Adv. ha rag. am.
I.
Adv.
A.
1. (goude un anv hollek, lies pe stroll pe e-unan gant ur v.)
[1904, 1909, 1931, 1985, 2015] A-vordilh, a gementadoù bras.
Kaout arc'hant a-leizh. Fallagriezh a-leizh. Klevet a ran klemmoù a-leizh. Lavaroù mat a-leizh. Kerc'h ha gwinizh a-leizh. Kezeg a oa a-leizh. A-leizh e teuent d'e gavout.
[1985] Ar mizvezhioù-se o devoa degaset din levenezioù a-leizh. [2015] Pinvidigezhioù a-leizh a zo amañ.
&
[1909] Traoù a-leizh : a-walc'h pe re a draoù.
2. (gant ur v.)
Kalz.
En em chalañ a reer a-leizh evito. N'anavezan ket a-leizh kêr Roazhon. Er gêr e komze a-leizh.
HS. e-leizh.
3. (gant un ag. en e zerez uheloc'h, uhelañ)
A-galz.
Brav eo an ti-mañ met kaeroc'h a-leizh e kavan an ti all. An danvez-mañ zo a-leizh gwelloc'h tra eget an hini hor boa prenet a-raok.
B.
1. (gant ur v.)
[1904] Frank.
Ar vamm a zigoro a-leizh he armelioù.
2. (dirak un ak. degaset gant ar gm. s. pe gant ur g. perc'h.)
Leun (a).
Daeroù a oa a-leizh o daoulagad. Gwad a zislonke a-leizh e c'henoù. Bez' e oa tud a-leizh an hent.
3. Tr. adv.
A-leizh dorn : leizh an daouarn.
Teuler arc'hant a-leizh dorn.
&
A-leizh kof : leizh ar c'hof.
Debriñ a-leizh kof.
&
A-leizh genoù : leizh ar genoù.
C'hoarzhin a-leizh genoù.
&
A-leizh korzenn : a-bouez-penn.
Kanañ, youc'hal a-leizh korzenn.
II.
Rag. am.
(dirak un anv hollek, lies pe stroll degaset gant an ar. a)
Kalz (a), un niver bras (a).
A-leizh a dud a oa deuet eno. A-leizh a sent en em denne er c'hoadoù.
HS. e-leizh, leizh, paot.
ES. nebeut.
Référence :
DBFV
pg aleih (mieux que aleh ; adv., abondamment, beaucoup ; [ouvrir une porte] toute grande)
a-leizh
aleh
1904
Référence :
DBFV
pg aleih (adv., abondamment, beaucoup ; [ouvrir une porte] toute grande)
traoù a-leizh
Traou aleiz
1909
Référence :
BROU
p. 232 (on dit quelquesfois traou aleiz pour signifier assez, trop)
O vezañ e c’hoarveze eus ar bagad seizh mil a diadoù yaouank, tad, mamm hag ur bugel nevez-vet da bep-hini, ne rejod ket a diez bras kilviziet-start, ezhomm d’o sevel pilprennoù mentek, amzer, labour ha strivadoù a-leizh.
O veza e c’hoarveze eus ar bagad seiz mil a dïadou yaouank, tad, mamm hag eur bugel nevez-vet da bep-hini, ne rejod ket a dïez bras kilviziet-start, ezomm d’o sevel pilprennou mentek, amzer, labour ha strivadou a-leiz.
1923
Référence :
SKET
p.96
Brezel gant ar Saozon, soudarded ’leizh ar c’hazarn, soudarded en-dro d’ar c’hanolioù.
Brezel gant ar Zaoron [sic, "Zaozon"], soudarded ’leiz ar c’hazarn, soudarded en-dro d’ar c’hanoliou.
1924
Référence :
BILZ1
Niverenn 37, p.807 (Miz Genver 1924) ("ar Zaozon" reizhet e Niv. 38, "ERRATA" p.845).
Anez da se ?… Bara, na kig na krampouezh ne vo ket war blankenn e di, hag en tier an dud a vor peurvuiañ enne a-leizh a vugale, hir ha lemm o dent.
Anez da ze ?… Bara, na kig na krampoez ne vo ket war blankenn e di, hag en tïer an dud a vor peurvuia enne a-leiz a vugale, hir ha lemm o dent.
1925
Référence :
BILZ2
p.104
a-leizh
1931
Référence :
VALL
pg abondant
Gwasket e oa un tammig va c'halon em c'hreiz : edon o kuitaat ar vro d'ur mare ma oa bet ur blijadur evidon tremen e Roazon pemp miz kentañ ar bloaz-se ; evel skiantour, evel broadelour, hag evel mignon, o devoa ar mizvezhioù-se degaset din levenezioù a-leizh.
1985
Référence :
DGBD
p9
Pinvidigezhioù a-leizh a zo amañ e-barzh da virout en diogel.
