Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Formes fléchies : 
7
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. Doar./Stn. 1. Nerzh kalon gantañ, a zalc'h penn ouzh an diaesterioù. Tud speredek ha kalonek o deus kavet evit o harpañ. Ar soudard kalonek. DHS. dispont, dizaon, hardizh. HS. kadarn. 2. Madelezh ennañ. Ken kalonek ha ken mat e oa bet en hor c'henver. Un degemer kalonek. 3. (db. ar c'homzoù hag ar fiñvoù) Distaget en un doare gwirion ha gant nerzh. Gourc'hemennoù kalonek. Ur bedenn galonek. Ur pok kalonek. 4. A ro kalon, nerzh. Un hanter chopinad gwin mat, pesked ha vioù zo kalonekoc'h eget ur bannig laezh. & Gwin* kalonek. II. Adv. 1. (db. oberoù an dud) Gant nerzh-kalon. Labourat kalonek. Stourm kalonek ouzh an enebourien. [1878] Ar gwel eus an traoù-se a c’hlac’hare hor c’halon, ha ne zalejomp ket pell el lec’h m’oamp en em gannet ker kalonek dioc’h ar mintin. & Trl. Pediñ kalonek : gant e holl feiz, gant e holl spered. [1878] Amen, emeve, diwar gorre ar [v]ardell, kalonekañ ha devotañ ma c’hellen. 2. En un doare hegarat, gant levenez ha madelezh. C'hoarzhin kalonek. Pokat kalonek da ub.

Exemples historiques : 
52
Masquer la liste des exemples

kalonek

1659
Référence : LDJM.1 pg crodial

en ur feson kourajus, kalonek

1732
Référence : GReg pg courageusement

kalonekañ

1732
Référence : GReg pg genereux (-se, brave, courageux.)

gwragez kalonek

1732
Référence : GReg pg amazone

gwreg kalonek

1732
Référence : GReg pg amazone

kalonek

1732
Référence : GReg pg courageux (euse)

kalonekañ

1732
Référence : GReg pg brave (courageux), genereux (-se, brave, courageux.)

grweg vailhant ha kalonek

1732
Référence : GReg pg heroine (femme courageuse, & meritante au delà de toutes celles de son sexe)

kalonek

1732
Référence : GReg pg cordial (sincère, qui parle franchement, & du fond du coeur)

ez kalonek

1732
Référence : GReg pg genereusement

bezañ kalonek

1732
Référence : GReg pg (avoir du) courage

rentañ kalonek

1732
Référence : GReg pg (donner du) courage (encourager)

grwagez vailhant ha kalonek

1732
Référence : GReg pg heroine (femme courageuse, & meritante au delà de toutes celles de son sexe, p.)

kalonek

1732
Référence : GReg pg brave (courageux); un homme de coeur, qui a du coeur, courageux (euse), genereux (-se, brave, courageux.)

kalonekoc'h

1732
Référence : GReg pg brave (courageux), genereux (-se, brave, courageux.)

kalonek

1850
Référence : GON.II pg kalounek (Qui a le cœur gros. Qui a du cœur. Courageux. Vaillant. Brave. Magnanime. Généreux. Homme de cœur. - Qui a de l'âme).

Kalonek eo evel ur c'hilheg.

1850
Référence : GON.II pg kalounek (Il est courageux comme un coq).

kalonek

1850
Référence : GON.II pg kalounek (Qui a le cœur gros. Qui a du cœur. Courageux. Vaillant. Brave. Magnanime. Généreux. Homme de cœur. - Qui a de l'âme).

Ar [C'h]allaoued a zo kalonek-holl.

1850
Référence : GON.II pg kalounek (Tous les Français sont braves).

Brezelidi kalonek a zo a-du gantañ.

1850
Référence : GON.II pg brézéliad (Il a dans son parti des soldats courageux).

gwreg kalonek

1850
Référence : GON.II.HV pg grék-kalounek

"Ned oc'h ket diwar ouenn ho tud-kozh zo marv; ar-re-se kalonek ne vezent diwezhat, da herzel ouzh pep droug ha da ober pep mad; marv int pell a zo, hag e-kreiz o bezioù, ouzh ho kwelet diskiant, poultrenn o relegoù, o eskern o stekiñ dindanoc'h a lavar; ez oc'h tud digalon, tud dall ha tud bouzar. Evel ur reverzhi, droug ar bed o sevel a ya en ho kwazied, ho laka da vervel; ur mergl milliget eo, ur c'hleñved dishegar, savet da gontammiñ pep mad zo war an douar; genel a ra bosenn ha kernez tro-war-dro; ouzh he heul kasoni e pep lec'h, e pep bro, a laka dre ar bed brezel ha lazherezh. Ama, a-barzh nemeur, e vo bec'h hag enkrez : ha penaos ne ve ket ? Pep droug a zo meulet; hiriv an den fallakr zo ar gwellañ deuet. An nebeudig re vat, flastret gant ar re fall, a rank mont da guzhet evit en em ziwall."

1867
Référence : MGK p2

Setu an amzer bremañ ! Nep piv bennak a oar goulenn en ur derriñ d'an dud o fenn, nep zo kasaus, a deu a ya 'bep-eil da glemm ha da ouelañ, en devezo gwalc'h e galon, enor, madoù diouzh m'eo mac'hom ; ha mard eo gwe livenn e gein e pako c'hoazh silzig d'e lein. Evit ar re a zo tud vat, tud kalonek da labourat, tud hag a dalv e vent meulet ha mui c'hoazh e vent gopret, ar re-se paour, paour a vevo, ha, paour gant an naon a varvo ma ne skrampont, evel aered. Skrampat, neb a garo skrampat !

1867
Référence : MGK p23

Skouerioù hon tadoù-kozh, tud vat ha kalonek, enno a zo skrivet e gwerzioù brezhonek; e gwerzioù a laka pep telenn da ganañ, pep kalon da lammat hag an eñv da dridañ.

1867
Référence : MGK p4

Bremañ me a lavar d'ar pinvidig, d'ar paour : / Mard eo mat deoc'h hiriv ober ur pezh labour, / Stagit gantañ dioc'htu, ha pa vec'h hoc'h-unan, / Bemdez kalonek oc'h [ouzh] ho poan, / Ganeoc'h ez ay buanoc'h da benn / Evit chom da sellet, o c'hortoz an estren.

1867
Référence : MGK p54

Breizhiz, gwir vreudeur kalonek, / Mougomp an drouk dre ober mat, / En em skignomp holl e pep prad / Da gutuilh bleuñv a'r re gaerañ, / D'ober ul labour ar gwellañ, / D'ober da Vreiz kant kurunenn, / Ha pa ve fuc'h er c'hozh kelien !

1867
Référence : MGK p115

An Aotrou de la Marche a rede an dour eus e zaoulagad o klevet komzoù ker kalonek.

1877
Référence : EKG.I. p.12

Me 'ya d’her lavaret deoc’h, eme Jañ-Mari en ur c’hoarzhin kalonek.

1877
Référence : EKG.I. p.82

Ne gav ket din, rak Jañ-Mari a zo un den hag en deus re a zoare vat. Ur goustiañs eeun a rank bezañ en e greiz, rak e c’hoarzhadennoù a oa re galonek ; an aer en doa da c’hoarzhin da vat, ha, ma vije bet un trubard, e goustiañs he divije kalz pe nebeut piket e galon da vezañ gwerzhet daou zen n’oar ket da anaout, ha n’o deus graet droug ebet dezhañ.

1877
Référence : EKG.I. p.77-78

Aze d’an nec’h emañ [Runanvizid], un ti eus ar re wellañ, tud eus ar re galonekañ.

1877
Référence : EKG.I. p.68

Poan ho pezo, va mab, Doue ho paeo, hag ho tad a vezo fouge ennañ o kaout ur mab ker kalonek.

1877
Référence : EKG.I. p.22

Neuze, kerkoulz ha bremañ, aotrounez Kastell o doa bagoù bras a-walc’h evit mont da Vro-Saoz ; neuze, kerkoulz ha bremañ, e vije kavet, e-touez an noblañs evel e-touez ar goueriaded, martoloded kalonek a-walc’h evit ober a-galon-vat ar veaj, n’eus forzh peger risklus e oa.

1877
Référence : EKG.I. p.17

Labourat a rae bemdez kalonek.

1877
Référence : EKG.I. p.133

Kerkent ha ma lavar ar beleg ar c’homzoù kentañ-mañ eus an oferenn : "Introibo ad altare Dei", kant ha kant mouezh all a sav dudius ha kalonek war-zu an eñv en ur ganañ kantik an oferenn a ganed er mareoù-se : Ofromp da Zoue ar sakrifis, Ne zo netra a ger kaer priz Eget Jezuz krusifiet En oferenn reprezantet.

1877
Référence : EKG.I. p.99

Per ha me, p’edomp o lavaret hor pedennoù, n’edomp ket o klask na bezañ gwelet na bezañ selaouet gant an dud, ha Doue a zigasas Jañ-Mari hag e dri vab da sellet ouzhomp ha da selaou ac’hanomp, ha goude-se, da reiñ deomp ar galonekañ digemer.

1877
Référence : EKG.I. p.83

An Aotrou Krenn a reas un tamm sermon din, hag evelato va c’halon n’oa ket glac’haret ouc’h [ouzh] er c’hlevet ; mes an Aotrou de Kerbalaneg [sic] a grogas em dorn hag er stardas kalonek, en ur reiñ din un taol-lagad hag a lavare : Mat ec’h eus graet, Yann Pennorz, ur gwaz out.

1878
Référence : EKG.II p.96

Ar gwel eus an traoù-se a c’hlac’hare hor c’halon, ha ne zalejomp ket pell el lec’h m’oamp en em gannet ker kalonek dioc’h ar mintin.

1878
Référence : EKG.II p.2

— Requiescant in pace ! — Amen, emeve, diwar gorre ar [v]ardell, kalonekañ ha devotañ ma c’hellen.

1878
Référence : EKG.II p.48

A-drugarez da genstriv un teskadig tud kalonek (Notennoù, VI, 42)

1923
Référence : SKET p.163, « Geriadur ar "Skelta Segobrani" (an daou levr kenta) » "Grâce aux efforts d’une poignée d’hommes de cœur".

Ar baotred yaouank, sonn evel gwez-pin, start evel gwez-derv, a oa kalonek ha kadarn, doujus d’al lezenn, d’ar renerien, d’ar gozhidi.

1923
Référence : SKET p.68

Kurunennoù elv-gwenn (leukinoi) roet d’ar c’hoprsoudarded kalonekañ, ibid. ; graet ganto er gouelioù lidet en enez Rhod en enor da Helios, S. Reinach, Phaéton, p. 2, n. 2 (tennet diwar Rev. de l’Hist. des Religions, 1908).

1924
Référence : SKET.II p.53, Notenn 1

kalonek

1931
Référence : VALL pg brave

Al lenner a vo bet kalonek a-walc'h evit hon heuliañ betek amañ a chomo marteze war e c'hoant da anaout ar perak eus an traoù; rak n'omp ket bet, pell ac'hano, evit gellout reiñ ur respont d'an holl c'houlennoù.

1943
Référence : TNKN p92

Stagañ ‘ris kalonek war al labour nevez-se.

1944
Référence : EURW.1 p.209

An aotrou Fournier a voe eürus ha balc'h gant hon digemer kalonek.

1944
Référence : EURW.1 p.165

- Va galvedigezh, dimezell ! Me 'zo va youl galonekañ bezañ beleg Doue ha manac'h.

1949
Référence : SIZH p.45

(Davedout e teuomp, rouanez an neñv, gant levenez, ha kalonek, holl a-gevret…)

1949
Référence : SIZH p.44

Da gentañ, ur gristenez vat e oa « señorita » zu an iliz. Na kalonek e tibune he chapeled !

1949
Référence : SIZH p.48

Meneget em eus uheloc'h e oa en em gavet ganeomp labourerien nevez o tont eus rann-vro Kango, Pahouined bras ha sec'h eus ar Menezioù Strink, tud divalav da welout, met kalonek d'al labour.

1985
Référence : DGBD p72

Aon o dez ar galloudoù direizh rak ar c'heloioù digabestr : e 1941 e oa bet diskuliet gant un eskob ar programm lazhañ an dud klañv o spered gant Hitler. A-walc'h a oa bet gant ar sarmon kalonek-se evit ma vefe spontet ar galloud nazi hag evit ma paouezfe gant e raktres.

2015
Référence : DISENT p48

Klask a ran ez kalonek ober un nebeud ensinkladoù kentraouer-startijenn din-me gant an arguzenn e c'hell en em gavout unan marv war lec'hienn henoniel Kerameikos da-heul ur gwallzarvoud pe ul lamm-kalon ha n'eo ket dre ret peogwir ez eo bet drouklazhet.

2015
Référence : EHPEA p32

Hektor, diwaller e bobl hag e geoded, o vont d'ar marv en ur gimiadiñ kalonek diouzh Andromakes C'hoarzhus he daeloù hag Athena, hag Apolon, ha Thetis mamm Akilleüs, ha Priam, roue galloudus ha tad glac'haret hag aspedus

2016
Référence : ILIAS p. 6

Note d'étude

Reiñ a ra ar Gonideg "kalounek" evel ar stumm eus Bro-Leon ha "kalonek" evel ar stumm graet gantañ er broioù all.

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux