Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Mots parents :
0

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
1
Afficher les variantes

Définition :  Masquer la définition

I. Ag. niv. A. Ag. peg. 1. (dirak an anvioù-kadarn unan a dalvez da aroueziñ traoù niveradus) Pemp mui unan. C'hwec'h kilometr mont ha c'hwec'h kilometr dont. Bugale c'hwec'h vloaz o tegouezhout er skol. Leuskel c'hwec'h pe seizh hopadenn. Kaout c'hwec'h, seizh bugel : war-dro c'hwec'h pe seizh. 2. Trl. Na lakaat c'hwec'h, seizh vloaz (da ober udb.) : chom hep koll amzer. & Ober ur sell a dalvez c'hwec'h real : ober selloù du. B. Ag. pet. 1. (goude un ak. pe un anv den) C'hwec'hvet. Ar gentel c'hwec'h. 2. (dirak ar ger eur) C'hwec'hvet. C'hwec'h eur eo. Sevel da c'hwec'h eur. C'hwec'h eur noz. C'hwec'h eur vintin. & Trl. Chom e c'henoù* (digor) war c'hwec'h eur. II. Rag. niv. A. Rag. peg. (e-unan, dirak un ag., ur rn. disk., pe dirak an ar. a heuliet gant un anv lies pe stroll). 1. Pemp mui unan. Ro din c'hwec'h anezho. C'hwec'h vihan. 2. Adv. (db. an dud, al loened, an traoù) HOR-C'HWEC'H, HO-C'HWEC'H, O-C'HWEC'H : me -te, c'hwi, eñ pe hi- a-gevret gant pemp all. Marv int o-c'hwec'h. & C'hwec'h-ha-c'hwec'h : dre strolladoù a c'hwec'h elfenn. B. Rag. pet. 1. (evit merkañ ar renk, an deiziadoù) C'hwec'hvet. A-benn ar c'hwec'h e krogo an traoù. 2. (dirak warn-ugent) Termen a dalvez da sevel raganvioù petvediñ a arouezer an deiziadoù ganto. Ar c'hwec'h warn-ugent a viz Mae. III. Adv. niv. (db. an dud, al loened, an traoù) Pemp mui unan. C'hwec'h emaoc'h o heuliañ an traoù. IV. Niv. peg. 1. (db. an dud, al loened, an traoù) Termen a dalvez da aroueziñ niver an unanennoù en anvioù-gwan niveriñ, er raganvioù niveriñ pe en adverboù niveriñ zo brasoc'h eget ugent. C'hwec'h (den) warn-ugent. Mil c'hwec'h lur. 2. (dirak ugent, mil, milion ha miliard) Termen a dalvez da sevel ugentadoù, kantadoù, miliadoù, milionadoù, miliardoù. C'hwec'h kant mil den. C'hwec'h milion a lurioù. V. G. A. 1. Ur c'hwec'h, ar c'hwec'h : kartenn, pezh eus ur c'hoari zo merket c'hwec'h warni -warnañ- pe a dalvez c'hwec'h poent. Ar c'hwec'h a geur. & Trl. Ar par* c'hwec'h. B. Niveron. 1. Niver anterin a zeu da heul pemp. An niver c'hwec'h. 2. Sifr a reer gantañ evit merkañ an niver a unanennoù, a zegadoù, h.a., zo en un niver. C'hwec'h eo sifr ar miliadoù en niver 6517. 3. Anv a roer d'an arouezenn 6 a reer ganti evit skrivañ an niver anterin a zeu da heul pemp. EVEZH. Kemm. blot. goude c'hwec'h rag. peg.

Exemples historiques : 
22
Masquer la liste des exemples

c'hwec'h

1499
Référence : LVBCA p47 (six)

c'hwec'h

1659
Référence : LDJM.1 pg six

c'hwec'h

1659
Référence : LDJM.1 pg huec'h

en ul lev gordenn ec'h eus ur chadenn a c'hwec'h-ugent troatad diazezet c'hwec'h-ugent gwech

1699
Référence : Har. chadenn

Ar roue Charlez eizhvet en hanv a stagas Provañsa ouzh ar rouantelezh a Frañs er bloaz pevarzek-kant chwec'h ha pevar-ugent.

1732
Référence : GReg pg annexer (Le Roi Charles VIII. annexa la Provence à la Couronne, en 1486.)

terzhienn a grog alies a wech en un deiz ; pe [terzhienn a grog] ur wech bep pemp pe c'hwec'h deiz.

1732
Référence : GReg pg fievre (Fievre intermittente)

a-benn c'hwec'h gwech

1732
Référence : GReg pg fois (Jusqu'à six fois.)

bede c'hwec'h gwech

1732
Référence : GReg pg fois (Jusqu'à six fois.)

c'hwec'h

1850
Référence : GON.II pg c'houéac'h, c'houec'h

C’hwec’h ti

1850
Référence : GON.II p.63

An daol-mañ a zo re vihan evit c’hwec’h den.

1850
Référence : GON.II p.70

C'hwec'h

1850
Référence : GON.II p.23, livre premier, "six".

c'hwec'h

1850
Référence : GON.II pg c'houéac'h, c'houec'h, c'houec'hved

c'hwec'h devezh a dleit din

1850
Référence : GON.II pg c'houéac'h

Koulm baour, gwelet e voe gant ur gup krabanek o sachañ war e lerc'h, evel ul laer tec'het, ur pennad reun torret. Ar gup a ya dezhi, digor ha lemm e veg, pa gouezh warnañ, d'e dro, evel ur maen pounner, eus a-greiz an neñvoù, ur pezh labous, un er. E-pad m'edo an daou-mañ oc'h en em gribinat, ar goulm a ya kuit e-biou. Diwar nij e tiskenn e liorzh un tiig-soul oa eno e-kichen, o krediñ evit mat oa er wech-mañ diouti distag he gwallstropad, pa deu ur c'hozh tamm paotr, dezhañ pemp pe c'hwec'h vloaz - d'an oad-se ur bugel ne oar pe zroug ra c'hoazh - da sinklañ eeun outi ur maen gant e vatalm.

1867
Référence : MGK p20

Chom a reas kuzhet e kraou Job Karo, e-pad ur c’hwec’h miz bennak.

1877
Référence : EKG.I. p.49

Lez-varn Sant-Brieg he deus barnet ane[zh]i da c’hwec’h vla galeoù.

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.2

E-pad m'edomp a-zevri gant hol labour hag o varvailhañ, unan ac'hanomp hor-seizh a c'harmas : "22 !", ha raktal ar c'hwec'h all a vanas war-dav hag a reas an neuz da drevellat gwashoc'h eget biskoazh. Holl e ouiemp mat-tre - bep a dammig skiant hor boa prenet e stal delt an demezell Warandero a Doullarc'hwen - peseurt ster en doa ar youc'h "22 !".

1929
Référence : SVBV p6

Diouzhtu e krogas ar gelennadurezh, a dlee padout c’hwec’h miz nemetken.

1944
Référence : EURW.1 p.196

C'hoari horell : pemp pe c'hwec'h, gant pep a vazh-dotu, a ra pep a doullig war an dachenn ha beg o bazh e-barzh.

1944
Référence : EURW.1 p23

Un tammig a-raok an noz e weler bouchadoù gwez o tiboukañ war an tu dehou : Kap Lopez, ha, war-dro c'hwec'h pe seizh lestr war eor, en o zouez pesketaerien grankaled eus Norvegia, aes da anaout en abeg d'ar c'hlud a zo e penn ar wern, evit ober ged ha klask ar ramzed a c'hell bezañ o neuiñ war ar mor bras.

1985
Référence : DGBD p23

Vaislikí a zlee din c'hwec'h miz feurm. Lavarit din gant piv e tastumin anezhe, pa oa dishêr.

2015
Référence : EHPEA p14

Note d'étude

Ent reizh, diskouez a ra ar ger-mañ stummoù rannyezhel e "f" e-lec'h ar soniad "c'hw". S.o. alc'hwez, c'hwezh, c'hwi, melc'hwed, h.a.

Étymologie

Ger kar d'ar c'hembraeg "chwech", d'ar c'herneveureg "whegh".

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux