Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Définition :  Masquer la définition

I. Ar. (en egor) WAR-EEUN DA. 1. (db. dilec'hiadennoù an dud) Eeun dirak an-unan. Kae war-eeun dit. 2. (db. lec'hiadur an dud) Rag-eeun. Azezet e oan war-eeun d'e vreur. Dont a reas an den betek war-eeun dimp-ni. N'en em gave ket penn traoñ an iliz war-eeun gant penn an nec'h. II. Adv. A. (en egor) 1. (db. an dilec'hiañ) A-hed un hent eeun-kenañ. It war-eeun betek an aod. 2. Dre ast. Dre an hent berrañ. Aet e oant war-eeun d'ar gêr. HS. a-benn, end-eeun, rag-eeun. B. (en amzer) Diouzhtu. Kontañ a reas war-eeun ar pezh a oa c'hoarvezet. [1878] HS. a-benn, end-eeun, rag-eeun, raktal. C. 1. Dres. En deiz war-lerc'h e c'hoarvezas war-eeun an hevelep tra. Evel-se war-eeun emañ an traoù. 2. Resis. Diaes eo lavaret war-eeun e pe lec'h eo bet c'hoarvezet an dra-se. 3. (db. an darempredoù kenwerzh) Hep emellerezh un hanterour. Gwerzhañ a ra e legumaj war-eeun er marc'hadoù. 4. Mont war-eeun da galon ub. : teneraat e galon diouzhtu.

Exemples historiques : 
21
Masquer la liste des exemples

An dud diwar ar maez a [z]euas e kêr hag a yeas war-eeun d’an eskopti da gaout an eskob, o zad ; tud kêr a yae ivez war o lerc’h : holl e lavarent : — Aotrou’n eskob, chomit ganeomp !

1877
Référence : EKG.I. p.12

An Aotrou Poullaoueg a savas e bourzh ar Maris-Stella. Kerkent e klevj[od] ar poleoù o c’hrigoñsal, o wigourat, hag, en un taol, al lestr, goloet a lian, a soublas gant nerzh an avel, hag a droas penn war-eeun da Vro-Saoz, en u[l] lezel, er mor, un aridennad eonenn war e lerc’h.

1877
Référence : EKG.I. p.227

Pa vezi deuet eus a di ar c’homiser, gant da baperoù, ez i da gaout ar valtouterien hag e laki anezho da furchañ da lestr eus ar strad betek beg ar gwernioù evit diskouez dezho ec’h eus c’hoant da vale dre an hent war-eeun.

1877
Référence : EKG.I. p.216-217

Roit deomp o hanv, livirit ur ger, ha ni a zo war-eeun en hent ; hag a-barzh warc’hoazh vintin ma n’emaint ket re hir ac’halen, o devezo rentet da Zoue kont eus o gwalloberoù.

1877
Référence : EKG.I. p.108

Daoust ha n’edo ket ar "Sans-Pitié" — e brezhoneg, an hini didruez — e kichen Kastell an Tarv, dare da astenn he lien ha da nijal war-eeun war-zu Bro-Saoz, war-lerc’h ar vagig vihan ?

1877
Référence : EKG.I. p.17

Nann, e gwirionez, e c’halloud a deuas war-eeun digant Jezuz-Krist a lavaras dezhañ ha d’an Ebestel all : « It dre ar bed-holl, deskit d’an holl al lezenn am eus desket deoc’h, ha badezit an holl en hanv an Tad, ar Mab hag ar Spered-Santel. »

1877
Référence : EKG.I. p.5

En ur zont en ti, Anna a yeas war-eeun d’ar gambr da gaout gwele he breur Per, hag, en ur gregiñ en e zorn gant un aer kalonek hag hanter laouen : — Me ‘gred, va breur Per, emezi, eo achu hon dizeur.

1878
Référence : EKG.II p.172

Sevel a ris buanañ ma c’hellis d’ar garidoù gant ar soñj da sevel war-eeun war beg an tour, ma’m bije amzer, evit stagañ va riblennad lian du, ha da vervel goude, ma vije ret.

1878
Référence : EKG.II p.125

En ur gomz e selle ar werc’hez war-eeun dirazi, evel p’he dije klasket gwelout e red an amzer an darvoudoù o tont.

1923
Référence : SKET p.104

Ya sur, an hini an devoa hadet pe blantet ar wezenn dilh-se, hep douetañs ebet, ac’h aio, ma n’emañ, war-eeun d’ar Baradoz.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 47, p.1122 (Miz Du 1924).

War an doare ma tenne war-eeun d’an obererezh kelennadurezh an tiegezh gant Iwerzhoniz sellout Joyce, Social History, I, p. 441

1924
Référence : SKET.II p.24

An aotrou person, pep Sul, er gador-sarmon, a lenn deomp, ha penn-da-benn, buhez ur Sant pe ur Santez, graet gante pinijenn galet war an douar, bet merzheriet, hag a zo aet, hep douetañs ebet, war nij, ha war-eeun, d’ar Baradoz.

1925
Référence : BILZ2 p.133

Peder sizhun da c'houde-se, ar paotr Yann a gemeras an tren herrek a 8e.10 e gar Brest. Ar marc'h-du er c'hasas war-eeun da Bariz.

1929
Référence : SVBV p8

— « Ar pakad du-se », emezañ, « petra eo ? Ma n’eo ket un den beuzet ? » Un den beuzet — « Un den beuzet e tle bezañ », eme Lukaz dezhañ e-unan, ha kerhent [sic, "kerkent"] e savas adarre e higenn hag e kerzhas war-eeun d’ar gêr.

1944
Référence : ATST p.12

« Moereb », eme Job, « mar santit droug en un tu bennak, Lom a yelo war-eeun da Gastellin da glask ar medisin, ha me a chomo amañ, ken kas ["kaz"] ho pefe ezhomm eus un dra bennak. »

1944
Référence : ATST p.41

[Bleukata zo] Reiñ taolioù dorn sarret. Ne vez implijet, peurvuia, nemet evit an taoliou roet war-eeun hag a-benn ; direizh e vefe evit an taolioù roet o sevel an dorn d'an nec'h : neuze e vez laret "skeiñ".

1960
Référence : PETO p55

o welet pegen dister e chome plas ar c'heleier war Blogoñv, er c'hazetennoù rannvro zoken, ur strolladig a dud eus bro Gemper (Skol an Emsav, PSU, CRIN) en deus soñjet e oa ret kas keloù war-eeun d'ar Vretoned.

1980
Référence : BREM Niv. 0, p.3

Ar boulc'hennoù-se avat a zo anezho hentoù dister evit ar c'herzhed ; war-eeun e tiskennont gant an diribinoù gwashañ, ha pelloc'h e ranker pignat betek beg an torgennoù ; bez ho po ivez da ziwall ouzh begoù ar strouezh bet dibennet a daolioù machete, hag a vo prest da grabiñsat deoc'h ho tivesker, pa vezont deuet da vezañ skarp dreist-holl.

1985
Référence : DGBD p37

Amjestr e oa an diviz da gemer - pezh a oa lavarout nebeut - hag evitañ da gaout peurliesañ fiziañs ennañ e-unan, e krogas da c'hoantaat kaout ali unan all. Ne oa ket anv a c'houlenn war-eeun : marteze avat, dre emziskouez ampartoc'h...

2012
Référence : DJHMH p47

An eil re [skeudennoù] war-lerc'h ar re all a vo evel rannoù un teulfilm skrivet ha savet war-eeun ganeoc'h...

2015
Référence : DISENT p79

Pa erruomp war leurgêr Omonia ez eo evel pa vijemp degouezhet war-eeun eus gouelec'h ar Sahara e janglenn Amazonia.

2015
Référence : EHPEA p33

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux