Dezverkoù all

Distagadur

Stankter implij : 

Testeniekaet e : 
NDBF
GBAHE

Gerioù kar :
0

Termenadur :  Kuzhat an termenadur

1. Termen a lakaer e lec'h un anv-kadarn gourel ha zo lodek en un enebadenn - etre meur a zen, meur a dra - a vez eztaolet pe get. Tri fouez a oa war an douar ; an daou gentañ a voe diaes da zibradañ, egile avat a oa skañv a-walc'h. "Deuit ivez" eme egile : eme ar paotr all. Egile a respontas e oa e dad er-maez. & Egile all : an hini all. Egile all zo bravoc'h eget hemañ. [1878] Egile all, an hini all, an hini yaouank, al lastez beleg, eo an Aotrou Go, ginidik ivez eus ar vro-mañ. 2. AN EIL (...) EGILE, UNAN (...) EGILE : troiennoù a dalvez da aroueziñ un darempred, diouzh an daou du, etre meur a zen, meur a dra. An eil a c'hortoze egile. Lavaret a raent an dra-se an eil d'egile. Mont eus an eil ti d'egile. An eil e lec'h egile. An eil goude egile ac'hanomp. • Unan a c'hoarzh, egile a ouel. Unan a bigne diouzh un tu, egile diouzh an tu all. 3. Tr. rag. AN EIL DA GAS EGILE : troienn a reer ganti evit ober anv eus ur jedadenn dre vras. Bep bloaz e weler, an eil da gas egile, tost da 6 000 familh. & AN EIL (...) DRE EGILE : troienn a reer ganti evit ober anv eus ur jedadenn dre vras. Kant hanter-kant bemdez an eil devezh dre egile. An holl oberioù mat, an eil dre egile, ne dalvezont ket an oferenn.

Skouerioù istorel : 
130
Kuzhat roll ar skouerioù

na'n eil na'n egile

1499
Daveenn : LVBCA p20, 67, 68, 149 (ne l-ung ne l-aultre)

an eil tu egile

1499
Daveenn : LVBCA p20, 67, 68, 199 (de l-une part et de l-aultre)

an eil egile

1499
Daveenn : LVBCA p20, 67, 68 (l-ung et l-aultre)

deren a lec'h d'egile

1499
Daveenn : LVBCA p15, 48, 54, 67, 131 (amener d-ung lieu a l-aultre)

an eil e-lec'h egile

1659
Daveenn : LDJM.1 pg (l') vn (au lieu de l'autre)

an eil goude egile

1659
Daveenn : LDJM.1 pg (par) tour (tour a tour)

an eil tu hag egile

1659
Daveenn : LDJM.1 pg ca et la, (de) costé (& d'autre), deça & dela

nag an eil nag egile

1659
Daveenn : LDJM.1 pg neutre

an eil hag egile

1659
Daveenn : LDJM.1 pg l'(vn & l'autre), (l') vn (& l'autre)

a zeiz d'egile

1659
Daveenn : LDJM.1 pg a (deiz deguile)

adal an eil penn betek egile

1659
Daveenn : LDJM.1 pg bout

egile

1659
Daveenn : LDJM.1 pg vn autre

nag an eil nag egile

1659
Daveenn : LDJM.1 pg (ny l')vn (ni l'autre)

a zeiz d'egile

1659
Daveenn : LDJM.1 pg (a) deis (d'eguile)

an eil pe egile

1659
Daveenn : LDJM.1 pg (l')vn (ou l'autre)

lakaat an eil gant egile

1732
Daveenn : GReg pg ajouter

en em strikañ an eil da c'houzoug egile

1732
Daveenn : GReg pg (s')accoler

an eil goude egile

1732
Daveenn : GReg pg alternativement

an eil goude egile

1732
Daveenn : GReg pg après

an eil war-lerc'h egile

1732
Daveenn : GReg pg après

ar garantez a zougan eil da egile anezho

1732
Daveenn : GReg pg affection

karantez an eil evit egile

1732
Daveenn : GReg pg affection

em sikour an eil egile

1732
Daveenn : GReg pg aider

lakaat e penn egile

1732
Daveenn : GReg pg ajouter

Ar brezel a zo ur skiant evit en em lazhañ hag en em zistrujañ an eil stad egile.

1732
Daveenn : GReg pg guerre (La guerre est un art de s'égorger & de se détruire réciproquement.)

lakaat an eil ouzh penn egile

1732
Daveenn : GReg pg ajouter

oajetoc'h eo eget egile

1732
Daveenn : GReg pg age

Priekoc'h eo an eil douar evit egile.

1732
Daveenn : GReg pg argileux

an entof-se ned eo ket dereat, ne dere ket gant egile

1732
Daveenn : GReg pg avenant (cette étoffe n'est pas avenante, elle ne sied pas bien avec celle-là)

kement a goust evel egile

1732
Daveenn : GReg pg (il coûte) autant (que l'autre)

egile

1732
Daveenn : GReg pg (l') autre

egile

1732
Daveenn : GReg pg (l') autre

an eil hag egile

1732
Daveenn : GReg pg (l'un et l') autre

ken an eil, ken egile

1732
Daveenn : GReg pg autre (les uns et les autres)

an eil dre egile

1732
Daveenn : GReg pg (en) bloc (tout ensemble)

adalek an eil penn bed egile

1732
Daveenn : GReg pg (depuis un) bout (jusqu'à l'autre)

bizig-ha-bizig e c'hoari gant egile

1732
Daveenn : GReg pg (il joue contre un tel) but (à but)

en eil tu, hag en egile

1732
Daveenn : GReg pg cà (& là, de ce côté-là, & de cet autre), deça (& delà)

skournijal en eil tu, hag en egile

1732
Daveenn : GReg pg (voltiger) çà (& là)

skournijet en eil tu, hag en egile

1732
Daveenn : GReg pg (voltiger) çà (& là)

stourmañ an eil oc'h egile

1732
Daveenn : GReg pg (se) chamailler

en eil tu, hag en egile

1732
Daveenn : GReg pg (pour, &) contre

evit an eil, hag egile

1732
Daveenn : GReg pg (pour, &) contre

adalek an eil penn eus ar bed betek egile

1732
Daveenn : GReg pg (du levant jusqu'au) couchant

mont an eil goude egile

1732
Daveenn : GReg pg défiler (aller à la file, l'un après l'autre), file (Aller à la file)

an eil pe egile

1732
Daveenn : GReg pg (l'un des) deux

aet an eil goude egile

1732
Daveenn : GReg pg file (Aller à la file, pp.)

monet an eil war-lerc'h egile

1732
Daveenn : GReg pg file (Aller à la file)

aet an eil war-lerc'h egile

1732
Daveenn : GReg pg file (Aller à la file, pp.)

Fin omp holl, mes finoc'h eo an eil evit egile.

1732
Daveenn : GReg pg fin (Nous sommes tous fins, mais les uns plus, les autres moins.)

En em c'hourdrouz a reont an eil egile.

1850
Daveenn : GON.II p.75

Hemañ a zo evit ho preur, hag egile evidoc'h.

1850
Daveenn : GON.II p.75 (Celui-ci est pour votre frère, et l'autre pour vous).

An eil hag egile a lavar kement-se.

1850
Daveenn : GON.II p.75, (L'un et l'autre le disent).

Koshoc'h eo eget egile.

1850
Daveenn : GON.II pg kôz (Il est plus vieux que l'autre).

an eil hag egile

1850
Daveenn : GON.II p.75, "L'un et l'autre" (pour le masculin).

Hemañ a zo bras a-walc'h, egile avat n'eo ket.

1850
Daveenn : GON.II p.93, livre second, (Celui-ci est assez grand, mais l'autre ne l'est pas).

Roit din an eil pe egile.

1850
Daveenn : GON.II p.94, livre second, « Donnez-moi l’un ou l’autre ».

Kemerit hennezh evidoc’h, ha roit egile d’ho preur.

1850
Daveenn : GON.II p.70 (Prenez celui-là pour vous, et donnez l'autre à votre frère).

An eil hag egile a zo marv.

1850
Daveenn : GON.II p.77

En em c'hlazañ a reot an eil egile.

1850
Daveenn : GON.II p.77

Ar gwin-mañ a zo mat a-walc'h, hogen egile a oa gwelloc'h.

1850
Daveenn : GON.II p.77

Kouezhañ a rejont an eil war egile.

1850
Daveenn : GON.II p.79

Elimelek a raed eus hemañ, ha Noemi eus e c’hwreg : e zaou vab a oa hanvet, unan anezho Mahalon, hag egile Chelion.

1850
Daveenn : GON.II p.98

Sevel a reas a-barzh ma helle an dud en em anaout an eil egile ; ha Booz a lavaras dezhi : Diwall na oufe den e ve deuet amañ.

1850
Daveenn : GON.II p.104-105, Buez Ruth.

N'int ket disheñvel an eil diouzh egile.

1850
Daveenn : GON.II pg dishével, disheñvel (Ils ne sont pas dissemblables entre eux).

Ar mezher-mañ na zisheñvelo ket kalz diouc'h egile.

1850
Daveenn : GON.II pg dishévélout (Cette étoffe ne différera pas beaucoup de l'autre).

egile

1850
Daveenn : GON.II pg ébén, égilé (l'autre -pour le masculin-).

an eil egile

1850
Daveenn : GON.II pg égilé (l'un l'autre).

an eil hag egile

1850
Daveenn : GON.II pg égilé (l'un et l'autre).

Falloc'h eo hemañ eget egile.

1850
Daveenn : GON.II pg fall (Celui-ci est plus mauvais que l'autre).

En em ziwall hon eus graet an eil egile.

1850
Daveenn : GON.II p.77 (Nous nous sommes défendus l'un l'autre).

Ne garan nag an eil nag egile.

1850
Daveenn : GON.II p.93, livre second, « Je n'aime ni l'un ni l'autre ».

Hag ar re vihan d'heul o mamm / An eil war egile a lamm.

1867
Daveenn : MGK p54

Mignon, em' egile, un dra eo zo anat; bezañ en ur garg uhel e pep amzer n'eo mat.

1867
Daveenn : MGK p6

Egile all avat / E pep bro, gant an dud, voe digemeret mat.

1867
Daveenn : MGK p124

Setu amañ danevelloù kozh hag o tont a-bell : pevar mil bloaz bennak zo e oant o redek, seizh mil lev eus a Vreizh-Izel ! Hon tadoù kentañ o doa joa outo en amzer ma'z aent gant o loened eus a ur menez d'egile e-kreizig-kreiz bro an Azia

1867
Daveenn : MGK Rakskrid V

Setu un den, ur bleiz lazhet o-daou amañ : / Unan, dre c'hoantaat kaout re, / Ha dre vezañ pizh, egile.

1867
Daveenn : MGK p99

Evel ne wele nemet levrioù, bern-war-vern, renket an eil e-kichen egile, e lavaras d’an Aotrou’n eskob e chomje d’her gedal.

1877
Daveenn : EKG.I. p.14

Ha n'eo ket marzh kement-se, rak daou zen dall, pa rankont en em heñchañ an eil egile, ne zaleont ket da gouezhañ o-daou war o fenn e foz an hent.

1877
Daveenn : EKG.I. p.1-2

Petra ho pije-c’hwi graet evit kas ha digas ar veleien eus an eil parrez d’eben, eus an eil ti d’egile, hep reiñ da anaout d’ar sitoianed ar pezh ho poa c’hoant da ober ?

1877
Daveenn : EKG.I. p.88

Evelato strafuilhet-holl, hag aet er-maez anezho o-unan, e teujont a-benn-herr hag a-strob war ar soudarded ; lod a voe gwall-lakaet adarre, mes kalz a c’hellas tec’het, hemañ e dad gantañ ouc’h e gein, hennezh e c’hoar, egile un amezeg.

1877
Daveenn : EKG.I. p.167-168

Egile 'oa Fañch Vihan, louzaouer brudet dre bevar c’horn ar Vro, eus a Gastell da Vrest, adalek Tour-ar-C’hernig, e-harz ar mor, bete Roc’h Trevezel, war gern Menez Are.

1877
Daveenn : EKG.I. p.180

Unan en doa c’hoant da werzhañ dre zroug ouc’h ar veleien, egile en doa c’hoant da brenañ dre zroug ouc’h Doue ivez, me 'gred, da vihanañ evit uhelaat e karg ; unan en doa c’hoant da gaout arc’hant, egile ne rae ket a forzh pegement paeañ, rak ar Republik eo a bae.

1878
Daveenn : EKG.II p.152-153

Egile all, an hini all, an hini yaouank, al lastez beleg, eo an Aotrou Go, ginidik ivez eus ar vro-mañ.

1878
Daveenn : EKG.II p.154

Ar re fall ne soñjont nemet fall ; n’int ket evit kaout fiziañs an eil en egile.

1878
Daveenn : EKG.II p.151

Ar soudarded a gleven o vont d’ar red dre an hent bras war-zu Gwitevede, en ur grial, oc’h en em c’hervel an eil egile hag en ur leusker tennoù fuzuilh.

1878
Daveenn : EKG.II p.136

— Mat, neuze klaskomp hon tro pep hini eus e du : an hini a gavo un dro vat da gentañ a gemenno d’egile, ha bezomp sioul war gement-mañ.

1878
Daveenn : EKG.II p.129

— Ma vez lazhet hennezh, ne vezo staget netra ouc’h [ouzh] beg tour Berven, anat eo, rak ar republikaned a zalc’ho ganto va banniel du ; mes ma vez lazhet hennezh, egile a vije lazhet ivez ker buan, sklaer eo, rak bezañ e vezint an eil gant egile, hag, e-lec’h unan, daou zen paour eo a vezo marv.

1878
Daveenn : EKG.II p.110

Er c’hiz-se, emezo, e vije aesoc’h o c’haout pa vije tud klañv da gofes, pe ur vadiziant da ober, rak an dud a ouie pell a yoa e vezent en tiez-se ; e-lec’h o chom ganeomp-ni, ne vije ket aes o c’haout pa vije ezhomm, rak eveldomp-ni, o divije ranket marteze redet eus an eil gwaremm en eben, eus an eil koad en egile, dioc’h ma vije kouezhet bec’h warnomp ; hag evel-se e vije diaes gouzout da belec’h mont d’o c’hlask.

1878
Daveenn : EKG.II p.12

A ! te eo ar Bertou, eme an aotrou Troadeg, en ur sellet outañ eus an eil penn d’egile. A ! te eo ar Bertou !

1878
Daveenn : EKG.II p.319

Per ar Sant ha Mari Kreac’h a vevas er brasañ karantez an eil gant egile.

1878
Daveenn : EKG.II p.175

« Asa ! emeve, dre amañ ez eus c’hwez ar rost ! Ar sitoianed pe an diaoul a zo tremenet dre amañ, rak int-i hepken a c’hell bezañ, er c’hiz-mañ, bruzunet kroaz hor Salver ! Na petra a lavaran, ar sitoianed pe an diaoul ?... An eil hag egile, me hen toufe, rak an diaoul a zo e kalon ar sitoianed, ha dre-se ez eont atav a-unan. »

1878
Daveenn : EKG.II p.37

Chetu aze, Job, ma folitik ; na'm eus, ha na'm bo nemeti [sic]... Mes selaou, Job, ma mignon a bell zo, rak savet omp a-damdost an eil d'egile.

1898
Daveenn : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.1

Seizh tour savet an eil war egile a weler eno, hag ar seizhvet, an uhelañ-holl, a zo anezhañ ur santual da vab skedus an Neñv.

1923
Daveenn : SKET p.16

Enaouiñ tan dre rimiañ daou brenn an eil ouzh egile

1923
Daveenn : SKET p.190, « Geriadur ar "Skelta Segobrani" (an daou levr kenta) » "Produire du feu par le frottement de deux morceaux de bois".

Ha c’hwi a oar : al Leonard paotr rok ma'z eo, gwall goaper eo an Tregeriad, hag an eil atav en disfiz eus egile.

1924
Daveenn : BILZ1 Niverenn 37, p.809 (Miz Genver 1924)

Un troad skubellenn en un dorn, un dreujenn-gaol en egile, hag eñ d’ar baotred, d’al laeron.

1924
Daveenn : BILZ1 Niverenn 39, p.865 (Miz Meurzh 1924)

En osteleri e kleved anezhe, hemañ o kaozeal, hemañ o krial, darn all o rezoniñ, o touiñ, o sulbediñ ; girioù lemm ha flemmus a nije eus an eil d’egile ha gwalennadoù skoet war hemañ ken a c’hwibane a-dreuz an ti.

1925
Daveenn : BILZ2 p.123

— « Tevel », paotr ! emezañ. — « Hag ober » ! a respontas Bilzig. Egile a lakaaz e viz war e c’hinou.

1925
Daveenn : BILZ2 p.128

Ar gwellañ mignoned, o fenn trelatet, o daoulagad lizennet gant derzhienn ar vezventi, en em save an eil enep egile, skrignet gante o dent.

1925
Daveenn : BILZ2 p.123

E kant doare disheñvel o gwelen-i, lod o lammat hag o c'hourlammat, darn all o c'hoari penn-tourtig, o c'hoari brañsigellig ispilhet a-zibouez o lost ouzh skoultroù ar gwez, darn all c'hoazh o korolliñ pe en o fuch, a-zevri o klask laou an eil d'egile, dre ma tispourbellent o daoulagad brizh ha ma krizent o gourrennoù damruz ha blevek.

1929
Daveenn : SVBV p.18

War va gwele edon, hogen n'hellis ket distagañ zoken ur pennad kousk, rak war va spered enkrezet e teue, an eil goude egile, hengounioù va zud-kozh, a droen kein dezho, hag eñvoriou va bugaleaj.

1929
Daveenn : SVBV p.15

egile

1931
Daveenn : VALL autre

eus an eil penn d'egile

1931
Daveenn : VALL pg (d'un) bout (à l'autre)

linkañ egile

1931
Daveenn : VALL Rakskrid p XXIV

erezus an eil ouzh egile

1931
Daveenn : VALL pg antipathiques

an eil egile

1931
Daveenn : VALL autre

a jaoj an eil diouzh egile

1931
Daveenn : VALL pg (bien) assorti(s)

E lec'hioù a zo n'eus ket ouzhpenn hanter-kant metr eus an eil ribl d'egile. E-tal Ploveilh, uheloc'h eget al lodenn skeudennet amañ.

1943
Daveenn : TNKN p15

« Selaouit hag e klevot gwell a se, nemet ha tud bouzar e ve, an eil a lavaro d'egile ».

1944
Daveenn : EURW.1 p26

An eil da heul egile, an danvezioù-soudarded a c’hortoz o zro bremañ dirak ur burev. Ur serjant-major a verk o anoioù, hag a lavar niverenn ur gompagnunezh.

1944
Daveenn : EURW.1 p.192

Bep a damm leve o devoa, rak a-viskoazh o zud kozh, eus an eil tu hag egile, a oa bet perc'henned, da lavarout eo ne oant ket merourien.

1944
Daveenn : EURW.1 p7

Hag al lizheroù da vont ha da zont eus an eil tu d'egile d'ar mor...

1944
Daveenn : EURW.1 p61

Egile a skoe, skeiñ a oa dilasañ trumm an doupi da « lac'hañ » « buhe' » an doupi all.

1944
Daveenn : EURW.1 p22

An daou di a oa savet an eil e-kichen egile, ar pezh a oa un dra fall ; an dorioù a zegouezhe eeun-hag-eeun an eil dirak eben, ar pezh a oa falloc’h c’hoazh.

1944
Daveenn : ATST p.26

Ober a reas egile un hej d'e skoaz. Ne gare ket nemeur e genvreur, abalamour d'e spered risigner.

1949
Daveenn : SIZH p.44

Kregiñ a reas egile en e vilgin, hag e sile dezhañ en e skouarn. - N'ho pefe morse soñjoù lous ?

1949
Daveenn : SIZH p.47

Hejañ a rae unan e benn, a-zehou [sic, a zehou] da gleiz hep ehanañ, tra ma talche egile e zorn war e c'henou.

1949
Daveenn : SIZH p.60

He selloù a oa dalc'het egile dindan o beli-hud, e-giz ar golvanig dindan re ar sparfell.

1949
Daveenn : SIZH p.58

Un dra iskis eo e vez douget paotred ha maouezed an eil d'egile, ha, d'eben, pa zeu o oad.

1949
Daveenn : SIZH p.54

- Ha krediñ a ra dit, Abgrall, - « te » a lavarent an eil d'egile, hag en em envel a raent dre o anvioù tud, a-enep ar Reolenn, pa vezent o-daou ; - ha krediñ a ra dit eo ken fall-se ar merc'hed ?

1949
Daveenn : SIZH p.53

- Erru poent serriñ dor an iliz ! eme egile.

1949
Daveenn : SIZH p.37

O vezañ ne baouez nag an eil nag egile da derriñ din va fenn gant ar gudenn-se, kregiñ a ran d'an diwezh gant al labour-mañ da Sul-Fask, hag evit o finijenn kinnig a ran dezho o-daou un oberenn marteze kalz re hir, ha sur a-walc'h kasaus-daonet da ziviz al lennerien.

1954
Daveenn : VAZA p.5

Kreñvoc'h eo c'hoazh an houl dre amañ ha brallañ a ra hol lestr eus un tu war egile, daoust da c'horre an dour bezañ sioul, ur marzh.

1985
Daveenn : DGBD p20

O vezañ ma ne oa ket anv da lazhañ ar c'hañfard-se, hon eus dibabet an eil diskoulm gwellañ. Lavaour a rejomp dezhañ e c'hallemp ober reuz, hag e rafemp, ken e ve divrudet eus ur penn da London d'egile.

2012
Daveenn : DJHMH p13

Frammet heñvel eo al liveadur, mentet heñvel an nev nevez ouzh ar chantele koshoc'hik ken e c'hall sell an arvester redek distroñs eus an eil penn d'egile d'an iliz.

2013
Daveenn : LLMM Niv. 399, p. 16

E c'hallfe bezañ zoken e vefe bet mañsonet tro-dro d'ar chantele kozh ha na vefe bet pilet nemet a-nebeudoù, bep ma kreske egile.

2013
Daveenn : LLMM Niv. 399, p. 23

Diaes eo sammañ an traoù-se war tachenn ar politikerezh, rak broudañ a ra an dud d'en em vac'hañ e-barzh ur sistem e-lec'h ma ra fae an eil renkad sokial ouzh egile, ur sistem a ouennelouriezh a spered, ur mod boutin da gevredigezhioù direizh an hiniennoù d'en em lakaat da varnerien kalet [galet], strizh ouzh dislavaroù ar re all met morse ouzh o dislavaroù dezhe o[-]unan.

2015
Daveenn : DISENT p64

Goude-se e klasker bezañ azezet an tostañ posupl an eil ouzh egile : divgroazell ouzh divgroazell, an divhar o stardañ an den a zo dirazoc'h hag o klask lakaat anezhe da dremen dre zindan e zivhar dezhañ.

2015
Daveenn : DISENT p96

An ti a zo daou enkerzh dezhañ, unan war an tal pennañ hag egile war an tal kostez, en tu kleiz.

2015
Daveenn : EHPEA p47

Ofis publik ar brezhoneg

Rouedadoù sokial