Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Mots parents :
0

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
2
Afficher les variantes

Définition :  Masquer la définition

(dirak un av., ur furm v. displ. pe un agv.) Raganv renadenn eeun ar c'hentañ gour lies. Hor c'havout a raint. Bremañ hor gortozi. Int o deus hor skoazellet. 2. Termen a dalvez da sevel furmoù displeget kaout er c'hentañ gour lies. Ur c'hi hon eus. A-raok hor boa ur ranndi bihanoc'h. EVEZH. (a) Graet e vez gant "hon" dirak "n", "t", "d", "h" hag ar vogalennoù, gant "hol" dirak "l", ha gant "hor" dirak al lizherennoù-tal all ; (b) Kemm. k/c'h goude "hor".

Exemples historiques : 
62
Masquer la liste des exemples

En enor da Doe hon kroeas - da sant Tremeur, da sant Weltaz - ez e voe fontet an chapel-mañ - an Sul ken[t] fest an Spered Glan - ouzit bremañ an dat dre gont - mil pemp-kant eizh bloaz ha tregont

1538
Référence : GReg Enskrivadur war Chapel s. Tremeur e Kledenn-ar-C'hab

Kent-se ez kredomp [ennañ] hag ez koñfesomp [anezhañ] fermamant (nemedout a brouvfe deomp, dre ur rezon hag ur señtañs arall aprovetoc'h, [bezañs] an doueoù pere hon eus enoret bede vremañ) ez fell deomp hon em goñvertisañ ouzh Krist ha bezañ kristenien.

1576
Référence : Cath p14-15

Hevelep erfin, pan oa en em avizet, en deus da lavaret dezhi : « O gwreg hon lez da achevañ hon sakrifis, ha goude-se, ni a rento dit respont. »

1576
Référence : Cath p8

Neuse ez lavaras ar roue [: «] Hervez a welan ez fell dit dre finesañ hon destum ez lasoù : gwelet [a ran] ez fell dit reiñ deomp evit egzampl ar filozofed. »

1576
Référence : Cath p10

M. Pe da dra e servij ar Sakramant a'n Nouenn ? Evit hon naetaat eus ar pec'hedoù a c'halze bezañ restet deomp ha reiñ deomp nerzh evit rezistañ d'an anuioù ha d'ar boan a'r c'hleñved ha da demptasionoù an aerouant.

1622
Référence : Do. p46

M. Peseurt efed a zeu ennomp-ni dre ar sakramant a vadiziant ? D. Difasañ a ra ar pec'hed orijinal pe gant hini e vezomp ganet hag en hor gra kristenien ha bugale da Zoue dre moaien ar gras pehini a goñfer ouzhomp.

1622
Référence : Do. p40

Ha ret eo pediñ ar Sent ? Ya, abalamour ma'z int mignoned da Zoue e c'hellont kalz hor sikour dre o fedennoù hag o intersesionoù.

1622
Référence : Do. p20

M. Pe evit tra [eo]-eñ galvet pec'hed marvel ? D. Abalamour ma lazh hon ene, oc'h ober dezhañ koll ar vuhez a c'hras hag abalamour ma hon rent din d'ar marv eternel.

1622
Référence : Do. p36

M. Nag ar pec'hed veniel, peseurt droug a zegas-eñ deomp-ni ? D. Ne ra ket deomp koll ar c'hras, na veritañ an ifern, hogen hon yenaat a ra en karantez hag en servij Doue ha meritoù eus ar poanioù temporel hag hor c'hondu da bec'hed marvel.

1622
Référence : Do. p36

M. Pet zo a'n euvroù a drugarez ? D. Seizh spirituel ha seizh korporel. M. Livirit ar re spirituel. D. 1. Kelenn ar re ignorant. 2. Korrijañ ar re a fazi. 3. Reiñ kuzul mat d'ar re o devez ezhomm. 4. Koñsoliñ ar re dezolet. 5. Dougen pasiantamant an injuroù. 6. Pardoniñ an ofañsoù. 7. Pediñ evit ar re vev hag ar re varv hag evit ar re a zeu d'hor persekutiñ. M. Livirit ar re gorporel. D. 1. Reiñ da zebriñ d'ar beorien o devez naon. 2. Reiñ da evañ d'ar re o devez sec'hed. 3. Gwiskañ ar re noazh. 4. Delivrañ ar brizonerien. 5. Vizitañ ar re glañv. 6. Lojañ ar belerined hag an estrañjerien. 7. Enteriñ ar re varv.

1622
Référence : Do. p32 & 34

ar re hon goude

1659
Référence : LDJM.1 pg Posterité

Ar Werc'hez c'hlorius a welas / He mab prizius el Lammgroaz, / Pa varvas evidomp-ni-holl, / D'hor miret nad aziemp da goll.

1677
Référence : Do. p67

M. Na petra ouzhpenn [a gredit-hu]? D. [Me gred] Penaos dre e Varv ha Passion en deus hon delivret eus ar poanioù infernal, hag akuizitet deomp ar vuhez eternel.

1677
Référence : Do. p15

Ha ret eo pidiñ ar Sent ? D. Ya, rak dre ma'z int mignoned da Zoue e c'hellont kalz hor sikour dre o fedennoù hag o intersesionoù.

1677
Référence : Do. p21

M. Leveret ar re [an euvroù a drugarez] spirituel? [D.] Kelenn ar re ignorant, / Korrijañ ar re a fazi, / Reiñ kuzul mat d'ar re o deus ezhomm, / Koñsoliñ ar re dezolet, / Dougen patiamant an injurioù, / Pardoniñ an ofañsoù, / Pidiñ evit ar re vev hag ar re varv, hag evit ar re a zeu d'hor persekutiñ.

1677
Référence : GReg p33

hor c'haret a ra meurbet

1732
Référence : GReg pg affectionné

Allas Doue, pe hon bezo-ni da lavaret d'an deiz diwezhañ ar bed, siwazh deomp !

1732
Référence : GReg pg helas! (Helas que pourrons-nous dire au grand jour du Jugement ?)

Doue r' hon miro ouzh droug.

1732
Référence : GReg pg garder (Dieu nous garde de malheur.)

ar c'hloc'h-hont hon galv d'ar brezegenn

1732
Référence : GReg pg appeller

doue r'hon diwallo diouzh droug

1850
Référence : GON.II pg diwallout

Hon aozet en deus gant madelezh.

1850
Référence : GON.II pg aoza (Il nous a traité ave bonté).

ar wezenn-mañ a zo mat d'hon diheoliañ

1850
Référence : GON.II pg dishéolia

piv a c 'hello hon dishualañ ?

1850
Référence : GON.II pg dishuala

Ar barr-amzer en deus hon taolet war an aod.

1850
Référence : GON.II pg bar-amzer (Le coup de vent, l'ouragan nous a jetés sur la côte).

hon mirit diouzh dizeur

1850
Référence : GON.II pg dizeûr

entrezomp hon-daou

1850
Référence : GON.II pg eñtré, étré, é-tré

hon

1850
Référence : GON.II pg hon, hor

c'hwi eo hon alio

1850
Référence : GON.II pg hon

hon-unan ez aimp

1850
Référence : GON.II pg hon

piv hon diwallo ?

1850
Référence : GON.II pg hon

evit hon tennañ ac'hann

1850
Référence : GON.II pg hon

hon

1850
Référence : GON.II pg hon, hor

hon

1850
Référence : GON.II pg hon, hor

un tamm hor bezo

1850
Référence : GON.II pg hor

hor galvet en deus

1850
Référence : GON.II pg hor

Evit hor c'harout.

1850
Référence : GON.II p.11, introduction, "pour nous aimer".

Evit hor c'hannañ.

1850
Référence : GON.II p.11, introduction, "pour nous battre".

Evit hor c'hignañ.

1850
Référence : GON.II p.11, introduction, "pour nous écorcher".

Doue r'hon miro diouc'h droug.

1850
Référence : GON.II p.96, livre second, "Que Dieu nous préserve de mal [sic] ! "

Ma ve en kêr e teufe d'hor gwelout.

1850
Référence : GON.II p.95, livre second, « S’il était en ville, il viendrait nous voir ».

Va c’hoar he deus hor gwelet.

1850
Référence : GON.II p.65

Ho mamm e deus hor c’haset amañ.

1850
Référence : GON.II p.66, "Votre mère nous a envoyés ici".

Mar hor be ur baouig amañ e pakfemp pesked.

1850
Référence : GON.II pg baouik (Si nous avions une nasse, nous prendrions du poisson).

Bremañ ni hor beus mezh, ha marteze doñjer, / Pa welomp ar re baour o tont war-zu hor c'hêr.

1867
Référence : MGK p119

Goulenn a reas outo ha n'o doa ket gwelet / Doare 'bet eus e c'hreg ? Un darn a lavaras : / — « N'hor beus gwelet netra ; klaskit-hi izeloc'h. »

1867
Référence : MGK p143

N'eus forzh pe oad hor beus, pe vadoù, pe c'hened, / Kaer hor bezo bale, mont d'ar penn all ar bed, / Oc'h hon heul e pep lec'h e vezo ar marv ; / Karrigell an ankoù gant rod ar bed a dro.

1867
Référence : MGK p100-101

Gwelet a reomp un draen e lagad hon nesañ, ha ne welomp an treust hon dall peurliesañ.

1867
Référence : MGK p10

« Tud kriz, tennañ a rit, eus pluñv hon divaskell, / Peadra d'hor lakaat diwar nij da vervel. »

1867
Référence : MGK p106

Kaer ’zo ober, ret ’vo mervel / Pa garo Doue hor gervel ; / Pebezh anken war ho marv, / Pa welfet sklaer hoc’h holl [w]alloù !

1877
Référence : EKG.I. p.105

Ac’hanta, Yann Pennorz, eme Bêr, ha n'eo ket un dro vrav houmañ deomp, kaout a-zindan hon dorn, evel pa ve digaset deomp gant Doue, ur c’hristen mat evit hor c’has da di tud kerkoulz hag eñ ?

1877
Référence : EKG.I. p.69

Hag e stagas Kadra : « E kave deomp ez poa hon dilezet. »

1923
Référence : SKET p.107

Ouzhit e stouan, o Heol, diwaller ar bed ; en deiz-mañ hon diwall ; diwall ar biou er peurvan hag, o kimiadiñ henozh, hon lez yac’h hag evurus evel m’ac’h eus hor c’havet (6).

1924
Référence : SKET.II p.26

Ha ne [z]oujez ket ar marv ? — Penaos hen doujfen ? eme ar paotr yaouank. Dalc’hmat en-dro deomp, dare da zont d’hor galv, d’hor gwaskediñ gant e skoed, ha n’eo ket eñ hor breur, hor c’heneil, hor c’hile ?

1924
Référence : SKET.II p.44

— « Tevel hag ober » ! eme ar gwaz. Hast afo, paotr, hon zremen.

1925
Référence : BILZ2 p.129

Ul laouenanig, un droc'hanig hag ur voc'hruzig a zeue alies d'hor gweladenniñ, rak boas oamp da deurel bruzun bara dezho, d'an evnedigoù drant-se.

1929
Référence : SVBV p6

Evel ma echue he c[']homz, setu o tont war-du hor gweturioù, ur beleg kozh, blev gwenn, gant ur galotenn vihan war-lein e benn, hag hor saludas gant ur c'hoarzh madelezhus.

1944
Référence : EURW.1 p30

Treuziñ a rejomp kêr en ur sellout war hon lerc'h ur wech an amzer gant aon e vijed deuet war hor seulioù d'hon dastum, ha setu ni war an hent mat.

1944
Référence : EURW.1 p36

Moarvat e felle dezhañ hon izelekaat ha dilorc'hañ ar re ac'hanomp a oa gwriet dija sardinennoù ruz dezho war o mañchoù...

1944
Référence : EURW.1 p.198

Ar gurun o strakal a-us d’hor penn n’he dije ket hor skoet muioc’h. Pa welas ar c’horonal kozh en doa spontet ac’hanomp, evel ma oa o klask ober hervez e gustum, e kendalc’has : - « Ya, c’hwi ‘zo sacherien-ho-revr. C’hwi a lak’ skrivañ din-me gant kannaded, c’hwi ‘fell deoc’h mont da ober fest e-lec’h heuliañ reolenn ar soudarded vat. A, list-hoc’h [sic], m’ho tisallo, kanfarded, m’ho kavo… »

1944
Référence : EURW.1 p.200

Hor mammoù hor frealze, mes kaer o doa d'ober [sic, ober], an dour a groge da sevel d'hon daoulagad dija : petra 'vije 'benn emberr, ma zud keizh... pa vije ret dimp kousket an nozvezh kentañ er-maez ar gêr, en ur gwele kalet, e-kichen paotredigoù dizanvez... drouk marteze... ?

1944
Référence : EURW.1 p31

Pegeit hon dalc'ho 'ta amañ en dienez ?

1960
Référence : PETO p32

Bennozh Doue deoc'h ha demat ! Hon digarezit pa n'omp ket Erru d'an eur 'oa kemennet War al lizher hon eus lennet.

1960
Référence : PETO p14

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux