13. An impalaer Sezar a respontas : me a c'hallse envat he c'hrontragniñ da sakrifiañ, evit-se gwell eo genen ez ve faezhet dre hoc'h argumantoù ha ho rezonoù :

13. an impalarz cesar a respontas me agalse infat he contrainy da sacrifie euit ce guell eo gueneff ez ve fezet dre ho argumentou ha ho raysonou :

[«] Ha mar gellit he faezhañ, me ray deoc'h retorn d'ho pro gant enor ha joa[.»]

ha mar guellit he fezaff me gray deoch retourn do bro guand enor ha ioay,

22. Pan tistroas an impalaer ez eure he frezantañ dirazañ ha pan he gwelas ken kaer ha ken resplañdisant ha maz oa-hi, peheni a estime a vefe kastizet ha tourmantet dre an yunoù hag an abstinasion a grede he devoa graet, ez teuas da estimiñ ez oa bezet repuet ha maget gant ur re er prizon.

22. pan distroas an impalarz ez gueure he presentaff dirazaff: ha pan he guelas quen cazre ha quen resplendissant ha maz oa hy peheny a estime a vihe castizet ha tourmantet dre an iunou hac an abstination a crede he deffoy great: ez deuz da estimi ez oa bezet repuet ha maguet gant vn re en prison,

[«]Hag inkontinant ez aparisas an ael dezhi hag he admonetas da vezañ ferm ha konstant[;] ivez he asuriñ [a reas] na vise ket hepmuiken faezhet gant an re-se, hogen ivez en o c'hoñvertise d'an fez, hag en o c'honduize da vezañ merzherien[.»]

hac en continant ez aparissas an eal dezy hac he admonetas da bezaff ferm a constant: yuez he assury na vise quet hep muyquen fezet gand an rese, hoguen yuez en ho conuertisse dan fez, hac enho conduise da bezaff merzeryen :

Neuze e c'hourhemenas he c'has d'ar palez, ha gant dilijañs bras he miret[.]

Neuse ez gourhemenas he cacz dan pales: ha gand diligancc bras he miret

An aotrou Doue a zo oazus eus e c'hloar, hag a lavar n'he roy da nikun.

An autrou Douë a so oazus eus e c'hloar, hac a lavar n'he roï da necun.

ar gwir a baer bep bloaz diwar ur garg evit he miret d'e hêred

ar güir abaër bep bloaz divar ur garg evit he miret d'e haered

Evit he fidiñ.

(Evid) hé fidi

Bravaet eo abaoe n'em eus he gwelet.

Bravéed eo, abaoé n'em eûz hé gwélet.

n'hoc'h eus ket graet mat va sae, ret eo hec'h adober

n'hoc'h eûz két gréat mâd va zaé, réd eo hé adôber

war he glevout

war hé glévout

evit he fediñ

évid hé fidi

Ha Noemi o veza kemeret ar bugel hel lakaas war he barlenn ; ha ne oa nemeti oc'h e vagañ, hag oc'h e zougen.

Ha Noémi ô véza kéméret ar bugel hel lékéaz war hé barlen ; ha né oa, némét-hî, oc'h hé vaga, hag oc'h hé zougen.

Va c’hi he diwallo.

Va c’hî hé diwallô.

Evit he zennañ.

(Evid) hé zenna

Evit he c'harout.

(Evid) hé c'harout

Setu eno ho kefridi. Mar he grit mat, e c'hellot kaout kant tra : pastelloù kig, bevin-ejen ha maout, kement d'ho koan evel d'ho lein

Setu eno ho kefridi. Mar he grit mad, e c'hellot kaout kant tra : pastellou kik, bevin-ejenn ha maout, kement d'ho koan evel d'ho lein.

Hemañ, p'en doe klevet petra voa c'hoarvezet, / A red, kollet e benn, da glask korf e c'hrweg kaezh, / Evit he lienañ, hag he lakaat er bez.

He-man, p'en doe klevet petra voa c'hoarvezet, / A red, kollet he benn, da glask korf he c'hrek kez, / Evit he liena, hag he lakat er bez.

Piv goude a lezfe da vont gant an dour-red, / C'hoar, pe vamm, pe bried, / Hep lammet war e benn d'he c'hlask bete 'r oueled ?

Piou goude a lesfe da vont gant ann dour red, / C'hoar, pe vamm, pe bried, / Hep lammet war he benn d'he c'hlask bete 'r weled ?

m'he gwel o vont traoñ gant ar ru, ganti un abid satin du

m'hi gwel o vont traon gant ar ru, gant-hi un abit satinn du

En un taol edon em sav ; hag evel ne ehane ket ar vouezh, ez aen goustadik war-zu enni, en ur selaou, ouc’h he heuliañ, ouc’h he c’hlask en ur blegañ va skouarn a-rez an douar, rak kaout a rae din e teue ar vouezh eus a-izel.

Enn eun taol edon em za ; hag evel ne ehane ket ar vouez, ez ean goustadig varzu enn-hi, en eur zelaou, ouc’h he heulia, ouc’h he c’hlask enn eur blega va skouarn a-rez an douar, rak kaout a rea dign e teue ar vouez euz a izel.

Un amzer a beoc’h don, a verzh dispar, a eurvad leun ez oa-hi, — a-unvan emañ holl hen-zanevelloù ar pobloù evit hel lavarout, — p’edo mibien ha merc’hed Manos o vevañ e frankizennoù heoliek koadoù ar Sav-heol, ma vezent gweladennet eno gant an doueed.

Eun amzer a beoc’h doun, a verz dispar, a eurvad leun ez oa-hi, — a-unvan eman holl hen-zanevellou ar poblou evit hel lavarout, — p’edo mibien ha merc’hed Manos o veva e frankizennou heoliek koadou ar Sav-heol, ma vezent gweladennet eno gand an doueed.

Daga a derme, ha Derkeia, ar yaouankañ, hec’h alie ma serrje an nor oc’h adprennañ warni ha ma lavarje d’an tri estren dont en-dro pa vije deiz.

Daga a derme, ha Derkeia, ar yaouanka, hec’h alie ma serrje an nor oc’h adprenna warni ha ma lavarje d’an tri estren dont en-dro pa vije deiz.

Ne dlejes ket dont en-dro, emezo c’hoazh gant an dispi hag o klask he fellaat.

Ne dlejes ket dont en-dro, emezo c’hoaz gand an dispi hag o klask he fellaat.

O sevel a reas, evel m’hel lavar e-unan, diouzh skouer Danevelloù Herodotos, mab Luxès, hag ec’h anvas anezho er yezh keltiek Skelta Segobrani.

O sevel a reas, evel m’hel lavar e-unan, diouz skouer Danevellou Herodotos, mab Luxès, hag ec’h anvas anezo er yez keltiek Skelta Segobrani.

Hec’h eureujiñ a reas, hag eus an dimeziñ-se eo e voe ganet Keltos (2).

Hec’h eureuji a reas, hag eus an dimezi-ze eo e voe ganet Keltos (2).

« Gouenn ar Gelted, un doue eo he c’hrouas, un doue hec’h engehentas, — En Amzer-gent, — Pa skede falz aour Eskios (2) en teñvalded an oabl, — Ma yude ar bleizi hag en em stlejent e-mesk dibourc’h ar c’hoadoù, — War askre yen an Douar. —

« Gouenn ar Gelted, eun doue eo he c’hrouas, eun doue hec’h engehentas, — En Amzer-gent, — Pa skede falz aour Eskios (2) en tenvalded an oabl, — Ma yude ar bleizi hag en em stlejent e-mesk dibourc’h ar c’hoadou, — War askre yen an Douar. —

Pa nac’hez reiñ din da vuoc’h dre gaer, e ouezin he c’haout diganez dre heg.

Pa nac’hez rei d’in da vuoc’h dre gaer, e c’houezin he c’haout diganez dre heg.

Hec’h adgwelout a rae, ha hi heñvel ouzh m’edo gwechall, ha kaeroc’h c’hoazh.

Hec’h adgwelout a rae, ha hi henvel ouz m’edo gwechall, ha kaeroc’h c’hoaz.

En amheol glas a oa en em ledet war ar mor, m’edo gantañ evel mantellet a gañv, e verzas Vindosêtlos, dirak staon e vag, dour ar ganol du da welout e-kreiz an tachadoù eon. An donded eo hel lakae da vezañ du.

En amheol glas a oa en em ledet war ar mor, m’edo gantan evel mantellet a ganv, e verzas Vindosêtlos, dirak staon e vag, dour ar ganol du da welout e-kreiz an tachadou eon. An dounded eo hel lakae da veza du.

An amezeien, aketus eus glac’har hag enkrez an intañvez, a deue d’he c’hlemm, d’he c’huzuliañ, d’he aliañ.

An amezeien, aketus eus glac’har hag enkrez an intanvez, a deue d’he c’hlemm, d’he c’huzulia, d’he alia.

Kalet e blanedenn, na piv he zisc’hraio ? piv he zorro ?… C’hwi ? me ? hemañ ? henhont ?

Kalet e blanedenn, na piou he zisc’hraio ? piou he zorro ?… C’houi ? me ? heman ? hen-hont ?

Mar bez un tor bennak en dinaou-se e labour ar stêr d'he lemel.

Pourmen a rae ganti dre Vreizh, hag he diskouez evel un teñzor.

Pourmen a rae ganti dre Vreiz, hag he diskouez evel eun teñzor.

Pa'z aen da graoña en-dro d'ar Buenoù, he c'haven en ur prad o vaesa he saout, hag azezet en he c'hichen e-pad eurvezhioù a gaven berr, e konten dezhi netraigoù, e raen dezhi cherisoù ; evel daou labous digabestr dindan heol an neñvoù, ne wele hini ac'hanomp, a-dra-sur, droug ebet er blijadur a gemeremp oc'h en em gavout e kuzh ouzh an holl.

Pa 'z aen da graoña en dro d'ar Buennou, he c'haven en eur prad o vesa he saout, hag azezet en he c'hichen e-pad eurveziou a gaven berr, e konten d'ezi netraïgou, e raen d'ezi cherisou ; evel daou labous digabestr dindan heol an neñvou, ne wele hini ac'hanomp, a dra sur, droug ebet er blijadur a gemeremp oc'h en em gavout e kuz ouz an holl.

He [ur bolotenn] zapout gant an daouarn, he adstlepel d'unan all, an holl bodet en ur c'helc'h.

He [eur bolotenn] zapout gant an daouarn, he adstlepel d'unan all, an holl bodet en eur c'helc'h.

Diskaret ar galoch, ar gwenneien, -pe ar boutonoù-, a chome 'n he c'hichen hep stlabezañ, a veze d'an hini en doa he diskaret gant unan eus e dri bez.

Diskaret ar galoch, ar gwenneien, -pe ar boutonou-, a chome 'n he c'hichen hep stlabeza, a veze d'an hini en doa he diskaret gant unan eus e dri bez.

Ken teñval edo ar c'hogn m'edo daoulinet, ma voe darbet d'ar breur Arturo mont e-biou hep he gwelout.

- O, eo ! O, eo ! emezañ. Gweladennoù am beve[z] gant loenig roz an Aotrou Sant Anton liesoc'h eget e karfen ; ha ne vez ket lorc'h ennon, m'el lavar dit.

- O, eo ! O, eo ! emezañ. Gweladennoù am beve[z] gant loenig roz an Aotrou Sant Anton liesoc'h eget e karfen ; ha ne vez ket lorc'h ennon, m'hel lavar dit.

Barn a rez, hep gouzout. Rak biskoazh n'eo bet dalc'het ganit war da zaoulin ur vuiañ-karet, ha te ouzh he cherisañ, ouzh he strizhañ, o teuziñ hag o veuziñ, hag o vezviñ, e plijadurezh ar pokoù, e bam da ene, betek koll da skiant, diwar re levenez.

- Ha gouzout a rit emaomp hiziv ar gwener da noz ? Ya ! « señorita ». Her gouzout a ran.

Ar garantez c'hlan-se, daoust hag iskis, a oa e dra-eñ, e deñzor-kuzh. Ha, dezhañ bevañ e kumuniezh, n'en doa ket d'he c'henlodañ gant den.

Hag en em gavout a rit dreist d'an Den Fur e-unan, pa rankit, da izelaat ho kalon, mont keit-all, en amzer dremenet, da glask abeg d'hec'h izelaat ?

Ha ma ne zeufe ket !... Biskoazh kement-all ! Edo ar breur Arturo o verzhout e oa ret dezhañ he gwelout, ur wech diwezhañ...

Ha ma ne zeufe ket !... Biskoazh kement-all ! Edo ar breur Arturo o verzout e oa ret dezhañ he gwelout, ur wech diwezhañ...

Un nebeud sifroù her roio mat-tre da anaout : E 1921 e oa 102 000 den o chom eno hag e 1936 e oa savet an niver da 257 000.

Den ebet ne oa er gêr eviti, he salud ne gavas respont ebet, hag a-raok ma teuas ar goañv e ouie e oa bet divizet gant an holl hep trouz ebet hec'h anaoueañ.