Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Définition :  Masquer la définition

I. Heskennat a-hed : war e hed. DHS. a-dreuz. II. Tr. adv. [1659, 2015] A-HED HAG A-DREUZ, [1659, 1732, 1850, 1878, 1931, 1985] A-DREUZ HAG A-HED [1878] Goude bezañ furgutet dre bevar c’horn an ti, a-dreuz hag a-hed, ez ejont diwar herr d’ar c’hrevier, d’ar grañjoù ha d’ar sanailhoù [...]. [1985] Chomet eo ar c'hefioù a-strew amañ hag ahont, a-dreuz hag a-hed. [2015] Komzet hor boa a-hed hag a-dreuz. 1. (db. an dilec'hiañ) A bep tu. Furchal a rae dre an ti, a-hed hag a-dreuz. Digor-frank e oa al leur-se d'an avel, a-hed hag a-dreuz. 2. Dre skeud. [1732] Hep teurel evezh, ne vern penaos. [1732] Ober a-dreuz hag a-hed, e-giz ma teu.

Exemples historiques : 
25
Masquer la liste des exemples

19. Neuze an tirant karget a furor a c'hourc'hemenas ez vefe diwisket ha gant skourjezoù fouetet, ha goude he lakaat en ur prizon teñval hep reiñ dezhi da zebriñ na da evañ [a-]hed ar spas a zaouzek dez[.]

1576
Référence : Cath p16-17

a-hed hag a-dreuz

1659
Référence : LDJM.1 pg (de) costé (& d'autre), au long (& au large)

a-dreus hag a-hed

1659
Référence : LDJM.1 pg (a) tort (& a droict)

a-dreuz hag a-hed

1732
Référence : GReg pg ab, atome (a tors & à travers)

ober a-dreuz hag a-hed, e-c'hiz ma teu

1732
Référence : GReg pg brocher (faire à la hâte)

ober a-dreuz hag a-hed

1732
Référence : GReg pg brocher (faire à la hâte, & avec négligence, comme quand on travaille pour un Prêtre, ou, pour un Gentilhomme, qui font valoir leurs terres par main)

a-hed

1732
Référence : GReg pg (de bon) coeur

a-hed hag a-dreuz

1732
Référence : GReg pg (de) côté (& d'autres)

mont a-hed an aod

1732
Référence : GReg pg costoyer (aller le long d'une côte, d'un rivage)

a-dreuz hag a-hed

1850
Référence : GON.II pg treûz

a-dreuz hag a-hed

1850
Référence : GON.II pg a-dreûz (A tort et à travers).

a-hed

1850
Référence : GON.II pg héd

« Gouiziekoc'h evito, skrivañ ha lenn a ran, / Galleg ha brezhoneg ivez a ziskolpan / Koulz a-dreuz hag a-hed, n'eus forzh e pe zoare ; / Petra vir 'ta neuze, / N'am be eost evelto ? »

1867
Référence : MGK p90

Ker buan an archerien, an eil war-lerc’h egile, evel chas chase o vont dre un ode vaen hanter distank, a ziskennas dre ar skalier-se er jardin hag a c’haloupas a-dreuz hag a-hed evit klask o eskob kollet.

1877
Référence : EKG.I. p.15

Goude bezañ furgutet dre bevar c’horn an ti, a-dreuz hag a-hed, ez ejont diwar herr d’ar c’hrevier, d’ar grañjoù ha d’ar sanailhoù : klask a rejont e-touez ar foenn hag e-touez ar c’holo : kement a yoa a voe furchet, mes ne voe ket kavet muioc’h er-maez eget en ti.

1878
Référence : EKG.II p.69

ahed

1904
Référence : DBFV pg ahed (adv. & prép ; en long, le long de, durant)

Ra nesaio da bep kavell, war an douar-Bras hag en enezennoù, er sav-heol evel er c’huzh-heol, en hanternoz hag er c’hreisteiz, dre Geltia a-hed !

1923
Référence : SKET p.45

Gedour atav war sav ha war zihun, ec’h en em zalc’h etre an douar hag an neñv, hag eus lein ar menez a dalv dezhañ da sichenn e wel al Lingonikon a-hed hag an holl rannvro stag outañ.

1923
Référence : SKET p.12

Ar vag vihan a zo friket war ar pont ; an delezioù, ar roñvioù a ruilh, a ziruilh, a-dreuz hag a-hed.

1925
Référence : BILZ2 p.172

a-dreuz hag a-hed

1931
Référence : VALL pg à tord et à travers

Ac’halemañ, ar gweled a en em led war seizh lev ‘hed tro-war-dro.

1944
Référence : EURW.1 p.211

Lom a gemeras ur skourjez, ha, dao ! an duchenn a zraskas tennoù er glud, a-hed hag a-dreuz.

1944
Référence : ATST p.129-130

Azezañ a ra hag ec'h en em daol da brederiañ ha da huanadiñ, e-keit ha ma kendalc'h ar soudard da gerzhout a-dreuz hag a-hed d'ar sal.

1960
Référence : PETO p44

Da gentañ e sko an heol war ho penn, hag e-kreiz an deiz ne vez mouch[-]avel ebet e neblec'h ha neuze, pa 'z eo bet devet an divarradurioù, ez eo chomet ar c'hefioù a-strew amañ hag ahont, a-dreuz hag a-hed, setu ma ranker pignat, c'hoari kempouezig, gaoliata ha lammat, sankañ er pri chomet da boulladañ, ha neuze bezañ flemmet puilh gant un doare linad hag a gresk paot a-walc'h el lec'hioù dizolo.

1985
Référence : DGBD p58

Komzet hor boa a-hed hag a-dreuz.

2015
Référence : EHPEA p180

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux