I.
KOZH
1. [1499, 1732, 1931] Neuz.
Ar spes a zen onest zo warnañ.
[1924] pe en em wisket e neuzioù tud pe e spezoù loened [...].
&
Trl. skeud.
Na vezañ nemet ar spes (a ub.) : troienn a reer ganti evit ober anv eus neuz treut-kenañ ub.
N'eus nemet ar spes anezhi.
HS. feson, tres.
2. [1499] Kened.
3. [1659, 1985] Seurt.
II.
BREMAÑ
1. Gweledigezh dreistnatur eus un den war-lerc'h e varv.
HS. seblant, skeud, tasmant, teuz.
2. RELIJ. (en e furm lies ha gant ur bennlizherenn-dal prl.)
Ar Spesoù : ar bara hag ar gwin oferenniñ.
[1944] Dindan ar spesoù a vara hag a win.
&
(en e furm unan)
Komuniañ dindan an daou spes.
HS. spurmant.
3. BEVON.
Spesad.
Meur a spes anevaled.
Daveenn :
GReg
pg genre (Il y a un genre de personnes qui sont, &c.)
dougen a ra ar spes a zen onest
douguen a ra ar spès a zen honest
1732
Daveenn :
GReg
pg apparence
meur a seurt spes anevaled, gwez a zo
meur a speçz anevaled, guëz a so
1732
Daveenn :
GReg
pg (il y a plusieurs) especes (d'animaux, d'arbres)
ur spes moneiz
ur speçz mouneyz
1732
Daveenn :
GReg
pg (une) espece (de monnoïe)
n'en deus ket a spesoù
ne deus qet a speçzou
1732
Daveenn :
GReg
pg (il n'a point d') espece
spesoù
speçzoù
1732
Daveenn :
GReg
pg figure (superficie, & forme exterieure de tous les corps, p.)
Hor Salver en em ziskouezas da ziskibled Emmaüs dindan ar spes a birc'hirin.
Hon Salver èn hem zisquëzas da zisqibled Emmaüs dindan ar speçz a birc'hirin.
1732
Daveenn :
GReg
pg figure (Notre Seigneur prit la figure de pelerin, lorsqu’il apparut aux deux Disciples d'Emmaüs.)
Ar bed ned eo nemet ur spes hag ur spes pehini a dremen.
Ar bed ne deo nemed ur speçz hac ur speçz pehiny a dremen.
1732
Daveenn :
GReg
pg figure (Le monde n’est qu’une figure, & une figure qui passe.)
spes,spesoù
speçz, speçzou
1732
Daveenn :
GReg
pg espece (division de genre), espece (monnoïe)
ar jener hag ar spes
ar gener hac ar spès
1732
Daveenn :
GReg
pg genre (Le genre & l'espece.)
spes
spès
1732
Daveenn :
GReg
pg genre (sorte, maniere)
ar spes a zen onest en deus
ar spès a zen honest en deus
1732
Daveenn :
GReg
pg apparence
sirkoñstañsoù pere a cheñch ar spes eus ar pec'hed
circonstançzou pere a ceñch ar speçz eus ar pec'hed
1732
Daveenn :
GReg
pg circonstance(s qui changent l'espece du peché)
kemer ar spes a zen onest
qemer ar spès a zen honest
1732
Daveenn :
GReg
pg contrefaire (l'homme de bien)
ar goukoug vras a ya da zozviñ e neizh ar c'hudoned, hag ar goukoug vihan, ar goukoug eus ar spes vihan, a ya da zozviñ e neizh foeterezig-an-dour
ar goucoucq vras a ya da dozvi e neiz ar gudoned[isc]; hac ar goucoucq vihan, ar goucoucq eus ar spèz vihan, a ya da dozvi ê neiz foëteresicq an dour
1732
Daveenn :
GReg
pg (le grand) coucou (fait ses oeufs dans le nid des pigeons ramiers; & le petit dans celui du hoche-queuë)
ar pezh ne deo ket a vemes natur, pe a vemes spes
ar pez ne deo qet a vemès natur, pe a vemès spez
1732
Daveenn :
GReg
pg dissimilaire (terme de Medecine)
ar c'horf hag an ene a zo ar spesoù eus ar sustañs
ar c'horf hac an ene a so ar speçzou eus ar sustançz
1732
Daveenn :
GReg
pg (le corps & l'esprit sont les) especes (de la substance)
soñjal da atreteniñ ar spes
soungeall da atreteni ar speçz
1732
Daveenn :
GReg
pg espece (Songer à la propagation de l'espece.)
spes
speçz
1732
Daveenn :
GReg
pg espece (sorte), fantome (spectre), figure (superficie, & forme exterieure de tous les corps)
— « Aiou ! eme an den, petra welan ? Ur spes ! / Euzhusat tra ef-eñ ! E skeud, e skeud hepken / A ra din-me skrijañ ha krenañ gant anken. »
— « Ah iou ! eme ann den, petra welann ? Eur spez ! / Euzusa tra ef-hen ! He skeud, he skeud hep-ken / A ra d'in-me skrija ha krena gant anken. »
1867
Daveenn :
MGK
p66
Anat dezhañ diwar-se ez oa spesoù, nemet ez oant spesoù dinoaz, e nac’has klask adarre e nep doare digeriñ emziviz ganto ; e venoz a reas, avat, d’o skorañ kement ha ma c’hellje den krouet hen ober.
Anat d’ezan diwar ze ez oa spezou, nemet ez oant spezou dinoaz, e nac’has klask adarre e nep doare digeri emziviz ganto ; e venoz a reas, avat, d’o skora kement ha ma c’hellje den krouet hen ober.
1923
Daveenn :
SKET
p.115
Kerkent ha ma teue kentañ skleur an tarzh-deiz da c’houlaouiñ an oabl e weled o sevel en dremmwel, dre greiz al lusenn-veure, daou spes ramzel ha skedus, hag int oc’h enraokaat a gammedoù bras.
Kerkent ha ma teue kenta skleur an tarz-deiz da c’houlaoui an oabl e weled o sevel en dremmwel, dre greiz al lusenn-veure, daou spez ramzel ha skedus, hag int oc’h enraokaat a gammedou bras.
1923
Daveenn :
SKET
p.60
spes g. [...] liester -où.
spez g. [...] lïesder -ou.
1923
Daveenn :
SKET
p.191, « Geriadur ar "Skelta Segobrani" (an daou levr kenta) » "Apparence, ombre d’un mort".
Ez disgwel pe en em wisket e neuzioù tud pe e spezoù loened, dalc’hmat e vezont red-dired dre ar bed, ha n’eus tra kuzhet outo.
Ez disgwel pe en em wisket e neuziou tud pe e spezou loened, dalc’hmat e vezont red-dired dre ar bed, ha n’eus tra kuzet outo.
1924
Daveenn :
SKET.II
p.29
An Aon, ar vrizhkredenn hag an Diouiziegezh eo a laka ar marv taer da welout d’an dud. Neb en deus trec’het d’an tri Spes-se a vezo en e gerz ur peoc’h n’oufe tra ebet strafilhañ ken hiviziken.
An Aon, ar Vriz-kredenn hag an Diouiziegez eo a laka ar maro taer da welout d’an dud. Neb en deus trec’het d’an tri Spez-se a vezo en e gerz eur peoc’h n’oufe tra ebet strafilha ken hiviziken.
