Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Définition :  Masquer la définition

Ar. hag adv. I. Tr. ar. A-GLEIZ DA : en tu kleiz da (ub., udb.). A-gleiz d'an hent. Emañ a-gleiz din. II. Adv. 1. [1732, 1850, 1904, 1929, 1943, 1985, 2015] War an tu kleiz. [1850] Ar plac'hed a oa a-zehoù hag ar baotred a-gleiz. [1850] Troit a-gleiz dre ar vanell. [1985] Bezañ troet a-gleiz. [2015] Un tammig pelloc'h e troan a-gleiz. Mont a-gleiz. & Tr. adv. [1732, 1867, 1878] A-gleiz (hag) a-zehoù, a-zehoù (hag) a-gleiz : eus an eil tu d'egile, un tammig e pep lec'h. [1732] Rastellat madoù a-gleiz hag a-zehoù. [1867] An dud, hep ober van, 'selle a-gleiz, a-zehoù. [1878] Mont a raent a-hed ar valaneg en ur furchañ a daolioù baionettez a-gleiz hag a-zehou. & Nag a-gleiz nag a-zehoù : na eus un tu na eus an tu all. 2. (db. an aozadurioù, ar strolladoù politikel) Eus an tu kleiz. Un den a-gleiz. & Trl. Bezañ a-gleiz : bezañ eus an tu kleiz. & Trl. Mouezhiañ, votiñ a-gleiz : evit tud pe strolladoù politikel eus an tu kleiz. ES. a-zehoù. 3. Skeiñ a-gleiz : faziañ. Skeiñ a rae a-gleiz o lavaret ez eo bet graet ar relijion gant an dud.

Exemples historiques : 
27
Masquer la liste des exemples

a-gleiz

1732
Référence : GReg pg à (gauche), (à) gauche

rastellat madoù a-gleiz hag a-zehoù

1732
Référence : GReg pg acquérir

a-zehoù, hag a-gleiz

1732
Référence : GReg pg (a) droit (& à gauche)

a-zehoù, hag a-gleiz

1732
Référence : GReg pg (a) droit (& à gauche)

un hanter tro a-gleiz, pe a-zehou

1732
Référence : GReg pg (volte-) face (un quart de conversion)

A-gleiz ez eot.

1850
Référence : GON.II p.90, livre second, (Vous irez à gauche).

ar plac'hed a oa a-zehoù, hag ar baotred a-gleiz

1850
Référence : GON.II pg plac'h

troit a-gleiz dre ar vanell

1850
Référence : GON.II pg banel

a-gleiz

1850
Référence : GON.II.HV pg a (à gauche).

Kaer en doe an den-se krial a-bouez e benn, an dud hep ober van, aet o skiant da donenn, 'selle a-gleiz, a-zehoù : nouspet hini 'welas o chom sonn o fennoù, 'vel peulioù ur c'harr bras en-dro da vugale 'oa eno o c'hoari.

1867
Référence : MGK p3

Er-maez, ar re a zo o genoù / Tomm a-zehoù ha yen a-gleiz !

1867
Référence : MGK p39

Ar c'herc'h ne oant re stank : petra ra ? Warnezho, / Strinkañ a-zehoù, a-gleiz yenien, skorn du ha rev.

1867
Référence : MGK p90

Hag al louarn a-zehoù, a-gleiz / Da glask ar pezh ne wele ket.

1867
Référence : MGK p139

Pleget e benn, [e] oa evel ar bleiz : ne selle nag uhel nag izel, nag a-gleiz nag a-zehou, mes treiñ ha distreiñ a rae a bep tu, e zaoulagad a yoa deuet da vezañ ruz evel daou gef-tan.

1877
Référence : EKG.I. p.57

Mezv e oa, a gav din ; c’hoant kousket en doa da vihanañ, ha, dre e gousk, e plege hag e save e benn ; ec’h horjelle a-gleiz hag a-zehou, evel ma ra an dud a gousk war ur skaon disharp a bep tu.

1878
Référence : EKG.II p.145

Mont a raent a-hed ar valaneg en ur furchañ a daolioù baionettez a-gleiz hag a-zehou.

1878
Référence : EKG.II p.92

a-gleiz

1904
Référence : DBFV pg a glei (à gauche)

Ober a reas d’ar c’hoked mont gant ar gwazhioù don ha herrek en em zinaoue a-gleiz hag a-zehou d’al lammdourioù bras.

1924
Référence : SKET.II p.50

Hemañ a oa azezet ouzh taol ar sal vras, en e gichen, a-zehou, ar person, a-gleiz, ar c’hure, an daou archer, hag ar sakrist en toull an nor, hag er-maez, el liorzh, ar vugale hag o zud, war an daol, dirak ar barner, div wialenn aozilh.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 40, p.895 (Miz Ebrel 1924)

Ar vag a dremenas hep stekiñ nag a-gleiz nag a-zehou, hag, ur wech ma voe digouezhet en aber, e lec’h an amheol, e paras un damc’houloù, heñvel ouzh skleur un devezh goañv.

1924
Référence : SKET.II p.43

En em gavet e-kichen un dorgennig, ni a droas a-gleiz hag a gerzhas eteit [hed-da-hed] ur voger uhel, kinviek ha kildroennet. En diwezh, a-forzh da vale ec'h en em gavjomp dirak un nor vras.

1929
Référence : SVBV p12

Ouzhpenn da se, war an daolenn varzhus-se, e welen ur maread morianed ha morianezed du-peg en tenn da gorolliñ e kant stumm disheñvel, o c'hoari ez noazh-dibourc'h o c'hweleviñ evel an huzel war mantell kimin ti-forn hini bras Poull ar Raned, ha bronnoù ar gwragez o hejañ-dihejañ, o pignat hag o tiskenn en ur vont a-gleiz hag a-zehoù, a-is hag a-us, a-hed o divlez hag o c'horf klosennek, bouzellok ha begelok.

1929
Référence : SVBV p.19

Ur wech an amzer e weler ur plegig-mor all o tiboukañ a-zehou pe a-gleiz, ur stêrig oc'h echuiñ ivez en deun anezhañ.

1943
Référence : TNKN pg15

Mont a raent o-daou, pep hini diouzh e du eus an hent ; Job a gamme a[-]gleiz ha Lom a gamme a[-]zehou. Mil mizer o doa bale.

1944
Référence : ATST p.132

A-gleiz, pa zigouezhed dirak ar skalier maen a enor, e oa ar c'homzva (parlouer).

1944
Référence : EURW.1 p48

Kaer hon eus kerzhet avat ne welomp ket ar wenodenn a zle hor c'has betek e-kichen Sibang goude bezañ troet a-gleiz.

1985
Référence : DGBD p96

Distokañ a ran hag un tammig pelloc'h e troan a-gleiz da vont gant straed Tivón betek straed Petrou Ralli.

2015
Référence : EHPEA p15

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux