Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Définition :  Masquer la définition

Ar. I. (en egor) [1732] A-DREUZ [DA] [1867, 1877] A-DREUZ [DRE] [1867] Mar klemm, n'eo ket heb abeg, / Rankout mat eo dezhi dougen a-dreuz dre 'r vein / He zi, toen hag all war he c'hein. [1877] Abalamour da se e voe aes a-walc’h deomp-holl tec’het diouzh Kergidu en ur vont a-dreuz dre ar parkeier, hag oc’h en em guzhet a-hed ar c’hleuzioù. 1. Hep bezañ a-stur gant ur roud bnk., gant ahel udb. Bez' e oa div wezenn a-dreuz an hent. Ur mell maen a oa a-dreuz ar wazh. 2. (db. ar broioù, an tachennoù, an arroudoù ; gant ur v. a denn d'an dilec'hiañ prl.) [1732, 1850, 2012, 2013] Dre, dre greiz (ul lec'h bnk, un tolead bnk). [1732] Redek a-dreuz d'ar broustoù, d'ar brousgwez. [1732] A-dreuz d'ar parkoù. [1850] Ma bleinet o deus a-dreuz d'ar menezioù. Mont a-dreuz ur blasenn, ur c'hoad. Tremen a ray a-dreuz Galilea. [2012] Fiñval herrek-ouzh-herrek [...] a-dreuz milendalloù anvevenn. [2013] Da neuze ouzhpenn, e oa toullet straed Kereon a-dreuz kêr. & Mont a-dreuz parkoù, a-dreuz koad ha douaroù : a-dreuz ar parkeier, ar c'hoadeier hag an douareier. & Mont a-dreuz-bro : a-dreuz ar vro-mañ-bro. & Tr. ar. A-dreuz hag a-hed : amañ hag ahont, dre (ul lec'h bnk). Frankiz en doa da vont ha da zont gant e loened a-dreuz hag a-hed an tachennoù divent-se. & Dre ast. Nijal a-dreuz an noz : a-dreuz an egor e-keit m'eo noz anezhi. & [1941] An hent mat a gasas anezho [...] a-dreuz d'ur bern darvoudoù : goude ma vefe c'hoarvezet ur bern darvoudoù. 3. (db. ar gorreennoù, an egorennoù) [1732, 1985, 1944] Dre (udb.), o treuziñ (udb.). [1732] Ne wel an deiz nemet a-dreuz ar gwerinier. Sellet a-dreuz ur werenn. [1985] Tomm-poazh eo ivez, ken na zev an treid a-dreuz solioù ho potoù-lêr. [1944] Me 'oa an dro gentañ din da welout tier ken uhel, stalioù ken trellus en daou du, gant gwerennoù en ur pezh a veze gwelet a-dreuz dezho ur bern bitrakoù en diabarzh. Ar gwez-mañ en em sil bannoù an heol a-dreuz dezho. Sevel a reas ur vleunienn gaer a-dreuz mein e vez. 4. (db. an taolioù a roer) E-kreiz (dremm, penn, h.a., un den, ul loen) Reiñ ur vazhad d'ub. a-dreuz e benn. 5. (db. an amzer) Dre. Mirout e gomzoù a-dreuz ar c'hantvedoù. II. (en amzer) A-hed (an deizioù, ar mizioù, h.a.). Ret e vo dezho huanadiñ a-dreuz ar bloavezhioù.

Exemples historiques : 
46
Masquer la liste des exemples

redek a-dreuz d'ar brousgwez

1732
Référence : GReg pg brosser (courir au travers des bois)

a-dreuz d'ar parkoù

1732
Référence : GReg pg (a travers) champs (hors des chemins)

a-dreuz daou viz diouzh ar marv

1732
Référence : GReg pg (a deux) doigts (de la mort)

a-dreuz

1732
Référence : GReg pg au travers (à travers)

ne wel an deiz nemet a-dreuz ar gwerenier

1732
Référence : GReg pg au travers (il n'a de jour qu'au travers des vitres)

redek a-dreuz d'ar broustoù

1732
Référence : GReg pg brosser (courir au travers des bois)

Tremenit a-dreuz d’ar c’hoad.

1850
Référence : GON.II p.97, livre second, "Traversez le bois".

Va bleniet o deus a-dreuz d'ar menezioù

1850
Référence : GON.II pg bléña (Ils m'ont guidé à travers les montagnes).

a-dreuz da

1850
Référence : GON.II p.56, Table des Prépositions composées, "au travers, à travers de".

Mar klemm, n'eo ket heb abeg, / Rankout mat eo dezhi dougen a-dreuz dre 'r vein / He zi, toen hag all war he c'hein.

1867
Référence : MGK p47-48

Abalamour da se e voe aes a-walc’h deomp-holl tec’het diouzh Kergidu en ur vont a-dreuz dre ar parkeier, hag oc’h en em guzhet a-hed ar c’hleuzioù.

1877
Référence : EKG.I. p.288-289

Bale a rejomp ivez ’ta a-dreuz ar parkeier, hag en em gaout a rejomp gant Canclaux goude m’oa savet, war-zu Kastell, diouzh Milin-ar-Stank.

1877
Référence : EKG.I. p.289

A-dreuz ar vro [e] oamp aet betek Benac’h, rak anaout mat a raemp an hentoù a-dreuz kerkoulz hag an hentoù-bras.

1877
Référence : EKG.I. p.63

Janed ne respontas ger, mes treiñ a reas ouc’h ar soudard en ur blantañ gantañ ur stafad a-dreuz e c’hinou. Setu ar c’hoarzh e-touez ar re all.

1878
Référence : EKG.II p.70

a-dreuz da

1904
Référence : DBFV pg adrez

Setu, en ur c'hendalc'h medesined en Alamagn, ez eus bet lavaret e oa bet kavet ivez ul louzoù ouzh ar c'hrign-bev ; ar bannoù X (e c'haller ganto gwelet eskern an dud a-dreuz d'o c'hig) an hini e vije.

1906
Référence : KZVR Niv. an 9 a viz Kerzu

[...] : "Brittones", "Brythoniaid" « Brezhoned » eo o deus en em anvet bepred a-dreuz ar c’hantvedoù (Loth, op. cit.).

1923
Référence : SKET p.148 "Taolenn-amzeroniez evid istor ar Gelted".

Da ziluziañ e hent d’al lenner a-dreuz d’ar Sketla, e kavor e dibenn al levr pe amañ hag ahont war ar pajennoù anezhañ : 1° taolennoù-douaroniezh [...]

1923
Référence : SKET p.6

Adalek glann ar mor Enezek ec’h en em led a-dreuz d’an holl Azia betek bevennoù reterel ar bed, e bro-Indez.

1923
Référence : SKET p.14

Ac’hano, dre ober hent a-dreuz da zouaroù an Ibered hag ar Gelted, em eus diraezet Brigantion, war bleg-mor Galia.

1923
Référence : SKET p.18

O kemerout, goude-se, daou gorn ejen [banek], dre stagañ outo a-dreuz daou bezh prenn ma stennas warno pennadoù bouzelloù, ec’h oberias ar gentañ telenn, henañ"krotta" a voe.

1923
Référence : SKET p.54

Int-i eo, dre o nerzh-kalon, o lealded, o gred, dre zoujañ al Lezenn, karout al Lezenn, meizañ al Lezenn, a zalc’h hor Gouenn bev-buhezek a-dreuz da oadvezhioù ar bed.

1923
Référence : SKET p.81

Tri bloaz a oa neuze o doa kuitaet enez Londobris war aod an Iberi, tri bloaz ma heulient hent an elerc’h, ma verdeent a-dreuz peurvanoù ar reuniged, hep ken hentadur nemet gant an evned hiraskellek, rakkannaded ar barradoù-amzer.

1923
Référence : SKET p.97-98

Redek a-dreuz d’an noz a eure ha mont da skeiñ ouzh logell Kintus.

1923
Référence : SKET p.104

Alies, dirak ar mor, e chome sonnet da heul war ar wagenn hent ur vag pe hini ul lestr, pe a-dreuz an oabl nij ar gwennilied, nij ar brini-mor.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 42, p.974 (Even 1924)

Ar re-mañ a oa skañv o zreid. Houp ! Ul lamm, ha d’an traoñ eus ar wezenn, ul lamm all, ha, dreist ar voger, pe a-dreuz ar c’harzh, er-maez al liorzh. Ha da redek !…

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 39, p.865 (Miz Meurzh 1924)

Keuz da Vilzig d’e vamm-gozh, ha dourek e ouelas ; bugelig a oa, hag ar c’heuz, ar glac’har abred a sil a-dreuz eñvor ar vugale.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.812 (Miz Genver 1924)

Hag ar [g]arm a daole pep tonn en ur vont dreist ar c’haead-se, oc’h en em unaniñ gant garm an donn a-raok ha gant garm an donn war-lerc’h, ne oa ken anezho holl a-dreuz d’an aer nemet ur c’harmadeg unvan, bras ha didav, a lakae da vraouac’hiñ ar pesked hag an evned war-hed tri-ugent lev ac’hano.

1924
Référence : SKET.II p.42

O skeiñ an dour gant e lost bras-espar ez a timat en e raok dindan oabl glas-koc’hennet ar beure, a-dreuz da donnoù stank-diniver ar mor-Bras.

1924
Référence : SKET.II p.58

Ac’hane, a-dreuz an arvor hag aod Lokireg, ec’h erruas er gêr a-raok serr-noz.

1925
Référence : BILZ2 p.175

Div lev tro-war-dro, e oa bet klevet ar jabadao a-dreuz ha dreist ar maezoù, dindan teñvalijenn an noz sioul ha skeltr.

1925
Référence : BILZ2 p.159

An hent mat o devoa kemeret, an hini a gasas anezho, da-heul ur gantreadenn hir, a-dreuz d'ur bern darvoudoù, e-harz ar menezioù Pireneoù.

1941
Référence : ARVR niv.6, p4

Me 'oa an dro gentañ din da welout tier ken uhel, stalioù ken trellus en daou du, gant gwerennoù en ur pezh a veze gwelet a-dreuz dezho ur bern bitrakoù en diabarzh.

1944
Référence : EURW.1 p30

Tremenet dindan ar porrastel gant hor c’harroñsoù, e ruilhomp ‘dreuz da aleoù ledan ha traezhennet e-pad ur c’hard-lev a-benn digouezhout gant ar c’hastell.

1944
Référence : EURW.1 p.118

Ne lavarin anv maouez ebet, rak merc’hed ar c’hêriadennoù am eus anvet a oa aet da Garreg-al-Louarn ar buanañ m’o doa gallet ; holl e oant aet di eus an hini vrasañ betek an hini vihanañ, an hini goshañ evel an hini yaouankañ, dre hent[-]bras, dre hent-karr, dre gwenodenn ha kammboulenn, dreist kleuzioir [sic, "kleuzioù"], a-dreuz gwarimier sec’h ha parkeier priellek, holl, holl, d’ar red, eeun gant o hent ar re a c’halle mont, kamm-digamm ar re all, pep hini hervez hirder ha nerzh he divesker.

1944
Référence : ATST p.80

Heuliañ a raent ur riboul strizh, toullet a-dreuz al linad uhel diwanet war atredoù mogerioù disac'het an iliz hep dor na toenn.

1949
Référence : SIZH p.54

Trec'h eo gwrez ar vaouez d'e ziantegezh. Emañ o vont da astenn e zaouarn davet ar furmoù mezvus. Galloupat [sic, galoupat] a ra a-dreuz e izili ur gridienn c'hrizias, leun a zudi.

1949
Référence : SIZH p.52

Palmira a skinas bivig he daoulagad a-dreuz rouedenn danav he mantilhenn. Skediñ a-reas [sic, a reas] ivez he dent e skrin he diweuz ruz-livet, ha daou doullig a fivilas en he divjod kigennet-flour.

1949
Référence : SIZH p.46

Un duardez anezhi, gwenn un dudi, he dremm kigennet-flour a-dreuz rouedig mailhennoù he mantilh.

1949
Référence : SIZH p.37

Dont a ra d'e skouarn, a-dreuz mogerioù fetis an iliz, diouzh ar maez, un tu bennak, e Miranda, notennoùigoù ur gaita ; (...)

1949
Référence : SIZH p.65

Hag, hep gortoz ha kuit a fent, / E kerzhimp gantañ war an hent / A-dreuz ar pri, a-dreuz ar vein, / Eus an irienner penn da glask.

1960
Référence : PETO p39

Hiriv, dre heñchoù leun a fank, / Karroñchoù don, lanneier frank, / A-dreuz ar pri, a-dreuz ar vein, / War-zu ur vilin, me o blein, / Ur vilin-dour, en ul lec'h kuzh, / A gerzh en-dro gant kas ur skluz, / Ma aozer enni, 'vit mab-den, / E-lec'h bleud flour, poultr kras hepken, / E-lec'h bleud gwenn d'ober bara, / Hini du-pod d'en diskarañ.

1960
Référence : PETO p60

Tomm-poazh eo ivez, ken na zev an treid a-dreuz solioù ho potoù-lêr pa vezit o kerzhout.

1985
Référence : DGBD p16

ha pa zeue a-benn da vorediñ, ne oa ken evit he gwelout oc'h en em silañ e kuzh e-barzh tiez morgousket, pe o fiñval herrek-ouzh-herrek betek ar vezevell zoken, a-dreuz milendalloù anvevenn ar gêr

2012
Référence : DJHMH p23

Da neuze, ouzhpenn, e oa toullet straed Kereon a-dreuz kêr, ha nebeutoc'h c'hoazh e vije bet kreizennet an talbenn diouti.

2013
Référence : LLMM Niv. 399, p. 23

Da skouer oc'h astenn a-dreuz un hent-houarn evit herzel un tren karget a lastez nukleel. Peotramant o c'hourvez dirak un tourter kuit na vefe diskaret un ti palestinian.

2015
Référence : DISENT p65

Étymologie

Termen savet diwar an araogenn "a" hag ar ger "treuz".

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux