Dezverkoù all

Distagadur

Stankter implij : 

Testeniekaet e : 
NDBF
GBAHE

Stummoù pleget : 
7
Diskwel ar stummoù pleget

Termenadur :  Kuzhat an termenadur

I. ISTOR 1. Soudard war varc'h aveet a-zoare evit brezeliñ, anezhañ gwaz un aotrou ha dezhañ douaroù pe get. Floc'h ur marc'heg. 2. Den degemeret en urzh ar varc'hegiezh. Marc'heien an Daol-Grenn. & Dre ast. Den zo bet roet ar vriegezh a zenjentil dezhañ. 3. Ezel eus un urzh a varc'hegiezh (I 2). Marc'heg Malta. & Ezel eus un urzh a enor. 4. Den zo dezhañ al lesanv zo, en urzhaz an noblañs, a-is hini ar baron. HS. baron, beskont, dug, kont, markiz, priñs, roue. II. A-WECHOÙ Marc'heger. Den a ya war varc'h. [1924] Hag ar marc’heg a skoas gant e wialenn un taolig war dalier ar gazeg.

Skouerioù istorel : 
36
Kuzhat roll ar skouerioù

marc'heg pe marc'hegez

1499
Daveenn : LVBCA p139 (cheualier ou cheualiere)

Durant an amzer[-se] ez eas ar roue er c'harter-se, palamour da aferioù en c'hrontragne, ha neuze ar rouanez dre ar garantez he devoe komeret ouzh ar werc'hez santez Katell a yeas en noz ha ganti priñs ar varc'heien, anvet Porfirius, d'he vizitañ, d'ar prizon[.]

1576
Daveenn : Cath p17

29. Ha pan deuas da lavaret an dra-se d'an varc'heien arall ez respontzont dezhañ :[«]Ha ni zo ivez kristenien, prest da vervel evit an hanv hon Salver Jezuz-Krist[.»]

1576
Daveenn : Cath p23

Pan en devoe Porfirius klevet antierament an holl visteroù-mañ, en em taolas d'an douar e-kichen treid ar werc'hez Santez Katell, hag ez resevas ar fez a Jezuz-Krist, eñ ha daou-c'hant [eus] e varc'heien gantañ.

1576
Daveenn : Cath p17-18

marc'hegez

1732
Daveenn : GReg pg chevalerie (haute & ancienne Noblesse issuë des anciens Chevaliers)

marc'heg

1732
Daveenn : GReg pg cavalier (ou, maître soldat qui sert, & qui combat à cheval)

marc'heg

1732
Daveenn : GReg pg chevalerie (haute & ancienne Noblesse issuë des anciens Chevaliers), chevalier (le premier degré d'honneur de l'ancienne Milice)

marc'heien

1732
Daveenn : GReg pg chevalier (le premier degré d'honneur de l'ancienne Milice)

marc'hegez

1732
Daveenn : GReg pg chevalier (le premier degré d'honneur de l'ancienne Milice)

marc'hegezed

1732
Daveenn : GReg pg chevalier (le premier degré d'honneur de l'ancienne Milice)

priñs an marc'heien

1732
Daveenn : GReg pg (le premier Chevalier du) Royaume

tiern an marc'heien

1732
Daveenn : GReg pg (le premier Chevalier du) Royaume

marc'heg ar gedoù

1732
Daveenn : GReg pg chevalier (du guet, Commandant de la garde de nuit ; autrement dit, Chevalier de l'Etoile)

marc'heg an evezhianted

1732
Daveenn : GReg pg chevalier (du guet, Commandant de la garde de nuit ; autrement dit, Chevalier de l'Etoile)

marc'heg an sterenn

1732
Daveenn : GReg pg chevalier (du guet, Commandant de la garde de nuit ; autrement dit, Chevalier de l'Etoile)

marc'heg

1850
Daveenn : GON.II pg marek, marc'hek

marc'heg

1850
Daveenn : GON.II pg flec'h, marek, marékaour, marc'haour, marc'hek, marek

marc'hegez

1850
Daveenn : GON.II pg marc'hégez, marégez

marc'hegezed

1850
Daveenn : GON.II pg marc'hégez, marégez

marc'hegezed

1850
Daveenn : GON.II pg marc'hégez, marégez

tog marc'heg

1850
Daveenn : GON.II.HV pg tôk (-marc'hek)

marc'heien

1850
Daveenn : GON.II pg marc'hek, marek

marc'heien

1850
Daveenn : GON.II pg marc'hek, marek

marc'hegez

1850
Daveenn : GON.II pg marc'hégez, marégez

Marc’heien vrezelgar an Draked, o dremm livet ha roudennet (3), a ziwalle glannoù al lenn, a welas, saouzanet-holl, an dour o tivogediñ hag oc’h en em strinkañ gant un trouz-kurun dre hent ar vouc’hal, ha, war c’horre ar froud o krozal, ar skafig m’oa ennañ doue ar Gelted o tremen hebiou ken herrek hag ur saezh-wareg.

1923
Daveenn : SKET p.43

Erkuniz, oc’h en em welout dalc’het etre marc’hegerien ha bageerien meuriad an Tarv, ne strivjont ket da dremen.

1923
Daveenn : SKET p.135

marc'heg

1923
Daveenn : SKET p.184, « Geriadur ar "Skelta Segobrani" (an daou levr kenta) » "cavalier, chevalier".

— Un tammig d’an drot, Bidoullig ! Hag ar marc’heg a skoas gant e wialenn un taolig war dalier ar gazeg.

1924
Daveenn : BILZ1 Niv. 43-44, p.1033 (Gouere-Eost 1924)

Ar brud a oa en em skignet penaos an aotrou marc’heg, fritet gantañ e drantell e Roazhon pe e Pariz, en devoa ranket dont da c’houlenn repu digant e vamm ; darn all a lavare penaos ar marc’heg, erru un tamm en oad, tremenet gantañ e hanter-kant vloaz, a oa deuet da Gervarker da ziskuizhañ, evit disternañ, evit erbediñ an nebeud peadra a oa manet gantañ war-lerc’h ar c’hartoù hag ar merc’hed.

1925
Daveenn : BILZ2 p.152

Un devezh ma oa aotrou Tremedern o chaseal e-lec’h ma ’c’h omp bremañ azezet, en em gavas gantañ ur marc’heg, kleze eus e gostez, goaf en e zorn, tok-houarn war e benn, skoed stag ouzh dibr ar marc’h.

1925
Daveenn : BILZ2 p.117

Un hañvezh, marc’heg Kervarker, an aotrou Leskorr, a deuas da chom gant e vamm, da vaner kozh Kervarker.

1925
Daveenn : BILZ2 p.152

armañ ur marc'heg

1931
Daveenn : VALL pg adouber (un chevalier)

Tremenet ar pont, ar vakañsoù bras hor galve adarre davet hor gwir vestrez PRIÑSEZ ARVOR, a oamp, a gave dimp, ar varc'heien he zennfe digant e bourevien.

1944
Daveenn : EURW.1 p.169

Plumachenn wenn war gern e benn, / Da Sant Mikael arc'hael e tenn / Ha lâret ' vefe c'hoazh ez eo / Ur stourmer mat, ur marc'heg glev / A lez Arzhur, ar roue fur, / O kantren dispont ha gant kur, / Entanet-holl, da glask ar Graal, / Ar Bezel sakr kollet gwechall.

1960
Daveenn : PETO p56

Hogen, mar plij, marc'heg pe floc'h, / Ha goût e c'hellfen piv ez oc'h ?

1960
Daveenn : PETO p57

Ar memes den eo c'hoazh hag a zo bet meulet gant Anastasius Grün evel "ar marc'heg diwezhañ"; marteze ez ae un tammig amplik ganti, rak re bostek ha re dev e oa memestra evit bezañ ur gwir varc'heg

2012
Daveenn : ADULT p. 170

Ofis publik ar brezhoneg

Rouedadoù sokial