Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Formes fléchies : 
5
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. B. 1. Gwechad treiñ warnañ e-unan pe war un ahel. Ober un dro war e seul. Div dro verr. Nag a droioù he deus graet ar gornigell ! & Trl. skeud. N'ober ket div dro war e seulioù : na vezañ seizhdaleetoc'h evit ober udb. Mar lavarfen an dra-se dezhañ ne rafe ket div dro war e seulioù kent mont d'o c'haout. 2. Gwechad dilec'hiañ a-gelc'h. Pet tro en deus graet ar marc'h er manej ? Pemp tro a chom gant ar rederien d'ober. 3. Gwechad dilec'hiañ dre un hent a-gelc'h, damheñvel ouzh ur c'helc'h, dre un hent zo klozet warnañ e-unan. N'a ket dre greiz ar blasenn, gra an dro ! Graet em eus tro kêr. Deomp d'ober tro al liorzh, d'ober an dro d'al liorzh. Bet e oa ar maer oc'h ober tro ar gumun. Ober a raent tro an iliz war o daoulin. Tro Breizh am eus graet e-pad ar vakansoù. [1944] Ur c’houlaouenn a oa o parañ dindan ar gwez-avaloù ! Ober a rae an dro d’an ti ! & TRO BREIZH : pirc'hirinded a veze graet dre seizh eskopti seizh sant diazezer Breizh. & Trl. C'hoari an dro d'udb. : mont hed-da-hed bevenn un dra bennak dre an diavaez anezhañ. Stanket eo an hent, ranket em eus c'hoari an dro d'al lenn evit dont amañ. 4. (db. ar planedennoù) Red. An Douar a ra e dro en-dro d'an Heol en ur bloavezh. II. B. Dre ast. A. 1. Baleadenn, dilec'hiadenn, pourmenadenn. Echu hoc'h eus ho tro ? Ned int ket bet pell oc'h ober o zro. Aet on d'ober un dro e kêr. [1878] Pa welis e oa aet kuit ar grusifi vrav-se, e teuas da anat din e oa bet ar soudarded oc’h ober o zro dre eno. & (impl. da anv hollek) Mont a ran d'ober un tamm tro d'ar porzh. [1877] Vad a rafec’h deomp, rak va c’hamarad Per Kemener amañ a zo skuizh dija e dreid o vale, ha n’en deus ket a c’hoant da ober tro. HS. troiad. & Tro-besketa : abadenn besketa. & Tro-vageal : pourmenadenn gant ur vag. & Tro-vale : pourmenadenn war droad. & Mont d'ober un dro-vale war ar maez. & Trl. Mont en e dro : mont kuit. Ret eo dimp mont en hon tro. (K)it en ho tro ! & C'hoari tro(ig) al louarn : ober skol al louarn. Chomet e oa Ifig da c'hoari tro(ig) al louarn. 2. Ent strizh Dilec'hiadenn graet dre un hent boas pe rakwelet. Krog eo an douger-lizheroù gant e dro. Graet eo he zro gant ar glañvdiourez. Aet eo ar baraer en e dro. Dre eno e kav dit e vo ar berrañ tro dit ? 3. Hent a laka ub. da bellaat diouzh an hini eeunañ. Ur gwall dro e tegouezho dit ober. & Trl. Ober un dro hent : mont dre un hent n'eo ket an hini berrañ. HS. distro. & Trl. skeud. Klask troioù, troioù-pleg : klask digarezioù. 4. Kefridi. Troioù en devez d'ober e kêr bep sizhun. B. RELIJ. Lid ma kaner war vale. Tro ar relegoù. Tro ar sakramant. C. (db. ar mor) Heuliad an tre hag al lanv. Ar mor a ray e dro : ar mor a ziskenno hag a savo a-nevez. D. 1. Kornad-bro zo tro-dro d'ul lec'h bnk. Deuet ez eus tud eus an dro. N'anavezan ket an dro. Petra a lavaro re an dro. 2. Rann egor a c'hronn ub. Kas ub. diwar e dro. III. B. A. Fetis 1.Gwechad lakaat udb. da gelc'hiañ udb. all. Graet em eus pemp tro gant ar gordenn en-dro d'ar peul. Ober troioù gant e skerb en-dro d'e c'houzoug. 2. [1878] OBER AN DRO D'UDB. : kelc'hiañ udb. [1878] [...] rak neuze e vije aes dezhañ ober an dro deomp, kelc’hañ ac’hanomp, trec’hiñ ac’hanomp hag hor lazhañ holl en un taol. B. (db. dour ar mor, ar stêrioù) Poulldroenn. An dour a ra kalz a droioù. C. 1. Trolinenn. Treset em eus tro al loen, bremañ emaon o vont d'e livañ. 2. Tra a ya d'ober lodenn diavaez udb., a lakaer da c'hronnañ udb. Tro un daolenn : he stern. IV. B. A. 1. Gwech. Div pe deir zro. En dro-mañ on barrek. Dont a rin un dro all. An dro-mañ. En dro ziwezhañ e oan bet o kistina em boa dastumet daouzek kilo. An dro war-lerc'h. Ne oa ket an dro gentañ dezhañ ober. Niverusoc'h e oant an troioù all. [1878] Gourvez a ris ha chom a ris evel-se da c’hortoz ma vijent aet kuit evel en dro all. Mes en dro-mañ avat, e oa bet darbet din bezañ tizhet va-unan. [1949] Ur skouarnad ho po diganin, kentañ tro e touchot adarre ouzh va c'hostezoù ! & Trl. (db. ar pezhioù dilhad) Bezañ war e gentan tro : bezañ nevez, bezañ gwisket, gant ub. evit ar wech kentañ. Ur re votoù-lêr war o c'hentañ tro. 2. Tr. adv. Tro pe dro : gwech pe wech. O ! M'en tapo tro pe dro. [1949] Munut e oa ar vezhekadenn, rak tro pe dro e veze lakaet ouzh e sav evel-se, betek koulz an oferennn, meur a zanvez-lean, re vignon d'e gousked. & Bep tro : bewech. Me am bez gwerzh-butun digantañ bep tro. & [1732] En dro all : gwechall. & Tro ebet : gwech ebet. Ne chomont tro ebet da baouez. & Tro ebet : gwech pe wech. Ne lavar ket e teuy tro ebet ? & [1732, 1867, 1878, 1944, 2015] WAR AN DRO, WAR UN DRO : a-gevret, en ur wech. [1732] Troet o deus al levr-mañ war un dro. Koll a reas ar gomz hag ar gweled war un dro. C'hwec'h tantad a oa o teviñ war an dro. [1878] Kement-mañ a dud ned eont james war un dro da Vaner al Liorzhoù ; hag ar groaz a zo du-hont bruzunet er C’hroazhent ! & War un dro gant : a-gevret gant. Bez' e oa dek all war un dro gantañ. & D'un dro : a-gevret. Holl d'un dro. 3. Tr. stl. isur. Bep tro ma, seul dro ma : bep gwech ma. Bep tro ma teue d'ar gêr, em beze digarez da gomz gantañ. & Ken lies tro ma : ken lies gwech ma. B. 1. Doare a zegouezh evit seveniñ udb. Kavet em eus an dro da zont a-benn. Gouzout a ran an dro d'e ober. Klask a ra an dro da vont kuit. & Trl. Gouzout kemer an dro evit ober udb. : gouzout en em gemer evit e ober. Gwelet a raent penaos e ouie kemer an dro evit lazhañ an tan. & Lakaat e dro d'ober udb. : en em zibab evit e ober. Lakaat a rae atav e dro da gaout bag d'an neb a ranke tec'hel a-raok an dispac'h. 2. Tr. adv. E NEP TRO : e nep doare, tamm ebet. E nep tro ne asantin. C. 1. Plegenn a zegouezh mat, e koulz evit ober udb. Kavout an dro, kavout e dro d'ober udb. Soñjal a reas diouzhtu e oa un dro vat evit ober e c'houlenn. Ne'm eus ket bet an dro da vont. [1877] [M]a teuje an disterañ bec’h warnezhañ e vije tizhet aes a-walc’h abalamour ne gavje ket e dro da dec’het kuit [...]. 2. Trl. Klask e dro war ub. : klask ar pred gwellañ evit dont a-benn anezhañ, evit bezan trec'h dezhañ. & Kemer e dra war ub. : tennañ e vad eus un degouezh bnk. evit dont a-benn eus an den-se. 3. Tr. adv. War ar memes tro, en hevelep tro : troienn a reer ganti evit geriañ kempredelezh daou ober a veneger en doare-se abalamour d'ar splet a denner eus unan anezho. Gwalc'het em eus ma c'harr ha war ar memes tro em eus graet war-dro da hini ivez. D. 1. Plegenn, degouezh. En un dro vat, en un dro fall emañ an afer. Troioù a vez e vefe gwelloc'h tevel. [1877] Pa welis e kemere an traoù un dro fall, e lakis va div verc’h ha va daou [b]aotrig war o daoulin, evit pediñ Doue [...]. & Un dro vat : un taol chañs. Un dro vat eo dezhañ. 2. Trl. Hep tro vat ebet : hep dont a-benn. & Diouzh ma vo an dro : diouzh an degouezh. Diouzh ma vo an dro ez in pe e chomin er gêr. E. 1. Afer. [1931] Graet eo an dro. 2. Trl. skeud. Bezañ graet e dro gant ub. : bezañ echu gantañ, bezañ fin dezhañ. Graet eo ma zro ganin. Graet eo e dro ! Chom a raen hep fiñval, rak ma 'm bije lakaet droug em sarpant, e oa graet ma zro (ganin). F. (db. ar merc'hed) Termen a dalvez d'ober anv eus ar gwilioudiñ. Kaout un dro vat. Dont da vat gant he zro. & Trl. Ober he zro : gwilioudiñ. Ur vaouez a oa e poan vugale hep gallout ober he zro. & Chom en ur ober he zro : mervel o wilioudiñ. G. 1. Gwechad klask ober udb. Deuet eo e dro da vat. HS. taol. 2. Trl. Bezañ war e dro gentañ : bezañ oc'h ober udb. evit ar wech kentañ. N'eo ket un deskard, n'emañ ket war e dro gentañ. & Ober un dro wenn : un dro n'he deus degaset netra. [1877] Hag ouc’hpenn-se, petra 'lavaro Andre ar Pontoù o klevet o devezo graet un dro wenn, p’edo an holl war-c’hed eus a varv Loull ar Bouc’h ? H. Pred a lakaer d'ub. evit ober udb. a-raok pe war-lerc'h ub. all, tud all. Pep hini d'e dro. Hiziv emañ ma zro. Da'm zro bremañ. Dont a ri pa vo da dra. Daoust tro piv zo bremañ da c'hoari? N'eo ket da dro. [1877] [T]ud ar vro-mañ, evito da vezañ touellet gant Doue, a oar herzel start pa gavont o zro, ha reiñ bazhad evit bazhad. [1877] Buntet e voemp d’hon tro, hep dale, ha ret e voe deomp mont war hor c’hiz er-maez eus a gêr Kastell. [1944] « Ba ! pep hini d’e dro », eme Job. V. B. A. 1. Doare. Me am boa bet truez pa'm boa klevet tro hennezh. Kontet em boa deoc'h tro ar soavon ? 2. Kontadenn. Kontañ a rin deoc'h tra Kroc'henig. HS. kaoz, kont. B. 1. Tra a c'hoarvez gant ub. Emaon o vont da lavaret deoc'h an dra zo nevez-c'hoarvezet ganin. Tro e vreur a c'hoarvezas gantañ ivez. N'ouzon ket penaos e oa bet an dra ganto : n'ouzon ket petra a oa c'hoarvezet ganto. 2. (en e furm lies) TROIOÙ-KAER : darvoudoù dibar a c'hoarvez e buhez ub. Troioù-kaer Tintin e Tibet. 3. Gwall dro : gwalleur. En em gavet ez eus ur gwall dro ganto. 4. Stad ub. a zeu diwar darvoudoù eürus pe walleürus. Setu eno tro an ene, pa ne beder ket a galon. Reuzeudik eo e dro. & Trl. Penaos emañ an dro gant an den mañ-den, al loen-mañ-loen ? : Penaos emañ an traoù gantañ, petra a c'hoarvez gantañ ? Penaos ez a an dro ganti ? Aet eo da welet penaos ez a an dro gant an deñved. C. Doare-ober ijinus ha gwidreüs. Un dro vat, un dro vrav. Un dro-dall, un dro-gamm : un dro fall, ur gwall dro graet gant ub. da ub. all. & Trl. C'hoari, tennañ, ober un dro da ub. : ober ur bourd da ub. Ret eo c'hoari un dro vrav bennak d'ar genaoueg-se. Un dro en deus graet din ha n'ankounac'hain ket. & Klask an dro a ub. : klask tizhout ub., klask e lakaat e gaou. DHS. farsadenn. D. (db. ar prezeg) Doare lavar. Pennadoù skrivet en ur yezh flour gant troioù tregeriek. VI. H.b. A. 1. Lusk ub., udb. zo o treiñ warnañ e-unan pe hed-da-hed bevenn diavaez udb. betek distreiñ d'al lec'h ma'z eo loc'het. Tro a oa er c'hezeg-koad. & Trl. Lakaat tro en udb. : e lakaat da dreiñ. Lakaat tro en ur rod. & PEMDEZ Plantañ, sankañ tro en udb. : lakaat tro ennañ. [1944] [U]r martolod yaouank (mezv-dall e gwirionez) [...] a daolas e grabanoù war al labous paour, a blantas tro en e c’houzoug, hag a droc’has dezhañ e ganaouenn [...]. & (en e furm vihanaat) C'hoari troig vezv : c'hoari treiñ war an-unan betek mezevelliñ. 2. Gwe. Tro zo er gordenn. & Trl. Mont tro en udb. : troienn a reer ganti evit lavaret e teu an dra-se d'en em weañ. Aet ez eus tro e neudenn ar sunerez. B. 1. Linenn wirion pe ijinet a gelc'h udb. Ul lev dro he deus ar gêr-se. Al lenn-se zo pemp kilometr tro dezhi. Ur c'helc'h ugent kantimetr tro. 2. Obererezh pellaat diouzh an hent eeun evit mont d'ul lec'h bnk. Grit tro ! & Trl. Dont da glask ul lev dro, div lev dro, h.a. : hiraat e hent eus an hed-se. Deuet e oamp da glask div lev dro evit mont da Vrest dre ma oa stanket an hent. & Klask, reiñ tro d'e hent : e hiraat. 3. Trl. skeud. (db. ar c'homzoù) Klask tro da lavaret udb. : na zisplegañ eeun ar pezh zo anv anezhañ. Hennezh avat a glask tro da zisplegañ ar pezh en devez c'hoant da lavaret. Me ne glaskan ket a dro evel-se d'ober o anv eus an dud. & Klask tro : na respont eeun d'ur goulenn. N'eus ket tu da c'houzout e soñj, klask a ra tro atav. & Klask tro da ziverrañ : diaesaat ar pezh zo eeun. Te, 'm eus aon, zo o klask tro da ziverrañ. & Ober tro gant e gaoz, reiñ tro d'e gomzoù, d'e lavar : rouestlañ e gaoz gant ur bern komzoù diezhomm, hiraat e gaoz. Tro a ra gant he c'haoz, setu evel-se e pad pell. Marvailherien zo a laka daou pe dri marvailh stag-ouzh-stag dre ma karont reiñ tro d'o marvailhoù. Reiñ tro d'e brezegenn. C. Dre ast. 1. (db. an dilhad) Termen a implijer evit ober anv eus ur pezh dilhad zo frank. Tro zo en e borpant. Ar vrozh-se n'eus ket tra-walc'h a dro enni. Re a dro zo gant e roched. Ul lostenn gant tro evit ur plac'h dougerez. 2. (db. an traoù) Reiñ tro d'udb. : e lakaat da zont frankoc'h, evel pa vefe c'hwezet. Ret eo reiñ tro d'e chupenn. 3. Trl. (db. ar merc'hed) Kemer tro (diwar traoù nevez), dont tro en ub. : rontaat pa vezer o tougen. & Bezañ e tro : bezañ dougerez. D. 1. Pred amzer a zegouezh d'ub. evit ober udb. Gortoz tro : gortoz e dro. [1924] Tro Bilzig a erruas. 2. Tr. adv. Diouzh tro : an eil war-lerc'h egile. HS. tro-ha-tro. E. Trl. skeud. 1. Reiñ tro d'udb. : reiñ tres, ton dezhañ. Reiñ tro d'e brezegenn. [1877] Evit reiñ muioc’h a dro hag a lid d’ar gouel, [...]. 2. Ober tro-wenn, ober tro-c'houllo : na zont a-benn eus e daol. An alc'hwez kentañ a reas kazeg; an eil a reas tro-wenn ivez. [1877] Mes tro [c'h]oullo a reas. Ar veleien a yoa aet da guzhet, ha ne gavas netra nag er presbital, nag en iliz. F. (db. ar merc'hed) Tro an oad : mare ma paouez an amzerioù. VII. H.b. Trl. A. (db. an dud) 1. Lorc'h. Bezañ (un tamm) tro en ub. gant udb. : bezañ lorc'h en den-se gant an dra-se. Hennezh zo un tamm tro ennañ gant an ti-se. 2. (db. oberoù an dud) Digoroù, ton. Lakaat gant tro arouez ar groaz en e gerc'henn. & Reiñ tro d'udb. : e greskiñ, e c'hwezañ, reiñ muioc'h a bouez dezhañ. 3. Imor. Bezañ a dro vat, fall : bezañ imoret mat, fall. N'emaout ket a dro vat hiziv ! & Bezañ tro aes, tro vat en ub., e spered ub. : bezañ un den aes ober outañ. Ar bugel-se zo tro aes ennañ. 4. Barregezh. Bezañ tro en ub. evit ober udb. : bezañ barregezh ennañ evit seveniñ an dra-se. Tro zo ennañ evit mont da bell en e studioù. B. 1. Kaout, kavout tro da ober udb. : kavout tu d'e ober. Pegoulz ez po tro da zont ? Kavout a reas tro da abegiñ. Alies e kave tro da vont eus an eil ti d'egile. & Reiñ tro da ub. da, evit ober udb. : reiñ tu dezhañ d'ober an dra-se. & Bezañ, en em gavout e tro d'ober udb. : kaout tu d'e ober. & Tu na tro : tu ebet. N'eus tu na tro da dremen. & Tr. adv. BEZAÑ E-TRO DA OBER UDB. : bezañ darev da ober udb. 2. Kaout tro d'ober udb. : bezañ en ur blegenn ma'z eus digarez, abeg d'e ober. Ne'm eus ket bet tro d'ober gant ar benveg-se c'hoazh. [1878] Mar kollit, klaskit ho tro da dec’het hep bezañ re dizhet [...]. & Tro zo da gaout fiziañs : digarez zo da gaout fiziañs. 3. Klask tro war ub. : klask kaout krog war an den-se. Lakaet e oa bet d'ar marv; 'm eus aon, e oad o klask tro warnañ, pell a oa. & Kaout, kavout tro war ub. : kaout, kavout krog war an den-se. & Reiñ tro warnañ (e-unan) da ub. : lezel ub. da gaout krog warnañ. 4. Kemer tro a, eus, udb. da, evit ober udb. : ober e vad eus an dra-se evit ober udb. Kemer a rae tro eus an amzer gaer evit mont da besketa. An den a gemeras tro ac'hano da lavaret e teufe en-dro. Ac'hano e kemeromp tro evit kinnig an dra-se deoc'h. & Kavout tro d'ober udb. : ober e vad eus an dro-se evit ober udb. Evel-se e kave tro da reiñ dezho kentelioù mat. & Tro gaer da ub. ober udb. : degouezh mat evit ub. da ober udb. Tro gaer din mont d'o gwelet. 5. En em lakaat e tro da ober udb. : en em lakaat e par da ober udb., prientiñ ober udb.

Exemples historiques : 
216
Masquer la liste des exemples

tro

1499
Référence : LVBCA p198 (tour ou circuite)

Neuze Sezar mezvet gant e furor a c'hourc'hemenas ez vijent holl asambles dibennet war un dro gant Porfirius, hag o c'horfoù taolet d'ar chas da zibriñ.

1576
Référence : Cath p23

ober un dro

1659
Référence : LDJM.1 pg cerner

troioù

1659
Référence : LDJM.1 pg circuit

tro

1659
Référence : LDJM.1 pg circuit, Pourpris, tour, tournure

un dro gêr

1659
Référence : LDJM.1 pg (vn) tour (de ville)

war nep tro

1659
Référence : LDJM.1 pg nullement

tro ha distro

1659
Référence : LDJM.1 pg contour

tro ha distro

1732
Référence : GReg pg contorsion

digas ur prosez eus a gambr an dro da gambr an enklaskoù

1732
Référence : GReg pg civiliser (un Procès Criminel)

murioù Brest o deus ul lev-dro

1732
Référence : GReg pg (la Ville de Brest a une lieuë de) circuit

troioù

1732
Référence : GReg pg circuit, enceinte (circuit, clôture)

tro

1732
Référence : GReg pg circuit, cours (durées des choses), enceinte (circuit, clôture)

tro er c'homzioù

1732
Référence : GReg pg circonlocution (periphrase)

an dro eus a ur gêr

1732
Référence : GReg pg circonference

tro fall

1732
Référence : GReg pq equipée (conduite ridicule, folle entreprise)

un dro gaer en deus graet ahont

1732
Référence : GReg pg (il a fait là une belle) équipée

meur a dro Filozofi en deus graet

1732
Référence : GReg pg (il a fait plusieur) cours (de Philosophie)

tro Filozofi

1732
Référence : GReg pg cours (de Philosophie)

kambr an dro

1732
Référence : GReg pg chambre (de Tournelle)

fallat tro ! sotat tro !

1732
Référence : GReg pg (quelle triste) équipée

ne faot nemet div dro ver d'an dra-se

1732
Référence : GReg pg (il ne faut que deus tours de) broche (à cela)

re c'hlas eo c'hoazh ar gwin-mañ, ne vezo en e dro, nemet a-benn tri miz ac'hann

1732
Référence : GReg pg (ce vin est trop vert, il ne sera dans sa) boite (que dans trois mois)

en dro all

1732
Référence : GReg pg autrefois (une autre fois)

emañ ar gwin-mañ en e dro

1732
Référence : GReg pg (ce vin est en sa) boite

tro ar gwin

1732
Référence : GReg pg boite (le point, le tems, où le vin est bon à boire)

tro 'n noz

1732
Référence : GReg pg (le) cours (de la nuit)

tro an noz

1732
Référence : GReg pg (le) cours (de la nuit)

sezizañ tro kêr

1732
Référence : GReg pg bloquer (faire un blocus au tour d'une ville)

tro 'n deiz

1732
Référence : GReg pg (le) cours (du jour)

tro an deiz

1732
Référence : GReg pg (le) cours (du jour)

tro 'n heol

1732
Référence : GReg pg (le) cours (du soleil)

Nep zo e dro da ofisañ.

1732
Référence : GReg pg hebdomadier (ou semainier, terme d'Eglise.)

Kant tro jentil en deus graet dirazomp.

1732
Référence : GReg pg gentillesse (Il nous a fait mille gentillesses.)

en un dro

1732
Référence : GReg pg fois (A la fois.)

war un dro

1732
Référence : GReg pg fois (A la fois.)

sezi eus a dro ur gêr

1732
Référence : GReg pg blocus (siège qui consiste à garder les avenuës d'une Ville)

kaout an dro eus e zaoulagad bronzuet

1732
Référence : GReg pg (avoir les yeux) batu(s, livides)

war un dro

1732
Référence : GReg pg (en) bloc (tout ensemble)

evel-se emañ an dro, an dailh anezhañ

1732
Référence : GReg pg (il est) fait (ainsi, telle est son humeur)

tro an heol

1732
Référence : GReg pg (le) cours (du soleil)

ober daou dra war un dro, en un taol

1732
Référence : GReg pg (faire d'une pierre deux) coups

war un dro

1732
Référence : GReg pg (faire d'une pierre deux) coups

ar mor a ra tro an douar

1732
Référence : GReg pg (la mer) entoure (la terre)

troioù ha distroioù

1732
Référence : GReg pg contorsion

tro-all

1732
Référence : GReg pg autrefois (anciennement)

un dro fall en deus graet eno

1850
Référence : GON.II.HV pg trô (-fall)

aet eo da ober e dro

1850
Référence : GON.II pg trô

tro

1850
Référence : GON.II pg kelc'h, trei, trô, trôad, tûn

Bep eil tro e kanont.

1850
Référence : GON.II p.88, livre second, « Ils chantent alternativement ».

Kanañ a reont bep eil tro.

1850
Référence : GON.II p.88, livre second, « Ils chantent alternativement ».

troioù

1850
Référence : GON.II p.17, livre premier, "des circuits".

tro

1850
Référence : GON.II p.17, livre premier, "circuit".

dek war un dro

1850
Référence : GON.II pg dék, dég

troioù

1850
Référence : GON.II.HV pg trô

hanter dro

1850
Référence : GON.II.HV pg hañter (-drô)

ul lev dro he deus ar gêr-se

1850
Référence : GON.II.HV pg trô

graet em eus tro kêr

1850
Référence : GON.II.HV pg trô

un dro en deus graet din, ha n'ankounac'hain ket

1850
Référence : GON.II pg trô

war un dro

1850
Référence : GON.II pg trô

ret eo gouzout an dro d'e ober

1850
Référence : GON.II pg trô

n'em eus ket kavet an dro da gomzañ gantañ

1850
Référence : GON.II pg trô

e nep tro

1850
Référence : GON.II pg trô

pep eil tro

1850
Référence : GON.II pg trô

tro e tro

1850
Référence : GON.II pg trô

tro fall

1850
Référence : GON.II.HV pg trô (-fall), trô (-gaer)

troioùfall

1850
Référence : GON.II.HV pg trô (-fall)

tro gaer

1850
Référence : GON.II.HV pg trô (-gaer)

tro gleiz

1850
Référence : GON.II.HV pg trô (-gleiz)

tro guzhet

1850
Référence : GON.II.HV pg trô (-guzet)

danevellit deomp un dro guzhet bennak

1850
Référence : GON.II.HV pg trô (-guzet)

tro vered

1850
Référence : GON.II.HV pg trô (-véred)

troioù kuzh

1850
Référence : GON.II.HV pg trôiou (-kûz)

'Dal ma tavas, al laboused, skuizh-marv holl ouzh he c'hlevet, en em lakaas da fistilhañ, evel gwechall tud kêr Droja, pa deue Kasañdr d'o aliañ. Ganto, gant ar re-mañ siwazh ! Hevelep tro a c'hoarvezas. Nouspet labous a voe paket, lod kaouedet, lod all krouget.

1867
Référence : MGK p16

Ar re ne [c'h]ouient ket an dro / A chome mantret tro-war-dro, / O welet o vont 'raok Marzin[,] / Ur seurt pikol leon[,] d'ar vilin.

1867
Référence : MGK p61-62

« Ha pa gavin apoue, n'em bo skorpul ebet / Evit dispenn, d'am zro, an oan, e vamm hag all ; / Ne rin gwashoc'h dezho 'vit ar re o diwall. »

1867
Référence : MGK p84

An ankoù, kaer en deus, ne gav gant an den fur / An dro d'er pakañ vak.

1867
Référence : MGK p100

Tro a glask war an olifant; ha kaout, diwar e benn, da damall ne oa koant, a-raok, a-dreñv, e giz ebet; hag, emezañ, bez' e ve ret, da ober mat, troc'hañ diwar bep skouarn dezhañ ur grennbennad evit stagañ ouzh beg e lost; e bevar droad a zo pevar bost; e berr : e oa re bezh fetis, pounner, piltosek, gourt, iskis.

1867
Référence : MGK p11

Setu amañ danevelloù kozh hag o tont a-bell : pevar mil bloaz bennak zo e oant o redek, seizh mil lev eus a Vreizh-Izel ! Hont tadou kentañ o doa joa outo en amzer ma'z aent gant o loened eus a ur menez d'egile e-kreizik-kreiz bro an Azia; ar vamm o lavare d'he merc'h, e korn an oaled, e-pad ar goan; hag an tad d'e vab, en disheol, en hañv; hag ar verc'h hag ar paotr, o vezañ deuet en oad d'o zro, a gemere o bugale plijadur en ur glevet ar pezh en doa divuzet tad ha mamm gwechall)

1867
Référence : MGK Rakskrid V

ober gwell a reas an aotrou Troude; da eil en e labourioù e kemeras an aotrou Milin, ha troet o deus war eun dro e brezhoneg al levr kaer latin de Imitatione Christi, a reer bremañ anezhañ en hor yezh-ni, Jezuz-Krist skouer ar gristenien.

1867
Référence : MGK Rakskrid X

Na dudius eta e vize mojennoù an aotrou Gwezbriant, ma vize bet gantañ mui a breder ! O vezañ ker brav c'hoazh da glevet en doare ma'z int, na c'hwek e vizent da lenn ! Plijout d'an daoulagad ha d'an divskouarn e razent war un dro.

1867
Référence : MGK Rakskrid IX

N'eus forzh ! Eus hoc'h holl brejoù mat, me ne fell din takenn, gwell ganin mont d'ar c'hoad. Hag ar bleiz en e dro, ha da skarañ mibin. Abaoe red atav.

1867
Référence : MGK p9

Koulm baour, gwelet e voe gant ur gup krabanek o sachañ war e lerc'h, evel ul laer tec'het, ur pennad reun torret. Ar gup a ya dezhi, digor ha lemm e veg, pa gouezh warnañ, d'e dro, evel ur maen pounner, eus a-greiz an neñvoù, ur pezh labous, un er. E-pad m'edo an daou-mañ oc'h en em gribinat, ar goulm a ya kuit e-biou.

1867
Référence : MGK p20

Goude m'o doe al loened, an eil egile tamallet, tad-iou o c'hasas en o zro, e-c'hiz ma oant, laouen d'o bro, gant pep a visac'h war o skoaz, a zo, bete vremañ, abaoe chomet c'hoazh.

1867
Référence : MGK p11

Goude aotrounez vras, krinet ganto o fri, A deuas pep eil tro, diouzh ma oa hir o dent, Da ziskargañ o gor : holl emezo 'oant sent : an tigred, ar bleizi, bete'ar c'hozh chas bihan A dlee d'ar Baradoz mont diwar hanter vann.

1867
Référence : MGK p25

Ur wennili en he zroioù, a oa deuet da vezañ desket. Neb a vale dre ar broioù, ne dle ankounac'haat an traoù en deus gwelet.

1867
Référence : MGK p13

An olifant, d'e dro, hag eñ fur koulskoude, 'vel ar re all gomzas ivez. Krediñ a rae, a lavaras, 'oa ar morvac'h un tamm re vras. Hag Itronig ar verienenn a gave, dioc'h he ment, re vistrik ar fubuenn.

1867
Référence : MGK p11

Distreiñ rin hepdale, ha neuze hed-da-hed c'hwi a glevo ganin kement vo c'hoarvezet. An displeg a vo kaer; neb ne wel nemeur a dra, n'en deus nemeur ivez da lavaret da zen. O klevet va zroioù, c'hwi a drido laouen; ne vezo ket avat, ne vezo 'vit netra, rak emeve deoc'h-hu, setu a c'hoarvezas, p'edon el lec'h-mañ-lec'h; eno c'hwi hoc'h-unan, c'hwi gavo deoc'h bezañ, c'hwi ganin ken unvan !

1867
Référence : MGK p18

An azen, deuet e dro, a lavar evel-henn : / "Ned eus ket pell, soñj am eus, ur wech, en ur dremen, / Dre ur prad glas a oa, me 'gav din, d'ur manac'h, / An naon, ar yeot flour ha, m'en diskuilh hep nac'h, / Dre ali Paol gornek o sutal em fenn sot, / E peurjon er prad-se ledander va zeod.

1867
Référence : MGK p25-26

O welet an dro a gemere an traoù, an hini a yoa e penn an holl soudarded, ar [c'horonal], pe n’ouzon ket petra e oa, a skrivas, war un tamm paper hag her stagas ouc’h moger ti-kêr ha war dor an iliz, ar c’homzoù-mañ en doa lakaet da daboulinat a-raok dre gement kogn a yoa er bourk : « Plougerneiz, gwazed ha merc’hed, reiñ a reer deoc’h da anaout eo lakaet da berson deoc’h, a berzh ar Republik, ar Gall, beleg sentus ouc’h lezennoù e vro.

1877
Référence : EKG.I. p.235

Ar bagoù a horjelle hag a vrañskelle, a save hag a ziskenne, pep hini d’he zro, gant ar gwagennoù.

1877
Référence : EKG.I. p.99

Hag ouc’hpenn-se, petra 'lavaro Andre ar Pontoù o klevet o devezo graet un dro wenn, p’edo an holl war-c’hed eus a varv Loull ar Bouc’h ?

1877
Référence : EKG.I. p.122

Va eilmestr amañ a gemero an neb a garo, mes ret e vezo dezhañ kemeret tud didruez, rak, ma teufe unan bennak da druezañ, e c’hellfemp holl chom eno ; tud ar vro-mañ, evito da vezañ touellet gant Doue, a oar herzel start pa gavont o zro, ha reiñ bazhad evit bazhad.

1877
Référence : EKG.I. p.160

Evit reiñ muioc’h a dro hag a lid d’ar gouel, e voe lakaet, e kreiz-kêr, etre ar c’hoc’hu hag an iliz, war hent Brest, peder barrikenn war o zal, evel pevar beul, da ober pevar bilier, ha war ar barrikennoù-se, pleñch da ober solier.

1877
Référence : EKG.I. p.176

Madoù ar c'houenchoù ha madoù an noblañs a c’hoarvezas ganto ar memes tro.

1877
Référence : EKG.I. p.3

Evelato an Aotrou de la Marche n’oa ket evit chom pell kuzhet e ti an Itron du Laz, rak an ti-se a zo e kêr, ha ma teuje an disterañ bec’h warnezhañ e vije tizhet aes a-walc’h abalamour ne gavje ket e dro da dec’het kuit : e kêr n’eus na koad, na lann da guzhet en o zouez.

1877
Référence : EKG.I. p.16

Hag an arched kemeret, en dro gentañ, evit ober ur fars, a deuas, en eil gwech, da vezañ un arched a-zevri, rak antronoz ar republikan a voe sebeliet en arched-se.

1877
Référence : EKG.I. p.32

An darn vuiañ eus ar re binvidik a ya da lonkañ o leve da Bariz, pe da ur gêr all bennak, da reiñ labour me ['] gred, da dud ha n’o deus ken c’hoant nemet da droc’hañ o gouzoug dezho, kentañ ma kavint o zro.

1877
Référence : EKG.I. p.34

Bennozh Doue deoc’h. Vad a rafec’h deomp, rak va c’hamarad Per Kemener amañ a zo skuizh dija e dreid o vale, ha n’en deus ket a c’hoant da ober tro.

1877
Référence : EKG.I. p.68

Buntet e voemp d’hon tro, hep dale, ha ret e voe deomp mont war hor c’hiz er-maez eus a gêr Kastell.

1877
Référence : EKG.I. p.271

Ac’hano e vezo diaes tec’het, me gred ; evelato unan pe unan ac’hanomp, marteze hon-daou, a c’hello kaout e dro da vont kuit, hep lavaret kenavezo da soudarded ar republik.

1877
Référence : EKG.I. p.77

War an deiz, tud Perroz a rae van da vont da besketa pe da vezhina, hag atav, evit kaout tro da lezer o bagoù pe e [Traezhtraou], pe e [Traezhtrignel], ec’h en em gavent a-enep ar mare pa deuent en-dro.

1877
Référence : EKG.I. p.98

Mes tro [c'h]oullo a reas. Ar veleien a yoa aet da guzhet, ha ne gavas netra nag er presbital, nag en iliz.

1877
Référence : EKG.I. p.247

Pa welis e kemere an traoù un dro fall, e lakis va div verc’h ha va daou [b]aotrig war o daoulin, evit pediñ Doue da reiñ nerzh ha kalon d’o zad da harzañ betek ar marv, mard oa ret.

1877
Référence : EKG.I. p.186

Edon o klask an tu da dec’het pa gouezhas va daoulagad war ar bern kerdign e oan bet kuzhet a-zindano. — Kavet an dro, emeve gant laouenidigezh.

1878
Référence : EKG.II p.132-133

En em gavet eno, an Aotrou de Kervalaneg a lavaras e oa gwelloc’h deomp dont en-dro gant aon na vije deuet, eus a Vontroulez, soudarded da Ganclaux, evel a yoa deuet eus a Lesneven, rak neuze e vije aes dezhañ ober an dro deomp, kelc’hañ ac’hanomp, trec’hiñ ac’hanomp hag hor lazhañ holl en un taol.

1878
Référence : EKG.II p.1

Kement-mañ a dud ned eont james war un dro da Vaner al Liorzhoù ; hag ar groaz a zo du-hont bruzunet er C’hroazhent !

1878
Référence : EKG.II p.38

Pa welis e oa aet kuit ar grusifi vrav-se, e teuas da anat din e oa bet ar soudarded oc’h ober o zro dre eno.

1878
Référence : EKG.II p.42-43

Me, d’am zro, a soublas va fenn a-zindan ar balan hag a bellaas dioc’h [diouzh] ar c’hleuz.

1878
Référence : EKG.II p.91

Gourvez a ris ha chom a ris evel-se da c’hortoz ma vijent aet kuit evel en dro all. Mes en dro-mañ avat, e oa bet darbet din bezañ tizhet va-unan.

1878
Référence : EKG.II p.91-92

Mar kollit, klaskit ho tro da dec’het hep bezañ re dizhet ; mar gounezit, it a-raok ha flastrit muiañ ma c’hellfet hoc’h enebour.

1878
Référence : EKG.II p.103-104

Yannig, nemedec’h na glemmet / Mar oc’h er giz-se gwall c’hraet : / Brasañ torfed, ‘me hon zado[ù], / Laerezh arc’hant en ilizo[ù] ; / D’ar Sent, koulz ha dimp, na dere / E vo graet foar gant o danve[z]. / ‘N [a]otro[u] sant Pêr, ‘vit an dro-mañ, / Na vo ket re rust, a gredan, / Nemet miret don ‘n ho spered / Ar gentel ‘zo bet de[o]c’h roet. /

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.2

[A]otro[u] person, dirazoc’h ‘zo / Ur gwall skraper, mar zo er vro, / ‘Met, an dro-mañ, ec’h anzavan, / 'C’h e[o] me ‘zo rasket ar muiañ : /

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.2

Katell, ma gwreg, a grozo marteze. En dro-mañ, koulskoude, pa lârin de[zh]i en ti biv e vin bet e torro he fulor.

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.2

hanter zro, hanter tro

1909
Référence : BROU p. 250 (demi-tour)

E-harz ar grec’hienn e tarzhe un eienenn, en-dro dezhi bodoù kelvez ruz-moug a zouge, war un dro, bleuñv, frouezh ha deil.

1923
Référence : SKET p.124

Ez an da zezrevell bremañ, gant muioc’h a dro d’am displeg, ar pezh am eus klevet diwar-benn istor ar Ouenn uhel ha kaer dreist d’ar re all, broad hollvrudet hag aotrouniezhus ar Gelted.

1923
Référence : SKET p.31

Fromet war un dro gant al levenez ha gant an doujañs, e pennline mibien Vanos hag ec’h astennent o divrec’h, palv o daouarn savet-digor etrezek an herberc’hidi-veur o tigouezhout en o zouez.

1923
Référence : SKET p.60

Kerkent ha peurdavet mouezh sklintin-arc’hant ar werc’hez heolel, mouezh don ha boud ar Rener, o sevel d’he zro, a lavare ar gerioù-mañ : [...].

1923
Référence : SKET p.72

E gerent hag e vignoned en em c’hronne war e dro da reiñ dezhañ gourc’hemennoù : « Digor da ene d’al levenez holl-zistrafuilh, emezo ; rak setu emaout digouezhet e lec’h ar Peur-ehan, ma vez kaset da vat pep taol ennañ aes ha diboan, ma teu pep tra digoust-kaer, ma na sav harz ebet ouzh kammedoù ha mennad mab-den. »

1923
Référence : SKET p.75

Kement-se a zigouezh bep tro m’en em gav Kreisteiziz gant merc’hed hor gouenn, her merzhout am eus gallet ober me va-unan meur a wech (2).

1923
Référence : SKET p.100

tro : kaout — da ober ("Kaout tro da ober")

1923
Référence : SKET p.194, « Geriadur ar "Skelta Segobrani" (an daou levr kenta) » "avoir l’occasion de faire".

War lein un dervenn vras e kludas ha setu, raktal, holl vrini ar vro o tiredek a-denn-askell da c’hronnañ war he zro, evel evit he saludiñ hag ober lorc’h dezhi.

1923
Référence : SKET p.131

Met hemañ n’oa ket un diod, skañv-meurbet e oa e dreid, ha piv ac’hanoc’h a nivero an troioù goullo en deus graet dezhe pilpazat war an torrojoù.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 43-44, p.1029 (Gouere-Eost 1924)

Ha setu ganimp graet tro ar bourk.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.807 (Miz Genver 1924)

Tro Bilzig a erruas. — Da hanv, paotr ? — Yvonig Tangi.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 43-44, p.1021 (Gouere-Eost 1924)

Ur c’harzh a beulioù kilviziet-mat ha kuñvaet, keitet ha livet e melen, ruz, gwenn ha gwer a-bep-eil, a rae tro an ti.

1924
Référence : SKET.II p.38

« Vindosêtlos a zo bet savet en ur geoded illur, froudoù-mor en he zro ; maget eo bet gant ar wellañ doueez, kelennet gant ar gouiziekañ doue. »

1924
Référence : SKET.II p.8

An troioù-saludiñ all, e-touez Kelted Iwerzhon, ez oa : — 1° sevel ha menel war-sav pa zigoueze un den enorus ; — 2° sevel ar glin pe ar vorzhed p’edod azezet ; ur merk azaouez hennezh ha n’oa ket kerkoulz ha sevel en e sav ; — 3° reiñ ur pok, pe peurliesañ tri a bokoù, war ar jod ; — 4° pennlinañ pe daoulinañ.

1924
Référence : SKET.II p.36, Notenn 1.

Hemañ en devoa graet (pet gwech !) tro ar bed ; henhont a oa bet o vrezeliñ en Indez ; ar glazard-mañ, leshanvet ar Prizonier, a oa bet, tri bloaz, er galeoù, gant ar Saozon, hag an hini tostañ dezhañ a zo o paouez erruout eus brezel an Amerik.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 47, p.1121 (Miz Du 1924).

Met falvezout a reas dezhañ dimeziñ d’e dro, al lez a rae, ur pennad mat a oa, da ur plac’hig yaouank, koant ha seder, Izabel-Mon Gerael.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.811 (Miz Genver 1924), ("falveout a rês d’ean dimeï d’e dro" reizhet e Niv. 38, "ERRATA" p.846).

Goude e teue tro c’hoari al logodennig. Boz war voz uhel uheloc’h c’hoazh ar vugale a save o daouarn.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 38, p.843 (Miz C'hwevrer 1924)

an delfin gwenn (delphinapterus leucas), 7 metrad hed, tri metrad tro

1924
Référence : SKET.II p.40, Notenn 2

Erruout a eure, d’e dro, Bilzig gant an tri all.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 39, p.865 (Miz Meurzh 1924)

Pep hini a zigase gantañ e skaon, ha pep hini d’e dro e c’houlaouenn-rousin hag e c'horzenn lann pe geuneud.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 41, p.943 (Mae 1924)

— Un dro varv ha daou hanter klav war an taked pe war ar bit gant ar grelink, ha bec’h war ar vag ! a gemennas Saig…

1925
Référence : BILZ2 p.112

Raktal ar rakzorioù a fiñvas en ur drouzal war o mudurunoù ha, dre[iz ?] an toulloù anezho ec'h en em silas un niver bras a veajourien ker sammet, ar c'halz anezho, hag ul [sic] toullad merien o tistreiñ d'o neizh. Ken niverus all eo war ar frankizenn, an dud a c'hortoz o zro da bignat en tren da gemerout al lec'hioù lezet goullo gant ar re a oa erruet e penn o beaj.

1929
Référence : SVBV p.8

kemerout tro

1931
Référence : VALL pg allonger (par des détours, des phrases, etc.)

reiñ tro

1931
Référence : VALL pg allonger (par des détours, des phrases, etc.)

tro all

1931
Référence : VALL pg anciennement

tro ennañ

1931
Référence : VALL pg ample (étendu)

tro da-belec'h

1931
Référence : VALL pg (cas) allatif

tro

1931
Référence : VALL pg ambages, ampleur, apparat, aptitude, aventure, biais

troioù

1931
Référence : VALL pg agissements, aspect

klask tro

1931
Référence : VALL pg biaiser

tro vageal

1931
Référence : VALL pg bateau

tro-rod

1931
Référence : VALL pg bandage

dre dro gaer

1931
Référence : VALL pg audace

tro dezhañ

1931
Référence : VALL pg bouffant

ed ha boued chatal bep eil tro

1931
Référence : VALL pg assolement

un dro bennak e tivias an danvez

1931
Référence : VALL pg arriver

gervel a reas da zont war e dro

1931
Référence : VALL pg appeler (il appela vers lui)

gortoz tro

1931
Référence : VALL pg attendre

graet an dro

1931
Référence : VALL pg (l')affaire (est faite)

tro an eostoù

1931
Référence : VALL pg assolement

nep tro

1931
Référence : VALL pg aucun

tro rak-piv

1931
Référence : VALL pg (cas) accusatif

kae diwar va zro

1931
Référence : VALL pg aller

klask un dro beg

1931
Référence : VALL pg biaiser

pep eil tro

1931
Référence : VALL pg alternativement

reiñ tro d'e brezegenn

1931
Référence : VALL pg allonger (son discours)

reiñ tro d'e hent

1931
Référence : VALL pg allonger (sa route)

tro a zo ennañ evit

1931
Référence : VALL pg (il a des) aptitude(s pour)

reiñ tro da

1931
Référence : VALL pg (donner de l')ampleur (à, discours, fête, etc), bouffer

war un dro

1931
Référence : VALL pg (en) bloc

troioù-ouesk

1931
Référence : VALL pg (tour d')adresse

troioù henstummet

1931
Référence : VALL pg (des) archaïsme(s)

troioù gwashaus ur gaoz

1931
Référence : VALL pg aggravant

Soñjit ! Lom… hanter-kant lur eo koustet deomp evit tri devezh, ha n’em eus ket c’hoant da reiñ hanter-kant lur all a-benn fin ar sizhun. Pe, ma rankomp reiñ, c’hwi a vezo deuet ho tro.

1944
Référence : ATST p.106

Mar dichañs d'ar follennoù-mañ bezañ moulet ur wech, mar bez kavet arc'hant a-walc'h d'en ober, ar pezh a gontin deus ma roudenn a c'hallfe bezañ ur skouer d'an dud yaouank a Vreizh da zont, pa lennint troioù hag avanturioù ar barzh Taldir-se, graet kement a drouz war e anv dija, redet gantañ dija holl vroioù ar Gelted, ha deut da beñseañ hiriv en un tamm bourk bihan a Gerne-Uhel...

1944
Référence : EURW.1 p5

Petra neuze lavarout diwar-benn ur vro evel Breizh-Izel, bep eil tro koad ha mor ?

1944
Référence : EURW.1 p14

Ne oa ket par d'ar C'horio-se da c'hoari troioù fizik, d'an noz goude koan, da dennañ planedennoù gant kartoù, da zibunañ rimoustadennoù.

1944
Référence : EURW.1 p19

C'hoari mouchig-dall : unan mouchet e zaoulagad dezhañ gant ur mouchouer-godell, a red da dapout ur c'hamarad bennak hag a vez mouchet d'e dro.

1944
Référence : EURW.1 p23

Mont d'ar mekanikoù : ar « mekanik » a veze graet eus an dornerez hag eus an devezh dornañ war un dro.

1944
Référence : EURW.1 p24

Ha me d'ar red, ha kavout er parlouer un den gant un dremm plijus-kenañ, daoulagad glas dezhañ 'drek e lunedoù alaouret, ur barv kistin oc'h ober tro e javedoù ; e benn a oa dija un tammig moal, hag e gein un tammig kromm, mes tres ur paotr kalet ha kreñv a oa war an aotrou am galve er parlouer.

1944
Référence : EURW.1 p54

En em glevout a ris eta gant daou gamalad, echu ganto o studi e kolaj Sant-Charlez a-gevret ganin, Ernest Mège, eus Sant-Martin-Montroulez, hag Emmanuel de Poulpiquet, eus Kemeneven, da vont da ober « Tro Vreizh ».

1944
Référence : EURW.1 p73

Mont a rejomp d'e welout, hag ober a reas dimp un digemer tomm : — « Setu aze », emezañ, « ar sal-c'hoarioù, setu aman pallennoù gloan : n'ho pezo nemet dont da gousket aze p'ho pezo graet ho troioù... »

1944
Référence : EURW.1 p74

Un dro bennak, e c'houlennas diganin mont gantañ da ober eur weladenn-noz d'un ti bennak a Vontroulez n'eus ket ezhomm d'e envel, a oa, gouez dezhañ, ur gwir varadoz-an-douar.

1944
Référence : EURW.1 p.89

Graet e oa cher ha ton dimp ha d'hor gwiskamantoù, kinniget dimp champagn, ha roet dimp pep a dro da ganañ brezhoneg.

1944
Référence : EURW.1 p.155

An eil da heul egile, an danvezioù-soudarded a c’hortoz o zro bremañ dirak ur burev. Ur serjant-major a verk o anoioù, hag a lavar niverenn ur gompagnunezh.

1944
Référence : EURW.1 p.192

Pep hini a yae d'e dro da gerc'hat ar soubenn d'ar c'heginoù.

1944
Référence : EURW.1 p.195

War al leurenn-bleñch, e tremenas bep eil tro Paotred Sant-Padern, ur strollad savet e Bignan gant ar person an aotrou Buleon ; ar barzh Teodor Botrel hag e wreg ; an aotrou Sullian-Colin gant ur brezegenn diwar-benn Brizeug.

1944
Référence : EURW.1 p.205

War ar memes tro, e teski ar vicher a noter ganin, hag a-benn da 25 bloaz, e c’halli kemer ma lec’h.

1944
Référence : EURW.1 p.209

Paour kaezh [Paourkaezh] kegin ! N’he deus ket bet a chañs, rak ur martolod yaouank (mezv-dall e gwirionez) ouzh he c’hlevout o hopal dezhañ : « mezvier brein ! mezvier brein ! » a yeas droug ennañ, a daolas e grabanoù war al labous paour, a blantas tro en e c’houzoug, hag a droc’has dezhañ e ganaouenn e ker berr amzer ha lavarout : ouf!

1944
Référence : ATST p.8

« Ba ! pep hini d’e dro », eme Job.

1944
Référence : ATST p.16

A ! ne vin ket kozh ken e Karreg-al-Louarn ; a-raok nemeur amañ e teuio va zro da vont gant an Ankoù.

1944
Référence : ATST p.41

— « Eo, krediñ a ran, mes… » — « Mes petra ? Gant ar mes, an arabat hag ar panevet, ne rafe ket unan tro ar bed, hag hini ebet ac’hanomp ne c’hounezo an teñzor. »

1944
Référence : ATST p.74

Mes petra a oa du-se, el liorzh ? Ur c’houlaouenn a oa o parañ dindan ar gwez[-]avaloù ! Ober a rae an dro d’an ti !

1944
Référence : ATST p.117

Ar baotred a sellas ouzh Herri ; alvaonet e oant ha spontet d’o zro. Lom a lezas ar skourjez da gouezhañ, Job a ziskrogas diouzh lost ar pemoc’h.

1944
Référence : ATST p.131

Deut e oa bremaik ar breur Celestino war vegoù e dreid, a-dreñv e gein, ha, prim, en doa houpet e genvreur dre an dargreiz. Kounnariñ en doa graet ar breur Arturo : - Breur Celestino, ur skouarnad ho po diganin, kentañ tro e touchot adarre ouzh va c'hostezoù !

1949
Référence : SIZH p.47

Chom a reas krenn war e gaoz. Tro en doa amañ da silañ ar goulenn d'e c'hoant gouzout.

1949
Référence : SIZH p.57

- A wir galon vat ! Mont a rin, sur... Ha mar deu pompinenn Eva war va zro, - yaouank e oa ivez ar breur Alano ; c'hwezek vloaz bennak, - gant gras Doue, ha va botez-me e menez kêr-vrammoù hounnezh...

1949
Référence : SIZH p.62

Graet he doa Palmira ar mousc'hoarzh-se, a lakae ar breur Arturo, war un dro gant c'hwez [sic, c'hwezh] gwrezus ha frondus ar vaouez, dindan gazel-ge.

1949
Référence : SIZH p.56

Diouzhtu goude lein, e oa aet an daou vignon d'ober un dro : n'oant ket evit en em ober diouzh ar c'housk-ae [sic], boaz ar vro e-doug eurioù tommañ an deiz.

1949
Référence : SIZH p.53

Trec'hwezhañ a ra ar breur Arturo, mont a ra tro en e gorf, ha, koulskoude, e kred dezhañ eo morzet e izili...

1949
Référence : SIZH p.52

Hi eo a'n em ginnig dezhañ, an dro-mañ.

1949
Référence : SIZH p.52

Hogen pa’z eo gwir n’emañ ket war hon tro korf an touell, aesoc’h eo herzel, disteroc’h riskl an argoll… Daoust ma’z eus da ziwall er gouent zoken, rak an Diaoul a zo soutil, lies-stumm, diniver e widreoù !...

1949
Référence : SIZH p.41

Er chapel, en e gador-geur koadengravet, e-pad eur ar prederiañ, e kouezhe e chink en e grubuilh. (...) - Breur Arturo, savit en ho sav ! eme mouezh sioul an Tad-Mestr. Munut e oa ar vezhekadenn, rak tro pe dro e veze lakaet ouzh e sav evel-se, betek koulz an oferennn, meur a zanvez-lean, re vignon d'e gousked.

1949
Référence : SIZH p.39-40

Chom a reas krenn war e gaoz. Tro en doa amañ da silañ ar goulenn d'e c'hoant gouzout. - Petra eo ar garantez, hervez ar Bed ?

1949
Référence : SIZH p.57

Ouzhoc'h, aotrou person, o komz e yezh hor bro, / N'o devo d'hon entent[,] ar c'hamached[,] nep tro.

1960
Référence : PETO p48

Tro am bez da fallgaloniñ / Rak ankouaat eo an diaesañ. / Met Hor Salver 'lâr pardoniñ / D'ar re 'noazo ouzh o nesañ.

1960
Référence : PETO p31

Pezhell, anv-gwan [a dalvez] : Intret, trenket ha bresk war un dro. « Koad pezhell, prenn pezhell ».

1960
Référence : PETO p87

Da heul seurt krizder[,] buan 'ya / En hegar kalz a Chouanted, / Hag o drougiezh dezho 'ra / Lazhañ, d'o zro, inosanted.

1960
Référence : PETO p61

Gouezet em eus hepken e ro / Ken lies gwech ha ma kav tro / O sakramanchoù da galz tud.

1960
Référence : PETO p37

An alvokad [...] a oa bet barnet d'e dro war ar prim ha miret outañ da zifenn an damallidi e-pad 10 devezh.

1980
Référence : BREM Niv. 1, p. 4

Distreiñ a ris da Roazon ha mont da ober un dro da rann an douarouriezh e Skol-Veur ar Skiantoù.

1985
Référence : DGBD p5

Ret e voe sentiñ raktal ha neuze, diouzh tro, e plegjont o c'hein da dapout pep hini ugent taol gwilastrenn war o... fenn-a-dreñv, resped deoc'h.

1999
Référence : KOKE.II p94

E-pad ugent vloaz ez eus bet labourioù war he zro, labourioù stabilaat a-bouez-bras da gentañ hag en o skeud labourioù adkempenn.

2013
Référence : LLMM niv. 399, p. 21

C'hoariit an dro d'an absidenn hag e weloc'h an efed diwar an aozadur-se : ar chapelioù, e-lec'h bezañ pep a egorenn damgloz warni hec'h-unan a zo digor bras war an hent-tro, dizisparti, ha n'int netra nemet kleuzennoù ampl a ra d'ar voger diavaez gwagenniñ

2013
Référence : LLMM Niv. 399, p. 10

Hag an tri war un dro, evel pa vijent en em glevet, a denn ur CD eus o godell hag a laka anezhe war an daol. "Petra eo se?" a c'houlenn Gikas. "Un DVD, Aotrou rener."

2015
Référence : EHPEA p155

Ur c'huzulva e oa hag ur ched evit ar garantez war un dro.

2015
Référence : EHPEA p57

N'ho pezet ket aon rak mont da stummer c'hwi ivez, pa soñjo deoc'h ho po prenet skiant a-walc'h evit treuzkas d'ho tro ar binvioù hollbouezus-se.

2015
Référence : DISENT p182

Ret eo anavezout an troioù strobinell fall-se ha derc'hel penn oute hep bezañ sachet war o zachenn dezhe.

2015
Référence : DISENT p140

Hag ar peder a zo dilhad diginkl war o zro, bet prenet en ur c'hourstal en ur c'harter poblek.

2015
Référence : EHPEA p11

Lavaret em eus da'm eilerion e roe tro deomp da ober un tamm renkañ er rann.

2015
Référence : EHPEA p19

Disheñvel e oa Christian diouzh ar pezh e oa bet Kathrine o c'hortoz, dillo ha kreñv, ha padal len ha diampartik war ar memes tro.

2023
Référence : DREAM p. 98

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux