Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Formes fléchies : 
6
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. Stn. 1. (en egor) Zo un hir a hed diouzh (nb. pe udb.). Mont d'ur vro bell, bezañ en ul lec'h pell. & (en e zerez-uhelañ) Kornôg pellañ ar vro. & Penn pellañ udb. : an arroud pellañ diouzh al lec'h m'emeur. Penn pellañ ar gumun, ar bed. [1949] Goude e oa aet betek penn pellañ ar vali izelañ, evit bezañ outañ e-unan. & Ar Reter-pellañ : ar broioù pellañ er reter diouzh Europa (Sina, gevred Azia, Japan). & PELL VRO : toleadoù zo un hir a hed diouzh al lec'h m'emeur. Gwelet e vez pell vro ac'hanen. Mont da bell vro, dont a bell vro. ES. nes, tost. 2. Tr. adv. (en amzer) [1677] PELL AMZER : e-pad ur prantad hir. Pell amzer eo bet oc'h ober skol. & Ur pell amzer : ur pennad amzer hir. & Tr. adv. Pell amzer zo : abaoe un hir a bennad. [1877] Amzer hon eus, rak emaomp pell amzer zo o c’haloupat ar beg-douar-mañ, o klask an Aotrou Poullaoueg, person Lokournan. & Tr. adv. Pell amzer a oa, a vo : kalz a-raok (un darvoud bnk. zo tremenet, zo da zont). 3. Dre skeud. Ur c'har pell : ur c'har n'eo ket nes, hervez liammoù ar gerentiezh. 4. Dre skeud. (en e zerez-uhelañ) Lavaret ar penn pellañ diouzh e vennozh : an eneb eus ar pezh a soñjer. & (db. ar politikerezh) An tu dehoù pellañ : lodenn eus an tu dehoù a c'hoarvez eus difennourien an urzh kevredel hag eus ar stourmerien reutañ ouzh an araokaat kevredel. & An tu kleiz pellañ : lodenn eus an tu kleiz a c'hoarvez eus an dud zo ar muiañ er penn a-raok evit a sell ouzh mennozhioù o amzer. IV. Doar. A. (en egor, gant ar furm eo, hep rener) War un hir a hed diouzh (ub. pe udb.). Pell eo. N'eo ket pell mont di : n'eo ket hir an hent ac'hanen di. B. (en amzer) 1. (en ur frazenn nac'h) Hir. N'eo ket bet pell da dro. Ne vo ket pell an abadenn : ne vo ket ezhomm kalz a amzer (evit ober an dra-mañ-tra). Ne voe ket pell ar frapad : e berr amzer e voe echu an abadenn. 2. Boulc'het da vat, tost a-walc'h da echuiñ. Erru eo pell an deiz. Da bemp eur hanter e vez pell an noz er goañv. & Erru eo pell an amzer : diwezhat eo dija. 3. Dre skeud. (db. an dud) Erru omp pell ganti : tost echu eo ar pezh emaomp oc'h ober. & Ma gwaz zo erru pell gantañ : gwall glañv eo.

Exemples historiques : 
67
Masquer la liste des exemples

pegen pell

1499
Référence : LVBCA p160 ('combien loin')

pell

1499
Référence : LVBCA p160 (loing)

Neuze ez voe digaset a divers proviñsoù hanter-kant orator, pere a eksede an holl re arall mortel e pep siañs monden, maz teuzo[nt] da c'houlenn pe da fin ez oant galvet a gen pell ha divers broioù da Aleksandri.

1576
Référence : Cath p11

Neuze unan anezhe, gant despid, a respontas : ur c'huzul gailhart evit un impalaer, añsembliñ kellies a zen savant a divers ha pell vroioù evit disputen ouzh ur verc'h yaouank ha debil ha frajil e-lec'h ma'z c'hallse fasilamant unan [a] hor paotred pe lakezed he faezhañ.

1576
Référence : Cath p11-12

Da dad, da vamm a enori / Pell amzer evit ma vevi ; / Muntrer ivez na vezi ket / Dre volontez na dre efed.

1677
Référence : Do. p29

ne deus ket pell

1732
Référence : GReg pg depuis (peu)

an andred uhelañ ha pellañ diouzh kalon an douar ma c'hell pignat an heol hag ar planedennoù all

1732
Référence : GReg pg apogée (le point le plus haut & le plus éloigné du centre du monde)

Santez-Anna-bell

1732
Référence : GReg pg Anne

Emañ pell zo dindan guzh.

1732
Référence : GReg pg fugitif (Il est depuis long-temps fugitif.)

kulet eo er penn pellañ eus ar rouantelezh

1732
Référence : GReg pg (il est) confiné (dans l'extrémité du Royaume)

uhelañ, pellañ, ma c'hall monet

1732
Référence : GReg pg (au souverain) degré (d'intention, terme de Physique)

pell amzer a zo dija

1732
Référence : GReg pg (il y a) déja (long-tems)

dijaik ez eus pell amzer

1732
Référence : GReg pg (il y a) déja (long-tems)

pell amzer zo

1732
Référence : GReg pg depuis (long-tems)

pell a zo ac'hann di

1732
Référence : GReg pg (une très-petite distance)

pell amzer a zo ac'hann di

1732
Référence : GReg pg (il y a une grande) distance (de tems d'ici là)

pell bras a zo ac'hann di

1732
Référence : GReg pg (il y a une grande) distance (de tems d'ici là)

pell

1732
Référence : GReg pg distant (ante, eloigné), éloigné (ée, bien loin)

an dra-se, al lec'h-se, a zo pell diouzh ar ger-mañ

1732
Référence : GReg pg (cela est) distant (de cette Ville)

pell diouzh kêr

1732
Référence : GReg pg éloigné (de la Ville)

pell an eil diouzh egile

1732
Référence : GReg pg éloigné (l'un de l'autre)

pellat

1732
Référence : GReg pg avant (bien avant, bien loin)

pell-meurbet

1732
Référence : GReg pg avant (bien avant, bien loin)

pelloc'h

1732
Référence : GReg pg avant (plus avant, plus loin)

ker pell

1732
Référence : GReg pg avant (si avant, si loin)

pell ez a en tu hont d'ar re all

1732
Référence : GReg pg (il surpasse les autres de) beaucoup

pell-bras da

1732
Référence : GReg pg bien-loin (que ; tant s'en faut que)

pell-bras da vezañ den onest, ez eo er c'hontrol visius-meurbet

1732
Référence : GReg pg bien-loin (qu'il soit homme de bien, il est très vicieux)

kas pell

1732
Référence : GReg pg chasser (éloigner)

bezañ eo bet, e broioù-pell

1732
Référence : GReg pg climat (il avoyagé en des climats éloignez)

pell

1850
Référence : GON.II pg pell, pella

pelloc'h

1850
Référence : GON.II pg pell

pelloc'h egedoc'h e choman

1850
Référence : GON.II pg pell

pellañ

1850
Référence : GON.II pg pell, pella

pellañ ma c'hellit gwelout

1850
Référence : GON.II pg pell

re bell oc'h diouzhin

1850
Référence : GON.II pg diouc'h, diout, diouz

n'eo ket bevet pell diboan

1850
Référence : GON.II pg diboan

Gortozit un nebeud, na vezin ket pell.

1850
Référence : GON.II pg gortozi (Attendez un peu, je ne serai pas longtemps).

O-fevar 'oant o vont : un tieg, ur marc'hadour, / Un dijentil, ur priñs, o-fevar da glask aour / Ez aent da ur vro bell.

1867
Référence : MGK p78

Mervel, mervel a zo spontus, / A-greiz an nerzh ez eo doanius, / Doanius, dreist-holl, pa vez tra ret / Lavaret kenavo d'ar bed / Pell dioc'h ar vro, pell dioc'h ar vamm, / Ha dioc'h kalonoù all a lamm.

1867
Référence : MGK p69

« Em zroioù pell em beus komzet / Oc'h tud gouziek ha fur-meurbet. »

1867
Référence : MGK p105

Logodenn gêr, debret he c'hoan, / Ya da gousket goude[,] diboan, / Ha daoust ma voa plouz he lojeiz, / Pa zihunas, voa pell an deiz.

1867
Référence : MGK p126

Amzer hon eus, rak emaomp pell amzer zo o c’haloupat ar beg-douar-mañ, o klask an Aotrou Poullaoueg, person Lokournan.

1877
Référence : EKG.I. p.222

Ker buan ar soudarded en em lakeas da glask. Ne voe ket pell an abadenn. Unan anezho a grias : — Emañ-eñ amañ ! emañ-eñ amañ !

1878
Référence : EKG.II p.144

An tad-se, merzheriet gand tud goue[z] ar Broio[ù] pell, ‘zo bet disklêriet evurus gant an Tad santel ar Pab.

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.2

An Tad a gimiadas o kas gantañ ar vuoc’h c’hlas, hag e kerzhas ganti dalc’hmat ha dizehan betek ar frankizenn bell ma c’hoarie enni, a-c’houez da Adaqi, Manos ha Bena.

1923
Référence : SKET p.36

Ar Roue galloudek, a zo war c’hed er C’hornog pellañ, n’oa ket evito ur bleiz rankles, draster eneoù ha lonker korfoù marv (3).

1923
Référence : SKET p.70

Ur vouezh pell, o tont eus ar c’hlann-Veur e-lec’h ma sav dorojoù ruz an abardaez, ha n’halle he c’hlevout nemet an den toc’hor hepken, a hiboude en e skouarn ouzh e c’hervel dre e anv.

1923
Référence : SKET p.70

Eus an Ejipt ez on aet da Gartada, kêr he c’hant-ha-kant a vagoù, porzh al listri-rederien-vor ma tired di pinvidigezhioù an douaroù-Bras hag an inizi, ma kaver ennañ sklaved o tont eus par pellañ ar bed, eus pevar c’horn an douar.

1923
Référence : SKET p.18

Ha, d’an noz, o gweler, faezh ha keuziet-holl, distroet d’o c’hiz pellañ gant ar c’hazh-mor hag an avelioù.

1923
Référence : SKET p.114

It e-barzh, va den mat, antreit, Bilzig ne deuio ket d’ho lakaat er-maez : marv eo, ar paourkaezh, pell, pell amzer ’zo.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.807 (Miz Genver 1924)

Mennout a raen mont ar pellañ 'r gwellañ, diouzh ar gêr da ergerzhout war ar meurvorioù, war al lennoù bras ha war ar stêrioù meur awenus.

1929
Référence : SVBV p.14

Ez vihanik, va c'halon ha va spered a dride, a lamme hag a frealze, o selaou ar soudarded kozh hag ar bleizi-mor da [sic] zanevellañ traoù mantrus, iskis, fentus, ha lirzhin a-zivout ar broioù pell.

1929
Référence : SVBV p.14

mont d'ar pal pellañ

1931
Référence : VALL pg (dépasser les) borne(s, aller trop loin en paroles etc.)

pal pellañ diouzh an heol

1931
Référence : VALL pg (astr.) aphélie

Hag eno zoken emeur pell diouzh diribin ar c'haniennoù-mor: er gevrenn eus ar Salwen ergerzhet nevez 'zo ne dizher nemet 3%.

1943
Référence : TNKN p58

Mat eo studiañ ar perag hag an abalamour eus an traoù ; klask e goueled ar goustiañs lezennoù kuzhet ar vuhezegezh ; furchal deraouidigezh ha finvezhioù an den ; keñveriañ engehentadur al loened ouzh hini an dud ; esaeañ divinout petra eo an Ene, mes ma'z eer re bell war hent an Dianav, mar c'hoantaer dizoleiñ ar pezh a rank chom kevrin, neuze emeur war-var dihentañ.

1944
Référence : EURW.1 p63

Bez' e oa c'hoari ar vell-droad ront, c'hoari ar vell-dorn-hirvoan (rugby), c'hoari barrinier, c'hoari skasoù, c'hoari maout, c'hoari brezel bihan ; bez' e oa eurvezhioù evit ober korfembregerezh : barenn stabil, barennoù kenstur, kordenn reut, lammoù krec'h ha lammoù pell ; bez' e oa c'hoari ar vazh, c'hoari savatenn, c'hoari ar c'hleze pe « eskrim », gant ur C'horsiad, Don Carli, da gelenner.

1944
Référence : EURW.1 p50-51

Trist, trist e oa Karreg-al-Louarn, d’an eur-se, kredit ac’hanon, ha, ma kouske ar gristenion eürus ha dianken e Troboa, e Kervetouz, e Lanurgad, e Penn-Aod hag er c’hêriadennoù pellañ, ar voereb Vari a oa trist ar jeu ganti, rak klevet he doa trouz e-toull an nor, pa sonas an horolaj daouzek taol an hanternoz.

1944
Référence : ATST p.54

Goude e oa aet betek penn pellañ ar vali izelañ, evit bezañ outañ e-unan.

1949
Référence : SIZH p.47

Bremaik e vo poent morailhañ an nor, ha distreiñ d'al laezioù, du-se, er penn pellañ eus al leandi meur.

1949
Référence : SIZH p.65

Sitoian kabiten, ne welan ket / Piv eo an den zo anezhañ anv. / Eus an noblañsoù amañ den ebet : / Tec'het int holl rak o fri zo tanav, / Gant aon rak ar bobl int nijet da bell / Evel, gant an avel, un dornad pell.

1960
Référence : PETO p36

Amañ d'ar c'hure disleal, / Pell diouzh ho kêrioù, war ar maez, / 'Ro bod pinvidig ha paour-glez, / Hag ouzhin[,] tra ne anzaver...

1960
Référence : PETO p38

D'ar mare-se evit doare e oa rouez-tre an douarourien e Bro-C'hall ha ne veze kavet nemet Rusianed evit al labour-se, da vihanañ evit asantiñ mont d'ar broioù pell.

1985
Référence : DGBD p6

an daou beul-se ne oa ket bet aotre d'o sevel, a c'haller soñjal, nemet e penn traoñ an iliz, ar pellañ ma voe gallet diouzh al lodenn gozh, kuit d'ober dismegañs dezhi

2013
Référence : LLMM Niv. 399, p. 16

Distokañ a ran hag un tammig pelloc'h e troan a-gleiz da vont gant straed Tivón betek straed Petrou Ralli.

2015
Référence : EHPEA p15

Darempredoù a zo bet a-viskoazh etre an Henc'hresianed ha pobloù an Hanternoz pe ar Gwalarn - Kelted pe C'hermaned - gras da genwerzh ar staen hag ar goularz da gentañ, ha, pell-pell goude, gras d'an darempredoù stank a veze etre Impalaeriezh Bizañs hag ar Skandinaved, anvet Rus pe Varegiz, darn anezhe o servijañ evel gopr-soudarded e Konstantinopoulis.

2016
Référence : ILIAS P 8

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux