I.
V.k.e.
A.
1. Lakaat udb. da loc'hañ war un ahel, en-dro d'ur c'hreiz.
Treiñ un dornikell, ur vreolim. Treiñ an alc'hwez er potailh. Treiñ ur vilin-gafe.
2. Reiñ lusk d'udb. en-dro d'un ahel, d'ur c'hreiz. Treiñ ur rod.
&
Trl. skeud., dre fent (db. an dud zo klañv abalamour d'an alkool, d'an diskianted)
Mont da dreiñ ar rod : bezañ kaset d'an ospital evit bezañ pareet.
&
Treiñ follennoù, pajennoù ul levr : dilec'hiañ e bajennoù e doare ma teu an enebennoù anezho a oa war-c'horre da vezañ dindan.
3. (dre zave da zornikell ar filmerezioù gwechall)
Treiñ ur film : filmañ an arvestoù anezhañ.
4. Dre heveleb.
Meskañ an elfennoù a ya d'ober ul liñvenn, ur boued dourennek evit he lakaat, e lakaat da vezañ unvanoc'h.
Treiñ ar soubenn war an tan.
B.
1. Lakaat udb. d'ober un hanter tro en doare ma'z ay an tu war-c'horre d'ober an tu dindan.
Treiñ tu d'udb. Treiñ ar grampouezhenn war ar billig. Treiñ ar foenn da sec'hañ. Treiñ ur pod war e c'henoù. Treiñ udb. penn evit penn, tu evit tu.
2. Trl. skeud.
Treiñ mein da sec'hañ : ober labour didalvez.
&
Kas ub. da dreiñ mein da sec'hañ,
kas ub. da dreiñ bili war an aod : e gas diwar-dro.
&
Na vezañ mui gouest da dreiñ ar c'hef en tan : na vezañ mui mat da netra.
&
Trein penn d'ar vazh*.
3. Treiñ (an) douar : arat, palat.
&
Treiñ (un trevad bnk.) e glaz, treiñ glazenn : arat, palat war velchon, heiz, piz-logod, h.a., a-benn drusaat ha temzañ an douar.
4. Diskouez, kinnig an tu zo enep ul lodenn eus e gorf da ub.
Treiñ ar penn. Treiñ e gein.
&
Trl., dre ast.
Treiñ e gein, treiñ kein : mont kuit.
[1877] Ar vourc’hizien a zo mat d’en em fougeal a-bell ha da ober aon d’an dud diwar ar maez, mes pa ziskouezer an dent dezho, e ouzont brav-bras treiñ kein buan.
&
Treiñ kein da udb. : mont diwar-dro an dra-se, e zilezel.
Treiñ kein d'ar studi.
C. Dre skeud.
1. Treiñ udb. diwar, diouzh ub. : lakaat an dra-se da bellaat dioutañ.
Troit diwarnomp an teir gwalenn a gastiz : bosenn, kernez ha brezel.
Un den am bez bet jeu outañ, e vezan pell o treiñ ma imor dioutañ.
2. Treiñ udb. en e spered : na baouez a soñjal en dra-se.
D.
1. Treiñ (ur stêr, ur wazh, h.a.) diwar he red : e lakaat da vont diwar e naoz naturel.
HS. distreiñ.
2. Treiñ ar gaoz, treiñ kaoz : mont war ur gaoz all.
&
Ent strizh
Treiñ ar gaoz, treiñ kaoz : mont war ur gaoz all pa vezer lakaet diaes gant an hini emeur ganti.
Gwelloc'h en doa kavet treiñ ar gaoz.
3. Cheñch, eskemm.
Dav e vo dezho treiñ kezeg e-doug o beaj. Treiñ ti, treiñ annez. Treiñ neuz. Treiñ dilhad. Treiñ mistri. Troet en deus meno.
&
Trl. skeud.
Treiñ kordenn : ober ur soñj all.
4. Degas ur c'hemm en udb.
Na dreiñ ur pik diouzh, en udb.
5. ARMEZH
Treiñ arc'hant, moneiz : eskemm arc'hant zo en ur moneiz ouzh arc'hant zo en ur moneiz all.
6. RELIJ.
Treiñ ub. etrezek, ouzh, war-du Doue, war an tu mat : gounit an den-se da Zoue.
Labourat a reas evit treiñ ar vro war-du Doue.
E.
1. Trl. (dirak un ar.)
Treiñ udb. da, e : treuzfurmiñ udb. e, kas udb., lakaat udb. da vezañ udb. all.
Mezit mat bara ha laezh gant ul loa evit o zreiñ da gaot. Treiñ un dachennad douar da aerborzh. Ne c'hallan ket treiñ doare da'm c'helaouenn evit kelo unanig bennak. An heol a vo troet en amc'houloù.
• An tan a zroas e glaou.
&
Treiñ ar c'homzoù en oberoù.
&
Trl. skeud.
Treiñ yod da grampouezh, krampouezh da yod : mont diwar e gaoz.
2. (db. ar c'hig, al laezh, h.a.)
Lakaat da vont da goll, da fall.
An arnev a dro al laezh.
&
(db. al laezh)
Lakaat da gaoulediñ.
Ar goell a dro al laezh.
&
Trl.
(db. an amzer)
Treiñ da fall : fallaat.
F. Dre ast.
Lakaat skridoù, komzoù eus ur yezh en unan all.
Boas eo an den-se da dreiñ levrioù estren evit ar vugale e brezhoneg. Treiñ ar galleg e brezhoneg. Treiñ ur romant diwar ar saozneg.
&
(impl. da ak.)
An treiñ : an obererezh lakaat skridoù, komzoù en ur yezh all.
G.
1. Durc'haat (2).
Treiñ beg al lestr war-du an aod. Daoust pe du e troan ma daoulagad, e welan ar mor.
2. Dre skeud.
Lakaat ub. da vezañ douget evit udb.
Treiñ spered, soñj, h.a., unan bennak war-du un dra bennak.
3. RELIJ.
Treiñ e galon ouzh Doue : dont da vezañ gounezet gant Doue, gant ar feiz.
&
Treiñ e zaoulagad etrezek an Neñv, ar Werc'hez : soñjal er baradoz, e silvidigezh e ene, pediñ ar Werc'hez.
H.
1. Gweañ.
Treiñ ur barr moan d'ober un ere d'an hordenn.
2. Treiñ kerdin : kordañ.
Evit treiñ kerdin ez eus ur rod gant krogoù bihan.
&
Ent krenn
Amañ e Porzh-Ruz e oa unan a droe.
I. (db. al loened bevc'haner)
Genel (I 1).
Ur giez prest da dreiñ he chas.
II.
V.g.
A.
1. (db. an traoù)
Fiñval war ahel pe en-dro d'ur c'hreiz.
Treiñ a ra ar wiblenn diouzh an avel. Lakaet en deus ar rod da dreiñ. Treiñ war e ahel. An nor a dro war he marc'hoù.
&
Trl. skeud.
Treiñ a ra ar rod, ar rod a dro : tremen a ra an amzer, kemmañ a ra an traoù.
&
Treiñ a ra ar voul gantañ, a-enep dezhañ : emañ ar chañs a-du gantañ, a-enep dezhañ.
2. (db. an dud, an traoù)
Fiñval evel pa vefe war ahel.
Treiñ warnañ e-unan. Treiñ a ra an Douar (warnañ e-unan).
&
Trl. skeud.
Treiñ a ra an Douar : mont a ra ar bed en-dro.
Pa vimp marv, e kendalc'ho an Douar da dreiñ.
&
Treiñ ha distreiñ : treiñ eus an eil tu d'egile a-bep-eil.
Treiñ ha distreiñ en deus graet a-hed an noz en e wele.
&
Dre skeud.
Treiñ ha distreiñ : mont ha dont a bep tu.
Tro ha distro pezh a gari !
[1878] Na vezit ket ivez 'ta souezhet o welet Anna o treiñ hag o tistreiñ en ur sellet en-dro dezhi ouc’h kement a yoa en ti.
3. Treiñ en-dro d'udb. : dilec'hiañ a-gelc'h en-dro d'udb.
Treiñ a ra an Douar en-dro d'an Heol.
&
Mont hed-da-hed bevenn diabarzh pe ziavaez udb. betek en em gavout a-nevez el lec'h m'eur loc'het anezhañ.
Treiñ a reont en-dro d'ar porzh. Treiñ a ra en-dro d'an ti.
4. Dilec'hiañ a-gelc'h pe dre un hent, ur roud damheñvel ouzh ur c'helc'h.
Un nijerez o treiñ en oabl.
5. (db. an dud, al loened)
Ober ur fiñv a-dro.
Treiñ a reas da welet ar mor. Treiñ a-zehoù, treiñ a-gleiz. Tro, troit !
B. Trl. skeud.
1. Treiñ a ra ma fenn : mezeveliet on, koll a ran ma c'hempouez.
2. (db. ar soñjoù)
Treiñ e penn ub., en ub. ober udb. : sevel c'hoant en ub. ober udb. a-wechoù e tro en e benn mont da bourmen pa vez glav.
[1877] Job hen dizalias [...]. Mes null e voe dezhañ ; troet e oa e penn ar manac’h distreiñ d’e gouent.
&
Pa dro en e benn : pa sav c'hoant gantañ.
&
Evel ma tro en e benn, diouzh ma tro en e froudenn : hervez ar c'hoant a sav gantañ, hervez e froudenn.
3. (db. ar soñjoù)
Treiñ e penn ub. : dont a-greiz-holl da spered ub., en un doare dic'hortoz evit an dud all.
Petra a dro en e benn ? Hennezh a lavar ar seurt a dro en e benn.
[1877] Hag e troas en o fenn ober ur gouel en enor da unan eus ar pennoù kentañ eus an dispac’h, d’an hini anezho a rae muiañ trouz dre ar vro.
C.
1. Dre ast. (db. an ardivinkoù, ar c'hefluskerioù)
Mont en-dro.
Lakaat ar c'heflusker da dreiñ. Delc'her, padout da dreiñ. Paouez a, da dreiñ. Treiñ mat a ra ma c'harr adarre.
2. Trl. skeud.
Treiñ a ra ? : troienn a reer ganti evit saludiñ ub.
&
(db. an darvoudoù)
C'hoarvezout.
Petra zo o treiñ ?
HS. c'hoari.
[1878] N’en em chalit ket re, Anna Roue : an traoù ne droint ket marteze ker fall ha ma soñj deoc’h.
D. Dilec'hiañ en un amred.
Lakaat ar gwad da dreiñ (er gwazhied).
HS. redek.
III.
V.g.
A.
1. Mont war an tu-gin, war an tu enep dre ur fiñv graet a-dro.
Treiñ a reas ar vag war he genoù.
2. Trl.
Durc'haat (1).
Treiñ da, etrezek, ouzh, war-du, udb. : durc'haat da ub., udb.
Neuze e trojont ouzh ar mor. Ne oar ket ouzh pe du treiñ. Treiñ etrezek ar gwalarn.
[1878] Treiñ a reas ouc’h e soudarded all, en u[l] lavaret dezho : — Daou zen muioc’h da lakaat war gont tud ar vro-mañ [...].
[1923] O treiñ ouzh e verc’h, e tiskouezas dezhi an nor.
[1949] Ha treiñ dre greiz-tre div renkennad skebell, war-du an tu dehou.
3. Distreiñ.
Gwell eo treiñ diwar hanter hent eget ober gwall veaj.
B. Trl. skeud.
1. Treiñ ouzh, war-du ub., udb. : en em erbediñ ouzh an den-se, an dra-se.
Ar bobl a droas ouzh ar mennozhioù komunour neuze.
&
Na c'houzout ouzh, war be du treiñ : na c'houzout ouzh piv, ouzh petra en em erbediñ.
&
War be du treiñ ? : peseurt diviz kemer ?
&
[1878] Ya, va c’hoar Anna, ho klevet a ran ; mes ne c’houzon e pelec’h treiñ. Va c’halon a zo glac’haret-holl, n'[e]m eus tamm nerzh.
2. Treiñ etrezek, ouzh, war-du Doue, ur relijion : dont da sevel a-du gant ur gredenn bnk. o pellaat diouzh ar pezh a reer ur fazi anezhañ.
&
Ent strizh
Ren e vuhez hervez kelennadurezh ar relijion gristen.
&
Treiñ ouzh, war-du ar Werc'hez : en em erbediñ outi.
Treiñ a reas war-du enni.
3. Treiñ gant, a-du gant ub., udb. : sevel a-du gant an den-se, an dra-se.
Treiñ a rejont gant an enebour. An dud a droas gantañ. E lec'h treiñ a-du ganto, e labour er c'hontrol da bellaat anezho.
IV.
V.g.
A.
1. (db. an hentoù)
Dont da vezañ ur roud disheñvel dezhañ.
Treiñ krenn, treiñ a-grenn a ra ar straed.
2. (db. an dud, ar c'harbedoù)
Dilec'hiañ diouzh korntroioù un hent, ur straed.
Dav e vo deoc'h treiñ a-zehoù e korn ar straed ha treiñ a-gleiz diouzhtu war-lerc'h.
B. Trl.
TREIÑ DIWAR.
1. (db. an dud, ar c'harbedoù, an traezoù war loc'h)
Treiñ diwar e hent : pellaat diouzh ar roud ma oa o vont gantañ.
2. Treiñ diwar udb. : klask mirout a vezañ stoket gantañ, a stekiñ outañ.
N'en deus ket gallet treiñ diwar ar c'harr.
3. Dre skeud.
Treiñ diwar ub. : klask chom hep kejañ outañ, pellaat dioutañ.
Honnezh a dro diwarnon pa 'm gwel.
&
Treiñ diwar al lezenn : na zoujañ dezhi.
Bep tro e klaskont treiñ diwar al lezenn vat.
&
(db. spered an dud)
Treiñ diwar al labour : na vezañ ken gant al labour.
Treiñ a ra ma spered diwar ma labour a-wechoù.
C. Dre ast.
1. (db. emzalc'h an dud)
Cheñch.
Ar merc'hed a dro ken buan !
&
Trl.
Treiñ war well : dont da vezañ gwelloc'h e stad.
2. Trl.
Dilhad da dreiñ : dilhad fresk da lakaat e lec'h ar re zo lous.
3. Trl.
(dirak un ar.)
TREIÑ DA, TREIÑ DA VONT : dont da vezañ.
Peadra zo da dreiñ da sot.
An divizoù a droas da emgannoù. A-nebeudoù e troe he c'harantez da druez.
&
(dirak un ag.)
Emañ an traoù o vont da dreiñ da fall. Treiñ da fall a ray an amzer warc'hoazh. N'o deus ket bet amzer ar c'herez da dreiñ da ruz,
&
(dirak un av.)
Troet eo an avaloù da ruziañ.
&
(dirak un anv danvez)
Treiñ e, da : dont da vezañ.
Treiñ e maen. Bleud an diaoul a dro e brenn.
&
(db. un anv loen pe un anv boud)
Treiñ a rae e bleiz bep loar nevez.
Mar kendalc'hez da livañ du ar vuhez e troy da Vamm yaouank da Vater Dolorosa.
4. Dont da gaout un neuz disheñvel.
Kregiñ a ra ar c'haol treiñ : kregiñ a reont da bomañ.
5. (db. ar c'hig, ar frouezh, ar foenn, h.a.)
Mont da goll.
Mirout ouzh ar vioù e gor da dreiñ.
&
Ent strizh
(db. al laezh)
Trenkañ.
Lakaat al laezh da dreiñ.
DHS. tarzhañ.
D. (db. ar bronneged parez)
Gwilioudiñ.
Ar vuoc'h zo prest da dreiñ. Ur gazeg klañv zo da dreiñ. Ne droint ket a-raok o amzer.
DHS. dozviñ, gadañ, balan, koleniñ.
V.
V. em.
EN EM DREIÑ.
A.
1. En em dreiñ : ober ur fiñv a-dro ; cheñch tu.
En em droet eo war an tu all. En em drein war-du udb.
2. Dre skeud. RELIJ.
(dirak un ak.)
En em dreiñ etrezek, ouzh, war-du : sevel a-du gant ur gredenn bnk. o pellaat diouzh ar pezh a reer ur fazi anezhañ.
En em dreiñ etrezek, ouzh, war-du Doue, ar Werc'hez, ur relijion.
&
Ent strizh
Dont da vezañ kristen, ren e vuhez hervez kelennadurezh ar relijion gristen.
Dilezel a reas ar plijadurioù hag en em droas a-zevri ouzh Doue.
B.
1. En em dreiñ e : dont da gaout neuz ur boud all, un dra all.
Bez' en em droas en ur pesk. Ar skrivell en em droas en ur c'hoad bodennek.
C.
1. En em dreiñ gant : en em zibab gant.
O lezel a reas d'en em dreiñ gant ar patatez.
&
Ent krenn
En em dreiñ : en em zibab (gant udb.).
Hennezh en em droy.
2. En em dreiñ ouzh ub. : en em gemer gant.
Gouzout a oar en em dreiñ outo.
&
En em dreiñ da ober udb. : en em gemer e doare pe zoare evit e ober.
Penaos en em dreiñ da reiñ ar marv dezhañ ?
3. En em dreiñ da ober udb. : en em lakaat d'e ober, stagañ d'e ober.
25. Dispozet hag ordrenet oa ar rodoù-mañ hevelep feson : div anezhe a droe kontrel d'an div arall parfors ha neuze kement a vefe entreze a vefe dispennet ha munudet.
25. disposet hac ordrenet oa an rodou man euelep feczon diou aneze a troe contrell dan diou arall par force ha neuse quement auye intreze a vihe dispenet ha munudet:
An dud a gav dezho ez int holl bremañ fur, / N'o deus ezhomm a Zoue, emañ ganto e stur / Hag e c'hallont ober, 'vel ma tro en o fenn.
Ann dud a gav d'ezho ez int holl brema fur, / N'ho deuz ezomm a Zoue, ema gant-ho he stur / Hag e c'hallont ober, 'vel ma tro enn ho fenn.
1867
Référence :
MGK
p91
Ouzh ar mojennoù-mañ en doa dudi; sellet a rae alies ouzh ar re anezho en doa troet e galleg, pa oa er skol; e levrig zoken a gase gantañ d'e bark, ha pa oa dilabour, en tenne dioc'h e c'hodell, hag ez ae a-gostez d'e lenn dindan ur wezenn bennak : ken a lakeas en e benn treiñ lod anezhañ e brezhoneg.
Ouz ar mojennou-man en doa dudi; sellet a rea aliez ouz ar re anezho en doa troet e gallek, pa oa er skol; he levrik zo-ken a gase gant-han d'he bark, ha pa oa dilabour, hen tenne dioc'h e c'hodel, hag ez ea a gostez d'he lenn dindan eur wezenn-bennag : ken a lekeaz enn he benn trei lod anezhan e brezoneg.
1867
Référence :
MGK
Rakskrid VI
« Ar ouiziegezh o deus ganto ned a da goll, / Rak, goude barr-arnev, ma tispak kaer an heol, / M'o c'hlev o lavaret : « Ann Aotrou-Doue, hon Tad, / A c'hoar gwell evidomp bemdez petra zo mat ; / Kemeromp 'ta hep klemm an amzer 'vel m'emañ, / An hini dro ar bed a labour da gentañ ! »
» Ar wisiegez ho deuz gant-ho ne d-a da goll, / » Rak, goude barr-arne, ma tispak kaer ann heol, / » M'ho c'hlev o lavaret : « Ann Aotrou-Doue, hon Tad, / » A c'hoar gwell evid-omp bemdez petra zo mad ; / » Kemeromp 'ta hep klemm ann amzer 'vel m'ema, / » Ann hini dro ar bed a labour da genta ! »
1867
Référence :
MGK
p92
Goude-se e voent troet e gregach gant Ezop, e latin, gant Faedr, e brezhoneg kozh gant sant Kadoù, e galleg kozh gant un itron a reer Mari a Vro-C'hall anezhi, e galleg nevez gant Yann ar Feunteun, ar barzh brudet, hag en diwezh, en hon amzer-ni, e brezhoneg adarre, gant Rikoù ha gant an aotrou Gwezbriant
Goude-ze e voent troet e gregach gand Ezop, e latin gant Phaedr, e brezonek koz gant sant Kado, e gallek koz gand eunn itron a reer Mari a Vro-C'hall anezhi, e gallek nevez gand Iann Ar Feunteun, ar barz brudet, hag enn divez, enn hon amzer-ni, e brezoneg adarre, gant Rikou ha gand ann aotrou Goesbriand.
1867
Référence :
MGK
Rakskrid VI
— « Asa ! souezhet on o welet ne c'halfen, / Me pinvidik-peurfonn, merer an aotrou Doue, / Me laka an amzer da dreiñ ganen ivez, / Ne c'halfenn-me ket kaout gwinizh, kerc'h ha segal / Kement hag ar re-ze zo kozh tieien fall ?»
— « Asa ! souezet ounn o welet ne c'halfenn, / » Me pinvidik-perfoun, mereur ann Aotrou-Doue, / » Me laka ann amzer da drei gan-en ive, / » Ne c'halfenn-me ket kaout gwiniz, kerc'h ha segal / » Kement hag ar re-ze zo koz tieien fall ?
1867
Référence :
MGK
p90
Troomp hor penn rag heugiñ a ra ar galon…
Troomp hor penn rag eugi a ra ar galoun…
1877
Référence :
EKG.I.
p.41
Eno e weljont un dra bennak o treiñ hag o tistreiñ.
Eno e velchont eun dra bennag o trei hag o tistrei
1877
Référence :
EKG.I.
p.40
Her gouzout a rit kerkoulz ha me, tud difeiz ne droont james kein da ijin ebet, mat pe fall, evit dont a benn eus o zaol : pep hent a zo mat dezho gant ma c’hellint "tapout" o c’hrog.
Her gouzout a rit kerkouls ha me, tud difeiz ne droont jamez kein da izign ebed, mad pe fall, evit dont a benn euz ho zaol : peb hent a zo mad d’ezho gant ma c’hellint "tapout" ho c’hrog.
1877
Référence :
EKG.I.
p.3-4
Ar vourc’hizien a zo mat d’en em fougeal a-bell ha da ober aon d’an dud diwar ar maez, mes pa ziskouezer an dent dezho, e ouzont brav-bras treiñ kein buan.
Ar vourc’hisien a zo mad d’en em fougeal a-bell ha da ober aoun d’an dud divar ar meaz, mez pa ziskouezer an dent d’ezho, e c’houzont brao-braz trei kein buan.
1877
Référence :
EKG.I.
p.264
Ar soudarded a gave ken aes mont en o hent evel chom da glask trabas ouc’h an Aotrou Breton, hag a droas ker buan kein evit mont d’an iliz.
Ar zoudardet a gave ken eaz mont enn ho hent evel chomm da glask trabas ouc’h an Aoutrou Breton, hag a droaz ker buan kein evit mont d’an iliz.
1877
Référence :
EKG.I.
p.246
Hag e troas en o fenn ober ur gouel en enor da unan eus ar pennoù kentañ eus an dispac’h, d’an hini anezho a rae muiañ trouz dre ar vro.
Hag e troaz enn ho fenn ober eur gouel enn enor da unan euz ar pennou kenta euz an dispac’h, d’an hini anezho a rea muia trouz dre ar vro.
1877
Référence :
EKG.I.
p.174-175
Ar paour a oa e-kichen an nor a astennas ivez prim e zorn ; kregiñ a reas gant hast en tamm bara, ha ker buan e troas kein d’an ti.
Ar paour a ioa e kichenn an nor a astennaz ive prim he zourn ; kregi a reaz gant hast enn tamm bara, ha ker buan e troaz kein d’an ti.
1877
Référence :
EKG.I.
p.150
Ha Loull ar Bouc’h, petra 'oa deuet da vezañ e-pad m’edo ar chouanted o treiñ an traoù, en e di, war an tu war-enep, o klask kaout krog ennañ ?
Ha Loull ar Bouc’h, petra oa deuet da veza epad m’edo ar chouanted o trei an traou, enn he di, var an tu var-enep, o klask kaout krog ennhan ?
1877
Référence :
EKG.I.
p.124
Kerkent an eor a voe savet, al lien a voe astennet war ar gwernioù, hag al lestrig bihan a droas penn war-zu Bro-Saoz ha kein da zouar Breizh-Izel.
Kerkent an heor a oue savet, al lian a oue astennet var ar guerniou, hag al lestrik bian a droaz penn varzu Bro-Zaoz ha kein da zouar Breiz-Izel.
1877
Référence :
EKG.I.
p.24
A-barzh nebeut, eus al lec’h ma sone an taolioù-se, e weled o sevel eus a-rez ar mor betek tregont pe daou-ugent troatad en aer, ur c’houlaouenn vras, pe evit lavaret gwell, ur voul-dan, hag a lugerne en ur dreiñ hag en ur zistreiñ, a bep tu, a-gleiz hag a-zehou, atav war-zu an douar, evel pe dije c’hoant da furchañ kement toull kuzh a oa er c’herreg a vir ouc’h ar mor don da zont war an douar bras.
Abarz nebeut, euz al leac’h ma soune an taoliou-ze, e velet o sevel euz a reaz ar mor betek tregont pe daou-ugent troatad enn ear, eur c’houlaouen vraz, pe evit lavaret guell, eur voul-dan, hag a lugerne en eur drei hag en eur zistrei, a bep tu, a gleiz hag a zeou, atao varzu an douar, evel pe diche c’hoant da furcha kement toull kuz a ioa er c’herrek a vir ouc’h ar mor doun da zont var an douar braz.
1877
Référence :
EKG.I.
p.95
Pleget e benn, [e] oa evel ar bleiz : ne selle nag uhel nag izel, nag a-gleiz nag a-zehou, mes treiñ ha distreiñ a rae a bep tu, e zaoulagad a yoa deuet da vezañ ruz evel daou gef-tan.
Pleget he benn, oa evel ar bleiz : ne zelle nag huel nag izel, nag a gleiz nag a zeou, mez trei ha distrei a rea a bep-tu, he zaoulagad a ioa deuet da veza ruz evel daou gef-tan.
1877
Référence :
EKG.I.
p.57
Job hen dizalias [...]. Mes null e voe dezhañ ; troet [e] oa e penn ar manac’h distreiñ d’e gouent.
Job hen dizaliaz [...]. Mez null e oue d’ezhan ; troet oa e penn ar manac’h distrei d’he gouent.
1877
Référence :
EKG.I.
p.51
Ha me tostaat ouc’h an tan, treiñ ha distreiñ outañ a-dreñv, a-raok hag a-gostez. Ne voen ket pell evit bezañ sec’h, rak eno e oa bernioù glaou, herrder ganto, evel n’oc’h eus gwelet biskoazh.
Ha me tostaat ouc’h an tan, trei ha distrei outhan a dren, araok hag a gostez. Ne ouenn ket pell evit beza seac’h, rak eno oa berniou glaou, herder gant-ho, evel n’oc’h euz guelet biskoaz.
1878
Référence :
EKG.II
p.31
Al loen blenier, a yoa Roundell e hanv, en doe aon hag a droas war e giz ; al loen kleur a reas ar memes tra.
Al loen blenier, a ioa Roundell he hano, en doue aoun hag a droaz var he giz ; al loen kleür a reaz ar memez tra.
1878
Référence :
EKG.II
p.176
Treiñ a reas ouc’h e soudarded all, en u[l] lavaret dezho : — Daou zen muioc’h da lakaat war gont tud ar vro-mañ, rak ma karje hennezh, an hoc’h bihan penn kalet-se, bezañ lavaret deomp ar pezh a c’houlennemp digantañ, ne vije ket c’hoarvezet kement-mañ.
Trei a reaz ouc’h he zoudarded-all, en eur lavaret d’ezho : — Daou zen muioc’h da lakaat var gount tud ar vro-man, rak ma karche hennez, an houc’h bian penn-kalet-se, beza lavaret d’eomp ar pez a c’houlennemp digant-han, ne viche ket c’hoarvezet kement-man.
1878
Référence :
EKG.II
p.164
O klevet se, e savas c’hoarzh e-touez ar soudarded all ; ar c’habiten e-unan a rankas treiñ e gein da c’hoarzhin.
O klevet-se, e savaz c’hoarz e touez ar zoudarded-all ; ar c’habiten he-unan a rankaz trei he gein da c’hoarzin.
1878
Référence :
EKG.II
p.146
— Paotred, eme ar c’habiten, o treiñ kein da Baol hag o tistreiñ ouc’h e soudarded, e Porspoder pe e Landunvez e tle bezañ traoù nevez fenoz.
— Paotred, eme ar c’habiten, o trei kein da Baol hag o tistrei ouc’h he zoudarded, e Porspoder pe e Landunvez e tle beza traou nevez fenoz.
1878
Référence :
EKG.II
p.190
Abalamour da se e trois krenn war-zu ar penn all, da lost an ti.
Abalamour da-ze e troiz krenn varzu ar penn-all, da lost an ti.
1878
Référence :
EKG.II
p.137
Azezañ a reas en hor c’hichen : pep hini ac’hanomp a droas outañ, digor hon divskouarn.
Azeza a reaz enn hor c’hichen : pep hini ac’hanomp a droaz out-han, digor hon diouskouarn.
1878
Référence :
EKG.II
p.102
N’en em chalit ket re, Anna Roue : an traoù ne droint ket marteze ker fall ha ma soñj deoc’h.
N’en em jalit ket re, Anna Roue : an traou ne droint ket marteze ker fall ha ma sonj d’eoc’h.
1878
Référence :
EKG.II
p.80
Janed ar Go a yoa dija barbouellet he fenn : ar gwel a gement-se a droas naet he gwad.
Jannet ar Go a ioa dija barbouellet he fenn : ar guel a gement-se a droaz neat he goad.
1878
Référence :
EKG.II
p.72
— Treiñ a ris war va c’hof da sellet e ginou ar puñs, ha goude bezañ lakaet va dorn war va skouarn evit selaou gwelloc’h, e klevis ar c’homzoù-mañ : — Piv bennak e vec’h, e teuit a-berzh Doue. Deuit da reiñ sikour d’an neb en deus poan hag a varvo amañ anez.
Trei a riz var va c’hof da zellet e ginou ar punz, ha goude beza lakeat va dourn var va skouarn evit selaou guelloc’h, e kleviz ar c’homzou-man : — Piou bennag e veac’h, e teuit a berz Doue. Deuit da rei sikour d’an nep en deuz poan hag a varvo aman anez.
1878
Référence :
EKG.II
p.49
A-barzh nemeur ec’h en em gavas en hon touez Olier Conseil, eus a Sant-Nouga, hag a lavaras deomp en doa graet Canclaux, gant e soudarded, bandennoù a zaou-ugent pe hanter-kant den, hag a c’haloupe ar vro en u[l] laerezh kement a gavent, hag en ur gregiñ en dud evit o c’has d’ar prizon pa droe en o fenn.
Abarz nemeur ec’h en em gavaz enn hon touez Olier Conseil, euz a Sant-Nouga, hag a lavaraz d’eomp en doa great Canclaux, gand he zoudarded, bandennou a zaou-ugent pe hanter-kant den, hag a c’haloupe ar vro en eur laerez kement a gavent, hag en eur gregi enn dud evit ho c’has d’ar prizoun pa droe enn ho fenn.
1878
Référence :
EKG.II
p.16
Na vezit ket ivez 'ta souezhet o welet Anna o treiñ hag o tistreiñ en ur sellet en-dro dezhi ouc’h kement a yoa en ti.
Na vezit ket ive-ta souezet o velet Anna o trei hag o tistrei en eur zellet enn dro d’ezhi ouc’h kement a ioa enn ti.
1878
Référence :
EKG.II
p.286
Nann, ne lakeomp ket an tan, rak an ti-mañ a zo savet war an uhel ; an tan a ve gwelet a-bell, hag a-barzh nemeur e ve amañ ur vandenn gwazed hag a c’hellfe treiñ enep deomp buan a-walc’h.
Nann, ne lakeomp ket an tann, rak an ti-man a zo zavet var an huel ; an tan a ve guelet a-bell, hag abarz nemeur e ve aman eur vandenn goazed hag a c’helfe trei enep-d’omp buan avoualac’h.
1878
Référence :
EKG.II
p.279
Ya, va c’hoar Anna, ho klevet a ran ; mes ne c’houzon e pelec’h treiñ. Va c’halon a zo glac’haret-holl, n'[e]m eus tamm nerzh.
Ia, va c’hoar Anna, ho klevet a ran ; mez ne c’houzoun e peleac’h trei. Va c’haloun a zo glac’haret-oll, n’am beuz tamm nerz.
1878
Référence :
EKG.II
p.255
Troet em eus anezhi e brezhoneg, mes diaes-kenañ eo lakaat en hor yezh-ni traoù ker kriz.
Troet em beuz anez-hi e brezounek, mez diez kenan eo lakaat enn hor iez-ni traou ker kriz.
1878
Référence :
EKG.II
p.197
Nemet da antronoz vintin, / E tro an treo[ù] war an tu-gin : / Chetu Fluteg krenn difunet, / O Yudal ‘vel un den daonet : / “Janed, Janedig, ma fried, / Ma sikouret, mar em c’haret !" /
Nemet da antronoz-vintin, / E tro an treo war an tu-gin : / Chetu Flutek krenn difunet, / O iudal ‘vel eun den daonet : / “Janed, Janedik, ma fried, / Ma zikouret, mar em c’haret !" /
1898
Référence :
KZVR
Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.2
Hogen evit se e vezo dezhe ret bezañ poellek en o enklaskoù gant aon rak digemeret tud dibenn, pe re yaouank a spered, pe gouest da dreiñ enep d'ar vro.
Hogen evit se e vezo d'eze red beza poellek en o enklaskou gant aoun rak digemeret tud dibenn, pe re yaouank a spered, pe gouest da drei enep d'ar vro.
1909
Référence :
REZI
p.19
troet eo da evañ
troet eo da eva
1909
Référence :
BROU
p. 432 (il a un penchant à la boisson)
Pa dro em fenn
1909
Référence :
BROU
p. 432 (quand il me prend fantaisie, quand cela me tourne tête)
Pa dro em penn
1909
Référence :
BROU
p. 432 (quand il me prend fantaisie, quand cela me tourne tête)
A-walc’h e oa gant ar c’has lakaet en dour dre o lostoù d’ober d’ar c’hokedig treiñ war e c’henou.
A-walc’h e oa gand ar c’has lakaet en dour dre o lostou d’ober d’ar c’hokedig trei war e c’henou.
1923
Référence :
SKET
p.110
Gant un dorn e talc’has anezhañ a-c’hwen e gorf hag, o treiñ ouzh e verc’h, e tiskouezas dezhi an nor.
Gand eun dourn e talc’has anezan a-c’hoen e gorf hag, o trei ouz e verc’h, e tiskouezas d’ezi an nor.
1923
Référence :
SKET
p.104
Hanter-leuniañ ne rejont ken ; a-walc’h dezho e voe avat ! ha Derkeia, he doa nac’het evañ, a welas o treiñ kerkent doare he div c’hoar.
Hanter-leunia ne rejont ken ; a-walc’h d’ezo e voe avat ! ha Derkeia, he doa nac’het eva, a welas o trei kerkent doare he diou c’hoar.
1923
Référence :
SKET
p.103
Treiñ diwar e garnoù
trei diwar e garnou
1923
Référence :
SKET
p.160, « Geriadur ar "Skelta Segobrani" (an daou levr kenta) » "Faire volte-face (quadrupède à sabots)".
Ra droio rodoù e girri lenkr ha diwigour, ra vo e-ratre e vinvioù-labour hag e vevelien niverek ha doujus.
Ra droio rodou e girri lenkr ha diwigour, ra vo e-ratre e vinviou-labour hag e vevelien niverek ha doujus.
1923
Référence :
SKET
p.25
Na roit dezhañ da bried nag ho c’hoar, nag ho merc’h, nag ho karez, ha na aotreit ket e veskfe e wad gant hoc’h hini, e trofe da fall an dud yaouank dre brezegennoù ha largentezioù, e savfe e vouezh e kuzuliadegoù an tiegezh, e bodadegoù ar boblad.
Na roït d’ezan da bried nag ho c’hoar, nag ho merc’h, nag ho karez, ha na aotreït ket e veskfe e wad gant hoc’h hini, e trofe da fall an dud yaouank dre brezegennou ha largenteziou, e savfe e vouez e kuzuilhadegou an tiegez, e bodadegou ar boblad.
1923
Référence :
SKET
p.53
O vezañ m’oa an azen pe zamanavezet pe zianav d’ar Gelted, e tro Segobranos ar roue e ziskouarn azen en ur roue e ziskouarn marc’h.
O veza m’oa an azen pe zamanavezet pe zianav d’ar Gelted, e tro Segobranos ar roue e ziskouarn azen en eur roue e ziskouarn marc’h.
1923
Référence :
SKET
p.15
Er feur-se ivez e vezo bet Atir ha Mâtir ur melezour deomp d’e lakaat dirak selloù o gourvibien, ar re, o treiñ kein d’an evadurioù a oa diwarno hon tadoù yac’h hag evurus (da lavarout eo an dour hag al laezh), n’hellont ken hiziv kavout a-walc’h ar mez hag ar bier, hag a werzh kement o deus, a ro kement a biaouont, da gaout digant marc’hadourien estren ul lestrad hepken eus an evaj-se, ruz ha dinerzhus, a vez farlotet gant dorn ganas Kreisteiziz (2).
Er feur-ze ivez e vezo bet Atir ha Mâtir eur melezour d’eomp d’e lakaat dirag sellou o gourvibien, ar re, o trei kein d’an evaduriou a oa diwarno hon tadou yac’h hag evurus (da lavarout eo an dour hag al laez), n’hellont ken hizio kavout awalc’h ar mez hag ar bïer, hag a werz kement o deus, a ro kement a biaouont, da gaout digant marc’hadourien estren eul lestrad hepken eus an evach-se, ruz ha dinerzus, a vez farlotet gant dourn ganas Kreisteiziz (2).
1923
Référence :
SKET
p.49 (p.197, "Da reiz[h]a[ñ]" : "P. 49, [...] lin. 4 kent an dibenn, e lec’h « kement o deus » lenn « kement o devez ». )
Deut a-damdost ar voull-dan, e welas anezhi o treiñ neuz : daouhanteriñ a reas evel ur graoñenn hag e teuas er-maez anezhi un den yaouank mentek, blev lugernus dezhañ, kaer nemet taer e gened, a lakeas e droad er ribl-mor.
Deut a-damdost ar voull-dan, e welas anezi o trei neuz : daou-hanteri a reas evel eur graonenn hag e teuas er-maez anezi eun den yaouank mentek, bleo lugernus d’ezan, kaer nemet taer e gened, a lakeas e droad er ribl-mor.
1923
Référence :
SKET
p.111
Ifig a rae e vamm-gozh outañ. Penaos Ifig a droas en Bilzig ? Ar paotr n’oa ket evit digej mat e anv : Ifig… Izig… Dizig… Bizig…
Ifig a rê e vamm-goz outan. Penôs Ifig a droas en Bilzig ? Ar pôtr n’oa ket evit digej mat e hano : Ifig… Izig… Dizig… Bizig…
1924
Référence :
BILZ1
Niverenn 37, p.811 (Miz Genver 1924)
Lakaet ez eus diwar ur frazennad gant Aristokrates n’oa ket a-walc’h gant an drouized kelenn war brederouriezh ha doueoni, — ur c’helenn na veze kaset da bell nemet evit an danvezioù drouized ; — hogen e stumment ouzhpenn an holl uhelidi yaouank d’emellout er vuhez ha d’ober brezel, o sankañ, war un dro, en o speredoù ur gredenn doueüs o zroe d’ober fae war ar riskloù hag ar marv [...].
Lakaet ez eus diwar eur frazennad gand Aristokrates n’oa ket a-walc’h gand an drouized kelenn war brederouriez ha doueoni, — eur c’helenn na veze kaset da bell nemed evid an danveziou-drouized ; — hogen e stumment ouspenn an holl uhelidi yaouank d’emellout er vuhez ha d’ober brezel, o sanka, war eun dro, en o speredou eur gredenn doueüs o zrôe d’ober fae war ar risklou hag ar maro (Rev. arch. ebrel-mezeven 1921, p. 145-6).
1924
Référence :
SKET.II
p.25
Pa droazhi, ne droi nag ouzh tan, nag ouzh heol, nag ouzh loar, nag ouzh kanevedenn, nag ouzh stered, nag ouzh avel.
Pa droazi, ne droï nag ouz tan, nag ouz heol, nag ouz loar, nag ouz kanevedenn, nag ouz stered, nag ouz avel (1).
1924
Référence :
SKET.II
p.26
Un devezh ar c’hure a gasas ar paotr gantañ d’e gambr, hag eno e tiskouezas dezhañ, war un delienn baper, gant ur bluenn, liv enni, penaos treiñ, distreiñ pep lizherenn.
Eun devez ar c’hure a gasas ar pôtr gantan d’e gampr, hag eno e tiskoueas d’ean, war eun delienn baper, gant eur bluenn, liou enni, penôs trei, distrei pep lizerenn.
Ha Vindosêtlos kerkent ha mouchañ e zaoulagad gant e zorn, gorren prim e horell, treiñ kein d’ar prad ha tec’hout dre ar c’hoad !
Ha Vindosêtlos kerkent ha moucha e zaoulagad gand e zourn, gorren prim e horell, trei kein d’ar prad ha tec’hout dre ar c’hoad !
1924
Référence :
SKET.II
p.34
Ha da stouiñ dezhi en em droas gwez bras, krennwez ha brousgwez, hag an holl bodadoù geot.
Ha da stouï d’ezi en em drôas gwez bras, krennwez ha brousgwez, hag an holl bodadou geot.
1924
Référence :
SKET.II
p.55
Hogen diwall mat n’hel lakafes da ziboaniañ ar re na vevont nemet evit drougober, rak neuze ouzhit-te da-unan en em drofe ar bir ha pulluc’het e vefes gantañ.
Hogen diwall mat n’hel lakafes da ziboania ar re na vevont nemed evit drougober, rak neuze ouzit-te da-unan en em drofe ar bir ha pulluc’het e vefes gantan.
1924
Référence :
SKET.II
p.61
Oh ! ma karje sant Eflamm bezañ bet roet dezhi ur pried, Soazig a vije bet ur vamm vat, ur wreg a urzh hag a-zoare. Ha bremañ ?… bremañ e troio gant he aele.
Oh ! ma karje sant Efflam bea bet roet d’ei eur pried, Soazig a vije bet eur vamm vat, eur wreg a urz hag a zoare. Ha breman ?… breman e troio gant he êle.
1925
Référence :
BILZ2
p.137
Na c’hwi, lenner pe lennerez aketus a zo, a vefe evit divinout penaos e troio ar gaoz-mañ ?…
Na c’houi, lenner pe lennerez aketus a zo, a vefe evit divinout penôs e troio ar gôz-man ?…
1925
Référence :
BILZ2
p.151
Met o divhar, laosk ha blank dindane, ne vezent ket evit o dougen, ha peurliesañ ar piladegoù, ar c’hannadegoù a droe en kas.
Met o diouhar, laosk ha blank dindane, ne vijent ket evit o dougen, ha peurliesa ar piladegou, ar c’hannadegou a droe en kas.
1925
Référence :
BILZ2
p.123
Karet en dije bet bezañ en e wele, kousket mat, e-lec’h bezañ azezet war bazenn skalieroù Sant-Eflamm, ha mall n’en devoa ket da vont gant an hent a dro en-dro da Roc’h-al-Laz.
Karet an nije bet bea en e wele, kousket mat, e-lec’h bea azeet war bazenn skalierou Sant-Efflam, ha mall n’an nevoa ket da vont gant an hent a dro en-dro da Roc’h-al-Laz.
1925
Référence :
BILZ2
p.125
War va gwele edon, hogen n'hellis ket distagañ zoken ur pennad kousk, rak war va spered enkrezet e teue, an eil goude egile, hengounioù va zud-kozh, a droen kein dezho, hag eñvoriou va bugaleaj.
War va gwele edon, hogen n'hellis ket distaga zoken eur pennad kousk, rak war va spered enkrezet e teue, an eil goude egile, hengouniou va zud koz, a drôen kein d'ezo, hag eñvoriou va bugaleaj.
1929
Référence :
SVBV
p.15
troet ouzh
trôet ouz
1931
Référence :
VALL
pg (s')adonner
treiñ war-zu
trei war-zu
1931
Référence :
VALL
pg acheminer
treiñ davet
trei da vet
1931
Référence :
VALL
pg (s')acheminer (vers)
treiñ
trei
1931
Référence :
VALL
Rakskrid p XXV, s'aigrir, altérer, (mettre) bas
treiñ ouzh Doue
trei ouz Doue
1931
Référence :
VALL
Rakskrid p XXVI
treiñ mein da sec'hañ
trei mein da sec'ha
1931
Référence :
VALL
pg bagatelle
treiñ etrezek
trei etrezek
1931
Référence :
VALL
pg (s')acheminer (vers)
treiñ an eostoù
trei an eostou
1931
Référence :
VALL
pg assoler
pa droas ennañ ober
pa drôas ennañ ober
1931
Référence :
VALL
pg (s')aviser
troet da
trôet da
1931
Référence :
VALL
pg (s')adonner
troet eo
trôet eo
1931
Référence :
VALL
pg accoucher (elle a accouché)
treiñ war-du
trei war-du
1931
Référence :
VALL
pg acheminer
troet war
trôet war
1931
Référence :
VALL
pg (s')adonner
troet
trôet
1931
Référence :
VALL
Rakskrid p XXV
treiñ en ub.
trei en u. b.
1931
Référence :
VALL
pg (s')aviser
en em dreiñ war
en em drei war
1931
Référence :
VALL
pg (s')adonner
kan treiñ war gleiz
kan trei war gleiz
1931
Référence :
VALL
pg antistrophe (théâtre grec)
treiñ da gaout
trei da gaout
1931
Référence :
VALL
pg (s')acheminer (vers)
An Ao.Ao. Corven ha Caouissin a dro ar selloù war an teatr, en deus kalz d'ober, e Breizh, a-benn bezañ stummet diouzh ar vicher en gweler oc'h ober hiriv e lec'h all : prezeg d'an dud a-vremañ, 'n un doare bev, krenn, nerzhus.
An Ao.Ao. Corven ha Caouissin a dro ar sellou war an teâtr, en deus kalz d'ober, e Breiz, a-benn beza stummet diouz ar vicher hen gweler oc'h ober hirie elec'h all : prezek d'an dud a-vreman, 'n eun doare beo, krenn, nerzus.
1935
Référence :
BREI
niv. 425/1c
Ha Lom da bolevat ha da bolevat start. Ar vag, avat, e-lec’h mont war-eeun d’an tu all, a droas he fri war-du Kastellin.
1944
Référence :
ATST
p.95
Paourkaezh beleg yaouank ; ar brederouriezh en doa troet e benn dezhañ un tammig ouzhpenn, klañvidik e oa, ha klevet em eus keloù e varo nebeut a vloavezhioù goude.
Paour kaez beleg yaouank ; ar Brederouriez en doa troet e benn d'ezañ eun tammig ouspenn, klañvidik e oa, ha klevet em eus kelou e varo neubeut a vloaveziou goude.
1944
Référence :
EURW.1
p63
Pa voemp deut barrek da lenn ha da dreiñ mat a-walc'h kembraeg e brezhoneg hag e galleg, setu ni c'hoant dimp da vont uheloc'h c'hoazh, ha kemerout bep a goumanant da Cymru 'r Plant, gazetennig ar vugaligoù, renet gant an Doktor Morgan Edwards.
Pa voemp deut barrek da lenn ha da drei mat awalc'h kembraeg e brezoneg hag e galleg, setu ni c'hoant d'imp da vont uheloc'h c'hoaz, ha kemerout bep a goumanant da Cymru 'r Plant, gazetennig ar vugaligou, renet gant an Doktor Morgan Edwards.
1944
Référence :
EURW.1
p61
Treiñ ha distreiñ hep gallout kousket, ha klevout kalz o roc'hal : ar re-se a oa dinec'h.
Trei ha distrei hep gallout kousket, ha klevout kalz o roc'hal : ar re se a oa dinec'h.
1944
Référence :
EURW.1
p33
— « Ro buhe' din ». Reiñ buhe' a oa lakaat an doupi da dreiñ.
— « Ro buhe' d'in ». Rei buhe' a oa lakaat an doupi da drei.
1944
Référence :
EURW.1
p22
O parroz vinniget Karnoed, parroz ar c'harnelioù evel ma troan da anv, dit ma bennozh ha ma meuleudi.
O parroz vinniget Karnoet, parroz ar c'harneliou evel ma troan da ano, d'it ma bennoz ha ma meuleudi.
1944
Référence :
EURW.1
p15
Gwelout a reer diwar ar gorre ur vro eus ar re gaerañ a vez kavet e Bro-Gernev : ar stêr Aon o treiñ hag o tistreiñ lezirek en un draonienn c’hlas, tour Sant Iduned, war an tu kleiz ; war an tu dehou tour bras hag hini bihan Pleiben ; dirak, du-hont, pell, tuchenn Sant Mikael, ar menez uhelañ e Breizh ; ha, tro-war-dro, douaroù pinvidik evit brasañ plijadur ar gouerion.
1944
Référence :
ATST
p.44
Evel-se en doa gourc'hemennet Gambetta, gant aon na zeuje d'an arme-se dont da vezañ unan Chouanted ha treiñ 'enep da Frañs e-lec'h difenn anezhi.
Evel-se en doa gourc'hemennet Gambetta, gant aon na zeuje d'an arme-se dont da veza unan Chouanted ha trei enep da Frañs e-lec'h difenn anezi.
1944
Référence :
EURW.1
p12
Bennozh Doue ivez d'an Ao. dieller eus an Aodoù-an-Hanternoz hag en deus roet din alioù fur a-zivout meur a anv-lec'h diaes da dreiñ e brezhoneg.
Bennoz Doue ivez d'an ao. Diheller eus an Aodou-an-Hanternoz hag en deus roet d'in aliou fur a-zivout meur a ano-lec'h diaes da drei e brezoneg.
1944
Référence :
SAV
niv. 30, p84
Treiñ a rae e benn, bep an amzer, - n'oa ket evit mirout; - war-du chapel Itron Varia ar Rozera, ma teue eben da zaoulinañ, bep abardaez, war an derez-vaen, ouzh an aspled.
1949
Référence :
SIZH
p.63
Treiñ a rae an eur.
1949
Référence :
SIZH
p.65
Treiñ ha distreiñ a ra ar paotr dindan e zilhad-wele [sic, zilhad-gwele].
1949
Référence :
SIZH
p.38
Pa chomas trumm a-sav, hag eñ gant e dorch en e zorn hag e skubellig-blu [sic] dindan e gazel, ha treiñ dre greiz-tre div renkennad skebell, war-du an tu dehou.
1949
Référence :
SIZH
p. 37
Kaer en deus treiñ ha distreiñ, ne zeu ket ar c'housked dezhañ. Re domm eo en e logig. Hag atav an tan en e wad. Diwiskañ a ra e roched. Sevel a ra. Emañ e noazh-pilh en noz teñval-dall. Ur vezh dudius a laka e gorf da skrijañ.
1949
Référence :
SIZH
p.51
Tri den en em zistag dioutañ [ar gward a-araok] da dreiñ er porzh hag er presbital e-lec'h ma 'z int deuet da glask ar person.
Tri den en em zistag dioutañ da drei er porz hag er presbital e-lec'h ma 'z int deuet da glask ar person.
1960
Référence :
PETO
p66
An traoù da fall[,] trumm zo troet, / D'am farrezioniz n'on mui tad. / D'am c'hure didou [int] 'n em roet, / Ac'hanon ken ne reont stad.
An traou da fall trumm 'zo troet, / D'am farrezioniz n'on mui tad. / D'am c'hure didou 'n em roet, / Ac'hanon ken ne reont stad.
1960
Référence :
PETO
p28
Ar re-mañ eta, a oa deut, nec'het un tamm anezho oc'h en em c'houlenn penaos e trofe an abadenn ar wech-mañ.
1980
Référence :
BREM
Niv. 1, p. 4
Kinniget e voe din mont d'ober un esa, ar pezh a roje tu din da gaout ur vicher ma troje an traoù war an tu mat ganin.
1985
Référence :
DGBD
p6
Diouzh ment resis ar c'hi e seblante bezañ : n'hello ket sur al loen paour, a soñjen, treiñ ha distreiñ e-barzh, ret e vo dezhañ mont d'e blas war-gil ha kousket war e hed.
Diouzh ment resis ar c'hi e seblante bezañ : n'hello ket sur al loen paour, a soñjen, treiñ ha distreiñ e-barzh, ret e vo dezhañ mont d'e blas war gil ha kousket war e hed.
1992
Référence :
EAZB
p. 108
Lavaret em boa dezhi dont tre evit ma rojen dezhi ur werennad dour met treiñ kein he doa graet ha tec'het e oa kuit d'ar red.
2015
Référence :
EHPEA
p75
Penaos e vez evezhiet ha diwallet al lec'h : kameraioù, vijiled, porrastell a c'hallfe degas ur gudenn, kleier-galv, orjal-dreinek ha dorioù-tredan, troiadoù-evezhiañ ar boliserien, pegeit zo d'ar c'homiserdi tostañ evit gouzout an amzer ho po a-raok ma en em gavfe ar polis war al lec'h, pe, er c'hontrol, a-benn pegeit e teuy d'ho sikour ma trofe fall an traoù abalamour da enebourien feuls...
2015
Référence :
DISENT
p74
An droukchañs a c'hell treiñ en eurvad neuze, a lavaran ennon-me, en ur ziskenn betek ma burev gant ar bignerez.
2015
Référence :
EHPEA
p23
Distokañ a ran hag un tammig pelloc'h e troan a-gleiz da vont gant straed Tivón betek straed Petrou Ralli.
2015
Référence :
EHPEA
p15
Ha dav e vefe laoskel e c'hwervoni da zispakañ, treiñ e fulor e kasoni, klask ober mezh d'an dud gant komzoù drouk ?
2015
Référence :
DISENT
p64
Pa gomze eus livadennoù e troe en un den all, ganin zoken.