I.
Doar./Stn.
1. N'en deus tamm truez.
Perak oc'h didruez em c'heñver ? Bourevien didruez. Didruez eo ouzh an dorfedourien.
&
Dre skeud. (db. an traoù)
An tarzhoù-mor didruez.
2. Dre ast.
Dizamant.
Paotred kalet ha didruez ouzh o c'horf. Bezañ didruez outañ e-unan.
3. (db. obererezhioù an dud)
Zo graet hep tamm truez.
Dispenn a reas dezhi he c'horf gant taolioù didruez.
&
Ul lezenn didruez : tenn-kenañ doujañ dezhi.
II.
Adv.
1. Hep truez.
Ar soudarded a lazhas didruez gwragez ha bugale.
An archerien a ray o labour didruez, e-giz mekanikoù.
[1877] [A]r C’hard nasional a Lesneven, a yoa ivez o armoù hag o fuzulioù ganto, a lavaras groñs ha dichek e tennjent didruez war ar soudarded, mac’h esajent ober an disterañ droug d’an Aotrou Feburier.
&
Dre skeud. (db. an traoù)
An avel a c'hwezhe, didruez. Ar marv a sko didruez.
2. Dre ast.
Hep damant.
Goulenn udb. didruez.
Daveenn :
GON.II
pg didruez (Impitoyable, sans pitié. Inflexible, qui ne se laisse point fléchir, émouvoir, ébranler. Cruel. Inhumain. Inexorable. Sévère. Dur), diguñv, reûd, reût, p.6 introduction ; impitoyable.
Didruez eo evel ur c'higer.
Didruez eo ével eur c'higer.
1850
Daveenn :
GON.II
pg didruez (Il est impitoyable comme un boucher).
ker kriz, ken didruez eo evel un tigr
ker kriz, kenn didruez eo ével eunn tigr
1850
Daveenn :
GON.II.HV
pg tigr
Ur c'hleñved didruez hag a skign dre'r bed-holl Ar spont hag ar marv, pa deu d'en em ziroll, Kleñved aes da bakañ, taolet eus an eñvoù, Da skarzhañ pizh an douar eus e holl dorfejoù, Ar vosenn hec'h anv, a stlape en ifern Loened a-vagadoù kaset ganti d'ar bern.
Eur c'hlenved didruez hag a skign dre'r bed holl Ar spount hag ar maro, pa deu d'en em ziroll, Klenved eaz da baka, taolet euz an envou, Da skarza piz ann douar euz e holl dorfejou, Ar vosen he hano, a stlape enn ifern Loened a vagadou kaset gant-hi d'ar bern.
1867
Daveenn :
MGK
p23
Ar goulm neuze zispak he divaskellig wenn, / A nij, hag o welet eo an heizez paket / Gant an den didruez evit bezañ lazhet, / A zistro war he giz da zigas ar c'heloù, / Hep goulenn diganti penaos, e pe zoare / Hag ar mare / Ma oa bet aet e gaou.
Ar goulm neuze zispak he diouaskellik-wenn, / A nij, hag o welet eo ann heizez paket / Gant ann den didruez evit beza lazet, / A zistro war he giz da zigas ar c'helou, / Hep goulenn digant-hi penaoz, e pe zoare / Hag ar mare / Ma voa bet eat e gaou.
1867
Daveenn :
MGK
p46-47
« Hag a herr zo warnoc'h, Ankoù ken didruez ! »
« Hag a er zo war-n-hoc'h, ankou ken didruez ! »
1867
Daveenn :
MGK
p101
Hag eñ ac’hano en e hent, ma ne ouie, d’an daoulamm, didruez ouc’h e dreid hag ouc’h e gorf.
Hag hen ac’hano enn he hent, ma ne c’houie, d’an daou-lamm, didruez ouc’h he dreid hag ouc’h he gorf.
1877
Daveenn :
EKG.I.
p.128
Va eilmestr amañ a gemero an neb a garo, mes ret e vezo dezhañ kemeret tud didruez, rak, ma teufe unan bennak da druezañ, e c’hellfemp holl chom eno ; tud ar vro-mañ, evito da vezañ touellet gant Doue, a oar herzel start pa gavont o zro, ha reiñ bazhad evit bazhad.
Va eil-mestr aman a gemero an nep a garo, mez red e vezo d’ezhan kemeret tud didruez, rak, ma teufe unan-bennag da drueza, ec’h elfemp-oll chomm eno ; tud ar vro-man, evitho da veza touellet gant Doue, a oar herzel stard pa gavont ho zro, ha rei bazad evit bazad.
1877
Daveenn :
EKG.I.
p.160
Dre-se, pa dostaas ar soudarded evit kregiñ ennañ, ar "C’hard nasional" a Lesneven, a yoa ivez o armoù hag o fuzulioù ganto, a lavaras groñs ha dichek e tennjent didruez war ar soudarded, mac’h esajent ober an disterañ droug d’an Aotrou Feburier. Hag ar soudarded a rankas plegañ.
Dre-ze, pa dosteaz ar zoudarded evit kregi ennhan, ar "C’hard nasional" a Lesneven, a ioa ive ho armou hag ho fuziliou gantho, a lavaraz grons ha dichek e tennchent didruez var ar zoudarded, mac’h esachent ober an disterra drouk d’an Aoutrou Feburier. Hag ar zoudarded a rankaz plega.
1877
Daveenn :
EKG.I.
p.188
Daoust ha n’edo ket ar "Sans-Pitié" — e brezhoneg, an hini didruez — e kichen Kastell an Tarv, dare da astenn he lien ha da nijal war-eeun war-zu Bro-Saoz, war-lerc’h ar vagig vihan ?
Daoust ha n’edo ket ar "Sans-Pitié" — e brezounek, an hini didruez — e kichenn Kastel-an-Taro, dare da astenn he lian ha da nijal var eeun varzu Bro-Zaoz, varlerc’h ar vagig vian ?
1877
Daveenn :
EKG.I.
p.17
Pa welas ar re-mañ n’oa er c’hogn-se nemet ur manac’h mac’hagnet, unan anezho, ur paotrig yaouank ha n’en doa ket c’hoazh ur varvenn war stal ar mec’hi, hen treuzas gant un taol baionetez ken don ha ken didruez ma her stagas ouc’h an nor…
Pa velaz ar re-man n’oa er c’hougn-ze nemed eur manac’h mac’hagniet, unan anezho, eur paotrik iaouank ha n’en doa ket c’hoaz eur varvenn var stal ar mec’hi, hen treuzaz gand eun taol baionnettez ken doun ha ken didruez ma her stagaz ouc’h an nor…
1877
Daveenn :
EKG.I.
p.41
Ha Bilzig, heskinet evel-se, a z[e]ode hag a skoe didruez : kreñv a oa, ha lardadennoù a roe dezhe. Hag ar mammoù a-du gant o faotred a grie ivez : — Bilzig ! Bilzig ! bastard !… Kae da glask da dad beuzet en stank ar vilin-avel !…
Ha Bilzig, heskinet evel-se, a ziode hag a skoe didrue : krenv a oa, ha lardadennou a roe d’ê. Hag ar mammou a-du gant o fôtred a grie ive : — Bilzig ! Bilzig ! bastard !… Kê da glask da dad beuet en stank ar vilin-avel !…
1924
Daveenn :
BILZ1
Niv. 42, p.978 (Even 1924)
Ya, met ar vuoc’h a oa bet gant ar c’hole, ur pemzek deiz a oa, ha, pa erruas ar bugel ganti er gêr, he ferc’henn en deus dezhañ kanet ur c’hantik all, ha ken didruez all.
Ya, met ar vioc’h a oa bet gant ar c’hole, eur pemzek de a oa, ha, pa erruas ar bugel ganti er gêr, he ferc’hen en deus d’ean kanet eur c’hantik all, ha ken didrue all.
1924
Daveenn :
BILZ1
Niv. 45, p.1066 (Gwengolo 1924)
Ar Frañs a zo ar vro ma ever ar muiañ a alkol. Rak-se e sko didruez an Ankoù e-touez ar Frañsizien
Ar Frañs a zo ar vro ma ever ar muia a alkol. Rak-se e sko didruez an Ankou e-touez ar Frañsizien
1943
Daveenn :
TOAA
p2
An tan-se, a zeve e izili, gwashoc'h eget pebr ruz, ha c'hwez an ifern gantañ el lazhañ a ray, ha pa ranko en em zismegañsiñ, betek mervel gant ar vezh, ha bezañ barnet diwar c'haou ha didruez gant e genvreudeur hag an Tadoù-Renerien.
1949
Daveenn :
SIZH
p.59
Ganeomp 'n hor ploue, pa 'z oc'h maer, ' C'hellont ar Sent trugarekaat, Meur a vaer all ' vefe moarvat, Didruez outo ha gwall daer.
Ganeomp n'hor ploue, pa 'z oc'h mêr, ' C'hellont ar Sent trugarekaat, Meur a vêr all ' vefe moarvat, Didruez outo ha gwall-dêr.
1960
Daveenn :
PETO
p13
Allas ! Sitoian ha dellezet en deus / Bezañ kastizet ken kriz ha didruez ?
Allas ! sitoyan ha dellezet en deus / Beza kastizet ken kriz ha didruez ?
1960
Daveenn :
PETO
p37
Aviusoc'h eo stad lapoused ar C'hrouer / Rak, ouzh o fasturañ, Doue an Tad a vourr. / Padal emaomp hep skor e-kreiz ur gernez yud / A laosk, en hor c'heñver, didruez-kaer, an dud.
Aviusoc'h eo stad lapoused ar C'hrouer / Rak, ouz o fastura, Doue an Tad a vourr. / Padal emaomp hep skor e-kreiz ur gernez yud / A laosk, en hor c'heñver, didruez-kaer, an dud.
1960
Daveenn :
PETO
p32
"Ar c'heuz a vez atav war-lerc'h," a lavar Adriani didruez, paret he sell warnon.
