Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
GBAHE

Définition :  Masquer la définition

I. Ar. TRO-WAR-DRO [DA]. 1. En ur rann eus an egor a ra tro da (ub., udb.). Tro-war-dro ar pleg-mor-se ez eus menezioù. Gwez a oa tro-war-dro an ti. 2. Dre ast. En ardremez (ub., udb.). Bet e oant e Brest hag er c'humunioù zo tro-war-dro ar gêr-se. Ne oa nemet estrenien tro-war-dro dimp. II. Adv. A. 1. En ur rann eus an egor a ra tro (d'ub., d'udb.). Eno emañ ar more pep lec'h tro-war-dro. Ne oa den ebet er gêr-se na tro-war-dro kennebeut. 2. Dre ast. En ardremez. Ne glevemp trouz ebet tro-war-dro. B. Stn. Zo en-dro da (ub., udb.), en ardremez (ub., udb.). Gweladennet o doa ar gêriadenn-se hag ar maezioù tro-war-dro. Furchet hon eus al liorzh hag al lec'hioù tro-war-dro. HS. en-dro, war-dro, tro-dro.

Exemples historiques : 
35
Masquer la liste des exemples

ur sklaerder o goloas tro-war-dro

1732
Référence : GReg pg (une lumière les) environna

tro-war-dro

1732
Référence : GReg pg (tout) autour, environ (les environs)

tro-àr-dro

1732
Référence : GReg pg (tout) autour

tro-war-dro ar barrez

1732
Référence : GReg pg (tout) autour (de la paroisse)

nes tro-war-dro

1732
Référence : GReg pg circonvoisin

ar mor a zo tro-war-dro an douar

1732
Référence : GReg pg (la mer) entoure (la terre)

tro-war-dro Pariz, en-dro da Bariz, ez eo kaer pep tra

1732
Référence : GReg pg (les) environs (de Paris sont fort beaux)

evezhidi a zo lakaet tro-war-dro kêr

1850
Référence : GON.II pg évésiad

tro-war-dro

1850
Référence : GON.II pg trô

tro-war-dro

1850
Référence : GON.II.HV pg trô(-war-drô)

tro-war-dro an iliz

1850
Référence : GON.II.HV pg trô(-war-drô)

Bez’ e reot ur c’harzh tro-war-dro.

1850
Référence : GON.II p.89, livre second, « Vous ferez une haie tout autour ».

Ar re ne [c'h]ouient ket an dro / A chome mantret tro-war-dro, / O welet o vont 'raok Marzin[,] / Ur seurt pikol leon[,] d'ar vilin.

1867
Référence : MGK p61-62

Diouzh ma veze 'n amzer, al labous tremeniat, a ouie pell a-raok pegoulz 'vije barrad; hag e-pad ma veze tro-war-dro o wiriñ, e kase ar c'heloù a-bell d'ar vordeidi.

1867
Référence : MGK p13

E Breizh-Izel, e Breizh hor bro, / Ez euz koar ha mel tro-war-dro, / Koar ha mel eus ar re wella / Ne vent kollet, evel brema, / Mar karfe 'n dud, 'vel ar gwenan, / En em vodañ holl a-unan / Da labourat ar brezhoneg.

1867
Référence : MGK p115

O welet ar c'hanab o sevel tro-war-dro, ar wennili 'lâras : "Ned a ket mat ar stal, kreskiñ buan a ra ar greun fall".

1867
Référence : MGK p15

Ur mergl milliget eo, ur c'hleñved dihegar, Savet da gontammiñ pep mad zo war an douar ; Genel a ra bosenn ha kernez tro-war-dro ; Ouzh he heul kasoni e pep lec'h, e pep bro, a laka dre ar bed brezel ha lazherezh.

1867
Référence : MGK p2

Evit dihunañ an holl er bourk hag e tro-war-dro, pemp soudard a savas en tour ha ganto pep a vorzhol houarn evit skeiñ war ar c’hleier, rak, evel a ouzoc’h, n’oa bazhoulenn ebet enno.

1877
Référence : EKG.I. p.234

Ur wech pe ziv e oan chomet a-sav da c’houzout ha me a glevje un tamm trouz bennak en tu pe du. Nann, sioul e oa an noz, didrouz e oa tro-war-dro, ne gleven nemet va c’halon o lammet em c’hreiz.

1878
Référence : EKG.II p.38

Ar c’habiten a c’hourc’hemennas d’e soudarded en em rannañ a vandennoù a c’hwec’h, evit kelc’hañ an ti tro-war-dro. Eñ a zalc’he ugent gantañ evit mont e-barzh.

1878
Référence : EKG.II p.165

Hini gozh ar vereuri a zeue d'he gwelout, hini kozh ar pennti all, unan gozh pe unan kozh all c'hoazh en em gavet digompagnunezh er c'hêriadennoù tro-war-dro.

1923
Référence : SKET p. 30

A-dra-sur, ma selaouit tud ar vro : stourm a r[e]font ouzoc’h, ha start, penaos n’eus, tro-war-dro, iliz ken kaer hag o iliz, tour ken dantelezet hag o hini, kleier da ganañ ken seder, ken dudius hag o re.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.807 (Miz Genver 1924) ("kleier" reizhet e Niv. 38, "ERRATA" p.845)

Div lev tro-war-dro, e oa bet klevet ar jabadao a-dreuz ha dreist ar maezoù, dindan teñvalijenn an noz sioul ha skeltr.

1925
Référence : BILZ2 p.159

aer o ren tro-war-dro

1931
Référence : VALL pg ambiance

tro-war-dro a dostañ

1931
Référence : VALL pg (aux) alentours (immédiats)

tro-war-dro

1931
Référence : VALL pg (aux) alentours

N’em boa nemet un diduamant : kompagnunezh ar c’hure, Kaou ar Page, ur beleg yaouank a zeue d’am c’hlask da vont da weladenniñ ar presbitalioù tro-war-dro, lec’h e veze digemeret ar « barzh Taldir » gant Ton-Marivon.

1944
Référence : EURW.1 p.209

Gwelout a reer diwar ar gorre ur vro eus ar re gaerañ a vez kavet e Bro-Gernev : ar stêr Aon o treiñ hag o tistreiñ lezirek en un draonienn c’hlas, tour Sant Iduned, war an tu kleiz ; war an tu dehou tour bras hag hini bihan Pleiben ; dirak, du-hont, pell, tuchenn Sant Mikael, ar menez uhelañ e Breizh ; ha, tro-war-dro, douaroù pinvidik evit brasañ plijadur ar gouerion.

1944
Référence : ATST p.44

Leon ar Berr, - hag a oa un tammig koshoc’h eget e geneiled, ar breur henañ, evel m’her galved, - en doa feurmet ur genkiz ‘trezek fabourg Naoned, ha badezet anezhañ Ker-Alor (Alor, anv un eskob a Gerne). Ar genkiz, gant ul liorzh tro-war-dro, a oa dizro en ur vanell enk.

1944
Référence : EURW.1 p.146

Ac’halemañ, ar gweled a en em led war seizh lev ‘hed tro-war-dro.

1944
Référence : EURW.1 p.211

Ni a oa aet asambles, re ar Gag, ma mamm ha me ; al leurenn-c'hoari a oa savet war ar blasenn, e-harz an iliz ; tro-war-dro e oa klouedoù koad, ha gwezigoù sapr displantet diouzh ur c'hoad bennak.

1944
Référence : EURW.1 p70

Bez' e oant perc'henned d'o zier ha d'un toullad douaroù tro-war-dro.

1944
Référence : EURW.1 p8

Moarvat koulskoude e oa bet prientet pell en a-raok, hag e oa bet zoken sunet gwrizioù an Iboga, kaset keloù d'ar c'he[ê]riadennoù a dro-war-dro, ha kinklet an ti-dañs.

1985
Référence : DGBD p74

London a fraoñve meurdezus tro-war-dro.

2012
Référence : DJHMH p.71

Maz eo en em lazhet e vo ret d'an Hennadiñ neuze kavout warnañ pe tro-war-dro un orsel bennak pe un elfenn all bennak.

2015
Référence : EHPEA p34

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux