I. V.k.e.
1. [1499, 1659, 1850, 1980] Lakaat udb. da vezañ du, lakaat liv du war udb.
Duet en deus e fri gant glaou koad. An dra-se a zuo ho taouarn.
[1732] Duañ gant glaou. [1850] An dra-se a zuo ho taouarn. [1980] Ur wech ouzhpenn eo bet duet aodoù Breizh gant ar mazout.
&
Dre skeud.
Duañ paper : skrivañ.
2. Dre ast.
[1850] Louzañ.
Me ne zuan ket kement-se ma c'hrezioù.
&
Diren.
Louzañ e zilhad, e gorf.
Soaz a zu muioc'h eget na zuomp-ni.
3. Dre skeud.
[1732, 1850] Duañ ub. : dispenn brud vat ub., droukkomz anezhañ.
Duañ ar re all a ouzont. [1850] Na zuit ket ho nesañ dre ho komzoù.
HS. labezañ.
4. Trl. Pemdez.
Duañ anezhi : bevañ en dienez.
Duet o doa anezhi e-pad bloavezhioù.
II. V.g.
A.
1. [1985] (db. un danvez, un evaj)
Mont war an du diwar gwered an oksigen.
[1985] Evit ma ne zeuje ket ar c'hoad da zuañ ha da vreinañ, e oa ret dibab ar c'hoad reizh. Penaos herzel ar sistr da zuañ ?
2. (db. ar foenn)
Kregiñ da vreinañ diwar gwered ar glebor, ar glav.
Krog eo ar foenn da zuañ.
3. (db. ar c'heuneud)
Deviñ hep ober tan na tommañ kalz.
Ar c'hoad-se ne ra nemet duañ.
4. (db. kroc'hen an dud)
Dont da vezañ bronduet.
&
[1931] Rouzañ diwar gwered an heol.
5. (db. an amzer a ra)
Dont da vezañ teñval.
Duañ a ra an amzer hag an avel zo en traoñ.
B.
Trl. skeud.
Duañ gant an naon : dizeriañ diwar naonegezh.
Milionoù a dud a vez o tuañ gant an naon dre ar bed.
III. V.em.
EN EM ZUAÑ.
1. Bloñsañ e gorf.
Diwall d'en em zuañ !
2. Dre skeud.
Labourat a-lazh-korf.
En em zuañ a ra el labour.
HS. kiañ.
Daveenn :
GReg
pg charbonné (parlant du blé), haler (Haler, brûler, noircir le tein, pp.)
duañ ur re bennak
dua ur re-bennac
1732
Daveenn :
GReg
pg calomnier
duet ur re bennak
duet ur re-bennac
1732
Daveenn :
GReg
pg calomnier
duañ gant glaou
dua gand glaoü
1732
Daveenn :
GReg
pg charbonner (noircir avec du charbon)
duañ ur re
dua ur re
1732
Daveenn :
GReg
pg detracter (noircir, perdre l'honneur de quelqu'un par ses médisances)
duet
duët
1732
Daveenn :
GReg
pg detracter (noircir, perdre l'honneur de quelqu'un par ses médisances)
duiñ
dueiñ
1732
Daveenn :
GReg
pg detracter (noircir, perdre l'honneur de quelqu'un par ses médisances)
duet gant ar moged
duet gad ar mogued
1732
Daveenn :
GReg
pg fumée (Noirci de fumée.)
duañ
dua
1732
Daveenn :
GReg
pg haler (Haler, brûler, noircir le tein.)
duet
1850
Daveenn :
GON.II
pg dua (Noircir, rendre noir. Teindre en noir. Diffamer, noircir la réputation. Part.)
An dra-se a zuo ho taouarn.
Ann drâ-zé a zuô hô taouarn.
1850
Daveenn :
GON.II
pg duañ (Cela vous noircira les mains).
Na zuit ket ho nesañ dre ho komzoù.
Na zuit kéd hô nesa dré hô komzou.
1850
Daveenn :
GON.II
pg dua (Ne diffammez pas Ne noircissez pas votre prochain par vos discours).
duañ
dua
1850
Daveenn :
GON.II
pg dua (Noircir, rendre noir. Teindre en noir. Diffamer, noircir la réputation).
duañ gant an naon
dua gant an naoun
1909
Daveenn :
BROU
p. 231
duañ
dua
1931
Daveenn :
VALL
pg bronzer (en parlant du teint)
Duañ a raen paper o skrivañ gwerzioù nevez : Azezet ouzh ma zaol derv / 'Skriven gwerzioù e yezh ma bro [.]
Dua a raen paper o skriva gwerziou nevez : Azezet ouz ma zaol dero / 'Skriven gwerziou e yez ma bro [.]
1944
Daveenn :
EURW.1
p.138
Ur wech ouzhpenn eo bet duet ha louzet aochoù Breizh gant ar mazout.
1980
Daveenn :
BREM
Niv. 1, p. 3
An niverenn a veze skrivet gant kleiz "druz", e ruz pe e glas, met evit ma ne zeuje ket ar c'hoad da zuiñ ha da vreinañ, e oa ret dibab ar c'hoad reizh, a veze graet gantañ pa dremene ar rummad kentañ.
