I.
A. LOENON.
Uskevrennad mellkeineged izel a vev en dour dous pe en dour mor, barrek da dennañ an oksigen diouzh an dour, dezho angelloù evit en em embreger.
Ur wazhienn besked. Ur c'hlodad pesked. Ur voudenn besked : bandennad vras pe vrasoc'h a besked o tilec'hiañ a-gevret.
&
Ar pesked migornek hag ar pesked askornek : an div gevrennad pesked a c'hoarvez o skeledenn - en he fezh pe evit lod - eus migorn pe eskern.
&
Angelloù, drein, skant ar pesked.
&
Ur pesk dour dous : a vev er stêrioù pe el lennoù.
&
Ur pesk mor : a vev en dour mor.
B. (dirak ur spizer)
1. Termen a dalvez da envel rummadoù pesked zo.
Pesk-sol : a vev e goueled ar mor.
&
Pesk-avel : a vev tost da c'horre ar mor.
&
Pesk-red : a vev a strolladoù bras a zeu en aod diouzh ar goañv hag a vev en donvor ar pep all eus ar bloaz.
&
Pesk-plat : pesk a neuñv a-blaen, dezhañ e zaoulagad war an hevelep tu.
Pesked plat eo ar garlized hag an turboded.
2. Termen a dalvez da envel pesked zo.
Pesk-ael : pesk-nij.
C. Dre ast.
Loen a vev er mor (krogenn, kresteneg, morvil, h.a.).
Ur pesk fin eo ar morhoc'h.
&
Pesk-krogennek : krogenn.
&
Peskourmel : ourmelenn.
D. (db. ar pesked, impl. da voued gant an dud ; en e furm lies, impl. da anv hollek)
1. Pesked fresk : o paouez bezañ pesketaet.
&
Pesked skorn : bet miret war ar skorn evit chom mat.
Ar pesked skorn ne rouzont ket pa vezont poazhet.
2. Boued aozet gant loened a daper er mor.
Soubenn ar pesked. Ober ur pred pesked.
&
Diskantañ pesked : lemel ar skant zo warno a-raok o foazhañ.
&
Dilenn pesked : o frientiñ a-raok o foazhañ.
II.
Dre skeud.
1. Trl. kv. (db. an dud)
Yac'h-pesk, yac'h evel ur pesk (en dour) : yac'h-tre.
&
Mut evel ur pesk : dilavar-krenn.
&
Bezañ noazh evel ur pesk, bezañ en e beskig : hep an disterañ pezh dilhad.
&
Trl. skeud.
Gwelet pesked el laezh : bezañ mezv penn-da-benn.
&
Cheñch dour d'ar pesked : staotañ.
2. Trl. kv.
Sklaer evel lagad ur pesk : boull, sklaer-tre.
HS. naer.
3. Trl.
Pep hini war e besk : pep hini evitañ e-unan (er c'hoarioù, h.a.).
&
N'eus pesk ebet hep e zrein : gant kement plijadur zo e vez ivez un tamm poan.
4. Dre let.
An dud a blij ar pesked dizreinet dezho : plijout a rafe dezho e rafed al labour en o lec'h.
III.
(gant ur bennlizherenn-dal)
Steredeg ar Pesked : steredeg eus an arouezkelc'h, he anv skiantel Pisces.
Référence :
GON.II
pg bagad (Nous avons pris deux bâtelées de poisson).
Mar hor be ur baouig amañ, e pakfemp pesked.
Mar hor bé eur baouig amañ, é pakfemp pesked.
1850
Référence :
GON.II
pg baouik (si nous avions une nasse, nous prendrions du poisson).
Pesked astomm n'eo ket re vat.
Pesked astomm né két ré vâd.
1850
Référence :
GON.II
pg astomm (Du poisson réchauffé n'est pas très-bon).
Ar pesk-se a boazher hep e ziskantañ.
Ar pésk-zé a boazeur héb hé ziskañta.
1850
Référence :
GON.II
pg diskañta (On cuit ce poisson sans l'écailler).
Roit din pesked dizrein.
Rôid d'in péskéd dizrein.
1850
Référence :
GON.II
pg dizrein (Donnez-moi du poisson sans arêtes).
Leun eo a zrein ar pesk-mañ.
Leûn eo a zrein ar pésk-mañ.
1850
Référence :
GON.II
pg dréan ou draen (Ce poisson est plein d'arêtes).
N'eus ket a besked el lenn.
N'eûz kéd a béskéd el lenn.
1850
Référence :
GON.II
pg el (il n'y a pas de poissons dans le lac).
Fritet eo ar pesked.
Frited eo ar péskéd.
1850
Référence :
GON.II
pg frita (le poisson est frit).
greun pesked
greûn-pesked
1850
Référence :
GON.II.HV
pg greûn-pesked (v. hâd-pesked et rog).
had-pesked
hâd-pesked
1850
Référence :
GON.II.HV
pg hâd-pesked (alvin, petit poisson qu'on met dans un étang pour le peupler. frai, œufs de poissons mêlés avec ce qui les rends féconds).
kalz a had-pesked a oa war ar stêr
Kalz a hâd-pésked a ioa war ar ster.
1850
Référence :
GON.II.HV
pg hâd-pesked (il y avait beaucoup de frai sur la rivière).
pesk
pésk
1850
Référence :
GON.II
pg pésk (poisson, animal qui naît et qui vit dans l'eau).
pesked
pésked
1850
Référence :
GON.II
pg pésk (poisson, animal qui naît et qui vit dans l'eau. Pl.)
Ar pesked-mor a zo ker er vro-mañ.
Ar pésked môr a zô kér er vrô-mañ.
1850
Référence :
GON.II
pg pésk (le poisson de mer est cher dans ce pays-ci).
Ur pesk bras [a]m eus paket.
Eur pésk brâz em eûz paket.
1850
Référence :
GON.II
pg pésk (j'ai pris un gros poisson).
Référence :
GON.II
pg baouik (Si nous avions une nasse, nous prendrions du poisson).
Kemerout pesked gant an higenn.
Kémérout pesked gañd ann higen.
1850
Référence :
GON.II
p.90, livre second, « prendre du poisson à l'hameçon ».
A behini eus ar pesked ho pezo-hu ? eus ar silienn.
A béhini eûz ar pesked hô pézô-hu ? eûz ar zilien.
1850
Référence :
GON.II
p.89, livre second, (Duquel des poissons aurez-vous ? De l'anguille).
Pebezh pesked eo ar re wellañ ?
Pébez pesked eo ar ré wella ?
1850
Référence :
GON.II
p.72 (quels poissons sont les meilleurs ?)
Bleudit mat ar pesked a-barzh e lakaat war an tan.
Bleûdit mâd ar pesked, abarz hé lakaat war ann tân.
1850
Référence :
GON.II
pg bleûda (Couvrez bien le poisson de farine, avant de le mettre sur le feu).
Aotrou, eme ar c'hi, ha petra vir ouzhoc'h, da zont lart eveldon, ha marteze lartoc'h ? List ho koajoù, o vevañ 'c'hiz a rit, gant nebeut freskajoù, ez oc'h ker reuzeudik hag ur pesk war an traezh.
Autrou, eme ar c'hi, ha petra vir ouz-hoc'h da zont lard evel d-oun, ha marteze lartoc'h ? List ho koajou, o veva c'hiz a rit, gant nebeut freskajou, ez oc'h ker reuzeudik hag eur pesk war ann treaz.
1867
Référence :
MGK
p8
— Yec’hed dit, Kivoron, eme ar c’habiten en ur drinkañ. — Yec’hed da Ester ivez, eme ar serjant, ha nerzh dezhi da skeiñ start war choug he fried, ma ne bak pesk ebet dezhi.
— Iec’hed did, Kivoron, eme ar c’habiten en eur drinka. — Iec’hed da Esther ive, eme ar serjant, ha nerz d’ezhi da skei stard var chouk he fried, ma ne bak pesk ebed d’ezhi.
1877
Référence :
EKG.I.
p.221
— Mont a ran da besketa ; brav an amzer, me 'gred e krogo ar pesked fenoz.
— Mont a ran da besketa ; brao an amzer, me gred e krogo ar pesked fenoz.
1877
Référence :
EKG.I.
p.218
lenkret eo ar pesked
1909
Référence :
BROU
p. 393 (le poisson est avancé)
pep hini òr [war] e besk
pep-hini or e besk
1909
Référence :
BROU
p. 408 (chacun pour soi)
D’ar re-mañ o doa an evned a amheuilh redadeg ar gwagennoù, ar pesked a neuñv e dourioù ar mor, ar gwallvorviled a vev en donderioù anezhañ, toullet o daoulagad, krignet o diweuz hag o daouarn hag o c’hevrennoù mezhus.
D’ar re-man o doa an evned a amheuilh redadeg ar gwagennou, ar pesked a neunv e douriou ar mor, ar gwall-vorviled a vev en dounderiou anezan, toullet o daoulagad, krignet o diweuz hag o daouarn hag o c’hevrennou mezus.
1923
Référence :
SKET
p.117
Ra vo laezh d’e vuoc’hed, mel d’e wenan, trevad d’e barkoù, mez d’e zervenned, pesk d’e zourioù.
Ra vo laez d’e vuoc’hed, mel d’e wenan, trevad d’e barkou, mez d’e zervenned, pesk d’e zouriou.
1923
Référence :
SKET
p.25
Enno e fonn ar pesked, kerkoulz hag an dourgon, ar reuniged, an elerc’h.
Enno e founn ar pesked, kerkouls hag an dourgoun, ar reuniged, an elerc’h.
1923
Référence :
SKET
p.94
Ul lein vat en devoa debret : istr, un alumenn-vioù, ur pesk (un doulboudenn), un tamm kig-leue poazhet en amann, hag, evit an diwez, un tamm gwastell ar Rouanez, jistr mat ha gwin Bourdel da evañ, ha kafe goude lein… N' oa ket figus an aotrou person !
Eul lein vat an nevoa debret : istr, eun alumenn viou, eur pesk (eun doulboudenn) (1), eun tamm kig-loue [sic, "kig-leue"] poazet en amann, hag, evit an divez, eun tamm gwastell ar Rouane, jistr mat ha gwin Bourdel da eva, ha kafe goude lein… N’oa ket figus an ôtrou person !
1924
Référence :
BILZ1
Niverenn 39, p.867 (Miz Meurzh 1924)
Bilzig a greske a gorf hag a skiant : falvezout a reas dezhañ ivez pourveziñ an ti a gig hag a besked.
Bilzig a greske a gorf hag a skiant : falveout a rês d’ean ive pourveï an ti a gig hag a besked.
1924
Référence :
BILZ1
Niv. 42, p.976 (Even 1924)
A-benn un nebeud devezhioù, ho merc’h, itron, a vo yac’h-pesk.
A-benn eun nebeud devejou, ho merc’h, itron, a vo yac’h-pesk.
1925
Référence :
BILZ2
p.120
Na lin, na kudenn neud, na bechenn amann, na vi, na pesk ne vez kinniget dezhe.
Na lin, na kudenn neud, na bechenn amann, na vi, na pesk ne ve kinniget d’ê.
1925
Référence :
BILZ2
p.135
pesked
1927
Référence :
Geri.Ern
pg a
pesked munut
1931
Référence :
VALL
pg alevin
fast pesked
fast-pésked
1931
Référence :
VALL
pg boyau (de poissons)
Lukaz a oa azezet war bord ar stêr vras, e-touez ar geot hir hag ar c’hegid, ha ne zistage ket e sell a-ziwar ar bont spoue ken kaz e vije deuet ur pesk bennak da bismigañ ar vuzhugenn ha d’he lonkañ evit e vrasañ damant.
Lukaz a oa azezet war bord ar stêr vras, e-touez ar geot hir hag ar c’hegid, ha ne zistage ket e sell a-ziwar ar bond [bont] spoue kenkas e vije deuet ur pesk bennak da bismigañ ar vuzhugenn ha d’he lonkañ evit e vrasañ damant.
1944
Référence :
ATST
p.12
Ha goude kreisteiz e voe lezet hor c'hlañvour da vont d'ar gêr, yac'h-pesk hep mar, gant e vuredadig bouloùigoù "Yatren" hag an div bikadenn emetin en e zivorzhed (evit ma rafe al louzoù-mañ ur vad bennak e konter e rank bezañ graet dek pe daouzek pikadenn d'an nebeutañ !).
1985
Référence :
DGBD
p79
Pa vez tu da gaout pesked mogedet zoken - hennezh eo an hini prizetañ gant va labourerien - ne da ket neuze an dispign en tu-hont da zek pe da zaouzek gwenneg dre benn.
1985
Référence :
DGBD
p109
Ac'hano eo e teu ar pep brasañ eus al legumaj a vez ezhomm anezho evit ar gegin ; kig ha pesked avat a zeu diwar labour chaseerien pe besketerien[sic] gopret gant hor c'hompagnunezh.
1985
Référence :
DGBD
p42
Evit ar wech e oa bet treuz-didreuz an harzoù, heuliet e veze roudoù ar c'hirvi-erc'h gant an dud, pe ar c'hlodadoù pesked, hag ar re-se ne raent ket van gant an harzoù.
