1. (goude ur v. a denn d'an dilec'hiañ)
[1659, 1732, 1850, 1877, 1924, 1927, 1944, 2013] Eus dindan (udb).
[1659] Tennañ a-zindan an douar.
[1732] Azindan. [1732] A-endan.
[1850] Tec'hit a-zindan ar c'han.
[1877] Daoulinet int etre ar mor-bras a ya hag a deu a-zindan o zreid ha toenn koumoulek [sic] an [n]eñv a guzh anezho ouc’h daoulagad ar sitoianed.
[1944] An horolaj a skoas un taol all. Mari a ziskoachas trumm he fenn a-zindan al liñserioù. [1944] Ar voereb a glaskas dindan ar pennwele, a dennas a-zindanañ alc’houez an armel hag a roas an alc’houez-se da Job en ur lavarout : — « Trist, trist eo ! »
[2013] Ouzhpenn m'en em lakae dre-se Yann diskennad da C'hralon ec'h embanne ivez e oa koshoc'h rouantelezh Breizh eget hini ar Franked, eeun d'ar mare ma oa an dugelezh o tont a zindan dalc'h ar C'hallaoued.
&
[1924] EUS A-ZINDAN : eus dindan.
[1924] Ur staotadennig en deus graet, ha pemp pe c’hwec’h bilienn eus a-zindan e lost. Bê ê ê ê !… [1924] Ar mammoù, gwelet gante ar gabailh, a savas eus a-zindan o gwe[z]enn.
2. (goude ur verb a denn pe na denn ket d'an dilec'hiañ)
[1732, 1850, 1867, 1877, 1925, 2013] Dindan.
[1732] Azindanon. [1732] Azindanañ. [1732] Azindanomp. [1732] Azindanoc'h. [1732] Azindano.
[1850] E daolet en deus a-zindan e c'har. [1850] Sellit azindanoc'h.
[1867] Gourvezet a-zindan ur roc'h / Un den gouez, a-bell dioc'h amañ, / Hag e vugale disoroc'h / A voa o vont da verennañ. [1867] An tieg zo war e dal an Neñv o lugerniñ / Hag a-zindan e dreid an douar o neveziñ.
[1877] O welet e rae ar skouarn vouzar, pe marteze, evit lavaret gwell, o welet e rae goap eus ar c’hentelioù a ganed dezhañ, Andre ar Pontoù, an hini a oa e penn ar chouanted er c’horn-se eus ar vro, a gemennas d’e holl dud en em gaout, un nozvezh, e koad Tonkedeg, e tu ar sav-heol, el lec’h ma’z eus ur vengleuz hag a ya don a-zindan an douar. [1877] Kouezhañ a ra e zaoulagad war an dour a red a-zindan pont Rozanklañ. [1877] Neuze me a grio : Tan ! hag holl a-unan e tennimp. Ne vezo ket diaes deomp bizañ, rak n’eo ket re deñval an noz, ha bern-war-vern e vezint en hent a-zindanomp. [1877] Paotred Plouneour-Draezh [sic] ha paotred Kerlouan, dreist-holl, o boned glas war o fenn, o blev hir pleget a-zindanañ, hag o c’horn-butun en e ourl, a c’hoarzhe ken na dregerne al leurgêr ganto.
[1925] Bilzig eta, ar varrenn en e zorn, a levie : heuilh a rae aketus ar steredenn a zigore, gwechig e veze, he lagad a-zindan ar malkennoù gwentet gant an avel.
[2013] Betek an hordennadoù kolonennoùigoù a gustume diskenn ouzh ar voger, a-zindan ar bolzioù betek al leur, bep etrepeuliad, evel un arouez fetis eus al lusk war-grec'h hag a oa anezho unan eus elfennoù merkusañ ar goteg klasel.
&
Trl.
[1877] Sevel a-zindan e votoù : mont en e sav.
[1877] Ne vije ket pell evit bezañ savet a-zindan e votoù ha kaset el lec’h all da zeskiñ n'eo ket brav refuz an absolvenn da ur maer n’eus forzh peger fall e c’hallje bezañ.
3. (db. an tachennoù a venter)
Dindan.
Ul lenn daou zevezh arat azindani.
Référence :
GON.II
pg kân (Ôtez-vous de dessous la gouttière).
Gourvezet a-zindan ur roc'h / Un den gouez, a-bell dioc'h amañ, / Hag e vugale disoroc'h / A voa o vont da verennañ.
Gourvezet a zindan eur roc'h / Eunn den gouez, a-bell dioc'h ama, / Hag he vugale dizoroc'h / A voa o vont da verenna[.]
1867
Référence :
MGK
p37
An tieg zo war e dal an Neñv o lugerniñ / Hag a-zindan e dreid an douar o neveziñ ; / Evit an tieg hepken eo graet ar bed gant Doue, / Nerzh zo en e galon, saour zo en e ene, / D'ar re ra goap 'nezhañ[,] emañ o c'hounit boued ; / An tieg a zo un den, ha perak ne ve ket ?
Ann tiek zo war he dal ann Env o lugerni / Hag a zindan he dreid ann douar o nevezi ; / Evit ann tiek hep-ken eo great ar bed gant Doue, / Nerz zo enn he galoun, saour zo enn he ene, / D'ar re ra goab 'nezhan ema o c'hounid boed ; / Ann tiek a zo eunn den, ha perak ne ve ket ?
1867
Référence :
MGK
p80
E falc'h zo war hor penn, gwech a-zindan hon troad ; / Koulz a-gleiz hag a-zehoù e touz ar yeot er prad.
He falc'h zo war hor penn, gweach a zindan hon troad ; / Koulz a gleiz hag a zeou e touz ar ieod er prad.
1867
Référence :
MGK
p101
Al labous fur neuze d'an den / A lavaras : — « Gwell eo ganen / Nijal, kanañ dre ar c'hoajoù, / Kousket a-zindan an delioù, / Sellet en Neñv oc'h ar stered / Bihan 'veldon ha kaer er bed. »
Al labouz fur neuze d'ann den / A lavaraz : — « Gwell eo gan-en / » Nijal, kana dre ar c'hoajou, / » Kousket a-zindan ann deliou, / » Sellet enn Env oc'h ar stered / » Bihan 'vel d-oun ha kaer er bed. »
1867
Référence :
MGK
p109
Ne vije ket pell evit bezañ savet a-zindan e votoù ha kaset el lec’h all da zeskiñ n'eo ket brav refuz an absolvenn da ur maer n’eus forzh peger fall e c’hallje bezañ.
Ne viche ket pell evit beza savet azindan he voutou ha kaset el leac’h-all da zeski ne ket brao refuz an absolven da eur mear n’euz forz peger fall e c’halche beza.
1877
Référence :
EKG.I.
p.6
Daoulinet int etre ar mor-bras a ya hag a deu a-zindan o zreid ha toenn koumoulek [sic] an [n]eñv a guzh anezho ouc’h daoulagad ar sitoianed...
Daoulinet int etre ar mor braz a ia hag a deu azindan ho zreid ha toenn koummoullek an env a guz anezho ouc’h daoulagad ar zitoianed...
1877
Référence :
EKG.I.
p.100
O welet e rae ar skouarn vouzar, pe marteze, evit lavaret gwell, o welet e rae goap eus ar c’hentelioù a ganed dezhañ, Andre ar Pontoù, an hini a oa e penn ar chouanted er c’horn-se eus ar vro, a gemennas d’e holl dud en em gaout, un nozvezh, e koad Tonkedeg, e tu ar sav-heol, el lec’h ma’z eus ur vengleuz hag a ya don a-zindan an douar.
O velet e rea ar skouarn vouzar, pe marteze, evit lavaret guell, o velet e rea goab euz ar c’hentelliou a ganet d’ezhan, Andre ar Ponthou, an hini a ioa e penn ar chouanted er c’horn-ze euz ar vro, a gemennaz d’he oll-dud en em gaout, eun nosvez, e koat Tonkedek, e tu ar zao-heol, el leac’h ma’z euz eur vengleuz hag a ia doun azindan an douar.
1877
Référence :
EKG.I.
p.107
Kouezhañ a ra e zaoulagad war an dour a red a-zindan pont Rozanklañ ; kavet eo e doull-kuzh gant Loull ar Bouc’h. Raktal e tiskenn diwar an hent hag ec’h en em ruz a-zindan ar pont, buannañ ma c’hell, e dreid en dour, hag e benn daoubleget a-zindan ar volz n’oa ket uhel a-walc’h diouc’h e vent.
Koueza a ra he zaoulagad var an dour a red azindan pount Rozanklan ; kavet eo he doull kuz gand Loull ar Bouc’h. Raktal e tiskenn divar an hent hag ec’h en em ruz azindan ar pount, buanna ma c’hell, he dreid enn dour, hag he benn daou-bleget azindan ar volz n’oa ket huel avoualac’h diouc’h he vent.
1877
Référence :
EKG.I.
p.128-129
Neuze me a grio : Tan ! hag holl a-unan e tennimp. Ne vezo ket diaes deomp bizañ, rak n’eo ket re deñval an noz, ha bern-war-vern e vezint en hent a-zindanomp.
Neuze me grio : Tan ! hag oll a-unan e tennimp. Ne vezo ket diez d’eomp biza, rak n’eo ket re denval an noz, ha bern-var-vern e vezint en hent azindannomp.
1877
Référence :
EKG.I.
p.162
Paotred Plouneour-Draezh [sic] ha paotred Kerlouan, dreist-holl, o boned glas war o fenn, o blev hir pleget a-zindanañ, hag o c’horn-butun en e ourl, a c’hoarzhe ken na dregerne al leurgêr ganto.
Paotred Plouneour-Dreaz ha paotred Kerlouan, dreist-oll, ho boned glaz var ho fenn, ho bleo hir pleget azindan-han, hag ho c’horn-butun enn he ourl, a c’hoarze ken na dregerne al leur-gear gantho.
1877
Référence :
EKG.I.
p.178
Hag ar baourez kozh a chomas astennet e-kreiz an hent, poulladet ar gwad a-zindani.
Hag ar baourez koz a jommaz astennet e kreiz an hent, poulladet ar goad azindan-hi.
1877
Référence :
EKG.I.
p.195
Her c’hompren a rit kerkoulz ha me ; ne gaved ket brav kaout a-du ganeoc’h tud hag o deus graet torfedoù ker bras ; mes, e feson, ar republik a rank bezañ mamm da gement den fall a zo en hor bro ; a-zindan he divaskell da vihanañ ec’h en em lakeont holl.
Her c’hompren a rit kerkouls ha me ; ne gavet ket brao kaout a du ganeoc’h tud hag o deuz great torfejou ker braz ; mez, e fesoun, ar republik a rank beza mamm da gement den fall a zo enn hor bro ; azindan he diouaskell da vihana ec’h en em lakeont-oll.
1877
Référence :
EKG.I.
p.204
Kenavezo ar c’hentañ, a liviris da'm c’henvreudeur, ha me en hent, en ur jilgammat, a-zindan divaskell an Aotrou Doue ha va Ael mat.
Kenavezo ar c’henta, a liviriz d’am c’henvreudeur, ha me enn hent, en eur jilgammat, a-zindan diou-askell an Aoutrou Doue ha va Eal-mad.
1878
Référence :
EKG.II
p.22
Me, d’am zro, a soublas va fenn a-zindan ar balan hag a bellaas dioc’h [diouzh] ar c’hleuz.
Me, d’am zro, a zoublaz va fenn a-zindan ar balan hag a belleaz dioc’h ar c’hleuz.
1878
Référence :
EKG.II
p.91
An dra-se am eus graet, hag, evidon da vezañ glac’haret-bras da vezañ kollet e Kergidu, e c’hellan lavaret em eus tennet va zud a-zindan ar bec’h, gwellañ ma c’helled en ober.
An dra-ze am beuz great, hag, evidoun da veza glac’haret braz da veza kollet e Kergidu, e c’hellan lavaret em beuz tennet va zud a-zindan ar beac’h, guella ma c’hellet hen ober.
1878
Référence :
EKG.II
p.104
Esa a ris he divarc’hañ en u[l] lakaat va dorn dehoù a-zindani ha va dorn kleiz d’an nec’h. En aner ec’h en em skuizhen, rak an nor a yoa kloz ha ne fiñve tamm ganen.
Esa a riz he divarc’ha en eur lakaat va dourn deou a-zindan-hi ha va dourn kleiz d’an neac’h. Enn aner ec’h en em skuizen, rak an or a ioa kloz ha ne finve tam ganen.
1878
Référence :
EKG.II
p.120
En em silañ a ris a-zindano da guzhet.
En em zila a riz a-zindan-ho da guzet.
1878
Référence :
EKG.II
p.126
Hag an daou soudard da azezañ war ar c’herdin m’edon-me kuzhet a-zindano.
Hag an daou zoudard da azeza var ar c’herdign m’edon-me kuzet a-zindan-ho.
1878
Référence :
EKG.II
p.130
Pa voe tennet ar baotrezig eus a-zindan ar gwele, e-lec’h m’oa kuzhet, e chomas ar soudarded souezhet da sellet an eil ouc’h egile. — Daoust, emezo, hag ur plac’hig ker yaouank a c’hellfe bezañ roet un taol ker start ?
Pa oue tennet ar baotrezik euz a-zindan ar guele, el leac’h m’oa kuzet, e chomaz ar zoudarded souezet da zellet an eil ouc’h egile. — Daoust, emezho, hag eur plac’hik ker iaouank a c’helfe beza roet eun taol ker stard ?
1878
Référence :
EKG.II
p.144
Ni a deuas da goadoù Kermengi [sic], hag en ur vont ec’h ejomp d’ar Gêr a Draoñ da gerc’hat pep a vriad kolo da astenn azindanomp, evit en em viret dioc’h glebor an douar.
Ni a deuaz da goajou Kermenguy, hag en eur vont ec’h ejomp d’ar Gear-a-Draon da gerc’hat peb a vriad kolo da astenn azindanomp, evit en em viret dioc’h glebor an douar.
1878
Référence :
EKG.II
p.11
Ar mammoù, gwelet gante ar gabailh, a savas eus a-zindan o gwe[z]enn.
Ar mammou, gwelet gante ar gabailh, a zavas eus a-zindan o gweenn.
1924
Référence :
BILZ1
Niv. 47, p.1124 (Miz Du 1924).
Ur staotadennig en deus graet, ha pemp pe c’hwec’h bilienn eus a-zindan e lost. Bê ê ê ê !…
Eur stotadennig an neus grêt, ha pemp pe c’houec’h bilienn eus a-zindan e lost. Bê ê ê ê !…
1924
Référence :
BILZ1
Niv. 41, p.949 (Mae 1924)
Bilzig eta, ar varrenn en e zorn, a levie : heuilh a rae aketus ar steredenn a zigore, gwechig e veze, he lagad a-zindan ar malkennoù gwentet gant an avel.
Bilzig eta, ar varrenn en e zorn, a levie : heuilh a rê aketus ar steredenn a zigore, gwechik a vije, he lagad a-zindan ar malkennou gwentet gant an avel.
1925
Référence :
BILZ2
p.109
a-zindan
1927
Référence :
GERI.Ern
pg a-zindan
Ar voereb a glaskas dindan ar pennwele, a dennas a-zindanañ alc’houez an armel hag a roas an alc’houez-se da Job en ur lavarout : — « Trist, trist eo ! » — « Ya, trist eo, » a respontas Lom. A-benn neuze, Job a furche en armel.
1944
Référence :
ATST
p.34
An horolaj a skoas un taol all. Mari a ziskoachas trumm he fenn a-zindan al liñserioù.
1944
Référence :
ATST
p.51
Betek an hordennadoù kolonennoùigoù a gustume diskenn ouzh ar voger, a-zindan ar bolzioù betek al leur, bep etrepeuliad, evel un arouez fetis eus al lusk war-grec'h hag a oa anezho unan eus elfennoù merkusañ ar goteg klasel
2013
Référence :
LLMM
Niv. 399, p. 16
Ouzhpenn m'en em lakae dre-se Yann diskennad da C'hralon ec'h embanne ivez e oa koshoc'h rouantelezh Breizh eget hini ar Franked, eeun d'ar mare ma oa an dugelezh o tont a zindan dalc'h ar C'hallaoued.