Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
1
Afficher les variantes

Formes fléchies : 
5
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. 1. Nerzh a sach kement tra zanvezel war-du an douar. Ar pouez a zigresk dre ma saver uheloc'h en aergelc'h. Ar pouez zo a-natur gant an nerzh a sach daou gorf an eil war-du egile. 2. Perzh zo d'un dra diwar gwered an nerzh-se. Pouez an aer a gemm gant an amzer. Ar skourr a bleg gant pouez an avaloù. 3. Gwered an nerzh-se muzuliet e-kenver un unanenn. Pemp lur a bouez zo er pakad. 4. Trl. War ar bouez : ouzhpenn ar c'hementad zo bet goulennet en ur stal varc'hadourezh, h.a. An tamm-se zo bet roet war ar bouez. & Dre ast. War ar bouez : troienn ma pouezer war udb. zo bet ouzhpenn ar pezh a reer anv anezhañ. Gloazet eo ar c'habiten, ha pevar den all war ar bouez anezhañ. 5. Trl. Bezañ pouez-ha-pouez gant ub. : bezan ken pounner hag eñ. 6. Ent strizh Diouer a gempouez etre daou benn ur c'harrad. Pouez zo, setu ma vo tenn d'ar marc'h. Pouez a-raok, pouez adreñv. 7. Trl. (db. al loened parez) Bezañ pouez enni : bezañ prest da halañ. Ar vuoc'h-se zo pouez enni. & PEMDEZ (db. an dud) Teuler e bouez : azezañ. Taol da bouez! II. G. Dre ast. 1. Tamm metal pe danvez ali, merket e bouez warnañ, a dalvez da vuzuliañ pegement e pouez un dra all. Laka ur pouez a zaou gilogramm e pladenn ar bouezerez. Ret eo da bouezioù ur marc'hadour bezañ gwirion. & Trl. Bezañ rik gant e bouezioù : bezañ onest o reiñ talvoudegezh reizh evit ar pezh a zegaser d'un eskemm. 2. Tamm metal a ro fiñv d'un ardivink dre e bouez. Ret e vez sevel he fouezioù d'un horolaj. & Trl. skeud. Sevel e bouezioù d'un eurier : stignañ ar winterell ennañ. & Sevel e bouezioù da ub. : reiñ kalon dezhañ en-dro. 3. Nep tra bras e bouez (I 3), diaes da zougen. & Ent strizh Boul vetal, divizet ar pouez anezhi, a vez bannet e kenstrivadegoù sport. & Ar sevel pouezioù : sport ma kenstriver o tibradañ pouezioù pounner. III. Dre skeud. 1. G. Bec'h diwar nec'hamant. Gant ar c'hresk en e c'hounidegezh ez eus lamet ur pouez diwarnañ. 2. Difetis Perzh nep tra a zoug levezon. E glemmoù n'o devez pouez ebet war ar rener. Setu un dra a bouez bras am eus da lavaret deoc'h. Ober divizoù a bouez diwar-benn an armerzh. 3. Pouez an divrec'h : labour korf. N'en deus nemet pouez e zivrec'h da vevañ. Nerzh e galon, pouez e zivrec'h, labour e gorf, c'hwezenn e dal. IV. Tr. adv. WAR BOUEZ(IG) : gorrek, hep strivañ re. Ar marc'h zo o vont war e bouezig. War da bouez, paotr ! : re bell ez ez ganti, re daer out ! [1924] Ha setu int o-daou o vont, war o fouez, war hent Pont Menoù.

Exemples historiques : 
79
Masquer la liste des exemples

pouez

1499
Référence : LVBCA p167 (poix)

hanter bouez

1499
Référence : LVBCA p95, 167 (demi pais a paisier)

war pouez krec'h

1659
Référence : LDJM.1 pg contre (mont)

pouez

1659
Référence : LDJM.1 pg autorité, efficace, fais, importance, peson, poids

pouez

1659
Référence : LDJM.1 pg pesanteur

war pouez laez

1659
Référence : LDJM.1 pg contre (mont)

war pouez-traoñ

1659
Référence : LDJM.1 pg contre (bas)

dasprenañ e pouez an aour

1659
Référence : LDJM.1 pg racheter (au prix de l'Or)

a bouez vat

1732
Référence : GReg pg alloy

a zo a fall bouez

1732
Référence : GReg pg alloy

war ho pouez

1732
Référence : GReg pg aise

pouez

1732
Référence : GReg pg autorité (crédit)

war ho pouez

1732
Référence : GReg pg (tout-)beau (tellement, modérément)

pouez

1732
Référence : GReg pg calibre (grandeur, largeur, grosseur, &c d'une chose), credit (autorité, faveur), efficace (subst., force, vertu), faix (charge, pesanteur), gravité (Gravité, poids, pesanteur d'un corps dur.)

pouez

1732
Référence : GReg pg charge (poids d'un corps qui pese sur un autre)

ne rafen ket an dra-se evit va fouez a aour

1732
Référence : GReg pg (je ne le crois pas pour) chose (du monde)

dougen war e gein, pe, war bouez e c'houzoug, ur banerad merserezh

1732
Référence : GReg pg colporter

pouez bras

1732
Référence : GReg pg consequence (grande importance, grand merite, grand prix)

un den a ur bouez bras eo

1732
Référence : GReg pg (c'est un homme de) conséquence

un afer eus a ur pouez bras

1732
Référence : GReg pg (une affaire de) conséquence

pouës ingal da un all

1732
Référence : GReg pg contre-poids

pouezioù ingal da re all

1732
Référence : GReg pg contre-poids

lakaat ur re da goll ar faver, an istim vat, ar c'halloudezh, ar bouez en devoa

1732
Référence : GReg pg decrediter (quelqu'un)

gwerzhañ diouc'h ar walenn, pe diouc'h ar pouez

1732
Référence : GReg pg (vendre en) detail

pouez

1732
Référence : GReg pg dose (le poids, ou la mesure des drogues qui entrent en un médicament)

pouez just, muzul just; pouez bras, muzul kre

1732
Référence : GReg pg dose (juste; dose forte)

pouez doubl

1732
Référence : GReg pg (double) dose

lakaat ar pouez, pe ar muzul dereat en ur vidisenerezh

1732
Référence : GReg pg doser

pouez ingal en naou du

1732
Référence : GReg pg équilibre (pareil poids)

ingal eo ar bouez a bep tu

1732
Référence : GReg pg (la balance est en) équilibre

ur bec'h orrupl, ur garg vras meurbet, ur bouez terrupl, a zoug ar c'holoennoù-se

1732
Référence : GReg pg (ces colonnes portent un) faix (prodigieux)

ar bec'h, ar bouez, eus ar prosez-se, el lazh

1732
Référence : GReg pg (il succombe sous les) faix (de ce procès)

pouez

1732
Référence : GReg pg grandeur (Grandeur, puissance.), gravité (Gravité, poids, pesanteur d'un corps dur, Van.)

reiñ lorc'h d'an dud a bouez

1732
Référence : GReg pg grandeur (Flater les grandeurs humaines.)

a bouez

1732
Référence : GReg pg grave (Grave, qui est d'une grande autorité.)

a bouez vras

1732
Référence : GReg pg grave (Grave, qui est d'une grande autorité.)

un autor a bouez

1732
Référence : GReg pg grave (Un auteur grave.)

pouez bras

1850
Référence : GON.II.HV pg pouéz (-brâz)

un dra a-bouez bras eo

1850
Référence : GON.II.HV pg pouéz (-brâz)

pouez

1850
Référence : GON.II pg a-boéz (-penn), poéz, pouéz

pouezioù

1850
Référence : GON.II pg poéz, pouéz

pouezioù

1850
Référence : GON.II pg poéz, pouéz

pouezioù

1850
Référence : GON.II pg poéz, pouéz

Anaout a rit-hu pouez an neud-se ?

1850
Référence : GON.II pg poéz, pouéz (Connaissez-vous le poids de ce fil ?)

ho pouezioù n'int ket gwirion

1850
Référence : GON.II pg poéz, pouéz

pouez

1850
Référence : GON.II pg pouéz

pouez

1909
Référence : BROU p. 411 (poids)

mont òr [war] ar pouez

1909
Référence : BROU p. 411 (marcher lentement)

pouez

1909
Référence : BROU p. 432 (lenteur)

Ra vezimp hon-unan hepken skoet, hon-unan hepken kastizet ! Ra zougimp holl bouez ar c’hastiz ha buanegezh an doueed ! War-raok diouzhtu. Dare omp !

1923
Référence : SKET p.108

M’o dije da c’hoarezed karet al Lezenn, m’o dije meizet an dalvoudegezh hag ar pouez anezhi, aes o dije he sevenet.

1923
Référence : SKET p.112 (p.199, "Da reiz[h]a[ñ]" : "P. 112, en eil aradennad skritur-stouet, e lec’h « talvoudelez[h] » kentoc’h « talvoudegez[h] », n’eus nemeta[ñ] a gement a ve boaziet").

[...]; ha dreist-holl ar pennad a bouez bras embannet gant A.-J. Reinach war ar Bulletin de Correspondance hellénique, 1910 [...].

1923
Référence : SKET p.42

Aner e vije bet dit klask e gouenn Vanos, er mare ma komzan, dremmoù krizet a roufennoù, genaouioù kamm ha dizent, choukoù o krommañ dindan bouez an hirhoal, izili treuzet gant ar remm hag ar glizi, korfoù disneuziet gant labour tenn an douar.

1923
Référence : SKET p.69-70

Kemeret ganto penn o hent da c’houlou-deiz, hep paouez e varc’hekaont, hep laoskaat e tougont pouez an devezh, an tommder hag an emgannoù.

1923
Référence : SKET p.80

Kriz a vefe al lezenn evit ur bugel, [laosk] ha dall evidoc’h-hu, tud a bouez hag a oad ?…

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 38, p.844 (Miz C'hwevrer 1924)

Ha setu int o-daou o vont, war o fouez, war hent Pont Menoù.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 41, p.945 (Mae 1924)

Pa selle outañ, krinet e vin ha dislivet, krommet e zivskoaz dindan ar bloavezhioù, ivez dindan pouez ar vuhez diroll en devoa renet, e serre he daoulagad ; hag he c’halon…

1925
Référence : BILZ2 p.153

pouez dourennoù

1931
Référence : VALL pg aréomètre

war ho pouez !

1931
Référence : VALL pg (tout) beau

a bouez mat

1931
Référence : VALL pg (de bon) aloi

pouez gwinegr

1931
Référence : VALL pg acétimètre

— « Hag ez eus kalz anezhañ ? » — « Ret eo bet lakaat ur planken derv nevez dindan an armel, evit herzel ouzh ar pouez. [...] »

1944
Référence : ATST p.76

— « Lakait din ur bara a bemp lur. » Ha dav ["dao"] ! ar varaerez a bouezas ur bara a zek lur, a droc’has un drailhenn vara evit ober al lañs hag a roas anezhañ d’ar vaouez. — « Dal ! setu aze pemp lur. Ha c’hwi ? Ur bara a begement ? » — « Unan a zek. » — « Dal ! setu amañ unan hag a zo ennañ pouez mat gantañ. » — « Hennezh a zo ur bara a bemp lur ! Unan a zek a c’houlennan. »

1944
Référence : ATST p.87

Lukaz, avat, en doa un dra bennak nevez da lavarout dezho, daoust ma oant mezv, rak ur c’heloù eus ar seurt a zo ur pouez re bounner, ha ret eo disammañ an teod dirak an den kentañ a vo kavet war an hent, na pa vefe roue pe pilhaouer.

1944
Référence : ATST p.13

Ur servij a bouez bras am eus da c'houlenn diganit, Sezni.

1949
Référence : SIZH p.62

Santout a reas ur pik en e galon. Toc'hal a reas ez dereat, a greiz ar vali. Pa ne fiñve ket eben, e tostaas outi war e bouez.

1949
Référence : SIZH p.41-42

- Mignon yaouank, emezi, pegoulz e vezoc'h dieub ? Petra a rit gant hoc'h amzer ? - O ! Ouzhpenn skubañ ha diboultrennañ ! Kas a ran da benn studioù a-bouez-bras.

1949
Référence : SIZH p.49-50

N’emañ ket en e ae[z]. N’oar ket petra a c’hoarvez gantañ. Ur pouez a zo war e galon.

1949
Référence : SIZH p.39

Ennon ' lamm ur galon malet / Gant dizesper ha pouez kalet.

1960
Référence : PETO p81

Ha diwarnon, gwall bec'herez, / Lamit pouez ma zrubarderezh !

1960
Référence : PETO p73

A gammedoù ingal, Met o vont war e bouez, E vo gwelet, timat, 'Tremen 'dan an aspled, E lec'h e vez klevet, sour an tonnoù tarzhet, 'Lipat ar sav-vili.

1980
Référence : BREM Niv. 1, p. 3

Ar gwrizioù eo a zeu da vezañ tev, heñveloc'h e gwirionez ouzh gwrizioù dalhia eget ouzh avaloù-douar ; ha pep bod bet lakaet en douar a c'hell reiñ aes a-walc'h ur bouez a dregont lur voued.

1985
Référence : DGBD p64

Adalek neuze en devoa tapet al lesanv en devoa gounezet en abeg d'e bouez : Nzao, an olifant !

1985
Référence : DGBD p36

"Ur surjian hep e bar," a respont din o lakaat ar pouez war ar mezeg ha n'eo ket war an den. Lostenniñ a rae ar glañvourion evit gourvez dindan e flañchell."

2015
Référence : EHPEA p42

Deus an tu all e vo kreñvaet pouez politikel hoc'h obererezh o tiskouez eo poblek ho stourm ha n'oc'h ket "un dornad ekstremisted na gomzont nemet evite o-unan" evel ma vo lâret a-dra-sur gant hoc'h enebourien.

2015
Référence : DISENT p148

Er rannbennad kentañ [hini ur gemenadenn] e vo kavet ar c'heloù a-bouez, da lâret eo ar pezh zo nevez hag a sacho evezh an dud : an darvoud e-unan.

2015
Référence : DISENT p127

Komzit goustadik, distagit mat ha pouezit war ar gerioù hag ar frazennoù a-bouez, pe lârit anezhe meur a wech.

2015
Référence : DISENT p121-122

Deoc'h-c'hwi da raksoñjal en traoù nevez ha dic'hortoz a vo da lakaat e pleustr evit ma teufent war o c'hiz hag evit ma vefont kendrec'het da reiñ muioc'h a bouez c'hoazh d'an darvoud savet ganeoc'h -plas ha hirder ar pennadoù roet d'an afer er c'heleier-

2015
Référence : DISENT p79

En holl istorioù mat ez eus tudennoù a-bouez.

2015
Référence : DISENT p81

Note d'étude

Anv-kadarn hollek hag a c'hall bezañ pe benel pe gourel diouzh an implijoù.

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux