Dezverkoù all

Distagadur

Stankter implij : 

Testeniekaet e : 
NDBF
GBAHE

Stummoù pleget : 
8
Diskwel ar stummoù pleget

Termenadur :  Kuzhat an termenadur

I. A. (db. ar bronneged) Bronneg kigdebrer gouez eus ar c'herentiad Canidae, e anv spesad Canis lupus, dezhañ ur vlevenn melen-du, daoulagad a-veskell, divskouarn sonn hag ul lost a-ispilh. & Hu ! hu ! hu ! harz ar bleiz ! : huchadenn a zeue gant an dud pa veze bet gwelet ur bleiz. [1877] Hag e viot souezhet neuze o klevet anezho o krial : Harz ar bleiz ! pa [z]euio an dud fall da esa dic'hwriziennañ eus ho kalon karantez an Aotrou Doue ? & Ki-bleiz : anv roet d'ur ouennad chas heñvel he neuz ouzh hini ur bleiz. B. (db. an amprevaned) 1. Bleiz-koad : c'hwil a vez toullet garidennoù er prenn gant e larvenn, e anv spesad Anobium punctatum. 2. Bleiz-gouel-Mikael : amprevan hir e bavioù eus ar c'herentiad Tipulidae a vez krignet gwrizioù ar plant gant e larvenn. 3. Bleiz-piz : amprevan e anv spesad Bruchus pisorum. II. LOUZAWOUR. Termen implijet da spizer en anvioù plant zo. 1. Raden-bleiz : anv a lakaer war veur a seurt raden, en o zouez Dryopteris filixmas. 2. Beuz*-bleiz. HS. bugelenn. 3. Louzaouenn-ar-bleiz : louzaouenn gontammus, dezhi bleuñv heñvel o sepalenn grec'h ouzh un tokarn, he anv spesad Aconitum vulperia. III. Dre skeud. A. (db. an dud) 1. Den drouk. Hennezh zo bleiz a-walc'h. 2. (dirak ur spizer) Anv a roer d'un den kreñv war an debriñ, war al labour, h.a. Ur bleiz bara, ur bleiz yod : unan a zebr kalz eus an dra-se. [2015] Ur bleiz labour : unan a labour kalz ha kalet. [2015] Abaoe pegoulz ez eus bleizi-labour ac'hanoc'h ? B. (db. emzalc'h an dud) 1. Trl. skeud. [1927] Bezañ gwelet ar bleiz : bezañ siferniet, pe raouliet e vouezh, ma teuer divarrek da gomz. & (db. ar merc'hed) Bezañ gwelet ar bleiz : bezañ kollet he gwerc'hded. & Skragn evel ar bleiz : skragn, pizh-tre. & Erruout evel ur bleiz : erruout trumm e-kichen ub. & Ober ur c'hrogad bleiz : ober ur gwall bennad labour hep ma padfe re hir. & Pakañ ar bleiz gant un taol boned : ober ul labour tremen diaes, dic'hallus da seveniñ. & Kousket evel ur bleiz : kousket kalet. 2. Trl. Kroc'hen ar bleiz : touadell. Met, kroc'hen ar bleiz ! Setu e benn o vont ken teñval hag ur goumoulenn. Petra zo 'ta ? IV. (db. an anadennoù, an darvoudoù a denn d'an amzer pe d'ar planedennoù) 1. Lost-ar-bleiz, lagad-bleiz : kanevedenn. 2. Dre skeud., rannyezh. Heol ar bleizi : al loargann. 3. (db. ar sklêrijenn) Dister e sked. Gouloù bleiz : gouloù fall. & Trl. An heol zo lagad bleiz gantañ : heol gwan e c'houloù pa vez yen hag avelek an amzer. V. (db. an traoù) 1. Benveg war rodoù a dalvez da zilec'hiañ ar c'hargadoù. 2. Hent-bleiz : hent fall-tre, diaes-tre mont gantañ.

Skouerioù istorel : 
58
Kuzhat roll ar skouerioù

bleiz

1499
Daveenn : LVBCA p38 (loup)

bleizi

1659
Daveenn : LDJM.1 pg Loup

bleiz

1659
Daveenn : LDJM.1 pg Loup

Gwilhoù ha Gwilhaouig a raer eus ar bleiz, hag an diaoul a c'halver Gwilhoù gozh.

1732
Daveenn : GReg pg Guillaume (Guillaume est le nom burlesque du loup, & vieux-guillaume, celui du diable.)

aneval plaouiet gant ar bleiz

1732
Daveenn : GReg pg animal (Animal blesse par le loup.)

Gwilhaouig ar bleiz

1732
Daveenn : GReg pg Alain

Gwilhoù ar bleiz

1732
Daveenn : GReg pg Alain

kloc'hig ar bleiz

1732
Daveenn : GReg pg clarine (clochette, ou campane qu'on pend au cou des animaux)

bleizi doñv

1732
Daveenn : GReg pg (des docteurs) enfarinez (des gens de mauvaise doctrine (qui affectent la bonne, la saine, des gens couverts de farine blanche que le vent emporte)

lonkiñ èl ur bleiz

1732
Daveenn : GReg pg engloutir (avaler avec avidité)

Harz ar bleiz !

1732
Daveenn : GReg harlou (mot pour exciter les chiens qui chassent au loup &c)

geol ar bleiz

1732
Daveenn : GReg pg gueule (Gueule du loup.)

Un artizan-pleg, o vonet d'e zevezh, a arruas gantañ, hag evel ma oa c'hoazh "etre ki ha blei", pe "gad ha konikl", e kredas o welout an den gwenn-se, gwelout un den marv : m'en em lakeas eta d'her c'hroazañ ha d'en em groazañ e-unan.

1847
Daveenn : FVR p.123

Ur bleiz a zo er vro.

1850
Daveenn : GON.II p.83, livre second, « Il y a un loup dans le pays ».

N'eus bleiz ebet e bro-Saoz.

1850
Daveenn : GON.II pg bleiz (Il n'y a pas de loups en Angleterre).

Bev eo bet paket ar bleiz.

1850
Daveenn : GON.II pg béô (Le loup a été pris vivant).

Argadiñ a reer war-lerc'h ar bleiz.

1850
Daveenn : GON.II pg argadi (On hue le loup, ou après le loup).

Diskolpet eo bet gant ar bleiz.

1850
Daveenn : GON.II pg diskolpa (Il a été mis en pièces par le loup).

ken dizoñvus hag ur bleiz eo

1850
Daveenn : GON.II pg dizoñuz, dizoñvuz

douaret eo bet gant ar bleiz

1850
Daveenn : GON.II pg douara

un hu bleiz a vezo warc'hoazh

1850
Daveenn : GON.II pg hû

gwragez vleiz

1850
Daveenn : GON.II pg grék-vleiz

gwreg vleiz

1850
Daveenn : GON.II pg grék-vleiz

bleizi

1850
Daveenn : GON.II p.19, livre premier, "des loups".

Al leue a zo bet taget gant ar bleiz.

1850
Daveenn : GON.II p.91, livre second, « Le veau a été étranglé par le loup ».

bleiz

1850
Daveenn : GON.II pg bleiz (Loup, animal sauvage et carnassier), Gwilou, Gwilaou

bleiz

1850
Daveenn : GON.II p.19, livre premier, "loup".

bleizi

1850
Daveenn : GON.II pg bleiz (Loup, animal sauvage et carnassier. Pl.)

Ur c’hrenn vleiz en deus lazhet er c’hoad.

1850
Daveenn : GON.II p.62, "Il a tué un jeune loup dans le bois".

Ar vihanañ eus al leueoù a zo bet taget gant ar bleiz.

1850
Daveenn : GON.II p.60, livre second, "Le plus petit des veaux a été étranglé par le loup".

Goude aotrounez vras, krinet ganto o fri, A deuas pep eil tro, diouzh ma oa hir o dent, Da ziskargañ o gor : holl emezo 'oant sent : an tigred, ar bleizi, bete'ar c'hozh chas bihan A dlee d'ar Baradoz mont diwar hanter vann.

1867
Daveenn : MGK p25

« Ma vez paet d'e [ar bleiz] lazhañ un toullad lakizien, / Traoù fall ha didalvez, mat da strinkañ bouilhenn, / D'ober droug d'al loened, en ur goll o amzer[,] / N'ho peus nemet selaou pa leñvo mab kouer, / Hag e klevoc'h ober aon dezhañ rak ar bleiz ; / Ha kement-se, va Doue ! C'hwi a wel poanioù ar geizh ! / Evit ur c'hi, ur c'hagn pe ur c'hozh azen brein / Am beus gallet da gaout, pe d'am c'hoan, pe d'am lein. »

1867
Daveenn : MGK p83

Ur bleiz, deuet e eskern er-maez eus e groc'hen, o vezañ ma veze ar c'has ouzh en diarbenn, a gavas, war e hent, un hordenn gi nerzhus, lart-toaz ha flour e lêr, ki distailh galloudus.

1867
Daveenn : MGK p7

Rak te, bleiz, en em glemm hep nad out bet laeret, / Hag ar pezh a c'houlenn, te louarn, peus kemeret.

1867
Daveenn : MGK p37

Peseurt gwir o doa da ober kement-se ? Gwir ebet, nemet ar gwir en eus ar bleiz da lonkañ ar penn-dañvad, abalamour ma’z oant ar re greñvañ.

1877
Daveenn : EKG.I. p.3

An oan hag ar bleiz, daoust hag i a c’hell bevañ er memes park ?

1877
Daveenn : EKG.I. p.86

Soudarded ar republik a lugerne o daoulagad e kreiz teñvalijenn an noz, evel ma lugern lagad ar bleiz war an dañvad a ya da sammañ.

1877
Daveenn : EKG.I. p.166

Hag e viot souezhet neuze o klevet anezho o krial : Harz ar bleiz ! pa [z]euio an dud fall da esa dic'hwriziennañ eus ho kalon karantez an Aotrou Doue ?

1877
Daveenn : EKG.I. p.294

Ar bleizi hag ar brini a deufe da grignat o eskern, ar pezh a ve evit hor bro Breizh un dra zivalav dirak an dud, hag a ve tamallet deomp gant Doue.

1878
Daveenn : EKG.II p.97

En em gannañ a reont ivez evel bleizi, ha deomp-ni e oa lavaret e oant ken aonik hag ar merc’hed bihan a zu-mañ.

1878
Daveenn : EKG.II p.127

— Koulskoude n’omp ket evit lezer hor breudeur da gouezhañ etre pavioù bleizi ker kriz ha soudarded Canclaux.

1878
Daveenn : EKG.II p.106

Ar Roue galloudek, a zo war c’hed er C’hornog pellañ, n’oa ket evito ur bleiz rankles, draster eneoù ha lonker korfoù marv (3).

1923
Daveenn : SKET p.70

Ha ken taer eo ar youc’h-se ha yudadeg tri-ugent arzh feulzet o tiskenn eus ar menezioù, seizh-ugent tarv gouez o tont eus ar gouelec’h, nav-ugent bleiz kriz marnaoniet o tiredek eus ar c’hoadoù.

1923
Daveenn : SKET p.116

Tro-dro d’ar c'hirri lêrek e sav yudadeg ar bleizi.

1923
Daveenn : SKET p.140

« Gouenn ar Gelted, un doue eo he c’hrouas, un doue hec’h engehentas, — En Amzer-gent, — Pa skede falz aour Eskios (2) en teñvalded an oabl, — Ma yude ar bleizi hag en em stlejent e-mesk dibourc’h ar c’hoadoù, — War askre yen an Douar. —

1923
Daveenn : SKET p.33

Doue ar Marv skeudennet gant Kelted Galia evel ur bleiz debrer tud, Rev. celt., 1904.

1923
Daveenn : SKET p.70

Skrij ar bleiz hag eurc’h an arzh a vez eilet eno gant yud al leon melen-gell hag an tigr brizhroudennek.

1924
Daveenn : SKET.II p.48

boued ar bleidi

1927
Daveenn : Geri.ern pg boed

bleizi

1927
Daveenn : Geri.ern pg blei(z)

bleiz

1927
Daveenn : Geri.ern pg blei(z)

gwelet en deus ar bleiz

1927
Daveenn : Geri.ern pg blei(z)

Alanig al Louarn n’en doa ket e bar da livañ gevier fin, ha Job ar Bleiz da zisplantañ gevier gros.

1944
Daveenn : ATST p.8

A ! moereb, emezo, evel-se emañ ar bed. Hiziv hoc’h eus mignoned e-leizh ; an deiz war-lerc’h, ar mignon a ya da vleiz.

1944
Daveenn : ATST p.41

M'hor selaouefemp, o ! bleiz oazus, / Te n'az pefe barnedigezh ; / Ha ret eo kondaonidigezh / A-barzh lazhañ loened noazus ?

1960
Daveenn : PETO p74

Erru out-te, touer daonet, / Par da Garrier, bleiz an Naoned !

1960
Daveenn : PETO p72

Bleiz digelloù !

1960
Daveenn : PETO p51

Mesaer o paouez dilezel Ar bagad deñved ' vire reizh Hor person ' zo bremañ ezel Eus breuriezh kivioul ar Bleiz.

1960
Daveenn : PETO p22

"Abaoe pegoulz ez eus bleizi-labour ac'hanoc'h?" a c'houlennan oute, anat an aoz fall ennon. "Labour zo plijadur," a lavar Vlasopoulos, daoust ma ne glot ket e vomm gant an endro.

2015
Daveenn : EHPEA p33

Ofis publik ar brezhoneg

Rouedadoù sokial