Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Définition :  Masquer la définition

1. Raganv a dalvez da ziskouez ub. pe udb. gourel - a arouezer gant un anv gourel - zo tost a-walc'h d'ar c'homzer. Al levr-mañ zo din ha hennezh a c'hallez mirout. Piv eo hennezh, e porzh hon amezeg ? Hennezh vras eo ar c'hoshañ. 2. Termen a implijer e-lec'h un anv-kadarn gourel a arouezer gantañ ub. n'emañ ket war-wel. Plijus eo kejañ ouzh ma eontr : hennezh a oar kontañ kaoz ! Peseurt den eo hennezh a gomzit anezhañ ? 3. (dirak un ak. heuliet gant ar rn. se) Termen a dalvez da sevel troiennoù pouezañ. Hennezh, ar gaouiad-se, a c'hall tevel. 4. Termen a ra ar c'homzer gantañ evit diskouez e yended, e fulor, e zismeg ouzh ub. Ne fell ket din gwelet hennezh ken. Petra a c'hoarvez gant hennezh ! 5. Se, an dra-se. Meskl gant bara amann : hennezh zo un drugar ! Pa varv ar vamm, hennezh eo ar gwashañ evit bugale. HS. hemañ, henhont. EVEZH. : kemm. blot. darn. - chom a ra k, t ha p digemm - e deroù an anvioù-gwan a lakaer goude hennezh.

Exemples historiques : 
64
Masquer la liste des exemples

hennezh

1499
Référence : LVBCA p97 (icelluy)

« Ha me a gontragnez hep nep sperañs a saler da gombatiñ oute, hogen Jezuz-Krist pehini eo sperañs ha kurun ar re a stourm evitañ, hennezh am rekompañso hag em salero[. »]

1576
Référence : Cath p13

[«]Ha neuze pa ez vezo aznavezet dre c'hras Doue ar C'hrouer, da vezañ soveren d'an holl draezoù, ha ne ve ket posipl kavout dezhañ heñvel, neuze azeul-eñ ha glorifi-eñ, rak hennezh eo Doue an holl doueoù hag Aotrou an holl aotrounez.[»]

1576
Référence : Cath p7-8

peseurt den eo hennezh ?

1659
Référence : LDJM.1 pg quel (homme est cesluy-la

hennezh

1659
Référence : LDJM.1 pg celuy la, iceluy

piv eo hennezh ?

1659
Référence : LDJM.1 pg quel (homme est ceslui-la)

hennezh

1732
Référence : GReg pg cela (qui est en ma presence)

hennezh

1732
Référence : GReg pg cela (qui est en ma presence)

hennezh

1732
Référence : GReg pg cela (qui est en ma presence)

hennezh

1732
Référence : GReg pg celui (-là, près de vous)

hennezh

1732
Référence : GReg pg celui (-là, près de vous)

Neb piv bennak, eme an aviel, a c'hoanta kaout gwreg e amezeg, hennezh en deus dija kometet en e galon avoultriezh ganti.

1732
Référence : GReg pg (celui qui) convoite (la femme de son prochain, a déjà commi avec elle adultere dans son coeur, dit l'Evangile)

hennezh eo ar faezher

1850
Référence : GON.II pg faézer, féazer

hennezh

1850
Référence : GON.II pg hen (-nez), hennec'h

n'eo ket hennezh a c'houlennan

1850
Référence : GON.II pg hen (-nez)

hennezh

1850
Référence : GON.II pg hen (-nez), hennec'h

hennezh

1850
Référence : GON.II pg hennec'h

Kemerit hennezh evidoc’h, ha roit egile d’ho preur.

1850
Référence : GON.II p.70 (Prenez celui-là pour vous, et donnez l'autre à votre frère).

hennezh eo an danvez gant pehini eo graet

1850
Référence : GON.II pg danvez

gwell eo ganen hemañ eget hennezh

1850
Référence : GON.II pg égét

hag hennezh eo ho ked ?

1850
Référence : GON.II pg géd

Kemerit hennezh digantañ.

1850
Référence : GON.II p.95, livre second, « Prenez celui-là de lui ».

hennezh

1850
Référence : GON.II p.27, livre premier, "celui-là près de nous".

Piv bennak en em gann a-enep e vro, hennezh a zo un den digalon.

1850
Référence : GON.II p.76 (Quiconque se bat contre sa patrie est un lâche).

Hennezh a vezo ar boulc'h.

1850
Référence : GON.II pg boulc'h (Ce sera-là le commencement).

Mar kavit hennezh re vras, e roin un all deoc'h.

1850
Référence : GON.II p.77

Piv bennak en deus anavezet ho tad, hennezh a lavaro penaos oc'h heñvel outañ.

1850
Référence : GON.II p.77

Hennezh a zo fall, kemerit unan all.

1850
Référence : GON.II p.75 (Celui-là est mauvais, prenez-en un autre).

Piv eo hennezh ?

1850
Référence : GON.II p.71

Ar gwragez he amezegezed en em laouenae ganti, o lavarout : Ur mab a zo ganet da Noemi, hag hi a c'halvas anezhañ Obed ; hennezh a voe tad Isai, tad David.

1850
Référence : GON.II.HV p.107, Buez Ruth.

an neb a venn, hennezh a c'hall

1867
Référence : MGK Rakskrid VI

Mard eo ret e varvin, 'velato e kredan E tle en em damall eveldon pep unan, Rak evit bezañ leal, hennezh a dle mervel en deus war e goustiañs brasañ pec'hed mervel."

1867
Référence : MGK p25

D'an tieg chom war ar maez ha d'ar bourc'hiz e kêr. / Evel-se ne c'hoarvez en amzer zo bremañ : / Hennezh a fell dezhañ ober labour hemañ, / Hemañ labour hennezh, ha dre ziskianted, / Ez a bemdez pep tra falloc'h-fallañ er bed.

1867
Référence : MGK p90-91

Mat, hennezh, ar martolod yaouank-se, a yoa gant e drompilh, ha ne ehane da seniñ kaer a yoa tennañ, kaer o doa mont d’an douar, ar re a yoa en e gichen.

1877
Référence : EKG.I. p.299

Hennezh a yelo ganeoc’h evit dougen lod eus ar samm, c’hwi a zougo lod all.

1877
Référence : EKG.I. p.22

— Piv eo hennezh, va mab ? — An Aotrou Salaun de Kerdangi (1).

1877
Référence : EKG.I. p.22

Hennezh n’en doa ket daou liard war e hanv ; c’hoant kaout arc’hant en doa avat, n’eus forzh dre be c’hiz.

1877
Référence : EKG.I. p.38

Hennezh eo ho mestr hag ho tad, / Hennezh ho kelenno ervat ; / Neuze e leverfet gant joa / Jakob intru [2] n’oc’h din netra.

1877
Référence : EKG.I. p.106

Hennezh a oa ur c’hemener, pe un artizan-pleg, eus ar C’hozhvarc’had, hanvet Per ar C’houilh, o vont abred d’e labour.

1877
Référence : EKG.I. p.131

Evelato strafuilhet-holl, hag aet er-maez anezho o-unan, e teujont a-benn-herr hag a-strob war ar soudarded ; lod a voe gwall-lakaet adarre, mes kalz a c’hellas tec’het, hemañ e dad gantañ ouc’h e gein, hennezh e c’hoar, egile un amezeg.

1877
Référence : EKG.I. p.167-168

Hennezh a oa an Aotrou Feburier, barner-a-beoc’h, e Lesneven.

1877
Référence : EKG.I. p.183

Ma ! eme Yann, un dra a zo, / A ra da'm skiant mont en-dro : / Ar memez Doue ‘n eus hon groet ; / gant ar memes pri omp meret. / Darn, koulskoude, ‘zo pinvik-mor, / Darn ‘met dienez toull o dor ; / Hemañ skedus e blanedenn, / Ha hennezh luiet e gudenn. /

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.2

hennezh

1909
Référence : BROU p. 251 (implique généralement proximité par rapport à celui à qui l'on parle. Il se dit cependant d'une façon tout-à-fait générale : Va zad-koz-me, hennez a ioa eun den ! Ici la proximité n'existe que dans l'esprit de l'auditeur)

hennezh a zo uc'hal an tamm anezhañ

1909
Référence : BROU p. 253 (d'un homme un peu prétentieux on dit hennez a zo uc'hal an tamm anezha)

Va zad-kozh-me, hennezh a yoa un den !

1909
Référence : BROU p. 251

Hennezh eo galloud ar gerioù hag an eñvorioù war galon mab-den !

1923
Référence : SKET p.41

Gwelet hemañ mac’hagnet e holl izili, henhont astennet a-hed e gorf war hent ar belerined, a glemm, a derm, klevet-eñ o huanadiñ war e wallblanedenn : « O ! pet truez ouzh ur paourkaezh !… O ! pet truez !… » Hennezh, azezet harp ouzh ar c’hleuz, e flac’hoù en e gichen, euzhus da welet, a ziskouez e zivc'har debret gant ar goulioù hag ar c’hontron : « Sellit a-druez ouzh un den reuzeudik, c’hwi pere a zo yac’h ha divac’hagn ».

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 40, p.897-898 (Miz Ebrel 1924)

Barnour-meur ar Bagadoù sakr, Pulluc’her ar fallakred, Kadour dihun atav, o varc’hegezh War an harzoù, tok-houarnet e benn, Gwarezour ar maouezed hag ar buoc’hed, Hennezh e vezo an ostiziad a zeu hiziv !

1924
Référence : SKET.II p.11

Hennezh ez oa, gant beler ha, da vare ar frouezh, gant avaloù, mesper, kraoñ, kraoñ-kelvez, spezad ha sivi, magadur Vindosêtlos.

1924
Référence : SKET.II p.16

hennez eo e grog

1931
Référence : VALL pg affaire

hennezh eo e grog

1931
Référence : VALL pg (c'est son) affaire (son fort)

hennezh all

1931
Référence : VALL autre

— « Hennezh eo Mounet-Sully, ar c'hoarier brudet a Bariz », a voe ar respont.

1944
Référence : EURW.1 p71

Komz a rae ar galleg gant pouez-mouezh kañfarded Montmartre, ha koulskoude, hennezh yaouank ne oa sur-mat na Parizian a ouenn, na zoken Gall.

1944
Référence : EURW.1 p.193

Klevit eta an daou baotr yaouank kozh o tibunañ istor an teñzor evit gallout lakaat o c’hrabanoù war an teñzor all, kuzhet, hennezh, en armel.

1944
Référence : ATST p.45-46

— « O! Lom penn peul, bremañ ne gredit mui en teñzor ?… » — « Eo, e teñzor Kastell ar C’hraneg. » — « Hag e hini ar voereb ? » — « Nebeutoc’h, evel just, peogwir eo diwallet mat. » — « Koulskoude hemañ a vo deomp hag hennezh all ne vo ket. » — « Hemañ a vo deomp ! Hum ! Aze emañ an dalc’h. »

1944
Référence : ATST p.74

Gouzout a reomp, ni eo ar gerent tostañ ; evelato e oa dleet da hennezh kozh soñjal en e vignon, daoust dezhañ bezañ marv, ha mont ar c’hentañ da gas ar c’heloù d’an intañvez ha da reiñ kalon dezhi en he flanedenn griz.

1944
Référence : ATST p.38

– « Pelec'h emañ hennezh, mamm ? ». – « M'en klasko dit ».

1944
Référence : EURW.1 p41

Anat e oa an dra e[-]sell ouzh ar breur Celestin[o] : hennezh a oa trikamardet e dammig boullienn [sic, "boulienn"] gant broudoù ar c'hig.

1949
Référence : SIZH p.48

Gwerzhet e veze zoken an "Dépêche de Best", ha, pa'z eas e koñje ar maltouter landerneat am eus graet meneg anezhañ er pennad V, e kemeris ar rummad a oa e hini a-raok, met moarvat ne grogas kement-se nemet war-dro miz Meurzh pe miz Ebrel, pa chomas diwerzh ar skouerenn a oa bet a-raok hini hennezh.

1985
Référence : DGBD p120

Soñj ec'h eus eus hennezh a oa en em strinket diwar ar pondalez-diavaez rag-enep warlene ? Dont a rae Aretí bemdez da ober kavandenn din. Ma harpet he deus kalz. A-c'houdevezh omp deuet da vezañ mignonezed.

2015
Référence : EHPEA p27

Ar pep pouezusañ eo ne vefe ket hennezh "merket" betek re : lemit ar pegsunioù diwar revr an oto, laoskit ar van Volkswagen orañjez er gêr, ha skoachit ar gitonoù dindan an azezennoù...

2015
Référence : DISENT p85

'Michañs en devo hennezh e walc'h a blijadur oc'h adkavout Akilleüs o vrezhonegañ...

2016
Référence : ILIAS p. 4

Ur mab he deus Nóra Phádraig Mhichíl ha heñvelreviat eo, ha hennezh, gouzout a rez, a zo unan eus an hegaratañ tud zo.

2020
Référence : ARGEL p. 73

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux