Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Définition :  Masquer la définition

I. G. ls. louzeier 1. [1732, 1850, 1867, 1909, 1931] Remed, anezhañ un danvezenn pe danvezennoù a dalvez da bareañ un diaez korf, ur c'hleñved. [1732] Louzoù e kelc'henn ar gouzoug. [1732] palastr, pe louzoù evit divleviñ, evit lakaat ar blev da gouezhañ. [1732] Louzoù evit ar genoù. [1732] louzoù ouc'h an droug-daoulagad. [1732] Louzoù ouc'h an ampoezon. [1732] Louzoù tu pe du. [1732] Louzoù kouskedik. [1732] louzoù fetis a gemerer gant bara-kan. [1732] Louzoù da evañ beuvrajoù c'hwerv. [1732] louzoù a lakaer war an droug evit gwellaat pe habaskaat dezhañ. [1850] Louzoù disec'hus. [1850] Louzoù kouskus. [1850] Al louzoù-se en deus astennet e vuhez. [1850] Al louzoù-mañ a zo mat evit e gleñved. [1850] Al louzoù-se a zo mat evit divleviñ. [1850] Louzoù a gemer hiriv. [1867] Evit klask ul louzoù a-enep ar c'hleñved, al leon en e ali, 'lavaras d'al loened : - "Me gred, va mignouned, e vezimp stropet-holl evit hor pec'hejoù. [1867] Setu o tont d'e gaout eus a bep korn ar vro / Loened medisined, ganto louzoù 'r marv. [1909] Implijañ louzeier. [1931] Louzoù ouzh ar paz. [1931] Louzoù digontammus (& digontammañ). [1931] Louzoù paz. [2015] Goude hon eus klasket ur mezeg evit ma erskrivje deomp hon louzeier met ar vezeion a rae harz-labour. & [1850] Louzoù dislonk, [1850] louzoù teurel, [1850] louzoù daskor : louzoù a dalvez da zisteurel e voued. & [1850] Louzoù laoskus, [1850] louzoù goulloüs : louzoù a aesa difankañ. [1850] Roit din louzoù laoskus. [1850] Goulloüs eo al louzoù-se. & [1850] Ul louzoù kalonus eo : a ro nerzh. & [1931] Louzoù enep breinañ, [1931] louzoù enep lin : evit digontammiñ. & [1931] Louzoù digizidikaat : Louzoù kousket a dalv da vougañ ar boan. 2. Danvezenn, meskad danvezennoù a dalvez da bareañ ar plant a c'hounezer pe da ziouennañ an amprevaned diwarno. 3. Dre skeud. [1867, 1944, 2015] Kement a wella e stad d'ub. [1867] « Labouromp ! Al labour zo ul louzou n'eus gwell / Da bareañ dioc'h anken, da viret da vervel. » [1944] — « Gwell eo ur voutailhad jistr eget al louzoù-mañ, a reas an aotrou Huerou-Kerizel, a oa ur bever brav hag un den karget a yec'hed, gant ur min ruz, un divjod bougennek, ur c'hof enorapl. » [1985] Rak an amprevaned all a ro dre vras peoc'h deoc'h keit ha ma vezit o kerzhet ; ar re-mañ, en enep, ne baouezont ket da droidellat en-dro deoc'h [...] : louzoù all ebet nemet hejañ dizehan en-dro d'ho penn ur barr deliaouek. [2015] "Ha trugarekaat a reomp, anaoudek-mat omp ouzhoc'h, Aotrou maodiern," a lavar Gikas a zo ur mailh evit ober eus an tostennerezh ul louzoù distanus. & [1850, 1931] Louzoù c'hwezh-vat, [1931] Louzoù frond c'hwek : frond. [1931] Louzeier c'hwezh-vat 4. Trl. skeud. PEMDEZ [1732] Louzoù c'hwibus : lesanv a roer d'an arc'hant. II. Impl. da anv ls. [1732] Stal al louzoù. [1732] Neb a ra louzoù evit an dud klañv hag a ro gant e strinkell lavamañchoù d'an dud. [1850] En em walc'h eta, en em lard gant louzoù c'hwezh-vat, gwisk da gaerañ dilhad, ha diskenn d'al leur.

Exemples historiques : 
55
Masquer la liste des exemples

louzoù ouc'h an ampoezon

1732
Référence : GReg pg contrepoison (antidote)

stal al louzoù

1732
Référence : GReg pg apoticairerie

neb a ra louzoù evit an dud klañv hag a ro gant e strinkell lavamañchoù d'an dud

1732
Référence : GReg pg apoticaire

palastr, pe louzoù evit divleviñ, evit lakaat ar blev da gouezhañ

1732
Référence : GReg pg depilatoire (emplâtre, ou drogue pour faire tomber le poil)

louzoù tu pe du

1732
Référence : GReg pg antimoine

louzoù e kelc'henn ar gouzoug

1732
Référence : GReg pg amulette (médicament composé de simples [...] qu'on se met au cou)

louzoù a lakaer war an droug evit gwellaat pe habaskaat dezhañ

1732
Référence : GReg pg anodin (remède topique)

louzoù ouc'h an droug-daoulagad

1732
Référence : GReg pg collyre

louzoù da evañ beuvrajoù c'hwerv

1732
Référence : GReg pg breuvage (potion medecinale)

louzoù fetis a gemerer gant bara-kan

1732
Référence : GReg pg bol (ou bolus, terme de medecine)

louzoù kouskedik

1732
Référence : GReg pg dormitif (qui fait dormir)

louzoù c'hwibus

1732
Référence : GReg pg argent (burlesqmt)

louzoù evit ar genoù

1732
Référence : GReg pg gargarisme

louzoù teurel

1850
Référence : GON.II.HV pg louzou-teûrel (vomitif, remède qui fait vomir)

louzoù a gemer hiriv

1850
Référence : GON.II pg louzou (elle prend médecine aujourd'hui)

louzoù-kouskedik

1850
Référence : GON.II.HV pg louzou (-kouskédik)

louzoù c'hwezh-vat

1850
Référence : GON.II.HV pg louzou-c'houéz-vâd (baume, substance végétale, résineuse, et odorante)

daskor

1850
Référence : GON.II.HV pg louzou-daskor (vomitif, remède qui fait vomir)

En em walc'h eta, en em lard gant louzoù c'hwezh-vat, gwisk da gaerañ dilhad, ha diskenn d'al leur.

1850
Référence : GON.II p. 103, Buez Ruth. (Lave-toi donc, parfume-toi avec des huiles de senteur, mets tes plus beaux habits et descends dans l'aire).

Al louzoù-se eo en deus astennet e vuhez.

1850
Référence : GON.II pg astenna (C'est ce remède qui lui a prolongé la vie).

al louzoù-mañ a zo mat evit e gleñved

1850
Référence : GON.II pg louzou (ce remède-ci est bon pour sa maladie)

Al louzoù-se a zo mat evit divleviñ.

1850
Référence : GON.II pg divlevi (Cette recette est bonne pour faire tomber le poil).

ul louzoù kalonus eo

1850
Référence : GON.II pg kalounuz (c'est un remède cordial, corroboratif)

Louzoù disec'hus eo hemañ.

1850
Référence : GON.II pg dizec'huz (Ce remède est dessicatif).

Goulloüs eo al louzoù-se.

1850
Référence : GON.II pg goullôuz (Ce remède est évacuant).

roit din louzoù laoskus

1850
Référence : GON.II pg laoskuz (donenz-moi un remède laxatif)

louzoù-dislonk

1850
Référence : GON.II.HV pg louzou-dislouñk (vomitif, remède qui fait vomir)

louzoù-kontamm

1850
Référence : GON.II.HV pg louzou-koñtamm (contre-poison, antidote, remède contre le poison)

louzoù kouskus

1850
Référence : GON.II.HV pg louzou-kouskuz (dormitif, remède qui provoque à dormir. opium)

Evit klask ul louzoù a-enep ar c'hleñved, al leon en e ali, 'lavaras d'al loened : - "Me gred, va mignouned, e vezimp stropet-holl evit hor pec'hejoù; pep rumm a yelo da goll, Ma ne deomp a-benn da sevel ouzh ar groug an torfedour brasañ , pennabeg eus an droug. Evel-se marteze 'torro nerzh ar c'hleñved, Ag unan o vervel, d'ar re all 'teuy yec'hed. Er skridoù e welomp pa c'hoarvez gwalleurioù, E klasker evel-se outo pep seurt louzoù. Kavet eo hon hini, n'hor beus nemet gwelet Piv ac'hanomp bremañ en deus gwashañ pec'hed."

1867
Référence : MGK p24

Setu o tont d'e gaout eus a bep korn ar vro / Loened medisined, ganto louzoù 'r marv.

1867
Référence : MGK p104

« Labouromp ! Al labour zo ul louzou n'eus gwell / Da bareañ dioc'h anken, da viret da vervel. »

1867
Référence : MGK p80

Louzoù marc’had-mat, Aotrou, eo hennezh ! Emaoc’h oc’h esa ober goap ac’hanon ; mat, hen ober a rin, rak an tan a zo em morzhed.

1878
Référence : EKG.II p.21

Setu, en ur c'hendalc'h medesined en Alamagn, ez eus bet lavaret e oa bet kavet ivez ul louzoù ouzh ar c'hrign-bev ; ar bannoù X (e c'haller ganto gwelet eskern an dud a-dreuz d'o c'hig) an hini e vije.

1906
Référence : KZVR Niv. an 9 a viz Kerzu

louzeier

1909
Référence : BROU p. 395 (plante, médicament)

implijañ louzeier

1909
Référence : BROU p. 389 (employer. Signifie surtout boire ou manger, et se dit particulièrement des malades)

louzoù

1909
Référence : BROU p. 395 (plante, médicament)

O digas a reas gantañ e-kreiz ar c’hoad ha reiñ da anaout dezho ar gwez, hag ivez al louzeier yec’hedus, dre zisklêriañ an dalvoudegezh anezho ha penaos ober ganto da bareañ kleñvedoù ha goulioù, da argas drouk-speredoù, da derriñ hud ha strobinelloù.

1923
Référence : SKET p.59

louzoù c'hwezh-vat

1931
Référence : VALL pg aromate

louzoù frond c'hwek

1931
Référence : VALL pg aromate

louzeier c'hwezh-vat

1931
Référence : VALL pg aromate

louzoù

1931
Référence : VALL pg louzou (le mot louzou se dit encore pour remède, médicament, médecine, potion purgative)

louzeier digontammañ

1931
Référence : VALL pg antidote

louzoù ouzh ar paz

1931
Référence : VALL pg béchique

louzoù enepbreinañ

1931
Référence : VALL pg antiseptique

louzoù digontammus

1931
Référence : VALL pg antidote

louzoù eneplin

1931
Référence : VALL pg antiseptique

louzoù paz

1931
Référence : VALL pg béchique

louzeier frond c'hwek

1931
Référence : VALL pg aromate

louzoù digizidikaat

1931
Référence : VALL pg anesthésique

louzoù digontammañ

1931
Référence : VALL pg antidote

— « Gwell eo ur voutailhad jistr eget al louzoù-mañ, a reas an aotrou Huerou-Kerizel, a oa ur bever brav hag un den karget a yec'hed, gant ur min ruz, un divjod bougennek, ur c'hof enorapl. »

1944
Référence : EURW.1 p77

Rak an amprevaned all a ro dre vras [dre-vras] peoc'h deoc'h keit ha ma vezit o kerzhet ; ar re-mañ, en enep, ne baouezont ket da droidellat en-dro deoc'h, goude ha ma'z afec'h d'ar red, dedennet ha ma vezont moarvat gant c'hwezh ar c'hwezenn : louzoù all ebet nemet hejañ dizehan en-dro d'ho penn ur barr deliaouek.

1985
Référence : DGBD p72

"Ha trugarekaat a reomp, anaoudek-mat omp ouzhoc'h, Aotrou maodiern," a lavar Gikas a zo ur mailh evit ober eus an tostennerezh ul louzoù distanus.

2015
Référence : EHPEA p140

Goude hon eus klasket ur mezeg evit ma erskrivje deomp hon louzeier met ar vezeion a rae harz-labour.

2015
Référence : EHPEA p12

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux