Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Définition :  Masquer la définition

I. Ar. A. 1. (dirak un ak., ur rag.) Termen a verk e tizher koulz lavaret an niver-mañ-niver, ar c'hementad-mañ-kementad dre ziouer. Bez' eo kreisteiz war-bouez tri munut. Deuet e oant holl war-bouez daou pe dri. & War-bouez nebeut : war-bouez un niver, ur c'hementad bihan. & War-bouez kalz : kalz a faot. N'hon eus ket, war-bouez kalz, da lidañ gouelioù en doare ma reont-i. & War-bouez netra, war-bouez mann : war-bouez un niver, ur c'hementad dister-kenañ. & (dirak un niv. peg.) Na vezañ war-bouez (an niver-mañ-niver, ar c'hementad-mañ-kementad) : na vezañ lakaet diaes ma ranker ouzhpennañ (an niver-se, ar c'hementad- se). N'oc'h ket war-bouez pemp munud. & N'omp ket war-bouez an dra-se. 2. (dirak un av.) War-nes (ober udb.). Emañ an avel war-bouez treiñ. B. (dirak un ak.) 1. [1943] Gant skoazell (udb.). Dalc'het e oa bet an daolenn ouzh ar voger war-bouez un tach. Kerzhet war-bouez ur vazh, war-bouez flac'hioù. [1924] pa n’oufed teurel un dared skañv gant an dorn noazh en tu-hont da 25 m d’an hirañ, e c’heller tizhout betek 65 m dre ober war-bouez al lêrenn-vannañ. 2. [1659, 1985] Dre sachañ war (udb.). [1659] Kregiñ war-bouez ar c'holier [1985] War-bouez o c'herniel e vez dibradet ha sammet ar saout war ar pont. Stlejet e oa bet war-bouez e dreid. 3. War-bouez e zivrec'h : diwar nerzh e zivrec'h. Dibradet en doa ar maen war-bouez e zivrec'h. DHS. a-bouez, diwar-bouez. C. (dirak un av.) 1. Dre. Deskiñ a reer meur a dra war-bouez studiañ. 2. Dre forzh. War-bouez kemer poan e teuer a-benn. Kavet em eus e anv war-bouez furchal e-touez ma faperioù. DHS. a-bouez. D. 1. Diwar-benn. Skrivet he deus ur pennad war-bouez ar pesketaerezh. Troadañ a bep seurt gevier war hor pouez. DHS. a-zivout, diwar-bouez, war-benn. 2. War-bouez un digarez bennak : war zigarez pe zigarez. & Trl. War-bouez un neudenn vrein : evit an disterañ abeg. Mont a ra e fulor war-bouez un neudenn vrein. 3. War-bouez e vuhez : war-var e vuhez. War-bouez o buhez ez ajent di da besketa. 4. Kanañ, youc'hal war-bouez e benn : a-bouez penn. 5. War-bouez kement-se : war gement-se. War-bouez kement-se e tegouezhas un den en ti. E. (gant ur v. a denn d'an dilec'hiañ) War-du. Mont war-bouez traoñ. [1924] [D]ezhe al lañs evit redek war-bouez traoñ. II. Adv. (db. an dilec'hiañ) Goustad. Kerzhet war-bouez. Gwell eo d'unan mont warbouesoc'h eget terriñ pep tra. III. Estl. Ger a zistager evit lavaret d'an dud chom sioul. War-bouez, mar plij !

Exemples historiques : 
35
Masquer la liste des exemples

mont war-bouez oc'h traoñ

1659
Référence : LDJM.1 pg (mont) voarpoes (oc'h traoun)

kregiñ war-bouez ar c'holier

1659
Référence : LDJM.1 pg prendre (par le collet)

lavaret traoù dister a-enep an nesañ, war-bouez an nesañ

1732
Référence : GReg pg detracter (en choses legeres)

falsañ war-bouez ur re

1732
Référence : GReg pg calomnier

war-bouez krec'h

1732
Référence : GReg pg contre (mont)

neb a lavar fallentez war-bouez ur re bennak

1732
Référence : GReg pg calomniateur

neb a lavar traoù faos war-bouez ur re bennak

1732
Référence : GReg pg calomniateur

gaou pounner war-bouez ur re bennak

1732
Référence : GReg pg calomnie

war-bouez krec'h

1850
Référence : GON.II pg poéz, pouéz

— « War-bouez reiñ kentelioù c'hounezin, emezañ, / Bep miz, nav pe zek skoed, peadra da vevañ. »

1867
Référence : MGK p80-81

Her flemmañ a raint, hen dibriñ a raint a-damm-a-damm... War-bouez... goustadik...

1877
Référence : EKG.I. p.145-146

Neuze, war-bouez digoaveniñ, meur a wech, ar soubenn a deu er-maez, na chom e-barzh ar pod nemet houarn mat.

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.1

òr-bouez [war-bouez] poaniañ

1909
Référence : BROU p. 411 (à force de travailler)

òr-bouez an dorn

1909
Référence : BROU p. 411 (par la main)

Poellek ha difrae e teuas o labour gant ar Skaled : da doullañ ar c’hleuzioù e raent gant pigelloù ha palioù, hag an atredoù diouto a gasent er-maez war-bouez sec'hier lêr pe gestoù ha boutegi aozilh.

1923
Référence : SKET p.127-128

Kement-se a badas ken na'z eas ar wrimennad ouelec’hioù o c’hourizañ ar vro-Wenn, war-bouez strishaat, ker moan hag un neudenn pe ur vlevenn-blac’h, ken na zeuas ar vevenn en-dro da zouar mibien Vanos da gejañ ha da vont en unan gant bevenn bro an diavaezidi.

1923
Référence : SKET p.76-77

A-benn ur pennad ec’h eveshaas na rae he c’hoarezed, war-bouez poaniañ, hag i roeñverezed ampart hag o roeñvat reizh, nemet kas en enep d’an tu ma strivent hag en enep dezhi hec’h-unan.

1923
Référence : SKET p.108

Ar bleiz en em zalc’he en distro ar c’hra, ar vugale all (an deñved), un tamm uheloc’h : dezhe al lañs evit redek war-bouez traoñ.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 45, p.1067 (Gwengolo 1924)

Anat diwar arnodennoù graet e 1862 e mirdi « Saint-Germain », pa n’oufed teurel un dared skañv gant an dorn noazh en tu-hont da 25 m d’an hirañ, e c’heller tizhout betek 65 m dre ober war-bouez al lêrenn-vannañ.

1924
Référence : SKET.II p.19, notenn (1)

war-bouez nebeut

1931
Référence : VALL pg approximativement, beaucoup

war-bouez

1931
Référence : VALL Rakskrid p XXVII, aide

war-bouez labourat ez eo deut gouiziek

1931
Référence : VALL Rakskrid p XXVII

war-bouez e zivrec'h

1931
Référence : VALL pg (à force de) bras

mot war-bouez e arzoù ouzh ur gordenn

1931
Référence : VALL pg (grimper à bout de) bras (à une corde)

war-bouez, diwar-bouez

1931
Référence : VALL pg à2 (grimper à bout de bras), pg (à l')aide (de)

E-lec'h klask hepken ar rec'hell argollus evit al listri, e vez savet kartennoù resis kenañ e-keñver an donder, d'al listri da c'hallout evel-se ober hent el latar war-bouez un ardivink-sontañ dre an heklev.

1943
Référence : TNKN p28

Pa voen digouezhet war-bouez ul lev diouzh Kastell-Paol, e chomis em sav dirak eur gloued koad, o tigeriñ war ur broust gwez pin.

1944
Référence : EURW.1 p.91

Ha didrouz, war bouez ur sioul a zraskadenn-pleñchod, a-wechoù, du-mañ du-hont.

1949
Référence : SIZH p.65

A-hend-all, steuenn ar c'hoari, an doare ma 'z eo reizhet hag an dud all o lakaat buhez ennañ, war-bouez ar Marc'heger, a zo o terc'hel lec'h Loeiza Gareg, ha Keroulaz, e vreur Kerroc'h ha Kersalaun, a zo bet ijinet hep an disterañ doujañs e-keñver ar pezh a zo bet c'hoarvezet.

1960
Référence : PETO p9

War-bouez o c'herniel e vezont dibradet ha sammet war ar pont, doare kriz a-walc'h d'en em gemer, rak n'eo ket ral gwelout hini pe hini eus al loened o viskorniañ.

1985
Référence : DGBD p20

O vezañ ma oan bet sañset er skol da zeskiñ brezhoneg, gant Pêr-Yann Nedeleg, an dra-se a veze gwelet hag anavezet, dreist-holl gant Visant Seite, o vezañ ivez memes tra ma oa deuet va brezhoneg da ziglorañ war-bouez lenn hag adlenn Sketla Segobrani hag Istor ar Bed ha Milc'hwid ar serr-noz ha traoù evel-se, e oa deuet va brezhoneg da vezañ brezhoneg Gwalarn.

2007
Référence : KASTE p. 155

Ur perzh dibar all a zo d'an nebeud absidennoù en ilizoù hor bro, war-bouez re Redon hag ar Salver e Dinan : krommenn an absidenn 'zo graet diwar teir fastell voger p'emañ ar boaz e lec'h all da rannañ anezhi etre pemp pe seizh pastell.

2013
Référence : LLMM Niv. 399, p. 13

E vurev zo goullo, war-bouez skramm un urzhiataer. Gwezhall e veze lestradoù bleunioù.

2015
Référence : EHPEA p41

Diriskl eo keit ma n'eus liamm ebet etre an obererezh-se hag ho labour – war-bouez un nebeud nemedennoù a vefe !

2015
Référence : DISENT p173

Neuze en em garjont, hep na vefe bet eskemmet grik etrezo, war-bouez ya pe nann a-wechoù, a vouezh izel evel ma vefer oc'h ober ur jestrig gant an dorn, netra all.

2023
Référence : DREAM p. 98

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux