Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Formes fléchies : 
5
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. G. A. 1. Pouez pounner a zouger gant poan. Ur bec'h mein, keuneud, geot, avaloù. Gwechall gant dek lur e teue da vec'h a bourvezioù ganit d'ar gêr. Tolpañ ur bec'h. Plegañ dindan ur bec'h, e vec'h. Lemel, tennañ ur bec'h diwar divskoaz ub. HS. bec'hiad, karg, samm. & Trl. Bezañ bec'h un den en udb. : kement ha ma c'hall un den dougen. Ur sac'had avaloù-douar zo bec'h un den ennañ. 2. Dre skeud. (db. an dud a zegas chastre d'ar re all) Karg. Ur bec'h int d'ar re all ha gwashoc'h bec'h dezho o-unan. 3. Dre skeud. (db. an heol) Sevel e vec'h (a goumoul) : mont da guzhat en dremmwel digatar. Mar sav an heol e vec'h e vo brav warc'hoazh. B. Trl. E vec'h, he bec'h : e varr, he barr. An den-se en deus aer vat e vec'h. Ur sailh leun a zour he bec'h. C. Dre skeud. 1. Plegenn doanius, enkrezus, start a ranker gouzañv ; nep tra a vezer chalet, tregaset gantañ. Setu aze ar bec'h pounner a rankomp da zougen a-hed hor buhez. Bezañ (flastret) dindan ar bec'h. [1878] Anna a semplas, re a vec’h a yoa war he c’halon. & Trl. Kouezhañ ur bec'h war ub. : dont enkrez, nec'h ennañ. Klasket ec'h eus trabas, kaoz out ma'z eus bremañ kouezhet ur bec'h warnout. & Trl. Teuler ur bec'h pounner war ub., war chouk, kein ub. : e enkreziñ, e nec'hiñ. & Trl. Sevel e vec'h da ub. : skañvaat e enkrez, e nec'h dezhañ. Piv a savo ma bec'h ? & Trl. Tennañ, lemel ur bec'h (pounner) diwar ub., diwar kalon, chouk, kein ub. : lakaat e enkrez, e nec'h da vont kuit. Mar bije bet amañ, en dije tennet ur bec'h diwarnomp. Lamet hoc'h eus ur bec'h pounner diwar ma c'halon. & Trl. Mont ur bec'h (bras) diwar ub., diwar gein ub. : mont e enkrez, e nec'h kuit. Ur bec'h bras zo aet diwar ma c'hein. 2. Trl. Poan, diaezamant. Graet em eus se hep bec'h ebet : diboan. & Bezañ ur bec'h da ub. ober udb. : bezañ diaes, poanius dezhañ e seveniñ. Me a vez ur bec'h din dont amañ. 3. Striv. Aze ne'c'h eus bec'h ebet da reiñ : ne'c'h eus striv ebet da ober. & Trl. Bezañ atav dindan e vec'h : ober ur striv hir. Ma vezez atav dindan da vec'h, ez i da fall buan. 4. Karg pounner a zegouezh d'ub. hag a daol labour warnañ. Abaoe m'eo marv e dud emañ holl ar bec'h warnañ. Setu aet ur bec'h diwar ma c'hein bremañ pa'm eus echuet al labour-se. D. 1. Kiriegezh. N'ho po ken skeiñ, teuler ar bec'h warnon, war ma c'hein. 2. Tamall. War biv emañ ar bec'h ? & Trl. Teuler ar bec'h war ub. : e damall. HS. karez. 3. Dre ast. Dañjer, rouestl. « Kalonek ? » - « Ya, gant da c'henoù ... pa vezez pell diouzh ar bec'h ! ». II. H.g. Dre skeud. A. 1. Trl. Dont, kouezhañ, sevel bec'h war ub. : kregiñ enkrez ennañ. Pa oa deuet bec'h warni e oa kroget da redek. Gant an aon na gouezhfe bec'h warnomp. [1877] Mar bezit tri ez aio muioc’h a draoù ganeoc’h evit hor paourkeazh Aotrou’n eskop, ha, mar teu bec’h warnoc’h war an hent, e viot unan muioc’h d’hen difenn. [1878] Nann, nann ; n’eo ket a-walc’h unan hepken ; ha mar kouezh bec’h warnezhañ ? 2. DELC'HER UB. E BEC'H : e lezel en enkrez. Lavar dimp sklaer, perak eta e talc'hez ac'hanomp e bec'h ? 3. Trl. BEZAÑ BEC'H WAR UB. : bezañ udb. o tregasiñ e spered, bezañ udb. ouzh e chalañ. & Bezañ bec'h war ub, be zan e bec'h : bezañ krog an aon ennañ. Kred ac'hanon, me oa bec'h warnon. Ne voe ket lezet pell e bec'h. 4. Trl. Sevel bec'h war ub. : kaout ur fallaenn. Savet e oa bec'h warnañ a-greiz komz. B. 1. Poan, diaezamant. Bec'h zo gantañ bale. Bec'h am eus o kerzhet. Ne'm eus ket a vec'h o krediñ. & Trl. OBER, REIÑ BEC'H DA UB., TEULER BEC'H GANT UB. : reiñ poan dezhañ, lakaat skoilhoù da sevel dirazañ. Al labour-se en deus roet bec'h din. Ur boaz fall gwriziennet don a daolo bec'h ganeoc'h. & Trein diwar ar bec'h : klask chom hep kaout bec'h, labour. Lezel hon nerzh da verglan war zigarez trein diwar ar bec'h ha kilan dirak ar boan. & (db. an traoù) Bezañ re vec'h da ub. : sammañ ub. betek re. Ur pezh bodad rezin hag a oa re vec'h dezhañ. Bevañ hep karantez a oa re vec'h dezhañ : a oa re ziaes evitañ. 2. Trl. En em lakaat dindan vec'h : tennañ dle warnañ ; lakaat diaezamantoù da sevel dirazañ. & Bezañ dindan ar bec'h : bezañ er brasañ diaezamant. Dindan ar bec'h emañ. [1878] An dra-se am eus graet, hag, evidon da vezañ glac’haret-bras da vezañ kollet e Kergidu, e c’hellan lavaret em eus tennet va zud a-zindan ar bec’h, gwellañ ma c’helled en ober. 3. Pezh a zegas chastre. Kement-se zo bec'h d'ar vaouez-se. 4. Trl. Kemer, lakaat, ober, reiñ bec'h : ober strivoù, strivañ. Eñ zo lavaret dezhañ chom hep kemer bec'h o labourat. Bec'h hon eus lakaet evit gwellaat stad an traoù. Bec'h en doa graet o redek. Reiñ bec'h da gomz. Lakaat, reiñ bec'h war ul labour. & Ober bec'h : en em zifretañ. Al loen a ra bec'h er griped. 5. Tabut, jeu. Savet ez eus bec'h etrezo. Diwar netra e tiwan bec'h a-wechoù. C. 1. Prez, herr-labour. Hiziv ez eus bec'h war ar porzh. 2. Bezañ e bec'h oc'h ober udb. : bezañ e-kreiz ul labour na c'hall ket bezañ daleet. Edomp e bec'h oc'h ber simant pa oa erruet. & (impl. da adv.) Trl. Bezañ bec'h war-dro udb. : bezañ a-zevri gant udb. Emañ an dud bec'h war-dro ar foenn. D. Dre ast. 1. Bount an avel. Bihanaat al lien zo ret pa vez re a vec'h. 2. Moustr. Lemm a-walc'h eo ar gontell-mañ pa erru bec'h a-walc'h warni. III. Adv. 1. A gementadoù bras. Avaloù bec'h ar gwez zo er bloaz-mañ. HS. leizh, leun. 2. Ken ma ne c'haller ket lakaat muioc'h. Ar saout a oa lart bec'h o c'hroc'hen. HS. leizh, leun. 3. G. Pouez. Pounner-bec'h : pounner-kenañ. 4. Bec'h-bec'h, bec'h-ha-bec'h : ur gwall vec'h. Kaout bec'h-ha-bec'h oc'h ober udb. Bec'h-bec'h oc'h ober an dra-se. IV. Doar. Bec'h-ha-bec'h : diaes-tre. Bec'h-ha-bec'h eo din dougen an dra-se. V. Estl. 1. BEC'H DA (UDB.) : krog, krogomp, krogit start (en udb.). Bec'h d'al labour ! & (en e furm dic'hour) BEC'H DEZHI ! : deomp dezhi ! 2. Bec'h da (ub., ul loen bnk.) : forzh war ! Bec'h d'ar Vikinged ! Bec'h dezho ! [2015] Bec'h d'an emvodoù e-lec'h ma vez kollet nerzh evit netra ! HS. dao (da). VI. Tr. stl. isur. [2015] Bec'h ma, bec'h a-walc'h ma : a-boan ma. Bec'h a-walc'h ma teuont da'm gwelet. Bec'h a-walc'h ma salude an dud. Bec'h ma chome unan a-ziwar dek. [2015] Bec'h a-walc'h ma'z on erruet e'm burev e son ar pellgomz. HS. a-vec'h.

Exemples historiques : 
104
Masquer la liste des exemples

bec'h

1499
Référence : LVBCA p34 (fes [= faix]; charge pesenteur)

Dezraoù un libell a'n gwellañ d'an bobl lik d'en em aplikañ, Ha preparañ kent mui kañvoù, Penaos pan renter an spered e tle bout hep bec'h a bec'hed : Pe bout daonet dre e fedoù

1575
Référence : M. p34

Klevet d'ar Sulioù ha'r Gouelioù din oferenn sklaer hag anterin. Ar gouelioù dit gourc'hemennet, sell n'o zerri ha mir-i naet. Ur wezh ar bloaz, ma na rez ken, kofes da faotoù en laouen. Da Bask, kemer Salver ar bed hep remors a vec'h na bec'hed [evit na bec'h a bec'hed]. An daouzek deizioù, vijiloù ar sent, sell n'o zerri ha mir-i kent ; ha'r C'horaiz, ma n'en grez kent, pa vezi ur bloaz warn-ugent. Da Wener gant si [evit hep si] ne zebri kig, na da Sadorn ne ri mui.

1622
Référence : Do. p30

bec'h

1659
Référence : LDJM.1 pg charge, fais, bec'h

Ned oc'h ket bet kaset gant an Aotrou-hont, hag evel-se am eus bet ar boan d'e resev, hag evel-se em eus douget ar bec'h eus a gement-se.

1732
Référence : GReg pg (ce monsieur ne vous a pas trouvé, j'ai eu l') endosse (de le recevoir)

bec'h a zo bet ganti

1732
Référence : GReg pg ahaner

bec'h a zo bet ouc'h e lakaat da asantiñ

1732
Référence : GReg pg ahaner

bec'h

1732
Référence : GReg pg charge (poids d'un corps qui pese sur un autre), (d'un homme), faix (tout ce qu'une personne peut porter sur les épaules, ou sur la tête)

bec'hioù

1732
Référence : GReg pg charge (d'un homme)

bec'hioù

1732
Référence : GReg pg charge (d'un homme), faix (tout ce qu'une personne peut porter sur les épaules, ou sur la tête)

bec'h

1732
Référence : GReg pg faisceau (qui se porte sur le tête)

gorren ur bec'h

1732
Référence : GReg pg hausser (Hausser un fardeau.)

kaout bec'h gant

1732
Référence : GReg pg ahaner

dizougen bec'hioù

1732
Référence : GReg pg apporter

bec'h

1732
Référence : GReg pg ahan, botte (faisceau), charge (poids d'un corps qui pese sur un autre), (d'un homme), endosse (fatigue, charge, incommodité de quelque affaire), faix (charge, pesanteur; tout ce qu'une personne peut porter sur les épaules, ou sur la tête)

plegañ gant ar bec'h

1732
Référence : GReg pg s'affaisser

gorren ur bec'h

1732
Référence : GReg pg hausser (Hausser un fardeau.)

ar bec'h, ar bouez, eus ar prosez-se, el lazh

1732
Référence : GReg pg (il succombe sous les) faix (de ce procès)

ur bec'h foenn, keuneud, geot, lann

1732
Référence : GReg pg (un) faix (de foin, de bois, d'herbes, de lande, ou de hedein)

ur bec'h orrupl, ur garg vras meurbet, ur bouez terrupl, a zoug ar c'holoennoù-se

1732
Référence : GReg pg (ces colonnes portent un) faix (prodigieux)

bec'hioù

1732
Référence : GReg pg faisceau (qui se porte sur le tête)

bec'hioù

1732
Référence : GReg pg botte (faisceau)

bec'h war ar spered

1732
Référence : GReg pg chagrin (inquietude)

Bec'h a zo bet ganti.

1732
Référence : GReg pg hesiter (Il a beaucoup hesité à son sermon.)

Bec'h en deus bet ganti.

1732
Référence : GReg pg hesiter (Il a beaucoup hesité à son sermon.)

sevel ur bec'h

1732
Référence : GReg pg hausser (Hausser un fardeau.)

bec'hioù

1850
Référence : GON.II p.17, livre premier, "des fardeaux".

ur bec'h geot

1850
Référence : GON.II pg béac'h (Un faix d'herbe).

Bec'h a vezo ganti.

1850
Référence : GON.II pg béac'h (Il y aura de la peine, de la difficulté) + p.20, livre premier, "Il en coûtera".

ret eo dizougen ar bec'h-se amañ

1850
Référence : GON.II pg dizougen

Hag hi o vezañ he astennet hag he dalc'het, Booz a ventas c'hwec'h boezellad heiz, hag o lakeas warni ; hag houmañ ez eas da gêr gant he bec'h [...].

1850
Référence : GON.II p.105, Buez Ruth.

bec'h am bezo oc'h e frealziñ

1850
Référence : GON.II pg fréalzi

bec'h hon eus bet oc'h e ziheuzañ

1850
Référence : GON.II pg diheûza

bec'h

1850
Référence : GON.II pg beac'h (Hors de Léon "bec'h), pg karg, p.17, livre premier, "fardeau".

bec'h

1850
Référence : GON.II pg béac'h (Faix. Fardeau. Charge. Poids. Au figuré, peine. Difficulté), horden, samm.

bec'hioù

1850
Référence : GON.II pg béac'h (Faix. Fardeau. Charge. Poids. Au figuré, peine. Difficulté. Pl.)

Bec'h en deus bet oc'h e ziskolpañ.

1850
Référence : GON.II pg diskolpa (Il a eu de la peine à le détacher, à l'arracher).

Ur bec'h bras a zo aet diwar va c'hein.

1850
Référence : GON.II pg béac'h (Je suis déchargé d'un grand fardeau).

"Ned oc'h ket diwar ouenn ho tud-kozh zo marv; ar-re-se kalonek ne vezent diwezhat, da herzel ouzh pep droug ha da ober pep mad; marv int pell a zo, hag e-kreiz o bezioù, ouzh ho kwelet diskiant, poultrenn o relegoù, o eskern o stekiñ dindanoc'h a lavar; ez oc'h tud digalon, tud dall ha tud bouzar. Evel ur reverzhi, droug ar bed o sevel a ya en ho kwazied, ho laka da vervel; ur mergl milliget eo, ur c'hleñved dishegar, savet da gontammiñ pep mad zo war an douar; genel a ra bosenn ha kernez tro-war-dro; ouzh he heul kasoni e pep lec'h, e pep bro, a laka dre ar bed brezel ha lazherezh. Hama, a-barzh nemeur, e vo bec'h hag enkrez : ha penaos ne ve ket ? Pep droug a zo meulet; hiriv an den fallakr zo ar gwellañ deuet. An nebeudig re vat, flastret gant ar re fall, a rank mont da guzhet evit en em ziwall."

1867
Référence : MGK p2

Ar C'hrouer galloudek a ouie petra rae, war e skoaz da bep den pa daolas ur bisac'h; er c'hodell zo a-dreñv, e walldechoù da vec'h, hag er c'hodell a-raok, holl fazioù e hentez, da zerc'hel anezhañ war e zivlez kompez.

1867
Référence : MGK p12

Daou varc'h a yae en hent : unan a gerc'h sammet. An eil, o tougen sonn arc'hant holen ar Roue; Bete bouedenn e lost ennañ lorc'h ha fouge, ne roje ket e vec'h evit netra er bed.

1867
Référence : MGK p5

Grit ur sell, aotrou sant Kadoù, diouzh lein an neñv emaoc'h e-barzh, hag e welot hag-eñ a heuilh pe na heuilh ket hoc'h alioù, ho mab, ar barzh, pe evit lavaret gwell, gwenanennig Breizh, a gomzan anezhi amañ, "Hag a zistro d'he c'hest laouen, gant ur bec'h mel he deus kavet, dre ar prajoù war gant boked"

1867
Référence : MGK Rakskrid XIII

Ouzhpenn-se : o vezañ bet pedet gant bugale an aotrou ar Gonideg da lakaat moullañ Bibl Santel o zad, goulennet en deus ar c'horonal un taol-skoaz digant an aotrou Milin, ha setu sammet ganto o-daou pounnerañ bec'h a sammas biskoazh den e Breizh.

1867
Référence : MGK Rakskrid X

Ar solieroù a zo re vac'h, / Chom bev eno a vezo bec'h, / Hag, eme 'n all, ne zereont ket / Ouzh an den furañ zo er bed ; / Ne lâran ouzh e c'hreg avat, / Ur c'hraou moc'h dezhi a ve mat.

1867
Référence : MGK p59-60

« Ar re-mañ a labour bemdez gant o divrec'h, / Gleb-dour-teil e c'hwezont[,] krommet dindan o bec'h, / Ha dre ma tizhont kaout ur pennadig amzer / Da ziskuizhañ o c'horf, savet o fenn en aer, / E troont o spered en-dro da daol evezh / Oc'h kement a welont, da zastum gouiziegezh. »

1867
Référence : MGK p92

Den nad ae war-dro an iliz, nemet a-wechoù unan bennak da c’hoarzhin pa wele Loull ar Bouc’h, mezv-mik-dall, bec’h dezhañ o chom en e sav, oc’h ober an neuz da esa lavaret an oferenn.

1877
Référence : EKG.I. p.87

« Dao atav warnezho... Bec’h d’an dud fall ha disakret... Dalc’h mat ’ta, Yann... Toullgof anezhañ ’ta, Per... Torr e benn outañ ’ta, Herve...

1877
Référence : EKG.I. p.283

Sell 'ta, eme unan eus "ar re ruz" a yoa o tont war he lerc’h, setu amañ unan hag a ve mat da ober parez d’an hini kozh a zo chomet du-hont da ober e vec’h lann.

1877
Référence : EKG.I. p.193

Bezañ edo war-c’hed taol ar marv, rak gouzout mat a ra pegement a zroug en eus graet d’ar chouanted ha d’o zud ; gouzout a ra n’en deus netra da c’hedal diganto. Hag iskis eo neuze mar deus bec’h warnezhañ ?...

1877
Référence : EKG.I. p.125

Evelato an Aotrou de la Marche n’oa ket evit chom pell kuzhet e ti an Itron du Laz, rak an ti-se a zo e kêr, ha ma teuje an disterañ bec’h warnezhañ e vije tizhet aes a-walc’h abalamour ne gavje ket e dro da dec’het kuit : e kêr n’eus na koad, na lann da guzhet en o zouez.

1877
Référence : EKG.I. p.16

Mar bezit tri ez aio muioc’h a draoù ganeoc’h evit hor paourkeazh Aotrou’n eskop, ha, mar teu bec’h warnoc’h war an hent, e viot unan muioc’h d’hen difenn.

1877
Référence : EKG.I. p.22

War-dro unnek eur e voe gwelet o vont war-zu leandi Sant-A[l]bin, Job Karo, ur bec’h kolo gantañ ouc’h e gein, hag un den all, gwisket eveltañ, an tad manac’h ur bisac’h gantañ war e skoaz, un dorzh vara en ur penn hag ur c’halur da oferennañ er penn all.

1877
Référence : EKG.I. p.52-53

C’hwi a gav deoc’h eo diotachoù an traoù a gontan amañ : ya, diotachoù int a-dra-sur, hag hiriv ez eus bec’h ouc’h o c’hrediñ.

1877
Référence : EKG.I. p.6

Ar gwel a gement-se a lakeas ur bec’h pounner da gouezhañ war va c’halon. Petra am boa da ober ? Ne ouien ket va-unan.

1878
Référence : EKG.II p.43

Anna a semplas, re a vec’h a yoa war he c’halon.

1878
Référence : EKG.II p.76

Hogen ar soudarded ne garent ket chom el lec’h ma vije stourmet outo : gwelloc’h e kavent debriñ, evañ ha laerezh didrouz hag hep bec’h ebet, — aesoc’h e oa ivez, evit gwir.

1878
Référence : EKG.II p.78

Meur a vec’h lann hag a vec’h yeot a zo bet war va c’hein, mes n’eus bet biskoazh ker pounner bec’h.

1878
Référence : EKG.II p.130

Nann, nann ; n’eo ket a-walc’h unan hepken ; ha mar kouezh bec’h warnezhañ ?

1878
Référence : EKG.II p.109

An dra-se am eus graet, hag, evidon da vezañ glac’haret-bras da vezañ kollet e Kergidu, e c’hellan lavaret em eus tennet va zud a-zindan ar bec’h, gwellañ ma c’helled en ober.

1878
Référence : EKG.II p.104

Koulskoude, gwechall, ne oa ane[zh]añ nemet ur c'hozh tamm min, ur veskailhez lous ha dizoare : bec'h e vije bet krediñ d'an neb en dije en gwelet evel-se, e vije bet eno danve[z] un tamm houarn

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.1

bec'h am eus o tougen ar bec'had-mañ

1909
Référence : BROU p. 205

bec'h

1909
Référence : BROU p. 205 (difficulté)

Hag-eñ bec’h her c’hrediñ, emañ an dra anavezet-mat gant kement hini o deus ergerzhet broioù ar C’hreisteiz.

1923
Référence : SKET p.100

Kentañ ma weljont an div vaouez yaouank o tiskenn en dour, e lammjont ganto ; evito da stourm taer, o eren a rejont hag o zeurel e strad o bag, ha tec’hout kuit goude, bec’h ganto war o roeñvoù.

1923
Référence : SKET p.134

— "Deus, Bilzig" !… Diaes enebiñ… Hag int o-daou en bag vihan an Touz, evurus. Ha da baolleviat ; redadeg bagoù entre ar baotred, ha bec’h dezhi !

1924
Référence : BILZ1 Niv. 45, p.1066 (Gwengolo 1924)

Distaget gantañ Bidoullig ; pounner e oa ar barner, bec’h dezhañ, en ur c’hwezhañ evel ul louz, en em sevel war an dibr : e dreid er skleugioù : — Hu ! hu ! Bidoullig.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 43-44, p.1032 (Gouere-Eost 1924)

Un devezh ’ta, Bilzig ac’h eas gant ar re all da c’hoari, ha, pa erruas ar vamm, goullo an ti : droug enni, evel just, skuizh e oa hag o paouez klevet tamall he bugale da vezañ bet, gant kanfarded all ar bourk, o laerezh piz ha fav en park ar Mestrezeg. Ha bec’h war Bilzig !

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 38, p.844 (Miz C'hwevrer 1924)

Arabat eo dit, paourkaezh, lakaat da fiziañs en dud lent ha dishegar, gra da vicher, gone da c’hopr, doug da vec’h hep klemm na trugarez.

1925
Référence : BILZ2 p.105

War an dachenn, dirak ar maner, ar voubou a save eus un hevelep engroez a davas. Paotred ar binioù a c’hwezhas en o sier, ar peder vombard a unanas o soniri ; an tri daboulin hag ar pilligoù, pep hini en o lec’h, a roio o skoazell dudius d’ar soniri, hag entre pep kouplad ar c’herniel-boud a fredono, a richano, tre ma c’hallfont. Ha bec’h dezhi !

1925
Référence : BILZ2 p.158

Alo ! bremañ soukomp, paotred !… Bec’h dezhi !…

1925
Référence : BILZ2 p.144

D’ar Sul, goude an oferenn-bred, leinet gant ar paotr, pe war ar pemdez, pa n’ ec’h ae ket ar vag d’an aod, Bilzig a gerzhe dre al lanneier, hag e teue gantañ e vec’h a raden hag a valan-bugel : raden evit klenkañ, pakañ ar pesked hag o delc’her fresk, balan-bugel evit ober skubelinier evit skubañ ha gwalc’hiñ an div vag.

1925
Référence : BILZ2 p.106

bec'h

1927
Référence : GERI.Ern pg bec'h

bec'hioù

1927
Référence : GERI.Ern pg bec'h

bec'h da

1927
Référence : GERI.Ern pg bec'h

War an taol e sentis, ha bec'h dezhi ! Da gentañ, e tapis krog en ur choanenn hag, o vezañ graet ur groaz gant beg va c'hontell war gof an dorzh vara, e troc'his ur mellad tamm diouti. Goude-se, e faoutis ur pezhiad riblennad kig-moc'h du bet e-pad pemp pe c'hwec'h vloaz o vogediñ e kimin va mamm-guñv, hag ar c'harvanoù - va re-me - a yeas en-dro ken na zifindaone ! Ur pennad da c'houde, e stagis ar voutailh leun a win ruz ouzh va fenn ha bec'h ivez dezhi, da gas ar c'hig-sall hag ar bara kras da stankañ he genoù da'm bouzellenn vras!

1929
Référence : SVBV p9

bec'h

1931
Référence : VALL pg accusation (fam.)

war biv emañ ar bec'h

1931
Référence : VALL pg (sur qui porte l')accusation

teurel ar bec'h war u. b.

1931
Référence : VALL pg accuser (pour se disculper)

plegañ gant ar bec'h

1931
Référence : VALL pg (être) affaissé (au fig.)

bezañ dindan e vec'h

1931
Référence : VALL pg accabler (être accablé)

bec'h warni !

1931
Référence : VALL pg aller (allons-y ! ; mettons-nous à l'oeuvre)

bec'h dezhi

1931
Référence : VALL pg aller (allons-y ! ; mettons-nous à l'oeuvre)

Brudoù fall a rede : an enebour a oa tost ! An dud a lakaas bec'h da bourchas tec'hout.

1941
Référence : ARVR niv.6, p4

Pa blad un dolzennad evel-se dindan pouez ar skorn, ez eo anat e teu bec'h war al lodennoù a zo chomet divec'h pe sammet nebeutoc'h er c'hostezioù, evel pa lakaer ur maen war ur wastellad pri gwak ez eo techet an troioù da frailhañ ha da faoutañ.

1943
Référence : TNKN p64

Bec'h d'ar Gall, a oa e c'her.

1944
Référence : EURW.1 p.161

« Ma, Itron, setu amañ pezh a ginnigan deoc’h ma karit : lakait dimp hon-daou bep a asied er salig vihanañ, evel-se ne savo ket bec’h etre ma c’heneil hag hoc’h arvellerien. »

1944
Référence : EURW.1 p.98

Job a starde gouzoug Lom hag a strilhe e benn dezhañ kement ha me [sic, "ma"] c’helle. Lom, flastret dindan ilinoù an hini all, a rae bec’h, a dabac’he, a ziskrape, a razailhe, en em ziswinke kement ha ma c’helle.

1944
Référence : ATST p.21

« Sach ’ta ! Job. » — « Bec’h d’ar yer ! Lom. » Ar c’hilhog, ar yar, ar bolezig, ar pemoc’h a gavas dezho, me ’zo sur, e oa satanazet ar glud hag ar c’hel.

1944
Référence : ATST p.130

- Va bro ... « Señorita », va bro-me eo ho Kastilha-Gozh ur gouelec'h krin ha kras en he c'heñver. Du-mañ 'z eus geot glas, a-hed ar bloaz, ken uhel hag ho penn ; du-mañ, e red an dour, hañv-c'hoañv, e-barzh an traoniennoù, dezho o bec'h gwez.

1949
Référence : SIZH p.45

A-raok mont da ziboultrañ an aoterioù eta, ar breur Arturo a oa savet c'hoant dezhañ en em gempenn ivez. (…) Bec'h en doa degaset d'ar soavon, hag edo a-zevri o kribañ e vlev gleb.

1949
Référence : SIZH p.43-44

Ar person -muioc'h-mui a vec'h warnañ-

1960
Référence : PETO p40

Deoc'h gwazh a-se, paotred, ma tec'h ; / D'ho kroc'hen truilh e teuo bec'h.

1960
Référence : PETO p51

Marv unan, 'velkent, ac’hanomp, ' ve a-walc'h / Ha, p'eo ret din mervel uhel ma fenn ha balc'h, / E kollin ma buhez hep re gerse na rec'h, / Da geuziañ d'ho pec'hed, m'ho tennan eus ar bec'h.

1960
Référence : PETO p48

Pep koñchenn ' guzh un draig wir : / Piv hemañ 'ta ma n'eo an Hir / [zo] E bec'h da vezañ tamallet / Da reiñ repu d'un den dallet ?

1960
Référence : PETO p47

Bec'h d'ar galleg 'ta, er gêr, er skol hag e pep manifestadeg evit ar brezhoneg.

1980
Référence : BREM Niv. 1, p. 2

Un devezh a lakaent neuze da vont gant o bec'h, hag un hanter devezh evit distreiñ er-c'houllo.

1985
Référence : DGBD p190

Egile, an hini en devoa lakaet ac'hanon da gavout al labour-se, ha ne oa ket ar wech kentañ evitañ da zont er vro-mañ, en devoa tapet ac'hanomp e Kotonou, goude bezañ treuzet ar Sahara gant ar c'harr-nij, ur c'harr-nij bet bec'h warnañ o tont a-benn da dizhout Villa Cisneros, ma rankas ar re a oa e-barzh chom tri pe bevar devezh da c'hortoz en ur c'hoari ar c'hartoù.

1985
Référence : DGBD p25

Bec'h d'an emvodoù e-lec'h ma vez kollet nerzh evit netra!

2015
Référence : DISENT p23

Bec'h a-walc'h maz on erruet e'm burev e son ar pellgomz.

2015
Référence : EHPEA p172

Bremañ p'o gwelan en trepas, goude un nozvezh digousk, ur bec'h pounner war ma c'halon, an dra diwezhañ a c'hellan herzel outañ eo reiñ sklêrijenn d'ar gazetennerion.

2015
Référence : EHPEA p71

"Bec'h de'i, tudoù! Goude kregiñ ez eo echuiñ," emezon dezhe da reiñ kalon dezhe rak me ma-unan a wel an holl gempenn-se evel un aner.

2015
Référence : EHPEA p20

Komprenet hon eus e oamp ur bec'h d'ar Stad, d'ar vezeion, d'an apotikerezhioù ha d'ar gevredigezh a-bezh.

2015
Référence : EHPEA p12

Ken pounner hag ur c'horf marv. Peadra da reiñ bec'h d'an archerien ha da gaout poltredoù brav - stourmerien Ai'ta! e ti-post Gwengamp da geñver un abadenn pegsuniañ.

2015
Référence : DISENT p52

E-pad keit-se e vez [eo] dalc'het al lec'h gant ho kamaraded, n'eo ket echu gant ar stankadeg, ha roet e vez bec'h d'ar boliserien.

2015
Référence : DISENT p94

Étymologie

Ger predenek a glot gant ar c'hembraeg "baich" kenster gantañ.

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux