Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
3
Afficher les variantes

Définition :  Masquer la définition

V.g. I. [1732, 2015] Chom etre daou soñj hep gouzout petra ober. Chomet e oa da dermal a-dreñv ar c'harzh e-lec'h redek da gerc'hat e fuzuilh. [1732] Termal en deus graet oc'h asantiñ. [2015] Termal a ra un tammig a-raok respont. & Trl. Chom da dermal etre ober ha paouez : chom da arvariñ. Ret e oa gouzout e gentel dindan eñvor hag he dibuniñ penn-da-benn, hep chom da dermal etre ober ha paouez. DHS. chipotal. HS. amgrediñ, argrediñ, arvariñ, etredaouiñ, marc'hata, tortañ. II. 1. Leuskel klemmadennoù gant ar strivoù a reer. Klevet e veze o termal evel un den gant ul labour start bennak. [1924] Henhont astennet a-hed e gorf war hent ar belerined, a glemm, a derm, klevet-eñ o huanadiñ war e wall blanedenn [...]. 2. [1732] Analañ gant herr ha trouz, dre ma vezer klañv prl. [1732] Termal hon eus graet ganti. Ar maout a grene war e zivhar hag a derme. 3. Dre ast. Leuskel klemmadennoù truezus. Ar beorien a chale, a glemme, a derme evit lakaat an dud vat da reiñ ur gwennegig bennak dezho. 4. PEMDEZ (db. an traoù) Trouzal evel ub. o klemm. Klevet e veze ar binioù o termal.

Exemples historiques : 
29
Masquer la liste des exemples

termal

1732
Référence : GReg pg hesiter (ne parler pas hardiment), hesiter (Hesiter, en préchant.)

termal

1732
Référence : GReg pg ahaner

termal en deus graet oc'h asantiñ

1732
Référence : GReg pg ahaner

termal hon eus graet ganti

1732
Référence : GReg pg ahaner

termet

1732
Référence : GReg pg ahaner

Termal a rae kaer ganti.

1732
Référence : GReg pg hesiter (Il a beaucoup hesité à son sermon.)

termet

1732
Référence : GReg pg hesiter (ne parler pas hardiment, pp.), hesiter (Hesiter, en préchant, pp.)

termiñ

1732
Référence : GReg pg ahaner

termal

1850
Référence : GON.II pg termal, termi

termiñ

1850
Référence : GON.II pg termal (voyez "termi"), pg termi et termal (haleter, respirer fortement, comme lorsque l'on est essoufflé. perdre haleine par une forte course ou agitation. ahaner. se plaindre), tréala, tréc'houéza

termet

1850
Référence : GON.II pg termi et termal (haleter, respirer fortement, comme lorsque l'on est essoufflé. perdre haleine par une forte course ou agitation. ahaner. se plaindre. Part.)

N'eo ket brav termiñ evel-se.

1850
Référence : GON.II pg termi (il n'est pas beau de haleter ainsi).

E glevout a rit-hu o termiñ ?

1850
Référence : GON.II pg termi (l'entendez-vous se plaindre ?)

Ha ne dalv ar gragez / A zo tener ha mat, zo o buhez karet, / Karet o bugale, karet o friejoù, / A zo ar vein-oaled a domm ar c'halonoù, / Ar c'hantolorioù kaer zo warno sklêrijenn, / Goulaouennoù an ti, evel heol an neñvoù, / Evel louzaouennoù a bare pep anken, / O dorn atav noz-deiz a bep tu o viret, / Dre 'r wenodenn ma'z eomp, na vemp gant drein toullet, / Ha ne dalvont ar boan, lavarit din bremañ, / E ve ar gragez-se termet dindan ar bec'h, / E vent-i skoaziet start ha skoret gant ar vrec'h / He deus bet digant Doue ar galloud d'o harpañ ?

1867
Référence : MGK p141-142

Mar selaoufed an dud, 'vel diaouloù an ifern, Ganto un trouz spontus, you, kurun ha tregern, Ve lavaret 'z afe ar bed ganto d'ar bern, Ha padal emaint war e gern, heñvel ouzh ur c'hrubuilh merien O c'hweziñ, o termat evit loc'h eur blouzenn.

1867
Référence : MGK p33

termañ

1923
Référence : SKET p.192, « Geriadur ar "Skelta Segobrani" (an daou levr kenta) » "haleter ; hésiter".

Daga a derme, ha Derkeia, ar yaouankañ, hec’h alie ma serrje an nor oc’h adprennañ warni ha ma lavarje d’an tri estren dont en-dro pa vije deiz.

1923
Référence : SKET p.102

Hag eñ e-unan-penn ouzh trizek, ne dermas ket da zistagañ e vag evit redek war-lerc’h Erkuniz.

1923
Référence : SKET p.134

Darn all, tort a bep tu, kamm, jilgamm, penngamm, a jale, a huanade, a glemme, a derme gwashoc’h-gwazh an eil eget egile, evit dispegañ diouzh yalc’h ar belerined un diner, ur gwennegig bennak marteze.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 40, p.898 (Miz Ebrel 1924)

Gwelet hemañ mac’hagnet e holl izili, henhont astennet a-hed e gorf war hent ar belerined, a glemm, a derm, klevet-eñ o huanadiñ war e wallblanedenn : « O ! pet truez ouzh ur paourkaezh !… O ! pet truez !… » Hennezh, azezet harp ouzh ar c’hleuz, e flac’hoù en e gichen, euzhus da welet, a ziskouez e zivc'har debret gant ar goulioù hag ar c’hontron : « Sellit a-druez ouzh un den reuzeudik, c’hwi pere a zo yac’h ha divac’hagn ».

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 40, p.897-898 (Miz Ebrel 1924)

termal oc'h ober

1931
Référence : VALL pg balancer

termal da ober

1931
Référence : VALL pg balancer

Er c’hontrol, en em souchañ a rae, start ha start. Aer a vanke dezhi, ur c’hwezenn gaer a oa warni, termal a rae. Edo o vont da vankout.

1944
Référence : ATST p.53

Mut e chomez, met da emzalc'h / D'ober rebech dit a gendalc'h : / Ne dalv termal na tarlaskañ !

1960
Référence : PETO p76

Ober a ris ar gentel dezhañ hag e paeas goude termal un tammig.

1985
Référence : DGBD p125

Mr Hyde a hañvalas termal; neuze, evel oc'h ober prim e ziviz, e talas ouzh an noter, daeüs; hag e selljont an eil ouzh egile, pizh, e-pad un nebeud eilennoù.

2012
Référence : DJHMH p26

Ne chom ket ar boliserien da dermal evit bezañ feuls-kenañ e degouezhioù 'zo.

2015
Référence : DISENT p93

Gant ma vezo selaouet e c'hallo pep hini dispakañ e ijin, lâret penaos e sant an traoù koulz ha termal ivez, peogwir e vo fiziañs etre tud ar strollad.

2015
Référence : DISENT p23

Termal a ra un tammig a-raok respont.

2015
Référence : EHPEA p48

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux