaez (soir, soirée, vers 7 et 8 heures en été)

abardaez

1927
Référence : GERI.Ern pg abardaez (soir, soirée, vers 7 et 8 heures en été)

abardaez

1927
Référence : GERI.Ern pg abardaez (soir, soirée, vers 7 et 8 heures en été)

Ober a reas an Aotrou Bouder ur sach war ma divskouarn, ha lakaat a reas war ma fenn « ar boned azen » gant gourc'hemenn din mont da zaoulinañ dirak e vurev en abardaez.

1944
Référence : EURW.1 p21

D'an abardaez e vezemp distro d'ar gêr, hag ar vuhez skol a gendalc'he, didrouz, didrabas, betek graet ganin ma fask kentañ, d'am dek vloaz.

1944
Référence : EURW.1 p28

Hon tud a guitaas Gwengamp d'abardaez hag an abadenn gentañ a zeraouas adalek 6 eur.

1944
Référence : EURW.1 p32

Bep mintin embregerezh ha servij war ar maez ; bep abardaez kerzhadegoù ha tennadeg pe emgannata gant ar vaionetezenn e-barzh ar porzh.

1944
Référence : EURW.1 p.194

Da seizh eur abardaez, e sonen ar c’hloc’hig ouzh dor an aotrou de Malleray, war blasenn Sant-Salver.

1944
Référence : EURW.1 p.202-203

Ar sulvezh-se, sulvezh d’abardaez ha deiz pardon bras Lotei-Landremel, an amzer a oa klouar, ha, peogwir e oa bras an dour er stêr, Lukaz, skluzier Penn-ar-Pont, en doa kavet gwelloc’h kemer e higenn ha mont da besketa eget mont d’an tu all da bardonañ.

1944
Référence : ATST p.11-12

— « An abardaez a zo o tont, Job, mes an noz a zo pell c’hoazh. »

1944
Référence : ATST p.18

Da gaeraat he c'hened, an abardaez-se, n'he doa Palmira netra nemet teir jenoflenn ruz war he c'halon.

1949
Référence : SIZH p.49

Sin ha diogel e oa ar « patio », en abardaez, e-giz ur baradozig.

1949
Référence : SIZH p.45

Un azen yaouank e oa, ha ken hir, ken fonnus, ken start e trompilhas e joa-bevañ : madelezh ar peuriñ, ha levenez heol an abardaez e natur Doue, ma voe stad en iliz kozh moredet en he zeñvalijenn.

1949
Référence : SIZH p.37

Bep gwener d'abardaez, e vez bodet, hervez ar Reolenn, an holl zanvez-leaned hag ar vreudeur-lik e chapel ar gouent evit «anzav » a vouezh uhel, dirak an holl, hag a-youl-kaer [sic], un torr pe dorrig d'ar Reolenn.

1949
Référence : SIZH p.59

En abardaez a-raok degouezhout e Konakri eo e kouezhas warnomp ar barr-arnev kentañ a welis e broioù an drovan.

1985
Référence : DGBD p17

Deuet e oa tri devezh diouzh renk hag e gavout a raen er gêr bep abardaez pa zeuen en-dro eus al labourva.

2015
Référence : EHPEA p58

Étymologie

Ger savet diwar an termenoù "abred" hag "ahez".

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux