Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Formes fléchies : 
8
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. G. 1. (db. ar bevien) Direizhadenn ar yec'hed, anavezet he dezverkoù hag he emdroadur. Kleñved ar suilh zo kouezhet war an avaloù-douar. N'ouzon ket peseurt kleñved zo stag ouzhin. Klask pareañ an holl gleñvedoù. & Trl. Tapout, dastum, ober ur c'hleñved. & Ur c'hleñved pegus, stagus : a vez tapet pa zarempreder ur bev all zo ar c'hleñved-se warnañ. Ur c'hleñved-red : kleñved pegus, fonnus-tre e emled. • Kleñved kalon : direizhadenn e mont en-dro an organ-se. Kleñved spered : direizhadenn bred. Kleñved-mor : droug-mor. Kleñved mervel : kleñved a varver diwarnañ. Pa oa ma gwreg en he c'hleñved mervel e c'houlennas ouzhin lakaat eviti un oferenn e Koad-Kev. & Trl. Bezañ en e ziwezhañ kleñved : bezañ e par ar marv. & Trl. [1927] Ur brizh kleñved : ur c'hleñved dister, berrbad. DHS. droug. 2. Dre skeud. (db. an dud) Poan spered. & Trl. Kleñved ar gêr : keuz a vez d'ar gêr, d'ar vro. 3. Dre skeud. (db. an dud) Doug, tech (da). Kleñved ar skañvadurezh. II. H.g. (db. ar bevien) Stad ma ned a ket reizh ar bevedeg en-dro. Kaout ur gaouad kleñved, ur barr kleñved. Ar c'hleñved zo war ar c'honikled. Keraet eo an avaloù war-lerc'h ar c'hleñved. & Trl. Stekiñ ar c'hleñved ouzh ub., kregiñ ar c'hleñved en ub. Mervel gant kleñved : mervel diwar un direizhder e mont en-dro ar bevedeg. & Distagañ diouzh kleñved : dont yac'h en-dro.

Exemples historiques : 
99
Masquer la liste des exemples

kleñved entre kig ha kroc'hen

1499
Référence : LVBCA p72, 94, 114, 115, 127 (maladie entre cuir et cha[i]r)

Ha bede an amzer prezant ez tinaou an eoul hep sesañ [eus] he relegoù santel, peheni a ra salv ar gleñvien a bep kleñved.

1576
Référence : Cath p24-25

M. Pe da dra e servij ar Sakramant a'n Nouenn ? Evit hon naetaat eus ar pec'hedoù a c'halze bezañ restet deomp ha reiñ deomp nerzh evit rezistañ d'an anuioù ha d'ar boan a'r c'hleñved ha da demptasionoù an aerouant.

1622
Référence : Do. p46

afeilh kleñved

1659
Référence : LDJM.1 pg recheute (de maladie), affeill (clênvet)

kleñvejoù

1659
Référence : LDJM.1 pg maladie

kleñved tomm

1659
Référence : LDJM.1 pg (fievre) chaude

kleñved

1659
Référence : LDJM.1 pg maladie

afeilhañ e kleñved

1659
Référence : LDJM.1 pg rechoir (en maladie)

[M.] Da petra servij ar sacramant a Nouenn ? D. Evit hon naetaat eus ar pec'hedoù a c'halle bezañ restet deomp, ha reiñ deomp nerzh evit rezistañ ouzh anuioù ha poanioù ar c'hleñved, hag ouzh temptasion an aeraouant.

1677
Référence : Do. p47

An umorioù tev, stagus ha gludennek eus a gorf an den, a zo kiriek d'an darn vuiañ eus e gleñvejoù

1732
Référence : GReg pg (les humeurs) crasses (du corps de l'homme causent la plûpart des maladies)

kreaat a ra an avel ; kreaat a ra ar c'hleñved

1732
Référence : GReg pg (le vent) croît (la maladie croît)

ar c'hleñved nevez

1732
Référence : GReg pg dissenterie (maladie)

kleñved a c'hounezer o daremprediñ an eil egile

1732
Référence : GReg pg epidemie (ou épidimte, maladie épidemique, ou populaire)

kleñved kommun e touez ar bobl

1732
Référence : GReg pg epidemie (ou épidimte, maladie épidemique, ou populaire)

kleñved tomm

1732
Référence : GReg pg fievre (Fièvre chaude)

kleñvedoù tomm

1732
Référence : GReg pg fievre (Fièvre chaude)

kleñved tomm

1732
Référence : GReg pg fievre (Fièvre chaude, Van.)

kleñvedoù tomm

1732
Référence : GReg pg fievre (Fièvre chaude, Van.)

gounit un droug, ur c'hleñved

1732
Référence : GReg pg gagner (Gagner un mal, une maladie.)

Grevus eo e gleñved.

1732
Référence : GReg pg griévement (Il est griévement malade.)

kleñvejoù grizies

1732
Référence : GReg pg grief (Une maladie grieve, p.)

kleñved pehini a deu prest pe da vougañ pe da seizañ un den

1732
Référence : GReg pg apoplexie

kleñvejoù grizies

1732
Référence : GReg pg grief (Une maladie grieve, p.)

ur c'hleñved gries

1732
Référence : GReg pg grief (Une maladie grieve.)

ur c'hleñved dañjerus

1732
Référence : GReg pg grief (Une maladie grieve.)

ur c'hleñved grizies

1732
Référence : GReg pg grief (Une maladie grieve.)

kleñvejoù dañjerus

1732
Référence : GReg pg grief (Une maladie grieve, p.)

Dañjerus eo e gleñved.

1732
Référence : GReg pg griévement (Il est griévement malade.)

barrad kleñved

1732
Référence : GReg pg bouffée (de maladie, maladie subite, & de peu de durée)

kaouad c'hleñved

1732
Référence : GReg pg bouffée (de maladie, maladie subite, & de peu de durée)

ur pennad kleñved

1732
Référence : GReg pg bouffée (de maladie, maladie subite, & de peu de durée)

ur pennad-kleñved

1732
Référence : GReg pg bouffée (de maladie, maladie subite, & de peu de durée)

uzet gant kozhni, pe, gant kleñved

1732
Référence : GReg pg caduc (ou caduque)

destumet un droug, ur c'hleñved

1732
Référence : GReg pg gagner (Gagner un mal, une maladie, pp.)

kleñved ordinal

1732
Référence : GReg pg habituel (Maladie habituelle.)

kleñved tomm

1732
Référence : GReg pg (fièvre) chaud (qui cause le transport au cerveau)

kemmeskadur a zaou gleñved, en ur memes den

1732
Référence : GReg pg complication (jonction de deux maladies en un même corps)

kleñvedoù kemmesket

1732
Référence : GReg pg (des maladies) compliquées

kleñved aes da c'hounit

1732
Référence : GReg pg contagion

kleñvejoù aes da c'hounit

1732
Référence : GReg pg contagion

gounit ur c'hleñved

1732
Référence : GReg pg contracter (une maladie)

destum ur c'hleñved

1732
Référence : GReg pg contracter (une maladie)

pare a gleñved

1732
Référence : GReg pg convalescent (qui se releve de maladie)

destumiñ un droug, ur c'hleñved

1732
Référence : GReg pg gagner (Gagner un mal, une maladie.)

kleñved

1850
Référence : GON.II p.21, livre premier, "maladie"

Ankenius eo e gleñved.

1850
Référence : GON.II pg añkéniuz (Sa maladie est inquiétante.)

An afeilh a zo gwazh eget ar c'hleñved.

1850
Référence : GON.II pg affal

Chomet eo ble abaoe e gleñved.

1850
Référence : GON.II pg blé (Il est resté faible depuis sa maladie).

Distagañ a ra diouzh kleñved.

1850
Référence : GON.II pg kleñvéd (Il relève de maladie).

Ur c'hleñved bosennus a zo gantañ.

1850
Référence : GON.II pg bosennuz (Il a une maladie pestilentielle).

Gwazh eo an askouezh eget ar c'hleñved.

1850
Référence : GON.II pg askouéz (La rechute est pire que la maladie).

Kig baot a zo mat ouzh ar c'hleñved-vor.

1850
Référence : GON.II pg baot (La chair de tortue est bonne pour le scorbut de mer).

kleñved

1850
Référence : GON.II pg kleñvéd (Maladie, altération, privation de la santé. Mal. Incommodité. En Vannes).

kleñvedoù

1850
Référence : GON.II pg kleñvéd

kleñvedoù

1850
Référence : GON.II pg kleñvéd (Maladie, altération, privation de la santé. Mal. Incommodité. Pl.)

kleñved

1850
Référence : GON.II pg klañv, kleñvéd (Maladie, altération, privation de la santé. Mal. Incommodité), poré

kleñved

1850
Référence : GON.II pg kleñvéd (Maladie, altération, privation de la santé. Mal. Incommodité. En Vannes).

Laezh azenez a gémer bemdez, evit he c'hleñved.

1850
Référence : GON.II pg azénez

kleñvedoù

1850
Référence : GON.II.HV pg kleñvéd (Maladie, altération, privation de la santé. Mal. Incommodité. Pl. En Vannes).

kleñvedoù

1850
Référence : GON.II.HV pg kleñvéd (Maladie, altération, privation de la santé. Mal. Incommodité. En Vannes. Pl.)

Klouaraet eo gant ar c'hleñved.

1850
Référence : GON.II pg klouaraat (La maladie a diminué son ardeur).

Ar c'hleñved eo en deus e ziekaet.

1850
Référence : GON.II pg diékaat (C'est la maladie qui l'a rendu paresseux).

Ur c'hleñved a zigarezas.

1850
Référence : GON.II pg digarézi (Il prétexta une maladie).

Ar c'hleñved eo a zo kiriek d'e zisleberded.

1850
Référence : GON.II pg disléberded (C'est la maladie qui est cause de son exténuation).

glac'harus-bras eo e gleñved

1850
Référence : GON.II pg glac'haruz

Aon am eus na gresk[f]e ar c'hleñved.

1850
Référence : GON.II.HV pg kreski, kriski (J'ai peur que la maladie n'augmente).

Ar c’hleñved a zo kroget ennañ.

1850
Référence : GON.II p.95, livre second, « La maladie l’a atteint ».

Askouezhet eo e kleñved.

1850
Référence : GON.II p.95, livre second, (Il est retombé malade).

Ar c'hleñved-se a zo deuet dezhañ dre zarvoud.

1850
Référence : GON.II p.92, livre second, « Cette maladie lui est venue par accident ».

Ur mergl milliget eo, ur c'hleñved dihegar, Savet da gontammiñ pep mad zo war an douar ; Genel a ra bosenn ha kernez tro-war-dro ; Ouzh he heul kasoni e pep lec'h, e pep bro, a laka dre ar bed brezel ha lazherezh.

1867
Référence : MGK p2

Evit klask ul louzoù a-enep ar c'hleñved, al leon en e ali, 'lavaras d'al loened : - "Me gred, va mignouned, e vezimp stropet-holl evit hor pec'hejoù; pep rumm a yelo da goll, Ma ne deomp a-benn da sevel ouzh ar groug an torfedour brasañ , pennabeg eus an droug. Evel-se marteze 'torro nerzh ar c'hleñved, Ag unan o vervel, d'ar re all 'teuy yec'hed"

1867
Référence : MGK p24

Ur c'hleñved didruez hag a skign dre'r bed-holl Ar spont hag ar marv, pa deu d'en em ziroll, Kleñved aes da bakañ, taolet eus an eñvoù, Da skarzhañ pizh an douar eus e holl dorfejoù, Ar vosenn hec'h anv, a stlape en ifern Loened a-vagadoù kaset ganti d'ar bern.

1867
Référence : MGK p23

An azen, deuet e dro, a lavar evel-henn : "Ned eus ket pell, soñj am eus, ur wech, en ur dremen, Dre ur prad glas a oa, me 'gav din, d'ur manac'h, An naon, ar geot flour ha, m'en diskuilh hep nac'h, Dre ali Paol gornek o sutal em fenn sot, e peurjon er prad-se ledander va zeod. Me n'edon ket em zra, evit lavaret gwir. Diouzhtu e voe ar vlej war al loen blevek hir. Ur bleiz, den a studi, a ziskouezas displeg e oa deuet ar c'hleñved diwar ar skouarneg, hag e tleit, 'mezañ, sevel hed e livenn Al loen-se divalo, rognek-fall, diskroc'hen. Laerezh tra e nesañ, ne oa gwashoc'h torfed ! Nemet dre ar marv ne vije ket gwalc'het ; ur vezh e oa e welet : d'ar bed-holl evit skouer 'Oa ret e vije roet. Lazhet e voe ar c'houer.

1867
Référence : MGK p26

Dioc'h kleñvejoù ar bed e pare ar marv : / Mat pe fall, 'vel ma'z omp, chomomp evelato ! / Gwell eo kaout poan eget mervel.

1867
Référence : MGK p68

Na ankounac’hait ket manac’h Sant-A[l]bin, a zo dleour deoc’h eus e vuhez ; ha ma teufe kleñved da gouezhañ warnoc’h pe war unan bennak eus ho tud, diwallit na deufec’h ket kerkent d’am c’hlask.

1877
Référence : EKG.I. p.53

Pa n’hoc’h eus na gwir na doare / Da wellaat kleñved an ene, / Tavit da goll an eneoù, / Tavit hoc’h holl saotrerezhoù.

1877
Référence : EKG.I. p.104

Savet ez-yaouank e doujañs hag e karantez Doue, Per hag Anna ar Sant a gollas abred o zad hag o mamm, sammet, o-daou, en ur ober eizh dervezh, gant ur barrad kleñved tomm.

1878
Référence : EKG.II p.169-170

Kavet ez eus an tu da bareañ meur a gleñved, evel ar paz-moug hag ar gounnar, hag a oa sellet evel dibare gwechall.

1906
Référence : KZVR Niv. an 9 a viz Kerzu

O digas a reas gantañ e-kreiz ar c’hoad ha reiñ da anaout dezho ar gwez, hag ivez al louzeier yec’hedus, dre zisklêriañ an dalvoudegezh anezho ha penaos ober ganto da bareañ kleñvedoù ha goulioù, da argas drouk-speredoù, da derriñ hud ha strobinelloù.

1923
Référence : SKET p.59

Enno emañ o ren ar vreinadurezh a grign ar broadoù ; enno en em vod an divroidi hag an erevent hag, a-gevret ganto, pep kleñved ha pep saotr.

1923
Référence : SKET p.51

Rak, mar galler fiziout e kounerezh mab-den, evelato e tigouezh a-wechoù, da heul kozhni pe gleñved, ez afe war zisleberiñ pe zisteraat, hag e teufe an eñvoradurioù da vezañ arvarus.

1923
Référence : SKET p.20

Rak, kerkent hag adlestret Nemetos, setu ur c’hleñved stagus o tont d’ober e rann eus ar vrezelourien en doa lezet evit diwall ar mengleuzioù hag evezhiañ ar vengleuzerien, ma varvas an div drederenn anezho.

1923
Référence : SKET p.129

Deut an noz, tort, kamm ha pengamm ha da redek, ankouaet gante o koulioù, o c’hleñvedoù, o sioù.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 40, p.898 (Miz Ebrel 1924)

Setu amañ, emezañ, ar bir Ivos (2). Nerzh da yac’haat gouli ha kleñved a zo ennañ.

1924
Référence : SKET.II p.60-61

An ehan a ro deomp pa c’houlennomp ; tennet e vezomp gantañ a-zindan taol hon enebourien, diwallet diouzh mezh ha kleñved, diouzh sklavelezh ha kozhni.

1924
Référence : SKET.II p.44

An derzhienn a gouezhas war ar c’habiten : ar boan izili hag ar yenijenn en devoa tapet a greskas e gleñved. Bemnoz an alter a lakae e wad da verviñ.

1925
Référence : BILZ2 p.174

brizh kleñved

1927
Référence : Geri.Ern pg briz

kleñved an naon

1931
Référence : VALL pg boulimie

kleñved an digoun

1931
Référence : VALL pg amnésie

kleñved mezv

1931
Référence : VALL pg alcoolisme

kleñved ar behin

1931
Référence : VALL pg adipose

kleñved an troazh gwennviek

1931
Référence : VALL pg albumine (maladie)

« Arsa, Lom, c’kwi [sic, "c'hwi"] a zo drol hiziv, ’vat ; gouzout a rit eo klañv hor moereb, klañv gant ar c’hleñved ha gant ar gozhni ; gouzout a rit ivez eo frailhet he c’halon gant ar glac’har abaoe m’eo bet beuzet Herri ; ha kas anezhi d’ar bed all, da lavarout eo, disammañ anezhi eus he foanioù, ne vefe ket un dra ken digristen-se. »

1944
Référence : ATST p.75

Eno ez eus un eienenn dour berv, c'hwezh soufr gantañ, hag a wella da gleñvedoù 'zo.

1944
Référence : EURW.1 p77

Ma ! N'eo ket gant kleñved ar gêr emaon.

1949
Référence : SIZH p.62

- Me 'oar : kleñved ar gêr ! Emaoc'h adarre o selaou tonigenn ar mor.. Ho korf amañ, hag ho spered e traoñiennoù glas Breizh-Izel... marteze dindan gwez avaloù milzin an dimezell gozh ?

1949
Référence : SIZH p.61

N'eo ket gant al langiz [sic, langis] e oa ar breur Arturo, gant an hiraezh, ar c'hleñved-se, a vez kemennet d'ar gloer yaouank disfiziout dioutañ, peogwir e sav diwar an Drouk-Spered.

1949
Référence : SIZH p.47

Ur plac'hig vihan daou vloaz hanter eo a oa o paouez mervel ; ha sammet e oa bet gant ur c'hleñved ha ne vezer ket boas en hor bro da gavout e-touez ar vugale.

1985
Référence : DGBD p37

Ho mestr, Poole, anat, zo dalc'het gant unan eus ar c'hleñvedoù-se a vourev hag a zisneuz ar c'hlañvour war un dro.

2012
Référence : DJHMH p.67

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux