I.
1. Pezh koad hir ha moan.
Paotred ar gwindask o vountañ war bep a sparl o doa en em lakaet da dreiñ. Sparl bras ar presouer. Sparl ar puñs : pezh prenn a zalc'h ar sailh a-uc'h ar puñs.
&
Ent strizh
Barrenn pe ahel a dalvez da zelc'her kloz an dorioù, ar prenestroù.
DHS. prenn.
HS. barrenn.
2. Barrenn a dalvez da zibradañ traoù pounner o kemer harp war ur skor.
HS. loc'h, loc'henn.
3. Barrenn a stager outi sugelloù al loened-tenn ha, diouzh an tu all an arar pe un ardivink all.
Ur sparl bihan a oa pa laboured gant ul loen-kezeg hag ur sparl bras pa veze daou kichen-ha-kichen.
&
Gwalenn-sparl, bazh-sparl : ar varrenn-se end-eeun.
&
Trl. skeud. (db. an dud)
Bezañ war ar sparl bihan : na vezañ er c'hentañ renk evit a sell ouzh al labour, na vezañ ar mestr ken, bezañ aet gwanoc'h.
War ar sparl bihan emaon.
4. Pezh koad hir staget ouzh gouzoug ul loen evit mirout outañ a dreuziñ ar girzhier.
Ober sparloù d'ar saout laer.
&
Trl. skeud.
Bezañ berr war e sparl : kaout poan oc'h analañ, o vale ha, dre skeud., bezañ en ur gwall blegenn, bezañ berr an arc'hant gantañ.
Kaer en deus ober e chom berr an den war e sparl. Ni eo berr war hon sparloù ha berr ivez hon divesker.
&
(db. ub. klañv)
Bezañ ar sparl oc'h astenn war ub. : bezañ aesoc'h dezhañ analañ, bale.
Astenn a ra ar sparl warnoc'h.
&
Sparl-moc'h, sparl-ki : sparl evit ar moc'h, ar chas.
&
DIZOARE
Sparl-moc'h : doare arched a implijed evit ar re baour, anezhañ daou blankenn staget a bep tu d'ar c'helan gant ibiloù koad.
DHS. hual, minell, nask.
5. Dre ast.
Gwikefre evit skoilhañ rodoù ar c'hirri.
6. A-WECHOÙ
Barrenn hir a-blaen zo staget outi holl al lodennoù eus un ardivink.
Sparl an arar, an droc'herez.
DHS. lazh.
7. Skoilh a vir ouzh an tremen.
Ar sparl drez a stouve dor ar vered zo kouezhet.
&
Sparl-tro : draf-tro.
8. Sparll-berr : ere da hualiñ.
&
Sparl-kroug : benveg boureviañ, anezhañ un dro-c'houzoug a vez stardet.
&
Sparl-oc'hen : yev bihan evit kas an oc'hen d'ul lec'h bnk.
&
Sparl-treuz : gwalenn sanket a-dreuz e korzenn ur siminal evit lakaat udb. da sec'hañ, hag a-wechoù, sparl-berr.
II.
Dre skeud.
A.
1. Lodenn eus ur c'hoef zo savet en daou du d'ar penn.
&
Koef-sparl : koef gant seurt kinkladurioù.
HS. stolikenn.
2. Koef eus broioù Landerne ha Sizun.
Ur sparl bradet ganti.
HS. sparlenn.
3. Bouchad blev a stag an divabrant.
HS. talgen.
B. Difetis
1. Tra a dalvez da drec'hiñ eneberezh, d'ober udb.
Ur sparl da zibradañ an Iliz.
2. Tra a vir a vont war-raok, a ober udb.
E Bro-Saoz e talc'her start d'ar gizioù kozh, pa n'int ket ur sparl evit an araokaat. En em ren hep sujidigezh na sparl ebet. Ne gavot eno sparl ebet.
HS. skoilh.
Référence :
LVBCA
p20, 63, 178 (fermeture de huys)
sparl
1659
Référence :
LDJM.1
pg barre, tribart
sparl treuz
sparl-treuz
1732
Référence :
GReg
pg barre(s de bois, ou de fer, qu'on met de travers dans la cheminée, pour soûtenir des atelles, à secher)
sparloù treuz
sparlou-treuz
1732
Référence :
GReg
pg barre(s de bois, ou de fer, qu'on met de travers dans la cheminée, pour soûtenir des atelles, à secher)
ar sparl
1732
Référence :
GReg
pg charrue (le traversier)
sparloù treuz
sparlou treuz
1732
Référence :
GReg
pg garrot (gros bâton court pour serrer les cordes sur un fardeau en une charrette, &c, p.)
sparl treuz
1732
Référence :
GReg
pg garrot (gros bâton court pour serrer les cordes sur un fardeau en une charrette, &c)
sparl
1732
Référence :
GReg
pg barre (levier de métal, de bois), (de bois)
sparloù
sparleü
1732
Référence :
GReg
pg barre (levier de métal, de bois)
sparloù
sparlou
1732
Référence :
GReg
pg barre (levier de métal, de bois), (de bois)
sparl krenn
sparl-créñ
1732
Référence :
GReg
pg barre (de bois, grosse & courte)
sparloù krenn
sparlou-créñ
1732
Référence :
GReg
pg barre (de bois, grosse & courte)
sparl
1850
Référence :
GON.II
pg bardel, barren, harz, sparl (barre de bois, etc. garrot, bâton court dont on se sert pour serrer des nœuds de corde, etc. pièce de bois que l'on pend au cou de certaines bêtes pour les empêcher d'entrer dans les champs. c'est encore un des noms que l'on donne au pêne d'une serrure. au figuré, obstacle, empêchement).
sparloù
sparlou
1850
Référence :
GON.II
pg sparl (barre de bois, etc. garrot, bâton court dont on se sert pour serrer des nœuds de corde, etc. pièce de bois que l'on pend au cou de certaines bêtes pour les empêcher d'entrer dans les champs. c'est encore un des noms que l'on donne au pêne d'une serrure. au figuré, obstacle, empêchement. Pl.)
Likit ar sparl ouzh an nor.
Likid ar sparl ouc'h ann ôr.
1850
Référence :
GON.II
pg sparl (mettez la barre à la porte).
Distaget eo ar sparl eus a c'houzoug ar vuoc'h.
Distaged eo ar sparl eûz a c'houzoug ar vioc'h.
1850
Référence :
GON.II
pg sparl (la barre s'est détachée du cou de la vache).
