Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
1
Afficher les variantes

Formes fléchies : 
7
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. (db. ar bevien) A. 1. Zo buhez ennañ. Bev eo c'hoazh e dad. Laoskit ac'hanon bev ! : na'm lazhit ket. Anavezet emeus anezhan pa oa bev c'hoazh. Dont bev en-dro. & (db. an dud) Ar re vev hag ar re varv. & Trl. (evit saludiñ an dud eur bet ur pennad hep o gwelet) Bev ha yac'h bepred ! & (er frazennoù nac'h) Den bev : den ebet. An dra-se n' eo da zen bev nemedon. HS. ganet. 2. Tr. adv. (db. an dud dh.) Ent bev : o vezañ bev. Diskroc'henañ, leskiñ ub. ent bev. Tapet e vo ent bev. ES. divuhez, marv. B. Zo e berzh bezañ buhez ennañ. An traoù, ar boudoù bev. Kement zo bev zo eus rummad ar bevien. ES. divuhez. C. Dre ast. (db. an dud, al loened) Nerzh, spered ennañ, troet da fiñval, da zifretañ. Ar vugale-se zo bev : a zifret, zo birvilh ganto. Ar c'hazh-se zo bev. & Bev-buhez(ek) : bev-tre. & Trl., dre ast. (db. an dud) Bezañ bev ar gwad en e wazhied : bezañ startijenn ennañ. & (db. ar santadoù) Gred, nerzh gantañ. Bev eo ar garantez en he c'halon. II. (db. an traoù) A. 1. Zo buhez, obererezh, oberiantiz ennañ. Ur c'harter yac'h ha bev. Ar maezioù a zeufe bev evel gwezhall. Delc'her ar vro-se bev. 2. A dalvez, a implijer, n'eo ket aet da get. Tra ma chom bev ar yezh. Bev eo ar c'henwerzh er vro-se. ES. marv. 3. (db. ar skeudennadurioù) Doare, liv ar vuhez (I A 1) warnañ. Skeudennoù bev ha fentus. Ur verc'hodenn vev hag a gomz. ES. divuhez. B. l. (db. an tan, ar goulaouennoù) War enaou. Lezel ar gouloù bev e-pad an noz. An tan a chomo bev e-pad pell en oaled. Glaou bev. ES. marv. 2. (db. an aod, an traezh) Zo etre an daere hag ar gourlen. Ar garreg-se zo en aod vev. An traezh bev. 3. (db. an douar labour) Douar bev : atil. Digreskiñ a ra tevder an atil, yec'hed an douar bev. & Douar bev : nevez aret. Kerzhet war an douar bev. & Roc'h vev : kalonenn ar roc'h. Kleuzañ er roc'h vev. 4. Lirzhin e zoare. Pa vez bleunioù e vez bevoc'h en-dro d'an ti. 5. Trl. Bev eo an amzer : yenik. III. Adv. (goude un ag.) Ger pouezañ. 1. Penn-da-benn. Noazh-bev. Henvel-bev eo ouzh he zad. Bez' eo ar c'hontrol bev eus ar pezh en doa lavaret. HS. rik. 2. Kenañ, holl. Gwadek-bev. Fresk-bev. An dra-se zo merket sklaer-bev.

Exemples historiques : 
56
Masquer la liste des exemples

hanter vev

1499
Référence : LVBCA p36, 95 (demi vif)

D. 1. Me gred en Doue an Tad hollc'halloudek, krouer d'an Neñv ha d'an Douar. 2. Hag en Jezuz Krist e vab unik, hon Aotrou benniget. 3. Pehini a voe koñsevet eus ar Spered santel, ganet eus ar Werc'hez Varia. 4. En deus gouzañvet didan Poñs Pilat, bezet krusifiet, marv hag anseveliet. 5. Zo bet diskennet d'an Ifernoù ha resusitet an trede deiz a varv da vev. 6. Zo pignet en Neñv hag azezet a'n tu dehou d'e Dad hollc'halloudek. 7. Ac'hane e teuy da varn ar re vev ha'r re varv.

1622
Référence : Do. p10-12

bev

1659
Référence : LDJM.1 pg actif, vif, vigilant

JEZUZ a varno ar re vev hag ar re varv

1659
Référence : LDJM.1 pg (IESVS iugera les) viuans (& les morts)

M. Petra eo oferenn ? D. Bezañ ez eo ur memoar hag ur reprezantasion eus a marv ha pasion hon Salver Jezuz-Krist, hag ouzhpenn ur sakrifis, en pehini en em ofr e-unan evit silvidigezh ar re vev hag ar re varv, ha rak-se e tleomp asistañ enni gant ur reverañs ha devosion bras.

1677
Référence : Do. p45

bev

1732
Référence : GReg pg actif, ardent, brillant (vif, plein de feu, plein d'esprit, enjoüé), drôle (éveillé, espiegle), éveillé (vif, agissant)

aer bev

1732
Référence : GReg pg air

aer bev

1732
Référence : GReg pg air

Re vev eo an aer eno.

1732
Référence : GReg pg (L') air (y est trop subtil)

bevoc'h

1732
Référence : GReg brillant (vif, plein de feu, plein d'esprit, enjoüé)

bevañ

1732
Référence : GReg brillant (vif, plein de feu, plein d'esprit, enjoüé)

kig bev

1732
Référence : GReg pg chair (cruë)

Ker bev, ha ker krak eo e zaoulagad evel re ur goulm

1732
Référence : GReg pg (il a les yeux aussi perçans qu'une) Colombe

liv bev

1732
Référence : GReg pg couleur (vive)

bev

1732
Référence : GReg pg éveillé (vif, agissant)

List tud ar bed, pere pegement bennak ma seblantont bezañ bev, a zo kouskoude marv hervez an ene, list-o da sebeliañ o re varv; eme hon Salver en aviel.

1732
Référence : GReg pg (laissez aux morts le soin d') ensevelir (leurs morts, dit Jesus-Christ)

ur feiz bev

1732
Référence : GReg pg foi (Une foi vive.)

bev

1850
Référence : GON.II pg béô (Vivant. Qui vit. Vif. Actif. Prompt) , béu, bév, blîm, dilouz, strivañt

ar re vev hag ar re varv

1850
Référence : GON.II pg béô (Les vivants et les morts).

Bev eo bet paket ar bleiz.

1850
Référence : GON.II pg béô (Le loup a été pris vivant).

bev

1850
Référence : GON.II pg béu, pg béô ou bév (En Vannes).

bev

1850
Référence : GON.II pg béô, bév (Vivant. Qui vit. Vif. Actif. Prompt).

mil bev

1850
Référence : GON.II pg mîl

Ar solieroù a zo re vac'h, / Chom bev eno a vezo bec'h, / Hag, eme 'n all, ne zereont ket / Ouzh an den furañ zo er bed ; / Ne lâran ouzh e c'hreg avat, / Ur c'hraou moc'h dezhi a ve mat.

1867
Référence : MGK p59-60

Ar pintig kaezh, laouen bepred, a gan hep goulenn tra ebet ; hag o klevet ker brav dudi, an holl a rae e veuleudi o lavaret "Ur c'haner eo" ! Gant meuleudioù ne chomer bev. Alies siwazh.

1867
Référence : MGK p22

An alc'houeder a ra e neizh / War-dro miz Mae e-touez an ed, / Er mare-se al laboused, / Ha kement a zo bev, tommet gant heol an deiz, / A verv en o c'halon glaouenn ar garantez, / Zo c'hwezhet gant mestr ar vuhez.

1867
Référence : MGK p51

A-walc’h hon eus tennet evel-se ; divarc’homp bremañ an nor, ha deomp en ti da welet ha ni a gavo ar person "intru", bev pe varv.

1877
Référence : EKG.I. p.121

Evel-se ne voe ket pell ar frapad : leveoù ar Sent a voe gwerzhet dre bevar c’horn ar vro, ha roet kazi evit netra, rak ezhomm arc’hant a ioa, ha ne gaved ket kalz a dud da deuler war al leveoù-se, rak ar feiz a ioa c’hoazh bev e goueled kalon ar Vretoned.

1877
Référence : EKG.I. p.2

Dis Atir r’e zevo, r’e vougo, r’e veuzo, r’e gaso da get, r’e skubo a ziwar c’horre an douar, r’e denno a-dre ar re vev, ra stlapo e gorf e kondonioù an douar, ra wano anezhañ, ennañ e-unan kerkoulz hag en e vibien, en e verc’hed, en e vevelien, en e chatal, en e vinvioù, en e barkoù, en e bradoù, en e goadoù hag en e zourioù !

1923
Référence : SKET p.27

Skiant ar c’horf bev

1923
Référence : SKET p.165, « Geriadur ar "Skelta Segobrani" (an daou levr kenta) » "Physiologie".

Bev c’hoazh eo Kadra ha Daga, nemet n’o gwelot mui. Galvet int gant an doueed pell diouzoc’h, hag ez in-me d’o ambroug.

1923
Référence : SKET p.104

Pakañ ez vev a reas, pe gant ar c’hrouglas, pe gant meur a zoare stignoù, antelloù, fozioù, gripedoù hag all, un niver loened gouez, pevarzroadeged, evned, loened-stlej, a fizias, goude, en e vreur Selvanos.

1923
Référence : SKET p.54-55

— N’her grin ket, eme Vindosetlos. Bev pe varv, e renkan diskenn ar stêr en noz-mañ.

1924
Référence : SKET.II p.44

Pe vev pe varv, pe em sav pe gouezhet, e kasin an dreizhadenn da benn en noz-mañ, hag e rin !

1924
Référence : SKET.II p.46

An hent a heulie ar gourlen ; en em grommañ a rae en-dro dezhañ : pleg bev war behini ar speredoù dianket o devoa diazezet danevelloù euzhus-meurbet.

1925
Référence : BILZ2 p.124

Ar saon, ur saon don o zispartie : en he c’hreiz, a-dreuz ar pradeier, ur wazhennig dour bev ha seder a virbilhe, a c’hoarie gant ar yeot glas, gant an aozilh, ar sekrep hag ar gwial, en disheol ar gwez pupli, ar gwern, an haleg hag ar c’helvez, dindan kroz an avel en delioù, adalek Kergoualc’h betek Mengi hag ar Vouilhenn.

1925
Référence : BILZ2 p.116

bev

1927
Référence : GERI.Ern pg bev

bev

1927
Référence : GERI.Ern pg bev

Ya, na pegen bourrus e oant da welout, al listri uhelvourzhek-se gant o gwernioù uhel ha garidaouek, liesskourrek ha liessugellek, o sentiñ evel pa vefent bev (e gwirionez, buhez a yoa enno) ouzh geriou gourc'hemenniñ un den hepken, penn meur ar skouadrenn, hag o riklañ war an dour glas ker flour ha meuriadoù elerc'h war ul lenn ec'hon, distrafuilh ha dielestr.

1929
Référence : SVBV p.15

douar bev

1931
Référence : VALL pg arable

bev

1931
Référence : VALL pg actif, (volcan en) activité, alerte, animé, ardent (au fig.), brillant (au fig.)

Penaos ? Herri o tont en-dro ? Savet a varv da vev ? Pebezh burzhud ! !

1944
Référence : ATST p.131

« Bremaik, » eme ar Salioù « e vo amañ c’hwez ar rost bev. »

1944
Référence : ATST p.118

Amañ 'z eus kêriadennoù sioul kuzhet a-drek ar c'hleuzioù uhel, na zigouezher enno nemet dre c'haridennoù enk ha teñval, dre wenodennoù moan ha kamm-jilgamm ; er c'hêriadennoù, ez eus tier kozh, gant o dorioù bolzet, merket ur bloaz warno alies, evel 1590, pe 1675, pe 1730 : peadra da soñjal atav er re aet kuit ; amañ 'z eus menezioù moal ha kragek ; saonennoù klenk lec'h ma hiboud ur wazhig-dour ; hag er c'hornad-se e vev ur ouenn gouerien pennoù-fall, distag a bep tu, disfizius ouzh an aotrounez, hanterourien hag emsikourerien dre dreuzlavar, stag d'o zra o-unan dre voazadur, mignoned d'ar frankiz soñjal, d'ar frankiz donemonea, diaes dezho dougen yev beleien ha noblañs, ha nag evit-se tud a relijion, a urzh vat, a zoujañ evit ar galloud leal, sentus ouzh ar Red, dispont ouzh ar re vev met leun a aon rak an teuzoù, ar seblantoù, ar bed all : tud hag a zo pimpatrom c'hoazh, e deroù an XXvet kantved, ar re a veve araozo mil bloaz 'zo.

1944
Référence : EURW.1 p15-16

Ar voereb Mari ne lavare grik ebet. Astennet e oa war he gwele, hanter vev, hanter varv.

1944
Référence : ATST p.60

« Da c’hortoz ma vo gouezet pe wir pe faos eo ar c’heloù trist-se, evomp ur chopinad, ha yec’hed d’ar re vev ! »

1944
Référence : ATST p.16

Gouhin he chupennig wenn, stardet en dargreiz vistr, a lakae splannoc'h puilhentez ar brennid balc'h, ur bonnner a rozenn liv ar gwad bev o flamminañ warnañ.

1949
Référence : SIZH p.66

Lakaat a reas Palmira he dorn war vrec'h kleiz he divizour. Ur c'hlaouenn vev. Trumm, e krogas an tan-gwall e gwazhied ar paotr.

1949
Référence : SIZH p.59

Grougousat a rae eben, nemet en em laerez [sic] a rae. Kenedus e oa, hag an huñvreer ne ehane ket e sell da barañ war he digroazell [sic] fiñvus ha bev, ha war he zreid bihan-bihan, ha ker mibin.

1949
Référence : SIZH p.51

M'er c'hrede marv-mik endeo / Hogen dre c'hras Doue eo bev / Ha din e fell trugarekaat / Ar C'hrist evit ar burzhud mat / A roy d'un ene an eurvad / D'adkavout kaer hent ar Peurbad.

1960
Référence : PETO p81

Ha kement all ouzh ar re vev, / Kollet ganto vertuz ha sev / Kaer ha nerzhus Hoc'h Aviel, / Grit 'ta dezho karout Ho Tad, / Ma vo 'trezo peoc'h ha youl vat, / O c'halonoù kuit a riell, / A zroulañsoù, a gasoni, / A gouetiz, a c'hwervoni.

1960
Référence : PETO p84

E-keit ha ma vi bev, Evel ar Boudedeo, Dindan heol grizias pe erc'h tev, Dibaouez ' kerzhi en hent hir.

1960
Référence : PETO p20

C'hwi, Doue bev, ned oc'h ket dall / Hag a oar mat petra ' zo bet / Pa n'eus tra kuzh ouzoc'h er bed.

1960
Référence : PETO p77

Taolennoù-gwel Bae ar Monda a zo chomet e-touez ar re vevañ a zo em eñvor.

1985
Référence : DGBD p83

"Va Doue ! Va Doue" a huchis meur a wech. Rak dirak va daoulagad, distronk ha divi, hanter semplet, o tastornat gant e zaouarn, heñvel ouzh un den o tont a varv da vev, edo Henry Jekyll.

2012
Référence : DJHMH p. 89

Ar re ac'hanomp, kozh pe goshoc'h, o deus gwelet ar filmoù ma oa an daou c'hoarier-se evel o adsevel a varv da vev Achille/Akilleüs hag Ulysse/Odisseüs ez eo manet bev enne o estlamm dirak mojennoù deuet eus an henamzer gozh, hag i manet ken nes d'hor c'halon koulskoude.

2016
Référence : ILIAS p. 3

Note d'étude

Lenn a reer e GON.II eo "béu" ha "bév" stummoù eus Bro-Wened.

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux