Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Formes fléchies : 
5
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. 1. [1985, 2015] Den gourel e reizh, deuet d'e vent. Ne voe espernet na gwaz na maouez. Ar wazed da gentañ hag ar merc'hed da c'houde. [1878] Ya, gwelet a-walc’h. O ! ma vijen-me bet ur gwaz ! [1985] Un ugent bennak a dud, ken gwazed, ken merc'hed. [2015] Peder maouez hag ur gwaz. DHS. gour, paotr. 2. Ent strizh. [2015] Paotr dimezet. Aet eo-hi digant he gwaz. Danvez he gwaz. [2015] Lavarit din peseurt den e oa ho kwaz kentañ. 3. Dre ast. Paotr kreñv. Mar oa gwazed eno, hennezh a oa unan anezho. Hemañ avat, a ray ur gwaz ! Setu-me gwaz ac'hanon ha sonn ma fenn. 4. KOZH (liester : gwizien) Mevel, servijour. Sellet ouzh "Gwaz" II. Doar. Drouk. Hennezh zo gwaz a-walc'h.

Exemples historiques : 
64
Masquer la liste des exemples

gwaz

1659
Référence : LDJM.1 pg goas

gwazed

1659
Référence : LDJM.1 pg goas

ur gwaz

1659
Référence : LDJM.1 pg (vn) suiet

gwizien

1659
Référence : LDJM.1 pg (vn) suiet

Neuze ar gwaz a laka ar walenn-se war biz ar vaouez, evit ma ouezo-hi kerkoulz penaos ne dle james he c'halon kaout afeksion evit den all ebet endra vevo war an douar an hini ma teu hor Salver eus e reiñ dezhi.

1727
Référence : IN p336

gwaz digizet

1732
Référence : GReg pg habiller (Habillé en femme.)

gwaz gwisket e maouez

1732
Référence : GReg pg habiller (Habillé en femme.)

ur gwaz koant

1732
Référence : GReg pg garder (Celui qui en donne à garder.)

War-zu Pondivi hag ar Gemenez ar wazed a nez kanab ha lin.

1732
Référence : GReg pg fileur (Du côté de Pontivy , & de Guemené les hommes filent du chanvre & du lin.)

Neb zo maouez ha gwaz.

1732
Référence : GReg pg hermaphrodite

ur verc'h onest ne dle soufr kañjolerezh ebet a-berzh an disterañ gwaz

1732
Référence : GReg pg (une fille doit craindre toutes les)cageolerie(s des hommes)

gwaz a zoug tog ha boned

1732
Référence : GReg pg cocu

koantañ gwaz

1732
Référence : GReg pg (c'est un bon) compagnon (par ironie)

ur gwaz mat

1732
Référence : GReg pg (c'est un bon) compagnon (par ironie)

gwazed gwisket e maouez

1732
Référence : GReg pg habiller (Habillé en femme, p.)

gwazed digizet

1732
Référence : GReg pg habiller (Habillé en femme, p.)

gwaz

1732
Référence : GReg pg esclave (captif. äls, qui signifie à présent vassal)

gwizien

1732
Référence : GReg pg esclave (captif. äls, qui signifie à présent vassal)

o tiskourrañ ar gwez emañ ar wazed

1850
Référence : GON.II pg diskourra

Petra a ra ho kwazed ? O kaeañ emaint.

1850
Référence : GON.II pg kaéa (Que font vos hommes ? Ils font des haies, des enclos).

Ar wazed a zo aet d'ar park.

1850
Référence : GON.II pg d'ar (Les hommes sont allés aux champs).

gwaz

1850
Référence : GON.II pg dén, goaz, ozac'h, ozec'h, sklâf, sklâv

o finouc'hellañ emañ ar wazed

1850
Référence : GON.II pg finouc'hella

gwaz

1850
Référence : GON.II pg goaz, gwâz

gwaz

1850
Référence : GON.II pg gwâz, goaz (Homme, par oppositon à femme. Mâle dans le genre humain).

gwazed

1850
Référence : GON.II pg gwâz, goaz (Homme, par oppositon à femme. Mâle dans le genre humain. Pl.)

Livirit d'ar gwaz-se dont amañ.

1850
Référence : GON.II pg gwâz, goaz (Dites à cet homme de venir ici).

Kalz a wazed a ioa eno.

1850
Référence : GON.II pg gwâz, goaz (Il y avait là beaucoup d'hommes).

Ur gwaz a oa amañ dec'h, hag en doa c'hoant da gomz ouzhoc'h.

1850
Référence : GON.II p.83, livre second, "Il y avait un homme ici hier qui désirait vous parler".

Anaout a ran ivez ar gwaz a zo ganti.

1850
Référence : GON.II p.80

Hag em be dismegañs, me a lavaro c'hoazh / Ne dalv ar verc'h koantañ un den fur, hanter gwaz. Goude dimezioù mat, teuas kalz a re grenn.

1867
Référence : MGK p56

Dioc'h pep troad n'eo mat pep botez, / Na da bep gwaz, [n'eo] mat pep maouez.

1867
Référence : MGK p74

Eñ avat a oa gwaz, hag un den a spered, / Burzhud ha mailh ar vro, ma vije bet kredet ; / Un den blokus ouzhpenn, ne varc'hatae ket pell, / Arc'hant he dadoù-kozh gantañ en e c'hodell.

1867
Référence : MGK p88

— « Sell ! eme Lan, setu ur gwaz ! »

1867
Référence : MGK p140

Eno, en-dro d'ar marc'h, setu c'hoari ha freuz o tigeriñ 'vit an arc'hant. Hor gwazed vat ha dizamant, evit sachañ moneiz d'o beg, a grog e moue al loen lorc'hek

1867
Référence : MGK p6

Ar c'hentañ, du e lêr, zo evel ur morian ; / An eil zo berr he fri ; hennezh, genoù ledan. / Evit lavaret berr, koant on ha yaouank c'hoazh ; / Amzer, amzer am beus da zibabañ ur gwaz.

1867
Référence : MGK p55-56

En em glevet a rejomp da gas keloù d’an holl barrezioù a-dro-war-dro eus ar pezh a yoa c’hoarvezet, ha da lavaret d’ar [w]azed yaouank dont, antronoz vintin da ziwezhatañ, d’hor c’haout war-dro bourk Plougouloum, el lec’h m’oamp mennet da chom da lojañ.

1877
Référence : EKG.I. p.273

An Aotrou Krenn a reas un tamm sermon din, hag evelato va c’halon n’oa ket glac’haret ouc’h [ouzh] er c’hlevet ; mes an Aotrou de Kerbalaneg [sic] a grogas em dorn hag er stardas kalonek, en ur reiñ din un taol-lagad hag a lavare : Mat ec’h eus graet, Yann Pennorz, ur gwaz out.

1878
Référence : EKG.II p.96

— Ya, gwelet a-walc’h. O ! ma vijen-me bet ur gwaz ! — Ha ret eo bezañ gwaz evit kaout kalon ? — Ha petra a fell dit a rafemp-ni hon-div ?

1878
Référence : EKG.II p.72

Rak, eus an tantad-meur-se, evel eus moell ur rod nav-skinek, en em vannas neuze dre holl zouar Manos an nav fennvennozh : frouezhusted douar, yec’hed chatal, kreñvder gwazed, kened merc’hed, paoted vugale, hinon amzer, distan glav, puilhded eien, gwrez heol.

1923
Référence : SKET p.57

Teñval, hag evit se ! edo ar bed d’am selloù, skrapet ar chatal, marvet ar vevelien, marvet ar wazed kadarn, ar maouezed hag ar vugale !

1923
Référence : SKET p.22

E mare Manos ha Bena, n’oa gwaz na maouez all ebet, ha ret-holl e oa e timezje ar gwaz n’oa nemetañ d’ar vaouez n’oa nemeti da gaout bugale.

1923
Référence : SKET p.45

Ha neuze, e-pad an noz, ho pije gwelet anezho, merc’hed, gwazed ha bugale hag all, o tibriñ, oc’h evañ, evel da valarje, ar c’hig, ar bara, ar jistr, ar gwin-ardant, gonezet gant o fedennoù hag o c’hlemmoù…

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 40, p.898 (Miz Ebrel 1924)

gwaz Doue

1924
Référence : SKET.II p.130 « Geriadurig », "Serviteur de Dieu".

An osteleri, ti ar gwin-ardant, lec’h karet gant ar wazed : denañ, sunañ, evañ a raent en o gwerenn, mesket gant blaz an dour binniget-se, ankounac’h o devezhioù dishegar, levenez o buhez dister.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 47, p.1122 (Miz Du 1924).

gwaz

1924
Référence : SKET.II p.130 « Geriadurig », "Vassal, serviteur".

Gwragez an daou vartolod a oa deut ivez evit goulenn eus doare o gwazed.

1925
Référence : BILZ2 p.177

Saig Jelvest, ar c’habiten, a oa ur gwaz, ma oa unan : un den a c’hwec’h troatad, ledan e c’hoûg ; e zaouarn, div c'holvazh ; a-blom war e dreid, e ziv votez-koad, hep gaou, a oa heñvel eus div laouer-doaz ; e benn, ront ha moal evel ur vilienn, a oa garlantezet a vlev, ruz gwechall, dislivet bremañ, ho pije lavaret livet gant dour soavon ; e fri ledan a oa frank-digor ; ha dindan e ambrankoù louet ha druz, daou lagad bihan a skede lemm gwer-c’hlas, siket don gantañ en e benn.

1925
Référence : BILZ2 p.105

Deut ar paotr da vezañ ur gwaz, paotr yaouank a driwec’h vloaz, paotr kreñv ha kalonek, paotr ivez a skiant-vat, lemm a spered, ha, gant alioù ha kemennoù ar c’habiten, ur martolod eus ar re wellañ.

1925
Référence : BILZ2 p.169

Ur maread a zo anezho : gwazed, maouezed ha bugale. Dont-mont a reont evel ma ra ur strollad saout pennfollet o tremen dre ur porrastell.

1929
Référence : SVBV p8

Mes evel ne oant ket evit o lakaat da dalvezout, o doa o lodennet etre o mignoned, o gwazed, o servijourien, o brezelidi.

1944
Référence : EURW.1 p8

— « Alo 'ta, Fransoù bihan, emezi, bez ur gwaz ».

1944
Référence : EURW.1 p30

– « Geo 'vat, emezi, klevet am eus gwechall ma gwaz, Doue d'e bardono, gant kaoz an daou grennard-se ».

1944
Référence : EURW.1 p37

Setu perak e oa deut ken niverus, kozh ha yaouank, gwazed ha merc'hed, da selaou kannad ar vrezhonegerien a oa ac'hanon, an devezh-se.

1944
Référence : ARVR Niv. 165

An eil diaoul. — « N’oc’h ket bet ur wreg vat. » An diaoul kentañ. — « Ur wreg fall oc’h bet. ». An eil diaoul. — « Falloc’h ne vez ket kavet. » An diaoul kentañ. — « Ho kwaz en deus bet da c’houzañv sec’hed ha naon. »

1944
Référence : ATST p.58

— « Nann ’vat, Job, morse ne vez komzet en ti, dirazon, eus dispignoù ar merc’hed. » — « Feiz, n’eo ket souezhus ; n’eus gwazed nemedoc’h er gêr. »

1944
Référence : ATST p.75

Stagañ a reas gant ar binvioù, tommañ a reas ouzh ar savadurezh kezeg, saout, deñved, ha pa dennas d'ar bilhed e 1858, ne oa ket kalz gwelloc'h gwazed egetañ e kanton Uhelgoad.

1944
Référence : EURW.1 p10

Me 'zo gwaz, me 'zo paotr youlet-kreñv, ur penn yen, kaer o deus lavarout on barzh...

1949
Référence : SIZH p.64

Marv an David, person touer parrez Gouezeg, bet diskaret e miz even eus ar bloaz 1795, eizh deiz pe war-dro a-raok dilestradeg Kiberen, gant un nebeud gwazed eus arme Kadoudal, en deus roet tro din da sevel an drama-mañ.

1960
Référence : PETO p8

Na lazhit ket an den gloazet / Pa'z eo dinoaz bremañ, gwazed !

1960
Référence : PETO p52

Ur gwaz dizaon e oa an den, / Kalon ur gour ' oa ennañ kent, / Hogen bremañ n'enebo ken...

1960
Référence : PETO p53

Nann ! n'on ket gwaz : ur plac'h hepken / Hag a oa kent, tri miz n'eus ken, / O koumanantiñ war maez / E ti merourien en o aes.

1960
Référence : PETO p60

Tri e oamp eta o tiskenn etrezek ar mor d'ar gwener 23 a viz gouere e bourzh ar binasenn Bonne Espérance, bag hag a zlee chom ganimp goude evit hol labour, ha d'hon heul un ugent bennak a dud, ken gwazed, ken merc'hed, tud hag a oa da vezañ bouedenn hor rummad labourerien.

1985
Référence : DGBD p43

Daoust ma'm eus poan o krediñ e vije peder maouez ouzh en em lazhañ gant louzoù kousket un deiz hag an deiz war-lerc'h ur gwaz gant kontamm, n'on ket evit lavarout ne c'hell ket bezañ.

2015
Référence : EHPEA p34

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux