Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Formes fléchies : 
24
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. Ar. A. (en egor) 1. E-tal. Ur wezenn-bin a oa dirak an ti. Ar wech kentañ dezhañ d'ober ur brezegenn dirak an dud. 2. (impl. da anv unan) En e zirak : e-tal dezhañ. Ne'm befe ket c'hoant da damall den en e zirak. & Tr. ar. Dre zirak : dre gichen. Tremen dre zirak an ti. 3. A-raok. Kerzhet a rae dirak e dad. B. (en amzer) A-raok. Un nebeud dirak ar gouel. C. Dre skeud. 1. E-keñver. Bezañ kiriek dirak ar remziadoù da zont. Nac'h mont war sikour ur bobl alla ra ac'hanomp, dirak ar bed-holl, ur bobl grenerien. 2. (impl. e-lec'h rak) Yann n'en deus aon dirak mann ebet. Hemañ zo da ziwall dirazañ. 3. (impl. e-lec'h a-zirak) Tec'hel dirak ub. Kilañ dirak ar boan. II. Adv. E-tal. Azezañ a rejont dirak. Mont a ran dirak, emezañ. EVEZH. Emañ "dirak" e kerentiad kentañ an araogennoù displeget.

Exemples historiques : 
113
Masquer la liste des exemples

dirak

1499
Référence : LVBCA p59 (deuant)

Lesanvet vezo hep nep gaou / Geneomp-ni ivez en dezraoù, / Hervez e zoktrinoù laouen : / Dirak pep unan kordial, / Rak e zoktrin ouzh pep skandal : / Ha droug a vir kalon pep den.

1575
Référence : M. p34

22. Pan tistroas an impalaer ez eure he frezantañ dirazañ ha pan he gwelas ken kaer ha ken resplañdisant ha maz oa-hi, peheni a estime a vefe kastizet ha tourmantet dre an yunoù hag an abstinasion a grede he devoa graet, ez teuas da estimiñ ez oa bezet repuet ha maget gant ur re er prizon.

1576
Référence : Cath p18

Maz leverzont : [«] Bezet digaset [Katell] dirazomp evit pan vezo koñvinket [eus] he zemerite hag [eus] he sotoni, maz anavezo envat beskoazh na welas den gouvizek[.»]

1576
Référence : Cath p12

14. Pan oa digaset dirak an oratored hag ar filozofed ez lavaras d'an impalarz : [«] Chetu un señtañs hag un barn kazr evit un impalarz [!»]

1576
Référence : Cath p12-13

Inkontinant, Porfirius en em brezantas dirazañ en ul lavaret[ : «] Me am eus sebeliet korf ar rouanez, gwir servijerez da Jezuz-Krist hag am eus recevet ar feiz a Jezuz-Krist[. »]

1576
Référence : Cath p22

Imprimit-chwi ar goulioù, / Ma itron en hor c'halonoù, / Hag ar basion vras hag ar gloazioù / [ma vent] Dirak bepred hor speredoù.

1622
Référence : Do. p62

En trede, [eo ret,] goude bezañ en em laeket d'an daoulin dirak an c'hofeser ha lavaret Confiteor bede mea culpa, kofes tout e holl bec'hedoù hep lezel nigun gant e goun mat, ha goude-se ober devotamant ar binijenn peheni a vezo ordrenet gant an c'hofesour.

1622
Référence : Do. p42

dirak an deiz

1659
Référence : LDJM.1 pg devant (le jour)

dirak

1659
Référence : LDJM.1 pg auant que, deuant

dirak an holl dud

1659
Référence : LDJM.1 pg publiquement

mont dirak

1659
Référence : LDJM.1 pg (se) presenter (deuãt)

D'an trede, goude bezañ en em laket d'an daoulin dirak ar c'hofesour, ha lavaret ar c'honfiteor bete mea culpa, kofes tout e holl bec'hedoù, hep lezel nikun a-ratozh-mat, ha goude-se ober devotamant ar binijenn a vezo bet ordrenet deoc'h.

1677
Référence : Do. p43

dousoc'h eo kalz ar gofesion a reer e skouarn ur beleg, eget an hini a reer dirak ar bopl

1732
Référence : GReg pg (la confession) auriculaire (est bien plus douce que la confession publique)

dirazañ

1732
Référence : GReg pg (a sa) barbe (en la presence, malgré lui)

dirak e zaoulagad

1732
Référence : GReg pg (a sa) barbe (en la presence, malgré lui)

latinat dirak an dud gouiziek

1732
Référence : GReg pg clerc (parler latin devant les clercs)

an hini a zo aet dirak Doue

1732
Référence : GReg pf defunt (unte)

dirak

1732
Référence : GReg pg devant (préposition, & adverbe)

dirazon

1732
Référence : GReg pg devant (moi, en ma présence)

dirazout, dirazañ, dirazi ; dirazomp, dirazoc'h, dirazo

1732
Référence : GReg pg devant (toi, lui, elle; nous, vous, eux, elles)

pe dirak piv ? dirak den ebet, dirak nikun

1732
Référence : GReg pg devant (qui ? devant personne)

dirak va daoulagad ; dirak ar bed-holl

1732
Référence : GReg pg devant (mes yeux; devant tout le monde)

tremen dirak ur re

1732
Référence : GReg pg (passer) devant (quelqu'un)

dirak an holl dud a gêr

1732
Référence : GReg pg (à la) face (de toute la ville)

dirazañ, en e brezañs

1732
Référence : GReg pg (à sa) face

Kant jentilded en deus graet dirazomp.

1732
Référence : GReg pg gentillesse (Il nous a fait mille gentillesses.)

Kant tro jentil en deus graet dirazomp.

1732
Référence : GReg pg gentillesse (Il nous a fait mille gentillesses.)

daoubleget en deus dirazomp, evel un den kozh

1850
Référence : GON.II pg daou-bléget

Un aspled a zo dirak an ti.

1850
Référence : GON.II pg aspled (Il y a une balustrade devant la maison).

Me a dremen bemdez dirak ho ti.

1850
Référence : GON.II p.80

ur fistilherez eo, na livirit netra dirazi

1850
Référence : GON.II pg fistilérez

Dirak an holl en deus e lavaret.

1850
Référence : GON.II pg dirâk ou dirâg (Il l'a dit devant tout le monde).

dirak

1850
Référence : GON.II pg dirâk, dirâg (Devant. En présence. Vis-à-vis).

dirak

1850
Référence : GON.II pg dirâk, dirâg (Devant. En présence. Vis-à-vis).

na gomzit ket eus a zifoc'hted ebet dirazañ

1850
Référence : GON.II pg diforc'hted

ur vali faou a zo dirak an ti

1850
Référence : GON.II pg faô

dizouaret eo bet dirak ar varnerien

1850
Référence : GON.II pg dizouara

en em zislavaret en deus dirak an holl

1850
Référence : GON.II pg dislavarout

dirak kalz a dud em eus disklêriet kement-se

1850
Référence : GON.II.HV pg diskléria

dirak an holl en deus diskanet

1850
Référence : GON.II pg diskana

dirak

1850
Référence : GON.II pg rak, rag

dirazoc'h emañ ar feller

1850
Référence : GON.II pg feller

dirak

1850
Référence : GON.II p.56, Table des Prépositions composées, "en présence de".

Emañ dirazout.

1850
Référence : GON.II p.65

Tad-iou un deiz a lavaras : / – « Kement zo bev-buhez, kerkoulz bihan ha bras, / A c'hell dont dirazon, / Hep krenañ na kaout aon. »

1867
Référence : MGK p10

Dezhi [d'ar garantez] omp heñvel holl : hag al laouenanig, / Ho preur-c'hwi, peorien geizh, dister ha bihanik, / Zo kement dirazi ha roue brasañ ar bed ; / Eñ ha c'hwi zo gant Doue gwelloc'h zoken karet.

1867
Référence : MGK p119

Evel gwin en ur pod, er c'horf emañ 'n ene : / Evit barn mat pep tra n'eus nemet Doue an Neñv. / Dirak e zaoulagad, / Evel dour er werenn, / Emañ an droug, ar mad, / E-kreiz kalon an den.

1867
Référence : MGK p40

Ma broiz, evit lenn aes ar Marvailhoù-mañ, n'ho pezo nemet lakaat evezh : e lavarer ar g dirak e ha dirak i, evel pa ve un u etrezo

1867
Référence : MGK Rakskrid XIV

An traoù n'int ar pezh ma kreder : / Er pennoù kaer n'eus boed atav, / Traoù stank, kalz tud a weler / N'int nemet c'hwezh, nemet avel, / Traoù brav dirak an daoulagad, / Tud lugernus zoken a-bell ; / Arabat outo tostaat !

1867
Référence : MGK p140

degasit-c'hwi ganeoc'h ma abit seiz gaerañ 'vit ma vin mistr ha moan da vonet dirazañ

1874
Référence : GBI.II p8

A-benn m’hor boa graet un daou pe dri c’hant paz, hon ambrouger, en ur dennañ ur chapeled eus e c’hodell, a lavaras deomp : — C’hwi hoc’h eus an aer da vezañ daou zen mad, abalamour da se n’em eus ket a aon o lavaret va chapeled dirazoc’h.

1877
Référence : EKG.I. p.69

Mes kaer o doe bezañ kriz, paotred Breizh-Izel a zalc’has mat d’o c’hredenn ha ne zoubljont o fenn na dirak gourdrouzoù, na dirak krizder, na dirak tennoù ar republikaned.

1877
Référence : EKG.I. p.168

Henhont, ar c’habiten Kivoron, evitañ da vezañ ur bleiz-mor ha dispont dirak ar Saozon, a gren dirak e wreg ; kaset ha digaset e vez ganti evel ur bugel.

1877
Référence : EKG.I. p.223

O welet kement-se, ha skuizh o c’hedal, me 'gred (ne gav ket din e vije dre vezh e vije bet, avat, rak an neb a nac’h e relijion hag e Zoue, n’en deus mezh dirak netra), ar person "intru" a lavaras da gabiten ar soudarded e oa gwell dezho lezer an oferenn a-gostez ha mont d’an ti-kêr evit lakaat war baper e oa eñ gwir berson Plougerne.

1877
Référence : EKG.I. p.231-232

Evit gloar Doue em eus savet tour Gwinevez hag iliz Plouzane ; tremen daou-ugent vloaz a zo abaoe ma’z on beleg ; gwellañ ma c’hellen am eus graet evit distreiñ an dud diwar an hent fall hag o lakaat war an hent mat ; direbech on, a gredan, dirak Doue ; n’em eus aon rak netra.

1877
Référence : EKG.I. p.251-252

E penn eben edo an Aotrou de Kersaozon, eus a vaner Trodibond, pemp troatad ha seizh meutad, blev brun war e benn, hag, en e dal, daoulagad c’hlas hag a verve dirak soudarded Canclaux.

1878
Référence : EKG.II p.142

Evelato, er C’hroazhent, dirak ar maner, ne gavis ken en he sav ar groaz vaen a yoa eno, hag em boa dirazi ken alies a wech lamet va boned.

1878
Référence : EKG.II p.37

Ar pezh a sellez 'vel treo santel, ar govizion, ar Pask, ha treo all, evit ar gelaouenn-se, n'eo [sic] nemet hunvreoù "klerikaled" pe Jezuisted ; hag ar pezh a zo un droug dirak da zaoulagad, 'vel laerezh mado ar c'houentcho, lakat un dorn skraper war beadra an ilizo, an treo-se-holl a zo un dra ret, un dra vat, diouzh klevet ar memes "Démocrate".

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.1

[A]otro[u] person, dirazoc’h ‘zo / Ur gwall skraper, mar zo er vro, / ‘Met, an dro-mañ, ec’h anzavan, / 'C’h e[o] me ‘zo rasket ar muiañ : /

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.2

Ac'hanta ! ma mignon, petra rafes, lâr din, d'un den fall a zeufe da'z ti da zispenn, dirazout, en e gomzoù, ur vamm e teus karet hag a garez kement ?

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.1

dirazot

1909
Référence : BROU p. 404

Hag ec’h eilgerias ar gov : « N’hellan nac’h netra ouzh an den-meur brudet ma pleg pep tra dirazañ, ar c’hadour doujet ma sav ha ma tav outañ an doueed zoken.

1923
Référence : SKET p.36

Er feur-se ivez e vezo bet Atir ha Mâtir ur melezour deomp d’e lakaat dirak selloù o gourvibien, ar re, o treiñ kein d’an evadurioù a oa diwarno hon tadoù yac’h hag evurus (da lavarout eo an dour hag al laezh), n’hellont ken hiziv kavout a-walc’h ar mez hag ar bier, hag a werzh kement o deus, a ro kement a biaouont, da gaout digant marc’hadourien estren ul lestrad hepken eus an evaj-se, ruz ha dinerzhus, a vez farlotet gant dorn ganas Kreisteiziz (2).

1923
Référence : SKET p.49 (p.197, "Da reiz[h]a[ñ]" : "P. 49, [...] lin. 4 kent an dibenn, e lec’h « kement o deus » lenn « kement o devez ». )

Dirak hor selloù e tremene peurvanoù glas Keltia, ha koabrennoù gwenn hec’h oabl.

1923
Référence : SKET p.41

Evel-se, dre skeiñ taolioù ha skignañ spont, e tigorjont an hent dirazo betek lenn an Heol, an Albis, ar Visuria, an Amisios, hag e savjont war o glannoù seizh rouantelezh a zo manet war goun an dud an anvioù anezho ha darvoudennoù o buhez.

1923
Référence : SKET p.140

Ar re war varc’h, o kas war-raok a-benn-herr eeun dirazo, a dizhas, ne voe ket pell, al lec’h ma tastum ar stêr hec’h holl zourioù en un naoziad, ha hi peurzieub a enezennoù, diharz-kaer d’ar sellerien da welout an holl red-dour en e led eus an eil glann d’eben.

1923
Référence : SKET p.135

Aventia, va c’hoar ! na sav ket er vann da gleze, na sko ket gant an ene a zo dirazout.

1923
Référence : SKET p.72

Gronnet tu-ha-tu da hent ar c’harr, ar baotred, ar plac’hed yaouank hag ar vugale a fuilhe dibaouez dirak ar c’hezeg glasvez ha bleunioù.

1923
Référence : SKET p.61

Abalamour da betra ? Abalamour da betra ?… Goulennit digantañ. Eñ e-unan, moarvat, ne vije ket bet evit hen displegañ dirakoc’h, hen gouzañv a rae.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 43-44, p.1034 (Gouere-Eost 1924)

Dirakañ war beg ar Palud, touzet evel ur penn katarek, ar vilin-avel, hag an ti-gward, hag, a-rez ar mor, ar Fort gant e c’hwec’h pezh kanol.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.807 (Miz Genver 1924)

Gwelit ’ta, figus an aotrou, mar plij ; heugiñ na rez-te ket dirak ar c’hig-berv ? Kig-berv da ur fri lous evel da hini-te !…

1924
Référence : BILZ1 Niv. 46, p.1090 (Here 1924).

Ha laouen Bilzig dirak laouenidigezh e vreur hag e ziv c’hoar.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 42, p.977 (Even 1924)

Barner an aotrou, an aotrou Kerjantjili, ur paotr yaouank kozh [m]iret, a oa anavezet gant an holl, ha dreist-holl gant kanfarded ar vro ; hag hemañ ivez a anaveze mat anezho, ne oa ket evit o anduriñ dirak e zaoulagad.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 39, p.868 (Miz Meurzh 1924)

Ha Bilzig hualet, sparlet gante, a chomas eno, sonnet dirak ar sakrist.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 39, p.865 (Miz Meurzh 1924)

En e gichen, war ar varvskaon, e vamm lienet, diraki, ur c’houlaouenn-goar binniget, ur chapeled hag ur g[r]oazig kouevr entre he daouarn ; ha panevet sklas ar marv en he c’herc’hen, hag an disliv war he zal, ho pije lavaret e vousc’hoarzhe d’he mabig bihan.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.809 (Miz Genver 1924), ("ar varv-skaon", "groazig kouevr", "hag an disliou war he zal" reizhet e Niv. 38, "ERRATA" p.846).

Dirak an aotrou person, abaf an div blac’h, ken abaf ha na gredent digeriñ o ginou.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.808 (Miz Genver 1924)

Ha sell er c’hogn-mañ. War an daolenn-mañ, sell, paotr, sell eus ar beleg a zo dirakout daoulinet.

1925
Référence : BILZ2 p.118

Sioul, an eil stok eus [ouzh] egile, o bouteg en o c’hichen, an daou vugel a sante o c’halon o lammet en o c’hreiz dirak an draezhenn vras, ken bras, ken ledan ha ken brudet, pehini en em astenne dirake, adalek Sant-Eflamm betek Lomikael.

1925
Référence : BILZ2 p.124

An holl dud dirak he lentegezh a zo graet gant un hevelep danvez, ha kalon ur roue dirak he galloud ne dalv ket muioc’h eget hini ur paourkaezh.

1925
Référence : BILZ2 p.179

Dirak he Erwanig, dirak sklaerder daoulagad glas he Erwanig, petra a dalveze daoulagad hantervarv ar marc’heg ?

1925
Référence : BILZ2 p.153

En em gavet e-kichen un dorgennig, ni a droas a-gleiz hag a gerzhas eteit [hed-da-hed] ur voger uhel, kinviek ha kildroennet. En diwezh, a-forzh da vale ec'h en em gavjomp dirak un nor vras.

1929
Référence : SVBV p12

dirak

1931
Référence : VALL pg auprès, avant

gervel dirak ar barner

1931
Référence : VALL pg appeler

gervel dirak ar barner

1931
Référence : VALL pg appeler (en justice)

dirak ma

1931
Référence : VALL pg avant

deiziata dirak ar barner

1931
Référence : VALL pg assigner

Diaesoc'h e teu ar skoulm da droc'hañ p'en em gaver dirak anvioù kemeret er bed a-bezh.

1943
Référence : TNKN p8

An eil da heul egile, an danvezioù-soudarded a c’hortoz o zro bremañ dirak ur burev. Ur serjant-major a verk o anoioù, hag a lavar niverenn ur gompagnunezh.

1944
Référence : EURW.1 p.192

An « de » a oa dirak e anv a c’halle touellañ diwar-benn e orin, ha reiñ da grediñ d’ar gumun e oa denjentil. Din-me ne oa ket kevrinus : de Lauwer a oa ur Flamank, hag e anv, e yezh e vro gozh, a c’hallje bezañ par d’ar saozneg The Lover, ar C’harer.

1944
Référence : EURW.1 p.193

Me a dremene dirak an ti-se bemdez en ur sevel d’am c’hambr ; ar stalafioù a oa serret war ar prenestroù ; an nor, o tigeriñ war Vanell ar Paste, a oa leun a dachoù-houarn evel hini un iliz ; ur « judaz » a oa toullet enni, gant ur roued-orjal.

1944
Référence : EURW.1 p.89

Ober a reas an Aotrou Bouder ur sach war ma divskouarn, ha lakaat a reas war ma fenn « ar boned azen » gant gourc'hemenn din mont da zaoulinañ dirak e vurev en abardaez.

1944
Référence : EURW.1 p21

Amañ e tremene dirazon istor ma Bro, ar bernioù mein dismantret, ar mogerioù disac'het, ar porrestell distouvet, a oa taolennoù a verke don o merk em spered a vugel kurius.

1944
Référence : EURW.1 p17

Ar jeneral ar Flô a chomas sabatuet dirak ur respont ken eeun rak ar vedalenn a zigase ouzh he heul ul leve a 100 lur, ar pezh a oa kalz d'an ampoent.

1944
Référence : EURW.1 p12

« Ne vo ket re ziwezhat, rak diouzhtu e lakaint ar voereb da regiñ he zestamant, da zeziritañ ["zeshiritañ"] ac’hanomp, ha marteze e vezimp poursuet dirak an tribunal ? »

1944
Référence : ATST p.94

— « Job. » — « Petra ’zo, Lom ? » — « Job, hon eontr a zo marv. » — « Gouzout a ran. Trist, trist eo. » — « C’hwi ’gav ? » — « O ! ne gavan ket, mes bravoc’h eo lavarout evel-se. » — « Ya ! dirak an dud, Job… Dirazon-me, avat… »

1944
Référence : ATST p.17-18

Ker sur hag emaon amañ dirazoc’h, ar pakad-se a zo un den beuzet !…

1944
Référence : ATST p.14

Etre bourk Lotei-Landremel hag hini Sant-Kouli, uhel, uhel war an duchenn, dirak an hent bras, emañ Karreg-al-Louarn.

1944
Référence : ATST p.10

Gouzout a ran oc'h deut dirazomp gant ar menoz izelaat ho spered dre sachañ goap warnoc'h ; mes ur gentel a zo da dennañ diouzh hoc'h anzav.

1949
Référence : SIZH p.60

Ur vleunienn a wele dirazañ, kaer trellus ; an naer, avat, an hini a oa dindani gant he c'hilioù, ha flemmet a oa bet ganti.

1949
Référence : SIZH p.59

Un tu bennak, du-se, eeun dirazañ e virvilh dour difonn ar stêr Ebro en he naoz meinek.

1949
Référence : SIZH p.39

Bremaik, dres e-giz ma voe livet, un drugar, gant Murillo, an arzour meur, eo tarzhet dirak e selloù, e-kreiz un nijad aeledigoù kuilh ha noazh, ar Werc’hez dibec’hed, gant he zreid benniget war gresk al loar, he daouarn juntet ganti war he c’halon, he selloù goursavet ; ha ken azeulus he dremm, e stern kurunenn he fennad blev fuilhet war he diskoaz !...

1949
Référence : SIZH p.38

Sellout a reas kurius, ouzh paotr e sae wenn, a chome en e sav dirazi, ha lavarout a reas, a-benn ur reuziad : - Penaos oc'h deut a-geid-all da ren ho puhez en ur gouent kastilhat ? Ne vourrec'h ket en ho pro ?

1949
Référence : SIZH p.45

Etre ar presbital hag an hent bras dirazañ, ur porzh klozet gant ur vurig vein.

1960
Référence : PETO p27

Un harp a ra ar marc'heger dirak dor ar porzh.

1960
Référence : PETO p56

Dirak Doue, holl dizallet, / Gwitibunan ' vo tamallet, / Noblañs, peorien, mondianed, / Tud ar Roue, sitoianed.

1960
Référence : PETO p82

Ha ma pare dirazon goanagoù ur vuhez nevez, e chome em spered paotr yaouank skeudenn va bro, dindan an heol d'an deroù hañv.

1985
Référence : DGBD p9

An div er pezh dirak a zo loeroù tev ha botoù du plat o seulioù en o zreid.

2015
Référence : EHPEA p11

Gwelout a ran c'hoazh dirazon al lugan "evit ma vo bravoc'h c'hoazh an devezhioù".

2015
Référence : EHPEA p26

Da skouer oc'h astenn a-dreuz un hent-houarn evit herzel un tren karget a lastez nukleel. Peotramant o c'hourvez dirak un tourter kuit na vefe diskaret un ti palestinian.

2015
Référence : DISENT p65

Brav eo d'an holl stourmerien derc'hel soñj deus ar frazenn pe deus ar frazennoù pouezusañ da lâret betek gouzout e vefe astennet ur mikro dirak o fri.

2015
Référence : DISENT p119

[...] astenn a reont dirak an tourterien, kregiñ a reont da vastarañ ar panelloù bruderezh...

2015
Référence : DISENT p101

Goude-se e siler e zivrec'h dre zindan divskoaz an den a zo dirazoc'h, ha kregiñ start an eil e-barzh eben, gant e zaouarn pe e velloù-dorn, ouzh bruched an den.

2015
Référence : DISENT p96

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux