Dezverkoù all

Distagadur

Stankter implij : 

Testeniekaet e : 
NDBF
GBAHE

Termenadur :  Kuzhat an termenadur

I. Str. Garennoù ha deil ar plant geotennek falc'het ha sec'het en heol a dalvez da voued d'ar chatal. Un dornadig foenn. Teuler foenn er vann evit cheñch tu dezho ! Pa groge ar foenn da sec'hañ e vezent kalzennet. Aveliñ ar foenn pa grogont da louediñ. II. H.g. 1. Geot prad uhel ha glas pe nevez-falc'het. Emañ ar foenn en e sav c'hoazh. Falc'hat (ar) foenn, troc'hañ ar foenn. Emañ ar foenn war e led. Eostiñ foenn, skignañ foenn, lakaat foenn a-skign, ledañ foenn da sec'hañ, astenn foenn. Rodellañ (ar) foenn. Ur galzenn(ad) foenn. Mervel a ra buanoc'h ar foenn en e andell eget ma ra en e led. & Fichañ, teuler, treiñ foenn : e hejañ evit e lakaat da sec'hañ buanoc'h, evit mirout outañ a louediñ. & Troerez-foenn : foennerez. 2. Danvez a vager al loened gantañ e-pad ar goañv dh., anezhañ garennoù ha deil ar plant geotennek falc'het ha sec'het en heol. Dastum ar foenn, serriñ ar foenn. Ur c'harrad foenn. Charreat foenn. Ur wrac'hell foenn. Foenn nevez. Foenn melchon ruz, foenn geot Italia. [1878] Goude bezañ furgutet dre bevar c’horn an ti, a-dreuz hag a-hed, ez ejont diwar herr d’ar c’hrevier, d’ar grañjoù ha d’ar sanailhoù : klask a rejont e-touez ar foenn hag e-touez ar c’holo [...]. & Foenn prad : foenn savet en douaroù gleb. & Foenn flour, foenn tirien : foenn rik hep broenn ennañ, foenn mat. 3. Trl. skeud. Bezañ foenn er rastell (gant ub.) : bezañ pinvidik. & Kaout foenn a-walc'h en e rastell (da zebriñ) : kaout danvez a-walc'h evit pourveziñ d'e ezhommoù. III. G. 1. (en e furm lies) Ar foennoù : ar seurtoù foenn (II 2) disheñvel. A-benn miz Mezheven e vez dastumet ar foennoù. 2. AR FOENN : prantad amzer ma falc'her ha ma tastumer an danvez-boued-se. E-pad ar foenn e veze plijadur. 3. Rannyezh. Miz ar foenn : miz Gouhere.

Skouerioù istorel : 
65
Kuzhat roll ar skouerioù

foenn

1499
Daveenn : LVBCA p78 (foing)

fenun [kammskrivadur evit fuenn]

1499
Daveenn : GAVH p17

boutell foenn

1659
Daveenn : LDJM.1 pg boteau de foin

foenn

1659
Daveenn : LDJM.1 pg foin

eostiñ foenn

1659
Daveenn : LDJM.1 pg fanner (le foin)

gronnañ foenn

1659
Daveenn : LDJM.1 pg amasser du foin

emañ ar foenn war-skign

1659
Daveenn : LDJM.1 pg (ema ar foen voar) squign

charreet foenn

1732
Daveenn : GReg pg foin (Charrier du foin, Van., pp.)

foenn flour

1732
Daveenn : GReg pg foin (Foin pur, sans joncs, &c.)

foenn terien

1732
Daveenn : GReg pg foin (Foin pur, sans joncs, &c.)

karrad foenn

1732
Daveenn : GReg pg foin (Chartée de foin.)

karradoù foenn

1732
Daveenn : GReg pg foin (Chartée de foin, p.)

charreat foenn

1732
Daveenn : GReg pg foin (Charrier du foin.)

charreet foenn

1732
Daveenn : GReg pg foin (Charrier du foin, pp.)

charreiñ foenn

1732
Daveenn : GReg pg foin (Charrier du foin, Van.)

charrieiñ foenn

1732
Daveenn : GReg pg foin (Charrier du foin, Van.)

charriet foenn

1732
Daveenn : GReg pg foin (Charrier du foin, Van., pp.)

bern foenn

1732
Daveenn : GReg pg foin (Tas de foin, sur le pré.)

bernoù foenn

1732
Daveenn : GReg pg foin (Tas de foin, sur le pré, p.)

bernoù foenn

1732
Daveenn : GReg pg foin (Tas de foin, sur le pré, Van., p.)

gwrac'hell foenn

1732
Daveenn : GReg pg foin (Tas de foin sur l'aire.)

gwrac'helloù foenn

1732
Daveenn : GReg pg foin (Tas de foin sur l'aire, p.)

foenn falc'het

1732
Daveenn : GReg pg foin (Foin fauché.)

foenn da falc'hat

1732
Daveenn : GReg pg foin (foin à faucher)

Ar foenn nevez a zo dañjerus da'r c'heseg.

1732
Daveenn : GReg pg foin (Le foin nouveau est dangereux aux chevaux.)

foenn Bourgogn

1732
Daveenn : GReg pg foin (Sain-foin.)

foenn had

1732
Daveenn : GReg pg foin (Sain-foin.)

foenn druz

1732
Daveenn : GReg pg foin (Sain-foin.)

foenn-tirien

1732
Daveenn : GReg pg foin (Sain-foin.)

had foenn druz

1732
Daveenn : GReg pg foin (Semence de sain-foin.)

gronnañ foenn pe kolo

1732
Daveenn : GReg pg amasser

gronnat foenn pe plouz

1732
Daveenn : GReg pg amasser

boetell foenn

1732
Daveenn : GReg pg botte (de foin)

tortell foenn

1732
Daveenn : GReg pg botte (de foin)

boetellañ foenn

1732
Daveenn : GReg pg botteler (du foin)

hordennañ foenn

1732
Daveenn : GReg pg botteler (du foin)

tortellañ foenn

1732
Daveenn : GReg pg botteler (du foin)

torteller foenn

1732
Daveenn : GReg pg botteleur (de foin)

torchad foenn

1732
Daveenn : GReg pg bouchon (de paille, de foin)

eostiñ, skignañ foenn

1732
Daveenn : GReg pg faner (faire le foin)

lakaat foenn war-skign

1732
Daveenn : GReg pg faner (faire le foin)

ledañ, ledeek, asteiñ foenn

1732
Daveenn : GReg pg faner (faire le foin)

foenn

1732
Daveenn : GReg pg foin (herbe de pré coupée.)

ar foenn nevez a zo gwallus d'ar c'hezeg

1850
Daveenn : GON.II pg foenn, fouenn

botell foenn

1850
Daveenn : GON.II pg bôtel (botte de foin).

ma na zizourit ket ho prad, n'ho pezo ket a foenn

1850
Daveenn : GON.II pg dizoura

foenn

1850
Daveenn : GON.II pg foenn, fouenn

foenn

1850
Daveenn : GON.II pg foenn, fouenn

« Ar rastell zo goullo, ar gouzer ned eo sec'h, / It d'ar sanailh hag e dillo, / Roit d'al loened foenn ha kolo. »

1867
Daveenn : MGK p44

En dro-mañ n’oa ket diaes dezhañ ; edo harp ouc’h ur skalier goad, graet gant tud Kerbridoù, evit kas ha kerc’hat ar foenn a lakaent, evit o chatal, er c’halatrez a oa a-zioc’h ar c’hraou-saout hag ar marchosi.

1877
Daveenn : EKG.I. p.135

Mes ar falc’h n’oa ket lezet evel ma vez pa’z eer da falc’hat ar foenn d’ar foennog ; troet e oa he lagadenn dezhi, hag evel-se ec’h en em gave al lamenn a-eeun gant an troad ; heñvel e oa ouc’h un heskenn-brad, nemet m’oa hiroc’h ha pounneroc’h.

1877
Daveenn : EKG.I. p.273

Goude bezañ furgutet dre bevar c’horn an ti, a-dreuz hag a-hed, ez ejont diwar herr d’ar c’hrevier, d’ar grañjoù ha d’ar sanailhoù : klask a rejont e-touez ar foenn hag e-touez ar c’holo : kement a yoa a voe furchet, mes ne voe ket kavet muioc’h er-maez eget en ti.

1878
Daveenn : EKG.II p.69

Amañ vo foenn a-builh hag a-vern, amañ vo adtroc'h foenn, amañ vo ur peuriñ stank ha dru[z] d'al loened ; amañ vo souchenn fonnus evit gwinizh da vla.

1898
Daveenn : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.1

Ha, p’en deveze graet gantañ e redadenn-veure, deut en-dro d’ar marchosi, eñ eo adarre e dorchenne, a c’houzerie dindanañ hag a bourchase e rastellad-foenn evit an noz.

1924
Daveenn : SKET.II p.22-23

Stagit eus groñch Saig un troc’had barv, louet ivez, ledan evel ur bal, rust evel sekrep, hir ha fonnus evel foenn er prad dourek ; ur jod dezhañ, peurvuiañ e jod kleiz, koeñvet gant ur chik ken tev hag ho piz-meud, ha, pa'm bo lavaret deoc’h penaos den biskoazh na glevas Saig Jelvest, memes e-kreiz ar gwashañ degouezh, o sevel e vouezh ur wech uheloc’h eget eben, ec’h anavefet perc’henn ar Gwennili kerkoulz ha me.

1925
Daveenn : BILZ2 p.105

andellañ foenn

1931
Daveenn : VALL pg andains

derc'hel ar foenn war e rest

1931
Daveenn : VALL pg (laisser le foin en) andain(s)

rezad foenn

1931
Daveenn : VALL pg andain

steud foenn

1931
Daveenn : VALL pg andain

steudad foenn

1931
Daveenn : VALL pg andain

torchad foenn

1931
Daveenn : VALL pg bouchon (de paille etc)

andelliñ foenn

1931
Daveenn : VALL pg (mettre en) andain(s le foin)

didaoliañ foenn

1931
Daveenn : VALL pg (défaire les) andains

Mont d'ar foennoù : ar vugale a oa mat da hejañ ar foenn gant ferc'hier koad.

1944
Daveenn : EURW.1 p24

Chom a sav dek munut dre bep eurvezh kerzhout ; da zek eur, an arsav brasañ, c’hwezhañ tan ; aozañ soubenn ; lakaat eur c’horniad butun gros ; mont adarre betek an enderv ; digouezhout en ur bourk pe en ur gêrig vihan ; klask ur c’hrignol gant e-leizh a blouz pe foenn ; kaout arc’hant a-walc’h da foetañ oc’h ober tro an ostalerioù, ha mont da gousket hep soñjal da netra, marv gant ar skuizhder ; adsevel da veure, ha mont adarre a-raok ; setu penaos e tremenis an tri devez « manoeuvre » da stlepel er mor an alouberien a oa sañset bezañ douaret e Pontrev.

1944
Daveenn : EURW.1 p.199

Ofis publik ar brezhoneg

Rouedadoù sokial