Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Mots parents :
0

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
3
Afficher les variantes

Définition :  Masquer la définition

(dirak un anv-gwan) [1732, 1850, 1927, 1929, 1931, 1943, 1980, 1985] Termen a dalvez da sevel troiennoù adverb. Dont d'ar gêr ez c'houllo. Troet eo bet ar geot ez c'hlas. Gwir eo, ez wir : e gwirionez. HS. el, er, en, ent. EVEZH. (a) Kemmadur blot darn. - chom a ra "k", "t" ha "p" digemm - e deroù an anvioù-gwan a lakaer goude ez ; (b) A-wechoù e reer gant "el" ha gant "er" dirak an anvioù-gwan a zeraou gant ur gensonenn estreget "l", "n", "t", "d" ha "h", pe gant ur vogalenn.

Exemples historiques : 
105
Masquer la liste des exemples

Hag en em varvailhe ez vras war an prudañs hag an gened anezhi rak meurbet ez oa kazr ha plezant da welet d'an holl re hag ivez grasius.

1576
Référence : Cath p8

Hag ez teuas d'en em varvailhe en bras war an gened anezhi, maz c'holennas piv oa, hag ez voe respontet dezhañ gant unan a'n gwerc'hezed, homañ eo Katell peheni a gustumes en amzer dremenet da aznavout[.]

1576
Référence : Cath p26

Neuze Sanktez Katell pehini a yoa en oad a seitek vloaz pan oa en he falez, karget a bep pinvidigezh hag a servijerien[,] merc'h unik d'he zad ha d'he mamm : pan glevas an brud hag an c'hri a edoa gant bep seurt anevaled pere a brezanted evit o sakrifiañ, hag an joa a rae an re a gane inkontinant ez kasas ur mesajer evit enklask, petra oa an dra-se.

1576
Référence : Cath p5

ez pront

1732
Référence : GReg pg adverbe

ez rok

1732
Référence : GReg pg arrogamment

ez re studius

1732
Référence : GReg pg affectation

ez reizh

1732
Référence : GReg pg aisément

ez rust

1732
Référence : GReg pg aigrement

ez skañv

1732
Référence : GReg pg agilement

ez soutil

1732
Référence : GReg pg adroit

ez spas

1732
Référence : GReg pg amplement

ez re soursius

1732
Référence : GReg pg affectation

diputiñ ez dreistordinal

1732
Référence : GReg pg deleguer (commettre quelqu'un avec autorité de juger, ou de faire quelques procedures)

ez trenk

1732
Référence : GReg pg aigrement

ez disleal

1732
Référence : GReg pg deloyalement

ez gwirion

1732
Référence : GReg pg fidèlement

ez rust

1732
Référence : GReg pg brusquement

ez kuñv

1732
Référence : GReg pg affabilité, benignement

ez hir

1732
Référence : GReg pg amplement

ez gwirionez

1732
Référence : GReg pg conscientieusement (sincerement, en conscience)

ez ferm

1732
Référence : GReg pg constamment (avec fermeté)

ez kriz

1732
Référence : GReg pg cruement (ou crûment), durement

ez dereat

1732
Référence : GReg pg decemment

miret ar gouelioù ez solenn

1732
Référence : GReg pg celebrer (solaniser les Fêtes)

ez brutal

1732
Référence : GReg pg brutalement

ez-brell

1732
Référence : GReg pg brusquement

ez prim

1732
Référence : GReg pg brusquement

ez leal

1732
Référence : GReg pg (en) conscience (de bonne foi), fidèlement

ez tomm

1732
Référence : GReg pg chaudement

ez fidel

1732
Référence : GReg pg fidèlement

ez difinus

1732
Référence : GReg pg (en) définitive (ou definitivement)

ez defot

1732
Référence : GReg pg (au) défaus (de, à la place de)

ez dizolo

1732
Référence : GReg pg (a) decouvert (tout à decouvert)

e[z] akedus

1732
Référence : GReg pg assidument

ez founnus

1732
Référence : GReg pg foison (a foison.)

ez foll

1732
Référence : GReg pg follement

ez fresk

1732
Référence : GReg pg fraîchement

ez frank

1732
Référence : GReg pg franchement (franc, tout franc), françoise (En bon François, franchement.)

ez lent

1732
Référence : GReg pg froidement (sans s'émouvoir)

ez laouen

1732
Référence : GReg pg gaiement

ez gwiv

1732
Référence : GReg pg gaiement

ez gae

1732
Référence : GReg pg gaiement

ez skañv

1732
Référence : GReg pg gaillardement (alaigrement)

laerezh ez soutil

1732
Référence : GReg pg gasconner (Gasconner, voler adroitement.)

laeret ez soutil

1732
Référence : GReg pg gasconner (Gasconner, voler adroitement, pp.)

ez druz

1732
Référence : GReg pg grassement (largement)

ez lark

1732
Référence : GReg pg grassement (largement)

Gwiskamanchoù ar Babed, an eskeb hag an abaded e reizh, pa ofisont.

1732
Référence : GReg pg habit (Les habits Pontificaux.)

ez rezolvus

1732
Référence : GReg pg decisivement

ent hardizh

1732
Référence : GReg pg hardiment

ez sur

1732
Référence : GReg pg assurément

ez-devot

1732
Référence : GReg pg devotement

ez-kuzh

1732
Référence : GReg pg (à la) dérobée

ez serten

1732
Référence : GReg pg certainement (certes)

ez ker

1732
Référence : GReg pg cherement

ez-sivil

1732
Référence : GReg pg civilement (non criminellement)

poursu ez sivil

1732
Référence : GReg pg (poursuivre) civilement

poursuet ez sivil

1732
Référence : GReg pg (poursuivre) civilement

ez sklaer

1732
Référence : GReg pg clairement

ez

1850
Référence : GON.II pg es

ez

1850
Référence : GON.II pg éz

ez fur

1850
Référence : GON.II pg éz

ez gorrek [sic]

1850
Référence : GON.II pg éz

ez fur

1850
Référence : GON.II p.58, Grammaire bretonne, "sagement, très sage".

ez

1850
Référence : GON.II pg es

ez bras

1850
Référence : GON.II p.58, Grammaire bretonne, "grandement, très grand".

difelc'het eo bet ez yaouank, war a lavarer

1850
Référence : GON.II pg difelc'ha

Derkeia en em daolas ganto ez feuls ; o briata a reas hag o stardañ war he c’halon gant teneredigezh ; pokañ a reas d’o zal, d’o divoc’h, d’o genou, d’o blev ; o c’hlemmoù a vougas gant hec’h allazigoù.

1923
Référence : SKET p.107

Pa guiteis, ez yaouank c’hoazh, bro al Lingoned da heul mab uhelwad Albiorix, ez oa eus an tiad-tud-se, a-gevret gant an tad, c’hwezek paotr e barr o oad a dalveze kement ha kant war an emgannlec’h pe er guzuliadeg, c’hwec’h plac’h ha tregont hogos holl yaouank, gant tost da hanter-kant a vugale.

1923
Référence : SKET p.21

Gant ar Gelted, an hañv, kemeret ez strizh, a oa anezhañ tri miz, Mae, Mezheven, Gouere. Kemeret ez ledan, e staged outañ tri miz all : Eost, Gwengolo, Here.

1923
Référence : SKET p.23

Ez vihanik ec’h evas, ouzhpenn, laezh buoc’h c’hlas an doueed a oa mes[a]et gant ar gov Gobanniu.

1923
Référence : SKET p.36

Evit ar gouennoù loened all, bez’ ez eus anezho a zalc’h da vevañ ez gouez ha dishual e-kreiz ar c’hoadoù ha re all, pe zic’houezet pe zamc’houez c’hoazh, a vev er c’hlozioù sakr ma vernier aour ha pinvidigezhioù an doueed.

1923
Référence : SKET p.55

Pakañ ez vev a reas, pe gant ar c’hrouglas, pe gant meur a zoare stignoù, antelloù, fozioù, gripedoù hag all, un niver loened gouez, pevarzroadeged, evned, loened-stlej, a fizias, goude, en e vreur Selvanos.

1923
Référence : SKET p.54-55

Nemet, kalz a zo hag a lavar, ar gwirheñvel kentoc’h e-tu ganto, n’oa ket mibien ha gourvibien Vanos emaon o paouez envel, ez wirion, kavadennourien, kelennet ma ’z oant bet war ar binvioù hag an troioù-micherioù a greder a voe kavet ganto, kerkoulz ha war reolennoù an azeulerezh hag ar pedennoù, e-kerzh emweladennoù ha kenprezeg bet etrezo ha krouadurien a zo eus gouenn an doueed.

1923
Référence : SKET p.58

Marc’hadourien estren ne weled ket c’hoazh oc’h ergerzhout a-vagadoù hentoù ha gwenodennoù, oc’h en em silañ betek er c’hêriadennoù pellañ, o weladenniñ ar mereurioù distroañ, en ur hadañ e pep lec’h, a-unan gant aour, sklavezed ha traezoù micher diwar zorn estren, an dizurzh hag an dizunvan, o vreinañ kalon ar yaouankizoù dre o c’homzoù hag o skouerioù, o hoalañ ar renerien hag an henaourien d’ar gwallc’hoantegezhioù, d’ar grezni ha d’an uhelegezh, oc’h atizañ mereurioù an holl da c’hoantaat ez direizh kemm ha nevezinti.

1923
Référence : SKET p.66

Ne weled ket eus an evadegoù-se ma ev an den enno, diezhomm ha disec’hed, ma tiskianta diwar re-gofad, ma ruilh e-kreiz uloc’h ha pri, o tiskenn izeloc’h eget loened-mut ; n’oa ket eus ar banvezioù hir-didermen m’en em stanka enno kengouvidi diemzalc’h, ez varlonk ha lous evel moc’h dirak laouiri pourveziet-leun ; nag eus an abadennoù-se dibaouez c’hoari diñsoù pe wezboell, ma kas enno didalvez-kaer gwazed kadarn, kreñv ha meizek, ar pep gwellañ eus o amzer.

1923
Référence : SKET p.69

Her mirit en eñvor. Ha, pa ho po koun ac’hanon, damgounait ivez, — amañ e voe he mouezh troet ur predig, — Kadra ha Daga, a zo bet, eveldon-me, keneilezed deoc’h ez vugel hag ho kare evel m’ho karan.

1923
Référence : SKET p.105

Hec’h-unan-penn e stourme ez kadarn ouzh an hedoù dalc’hmat nevezet eus armead orgedus an Amc’houlou.

1923
Référence : SKET p.114

ez trumm

1923
Référence : SKET p.194, « Geriadur ar "Skelta Segobrani" (an daou levr kenta) » "rapidement, subitement".

C’hoazh e tigouezh ez afe hini pe hini ez trumm diwar ar bed-mañ, en ur gas kuit gantañ kement en doa desket drezañ e-unan, ha kement a oa bet desket dezhañ gant e c’hourdadoù.

1923
Référence : SKET p.20

Ez disgwel pe en em wisket e neuzioù tud pe e spezoù loened, dalc’hmat e vezont red-dired dre ar bed, ha n’eus tra kuzhet outo.

1924
Référence : SKET.II p.29

Eno eo e kavas Velia anezhañ, ez noazh en e sav dirak an tan, oc’h astenn e bennig ouzh ar flamm.

1924
Référence : SKET.II p.35

Ez-gwirion, eme an den yaouank, gwell d’an den chom e-unan-penn a-hed e vuhez eget kenvevañ gant seurt tud.

1924
Référence : SKET.II p.63

Hep benveg ebet da eilstourm, hep tog-brezel, na skoed, na hobregon d’en em wareziñ, e zivrec’h hag e zivhar ez noazh, hep ken kabell nemet e vlev melen hir, hep ken gwiskamant nemet e doneg wenn bevennet a limestra, faezhet ez oa Vindosetlos panevet da groz an daboulin, a ise outañ enebourien a-vordilh, bezañ dihunet war un dro ur geneilez c’halloudek.

1924
Référence : SKET.II p.51

diwel (ez)

1924
Référence : SKET.II p.125 « Geriadurig », "Invisiblement".

ez verr

1927
Référence : GERI.Ern pg berr

Sell Goulc'hen ! emeve d'ur c'henvroad, azezet ez eeun din, sell 'ta ! Emaomp en em gavet damdost da Vasalia

1929
Référence : SVBV p9

O, tachennoù bourrus leun a varzoniezh ! O, douar benniget !... Warnoc'h ez vihan e kerzhen war va c'hrabanoù. Peur hoc'h adgwelin ?... Marteze biken ken !...

1929
Référence : SVBV p.18

Ouzhpenn da se, war an daolenn varzhus-se, e welen ur maread morianed ha morianezed du-peg en tenn da gorolliñ e kant stumm disheñvel, o c'hoari ez noazh-dibourc'h o c'hweleviñ evel an huzel war mantell kimin ti-forn hini bras Poull ar Raned, ha bronnoù ar gwragez o hejañ-dihejañ, o pignat hag o tiskenn en ur vont a-gleiz hag a-zehoù, a-is hag a-us, a-hed o divlez hag o c'horf klosennek, bouzellok ha begelok.

1929
Référence : SVBV p.19

Ez vihanik, va c'halon ha va spered a dride, a lamme hag a frealze, o selaou ar soudarded kozh hag ar bleizi-mor da [sic] zanevellañ traoù mantrus, iskis, fentus, ha lirzhin a-zivout ar broioù pell.

1929
Référence : SVBV p.14

pg amoroso (musiq.)

1931
Référence : VALL pg amoroso

ez tener

1931
Référence : VALL pg amoroso (musiq.)

Dont d'ar gêr ez c'houllo

1931
Référence : VALL pg (revenir) bredouille

ez-verr

1931
Référence : VALL pg brièvement

ez dichek

1931
Référence : VALL pg arrogamment

ez rok

1931
Référence : VALL pg arrogamment

Ma n'eo ket bet ez ret, d'hor meno, an holl roufennoù-se traoniennoù beuzet a glotfe spis gant aberioù Enez Vreizh hag Iwerzhon, evel ma 'z eus bet tud ouzh hel lavarout re vuan marteze, e tiskouezont da nebeutañ ez eo bet diveuzet ar rann-se eus gourvazenn an Douar-Bras.

1943
Référence : TNKN p34

Ma mamm, hag a oa deut, da heul he mab, da vezañ troet gant ar vroadelezh vreizhek, a fellas dezhi kemerout perzh ivez er gouel bras e oad o tanzen ; laouen e oa dreist-holl gant ar c'heloù e vije adsavet an teatr brezhonek, rak ez yaouank, he doa bet plijadur o vont da Werliskin da arvestiñ ouzh ar « Misterioù » a veze c'hoariet eno en ul lab bennak, gant kenseurted Prosper Proux.

1944
Référence : EURW.1 p66

Santout a reas ur pik en e galon. Toc'hal a reas ez dereat, a greiz ar vali. Pa ne fiñve ket eben, e tostaas outi war e bouez.

1949
Référence : SIZH p.41-42

Ya ! mousc’hoarzin a ra ez hegarat ouzh al lean yaouank.

1949
Référence : SIZH p.38

Disklêriañ a ran bezañ ez personel a-enep krenn implij an armoù e n'eus forzh peseurt degouezh.

1980
Référence : BREM Niv. 1, p. 5

Ar bananez, mat marteze evel frouezhenn, pe c'hoazh evel legumaj pa vezont poazh, n'o devez dalc'h ebet ouzh ar stomog pa vezont debret er-c'hriz.

1985
Référence : DGBD p158

"Ha ni, petra 'reomp?" a c'houlenn Koula ouzhin. Ez reol, ne reomp tra, ha ma c'hoant nemetañ eo serriñ an nor war ma lerc'h.

2015
Référence : EHPEA p13

Klask a ran ez kalonek ober un nebeud ensinkladoù kentraouer-startijenn din-me gant an arguzenn e c'hell en em gavout unan marv war lec'hienn henoniel Kerameikos da-heul ur gwallzarvoud pe ul lamm-kalon ha n'eo ket dre ret peogwir ez eo bet drouklazhet.

2015
Référence : EHPEA p32

Ma vez moc'het tra pe dra gant stourmerien difeuls ez eo da gentañ peogwir e vez soñjet gante e vo talvoudus a-fed [a-fet] strategiezh da geñver gwanderioù an enebourien.

2015
Référence : DISENT p67

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux