Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Formes fléchies : 
7
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. (db. an dud) 1. Zo douget da lavaret ar wirionez. Setu un den gwirion. ES. gaouiat. 2. A gred ar pezh a lavar. ES. pilpous. 3. A ra evel m'en deus grataet ober. Chom a reas gwirion d'e roue. DHS. feal, leal, onest. 4. Zo dellezek eus an anv a reer anezhañ. Ur brogarour gwirion eo. HS. rik. 5. Zo anavezet, degemeret hervez al lezenn. Anavezout ub. da vab gwirion. HS. gwir. II. (db. ar c'homzoù) Zo gwir pe mennet da vezañ gwir. An digarez-se zo unan gwirion. III. (db. an traoù) Zo e gwirionez pezh a hañval bezañ. Mel gwirion zo amañ. HS. gwir.

Exemples historiques : 
64
Masquer la liste des exemples

Petra a zleomp-ni da grediñ eus an Iliz katolik ? Ez eo unan, da lavaret eo, nend eus nemet un Iliz wirion hepmuiken

1622
Référence : Do. p16

2. Pa welas-hi ar basion / Hag ar martir he mab gwirion, / Ez eas leal en he c'halon, / Bete hec'h ene, kleze don.

1622
Référence : Do. p59

M. Petra a zleomp-ni da grediñ eus an Iliz katolik ? D. 1. Ez eo unan, da lavaret eo, nend eus nemet un Iliz wirion hepmuiken. 2. Ha penaos er-maez anezhi nend eus ket a salvasion. 3. Ha pehini zo gouarnet gant ar Spered santel, ha rak-se ne c'hell ket faziañ.

1622
Référence : Do. p16

gwirion

1659
Référence : LDJM.1 pg veritable

6. Ha den a ouife hep gouelañ / Kontempliñ an Itron-Varia, / O partisipañ er Basion / A JEZUS, he mab gwirion ?

1677
Référence : Do. p66

M. Petra zleomp-ni da gridiñ eus an Iliz katolik ? D. 1. Ez eo unan, da lavaret eo, nend eus nemet un Iliz gwirion hepmuiken. 2. Hag er-maez anezhi ned eus ket a silvidigezh. 3. Ha pehini zo gouarnet gant ar spered santel, ha rak-se ne c'hell ket faziañ.

1677
Référence : Do. p17

15. Gwerc'hez, Mestrez ar Gwerc'hezed, / Gwakait ma c'halon ker kalet, / Da c'hallout kaout keuz d'ho mab gwirion.

1677
Référence : Do. p69

keuzidigezh gwirion

1732
Référence : GReg pg brisées (brisement de coeur, componction)

glac'har gwirion

1732
Référence : GReg pg brisées (brisement de coeur, componction)

gwirion

1732
Référence : GReg pg candide (qui est franc, sincere, qui aime la verité)

gwirionoc'h

1732
Référence : GReg pg candide (qui est franc, sincere, qui aime la verité)

gwirionañ

1732
Référence : GReg pg candide (qui est franc, sincere, qui aime la verité)

gwirionañ

1732
Référence : GReg pg candide (qui est franc, sincere, qui aime la verité)

gwirion

1732
Référence : GReg pg certain (constant, veritable, assuré), cordial (sincère, qui parle franchement, & du fond du coeur), effectif (vrai, veritable)

gwirionoc'h

1732
Référence : GReg pg certain (constant, veritable, assuré)

gwirionañ

1732
Référence : GReg pg certain (constant, veritable, assuré)

gwirionañ

1732
Référence : GReg pg certain (constant, veritable, assuré)

kristen gwirion

1732
Référence : GReg pg chretiennement

barner gwirion

1732
Référence : GReg pg compétent

glac'har gwirion eus e bec'hedoù

1732
Référence : GReg pg componction (terme de Théologie)

gwirionañ

1732
Référence : GReg pg franc (franche, sincere, sans déguisement)

gwirionañ

1732
Référence : GReg pg franc (franche, sincere, sans déguisement)

ober silvidigezh gant aon ha gant ur c'hren gwirion

1732
Référence : GReg pg crainte (Faire son salut avec crainte & tremblement.)

ur friponer gwirion

1732
Référence : GReg pg (un fripon declaré)

gwirionoc'h

1732
Référence : GReg pg franc (franche, sincere, sans déguisement)

ez gwirion

1732
Référence : GReg pg fidèlement

gwirion

1732
Référence : GReg pg fidèle (Fidèle véritable)

gwirion

1732
Référence : GReg flateur (Qui n’est point flateur, sincere.), franc (franche, sincere, sans déguisement)

setañs berr ha gwirion

1732
Référence : GReg pg aphorisme

ur c'hristen gwirion

1732
Référence : GReg pg ame

un orgedez gwirion

1732
Référence : GReg pg franc (Une franche coquette.)

lakaat poan da ober e silvidigezh gant aon ha gant ur c'hren gwirion

1732
Référence : GReg pg crainte (Faire son salut avec crainte & tremblement.)

e gwirion

1732
Référence : GReg pg bonnement (simplement, de bonne foi)

gwirion

1850
Référence : GON.II pg gwirion (Véridique, qui aime à dire la vérité. Vrai. Sincère. Fidèle. Droit. Juste. Équitable. Légitime, conforme aux lois), gwirionez

Un den gwirion eo.

1850
Référence : GON.II pg gwirion (C'est un homme véridique, vrai).

ho pouezioù n'int ket gwirion

1850
Référence : GON.II pg poéz, pouéz

Bezañ ez on gwirion.

1850
Référence : GON.II p.32, livre premier, "Je suis sincère".

Bezañ e oan klañv.

1850
Référence : GON.II p.32, livre premier, "J'étais malade".

Bezañ e vezin gwazh a se.

1850
Référence : GON.II p.32, livre premier, "J'en serai pis".

Graet en deus avat un dibab anezho evel ma tere d'ur c'hristen mat a zen, d'un den fur, d'ur Breizhad gwirion.

1867
Référence : MGK Rakskrid XI

O paouez lenn ar marvailh-mañ, / Meur a zen demezet, stag oc'h ur pennask fall, / A lavaro mard int gwirion / En o c'halon : / Me a garfe ivez bezañ graet kement all, / Eürusoc'h ven bremañ !

1867
Référence : MGK p64

Er bloaz 1830, pa voe kaset kuit ar roue gwirion Charlez X gant Louis-Filip, ar roue goroer, en doa c’hoant da ober al lez d’an holl ha ne c’hellas tremen dioc’h den, hag a rankas, er bloaz 1848, mont kuit d’e dro da vervel er-maez eus e vro.

1877
Référence : EKG.I. p.309

Petra a zo gwirion eus an daou dra-se ? Marteze int gwirion o-daou. Marteze ivez an Tunk n’en doa gwir ebet en aod-se. Ar pezh a zo gwirion da vihanañ, eo e rankas an Tunk mont kuit, hag ar mor a deuas adarre dreist e ganolioù hag e gleuzioù, kerkoulz en aod Goulc’hen hag en aod ar C’hernig ; ha loened ar beorien a c’hellas mont a-nevez da beuriñ el lec’h m’oa bet perc’hennet gant an Tunk.

1877
Référence : EKG.I. p.241

Ret eo anaout, va mignon, / Aogustin hoc’h Eskob gwirion, / Augustin Eskob a Dreger / Bremañ koulz ha pa oa er gêr.

1877
Référence : EKG.I. p.105-106

Diskuilhañ a reas dezho ar reolennoù a zo da heuliañ e savidigezh ar santualoù, hag ar pedennoù nerzhusañ, ar re a vez teneraet ganto kalon an doueed, ar re a dorr war o droukrans, a c’hounez o c’harantez hag a ra anezho keneiled wirion ha hollc’halloudus mab-den.

1923
Référence : SKET p.58

Neuze e veze an den evit un den all a ouenn hag a vro gantañ dalc’hmat ur breur hag ur mignon, gwirion en e oberoù, gwirion en e gomzoù, gwirion en e venozioù.

1923
Référence : SKET p.67

Gwarezour gwirion on bet da intañvezed ha da emzivaded va gouenn.

1923
Référence : SKET p.71

Trec’h a vez graet anezho dre m’o deus trec’het war ar gouennoù estren ; hogen, setu perak n’eus nemeto eus an holl veuriadoù deuet a vro-Wenn a gement a zellezfe an anv a wirion : dre n’en em veskjont biskoazh gant ar gouennoù trec’het, dre ma nac’hjont digemerout ar gizioù hag ar yezhoù anezho ha pediñ o doueoù, dre ma vanjont gwirion d’al Lezenn.

1923
Référence : SKET p.92

[...] seizh doare meuriadoù : ar meuriadoù trec’h, ar meuriadoù renavi, ar meuriadoù diouennet, ar meuriadoù reuzeudik, ar meuriadoù dilignezet, ar meuriadoù kollet, ar meuriadoù gwirion (2).

1923
Référence : SKET p.88

Maros, mab Roviros ! ur mat ha gwirion a baotr ! un hael ha kadarn hini !

1923
Référence : SKET p.134

Daoust-pe-zaoust, pe wirion-rik pe wirheñvel hepken ez eo, fiziañs hon eus e vezo al levr-mañ deuet-mat gant Breizhiz.

1923
Référence : SKET p.6

An ti, bet savet gant an intañvez doujus, gwirion, karantezus, a zo uhel, ledan, ec’hon, marzhel, o tereout ouzh ur roue-ar-bed.

1923
Référence : SKET p.14

Nemet, kalz a zo hag a lavar, ar gwirheñvel kentoc’h e-tu ganto, n’oa ket mibien ha gourvibien Vanos emaon o paouez envel, ez wirion, kavadennourien, kelennet ma ’z oant bet war ar binvioù hag an troioù-micherioù a greder a voe kavet ganto, kerkoulz ha war reolennoù an azeulerezh hag ar pedennoù, e-kerzh emweladennoù ha kenprezeg bet etrezo ha krouadurien a zo eus gouenn an doueed.

1923
Référence : SKET p.58

Kuzh ha dianat, avat, o anvioù gwirion.

1924
Référence : SKET.II p.42

Ez-gwirion, eme an den yaouank, gwell d’an den chom e-unan-penn a-hed e vuhez eget kenvevañ gant seurt tud.

1924
Référence : SKET.II p.63

gwirion

1931
Référence : VALL pg authentique

Ar c'hemm etrezo hag ar fiordoù a ziskouez splann adarre ezvezañs ar fiordoù gwirion war an aodoù plat bet goloet gant ar skornegoù.

1943
Référence : TNKN p45

C'hoazh e renkan kontañ, a-benn bezañ gwirion, ar pezh a zigouezhas a vad evit Breizh diwar skol vrezhonek Sant-Charlez.

1944
Référence : EURW.1 p60

— « Azen ac’hanoc’h, arabat lavarout Aotrou Doue amañ ! An diaouled gwirion n’int ket evit lavarout an anv santel-se. »

1944
Référence : ATST p.57

N'anavan-me 'met Reizh Doue, / Hor Salver ker, ha nikun all[,] Da zilenn gwirion Mad diouz Fall.

1960
Référence : PETO p79

Pedavare, Gwerc'hez Vari, / ' Teuio [kalon ar vatezh] gwirion da c'hlac'hariñ ?

1960
Référence : PETO p81

Dirak ar Groaz, sin splann ma feiz, / Dre le gwirion, e touan reizh / E vin-me, Maer, sentus bepred / Ouzh an urzhioù savet, me ' gred, / Er rouantelezh 'vit he mad. / Ha ra vo test Doue, Hon Tad !

1960
Référence : PETO p20

Ur gêr hep bezañ c'hoazh ur gêr wirion hag hep bezañ ken ur gêrig evel ar re am bo tu da welout en ur vont pelloc'h gant ma zroiad.

1985
Référence : DGBD p16

Ret dit troadañ an dra-se e'z penn, Kostas, te zo diouzh tu ar re wirion droukchañsus. Gant ar re a red er penn a-raok hag a erru goude ar re all.

2015
Référence : EHPEA p69

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux