Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Formes fléchies : 
5
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. 1. Organ kigek heloc'h zo er genoù. Tennañ e deod war ub. Stagell an teod. & (db. al loened desavet evit o c'hig; impl. da anv hollek) An organ-se implijet evel meuz. Teod ejen. 2. An organ-se, pa seller outañ evel organ ar gomz. An teodoù a ya en-dro. Un teod distagell, distagellet. & Trl. skeud. Na vezañ evit e deod : na c'hallout chom hep komz. Delc'her war an teod, war e deod : tevel. Na vezañ stag e deod eus an daou benn : bezañ distagellet-mat. & Trl. Komz, lavaret udb. diwar beg an teod, beg e deod : hep bezañ soñjet kalz en e gomzoù. 3. Dre ast. Termen a dalvez da aroueziñ ar gomz hag ar fistilh. Hennezh en deus un teod ! : komz a ra kalz. Taol teod : teodad. & Trl. (impl. hep gm.) Kaout teod : komz brav ha kalz. Teod a-walc'h en deus koulskoude. & Bezañ hir e deod : bezan teodek. Bezañ mibin e deod : komz re vuan. Bezañ bresk e deod : komz kalz ha hep soñjal. & Teod hir ha dorn berr : troienn a dalvez d'ober anv eus an dud a gomz kalz hag a ra nebeut. & Teod(où) an dud : ar pezh a lavar an dud. Emañ dindan teodoù an dud : brudoù fall zo diwar e benn. 4. Dre ast. Termen a dalvez da ober anv eus an dud zo heverk o c'haoz. Teod fall, teod milliget, teod kiger, teod naer : den douget da zroukkomz db. ar re all. Gwall deodoù : tud a zroukkomz db. ar re all. Teod flour : a oar kaozeal brav. Teod tanav : a glask reiñ da grediñ traoù faos. Teod lous : den a vez komzoù hudur gantañ. Teod bresk : den na c'hall ket delc'her kuzh ar pezh a oar. Teod mat a zen : den a gomz brav ha kalz. & (e-unan) Den a zroukkomz db. ar re all. Klev an teod-mañ ! II. Dre skeud. (db. an traoù) Traezenn zo ganti stumm un teod (I 1). Teod ar c'hloc'h : ar vazhoulenn. & Teodoù ruz an tan : flammennoù. & Teodoù : gwestell bihan plat stumm teodoù ganto.

Exemples historiques : 
86
Masquer la liste des exemples

teod

1499
Référence : LVBCA p192 (langue)

diluiañ e deod

1659
Référence : LDJM.1 pg deuider (& parler beaucoup)

divanegañ e deod

1659
Référence : LDJM.1 pg deuider (& parler beaucoup)

teodoù

1659
Référence : LDJM.1 pg langue

teod

1659
Référence : LDJM.1 pg langue

teod sarpant

1732
Référence : GReg pg detracteur (médisant)

mezennoù grizienn an teod

1732
Référence : GReg pg amigdales

dalc'het e deod

1732
Référence : GReg pg frein (Mettre un frein à sa langue, pp.)

derc'hel e deod

1732
Référence : GReg pg frein (Mettre un frein à sa langue.)

troc'hañ e deod da ur re

1732
Référence : GReg pg abatre, confondre (fermer la boucheà son adversaire , le convaincre)

neb zo stag e deod ouzh e vouzelloù

1732
Référence : GReg pg begue (qui begaïe en parlant)

tañva gant pennig an teod

1732
Référence : GReg pg (goûter du) bout (des levres)

tañva gant begig an teod

1732
Référence : GReg pg (goûter du) bout (des levres)

edo bremaik war benn va zeod

1732
Référence : GReg pg (je l'avais tout-à-l'heure sur le) bout (des lèvres)

troc'hañ e deod da ur re bennak

1732
Référence : GReg pg clorre (la bouche à quelqu'un)

troc'het e deod da ur re bennak

1732
Référence : GReg pg clorre (la bouche à quelqu'un)

un teod kaer a zen

1732
Référence : GReg pg (un homme d'une belle) conversation

chomet eo bet e deod a-ispilh

1732
Référence : GReg pg (il a demeuré tout) court (à son sermon, il a manqué de mémoire)

teod fall

1732
Référence : GReg pg detracteur (médisant)

teodoù fall

1732
Référence : GReg pg detracteur (médisant)

troc'het stagell an teod

1732
Référence : GReg pg filet (Couper le filet à un petit enfant, pp.)

teodoù sarpant

1732
Référence : GReg pg detracteur (médisant)

lavaret kement a zeu en e c'henoù, war e deod

1732
Référence : GReg pg dire (tout ce qui vient à la bouche)

un teod kaer

1732
Référence : GReg pg disert (qui a une belle élocution, & une grande facilité de parler)

bravat teod !

1732
Référence : GReg pg (que cet homme est) disert (qu'il s'explique en beaux termes, nettement & facilement!)

kaerat teod !

1732
Référence : GReg pg (que cet homme est) disert (qu'il s'explique en beaux termes, nettement & facilement!)

teod

1732
Référence : GReg pg grasser (langue)

Ar vlaz en deus e sich kent e pennig an teod egit er staon.

1732
Référence : GReg pg goût (L'organe du goût reside plûtôt à la pointe de la langue, qu'au palais de la bouche.)

lakaat ur morz war e deod

1732
Référence : GReg pg frein (Mettre un frein à sa langue.)

troc'hañ stagell an teod

1732
Référence : GReg pg filet (Couper le filet à un petit enfant.)

emañ e anv war bennig va zeod

1850
Référence : GON.II pg téôd

gwall deod

1850
Référence : GON.II p.7 introduction, "mauvaise langue"

teodoù

1850
Référence : GON.II p.15, livre premier, "des langues".

teod

1850
Référence : GON.II pg téad, téôd

teodoù

1850
Référence : GON.II pg téôd

stagellet eo va zeod

1850
Référence : GON.II pg téôd

c'hwezhañ e teod ur re

1850
Référence : GON.II pg téôd

he zeod

1850
Référence : GON.II p.9, introduction, "sa langue" (parlant d'une femme).

Me 'droc'ho ma zeod em beg kent dizeskiñ ar brezhoneg.

1850
Référence : GON.II.HV pg bék (Je couperai ma langue en ma bouche, avant d'oublier le breton).

un teod gwall flemmus en deus

1850
Référence : GON.II.HV pg flemmuz

Distagellit e deod d'ar bugel-se.

1850
Référence : GON.II pg distagella (Coupez le filet à cet enfant).

teod ar c'hazh a zo garv

1850
Référence : GON.II pg garô, garv

ker gourt eo e zaouarn ha teod ur c'hazh

1850
Référence : GON.II pg gourd, gourt

gwalldeod

1850
Référence : GON.II.HV pg gwall (-déod)

gwalldeodoù

1850
Référence : GON.II.HV pg gwall (-déod)

ur gwalldeod eo

1850
Référence : GON.II.HV pg gwall (-déod)

teod

1850
Référence : GON.II p.15, livre premier, "langue".

e deod

1850
Référence : GON.II p.9, introduction, "sa langue" (en parlant d'un homme).

lagad a dal téôd

1850
Référence : GON.II pg lagad

taol teod

1850
Référence : GON.II.HV pg taol (-déod)

teod

1850
Référence : GON.II pg téad, téôd

An teod labenn alies d'e dro a vez flemmet, / Pa na vez dispennet.

1867
Référence : MGK p106

Neuze ar gozh vamm-giez, gant he zeod lemm ha lampr, / A lavar distagell : / — « Bremañ ac'hann ni yel, / » Mard oc'h evit hor c'has er-maez. »

1867
Référence : MGK p108

An azen, deuet e dro, a lavar evel-henn : / "Ned eus ket pell, soñj am eus, ur wech, en ur dremen, / Dre ur prad glas a oa, me 'gav din, d'ur manac'h, / An naon, ar yeot flour ha, m'en diskuilh hep nac'h, / Dre ali Paol gornek o sutal em fenn sot, / E peurjon er prad-se ledander va zeod.

1867
Référence : MGK p25-26

P’am boe debret un tamm hag evet ur banne sistr mat, e teuas un tammig bihan va zeod din, hag e lavaris da Jañ-Mari : — Ne ouzon ket perak e roit deomp hirie ur pred ker mat, c’hwi, ha n’ho poa roet deomp dec’h nemet pep a gosh banne soubenn.

1877
Référence : EKG.I. p.81

Mat [e] leverez, eme ar re all ; a-raok ma’z eor d’o c’hlask di o devezo bet amzer da uzañ o zeod en ur bediñ o Doue.

1878
Référence : EKG.II p.84

Me a flouras e gein dezhañ hep lavaret ger, gant aon da vezañ klevet, ha Polidor en em lakeas da lipat va divoc’h ha va daouarn gant e deod karantezus.

1878
Référence : EKG.II p.28

n'eus ket a be dra da c'hlebiañ an teod

1909
Référence : BROU p. 407 (il n'y pas de quoi se mouiller la langue)

skarnilet eo va zeod gant ar sec'hed

1909
Référence : BROU p. 418 (se dessécher)

P’o deus bet klevet anv eus an aotrou person, ar valtouterien, peurvuiañ lañchennet-mat koulskoude, peg o zeod eus o staon, ha kuit ha buan. An aotrou person !…

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 39, p.866 (Miz Meurzh 1924)

Ar goaperien, an teodoù fall a lavare « en stank ar vilin-avel » ; en gwirionez, o tont d’ar gêr eus a Vro-Saoz, evit dimeziñ da Janedig.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.808 (Miz Genver 1924), ("dimeï" reizhet e Niv. 38, "ERRATA" p.846).

An aotrou kure a ziskouezas dezhañ, sklaer evel an deiz, penaos ne oa nemet ur bugelig diskiant, daoust dezhañ da vezañ lemm a deod hag a spered.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 43-44, p.1024 (Gouere-Eost 1924)

Ha gant beg e deod e lipe e vuzell, troñsal a rae e fri.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 43-44, p.1027 (Gouere-Eost 1924)

— Un dakenn, Mari-Janig !… Hag an aotrou barner evurus, evurus, hantervezv, ma veze skañv a spered, gwall bounner e veze a dreid, ha tev e deod.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 43-44, p.1031 (Gouere-Eost 1924)

Peg teod Bilzig eus e staon, sec’h e gorzailhenn evel tont.

1925
Référence : BILZ2 p.125

— Peoc’h war an traoù-se, Bilzig ! — Ya, ya ! mamm Izabel. « Tevel hag ober ». N’eo ket ret deoc’h kaout aon : ne vin ket tapet diwar-bouez va zeod.

1925
Référence : BILZ2 p.132

Dre ma sklaerae o mennozhioù, o zeodoù ivez en em zivorze, ha pep hini a gonte d’ar vartoloded all, deut d’an ostaleri evit gouzout an doare, ar pezh a oa bet c’hoarvezet gante.

1925
Référence : BILZ2 p.113

Goulc'hen, ar Paganad, a oa ur marvailher. E deod a yae en-dro kel lijer hag ur vilin-baper.

1929
Référence : SVBV p10

edo e penn va zeod

1931
Référence : VALL pg (j'avais ce nom au) bout (des lèvres)

gant begig e deod

1931
Référence : VALL pg (du) bout (des lèvres)

teod

1931
Référence : VALL pg battant

Ar Braz en doa un dremm plijus-kenañ, un daoulagad lirzhin, un aer hegarat ; ar Govig a oa heñvel ouzh ur mestr martolod, gant e benn tev hag e golier barv, e gorn-butun na guitae ket e veg : mont a rae e deod en-dro hep ehan, evel rod ur vilin.

1944
Référence : EURW.1 p67

A ! re hir eo bet e fri, ha kalz re hir e deod !…

1944
Référence : ATST p.117

An neb a ya re vuhan e deod en dro [en-dro], a lavaro, mod pe vod, sotonioù. Rak an den a wir furnez, ne gomz morse dre bres.

1944
Référence : ATST p.9

Lukaz, avat, en doa un dra bennak nevez da lavarout dezho, daoust ma oant mezv, rak ur c’heloù eus ar seurt a zo ur pouez re bounner, ha ret eo disammañ an teod dirak an den kentañ a vo kavet war an hent, na pa vefe roue pe pilhaouer.

1944
Référence : ATST p.13

— « Kavout a ra din », eme Lukaz, « eo deuet ho teod da vezañ skañvoc’h gant marv hoc’h eontr ? »

1944
Référence : ATST p.15

N’o doa graet nemet koll amzer hag uzañ teod.

1944
Référence : ATST p.48

Ne oa ket a zarempred etrezomp hag i, nemet a-wechoù taolioù dorn ha taolioù teod.

1944
Référence : EURW.1 p35

Ker ruz eo da jenoflez/ Ha teodoù levrini,/ Jenoflez o delioù c'hwek,/ Jenoflez eus da liorzhoù,/ Frond ganto evel ma ouzez,/ Hag o c'houzout diouzh da frond.

1949
Référence : SIZH p.55

Petra ' c'hoarvezfe ma vefemp dizornet ? / Hon teodoù simudet a chomfe skornet, / Rak diganto, da brezeg, ' lamfed ar gwir / Dre an urzh a lerez ken kalet ha dir.

1960
Référence : PETO p18

Un teod ifern zo en ho penn / A-walc'h, maouez ! Tavit, m'ho ped / Re 'm eus klevet hag ac'halenn, / Diwar ho tro, ez an d'ar red.

1960
Référence : PETO p32

Dalc'het 'm eus war ma zeod ha furoc'h ' oa, me gred, / Gant aon 've dav, un deiz, damantiñ 'vit an droug.

1960
Référence : PETO p33

Teod wiber ma c'harabasenn, / War-zu un islonk leun a euzh, / En deus ma stlapet er gasenn / Am spouron mantrus hag am beuz.

1960
Référence : PETO p43

Hag an teodoù fall da lavarout zoken e teu e-unan Ministr ar Post war al listri a ra un ehan e Monrovia evit gwerzhañ timbroù d'ar veajourien, evit klask leuniañ un tammig en doare-se yalc'h difoñs ar Gouarnamant.

1985
Référence : DGBD p17

An Ao.Utterson a huanadas don, hep ur ger ; an den yaouank a lavaras neuze goude ur pennad : "Sed a zesko din tevel. Mezh 'm eus da vezañ re hir va zeod".

2012
Référence : DJHMH p18

Kostezet eo e benn hag e deod a zivilh diouzh e c'henoù.

2015
Référence : EHPEA p342

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux