I.
Stroll linennoù ha gorreennoù un dra, ar framm anezho, hag an ec'honenn a ya gant an dra-se.
&
Dre ast.
Boud pe dra a zamweler ha n'eur ket evit gouzout resis petra eo.
HS. seblant.
2. Diavaez un dra, a ra dezhañ bezañ anavezadus diouzh un dra all.
II.
YEZHAD.
A.
Furm vihanaat : neuz ur ger zo staget al lostger -ik pe -ig outañ, dezhañ un dalvoudegezh vihanaat, karantezus pe pemdez, prl.
&
Dre ast.
Ar gerioù zo staget an dibenn bihanaat outo.
"Bravik", "paotrig", "muioc'hik" ha "bevaik" zo furmoù bihanaat an anv-gwan "brav", an anv-kadarn "paotr", an adverb "muioc'h" hag ar verb "bevañ".
B. (db. an niver)
1. Furm unan : rummenn yezhadur a denn d'an niver hag a zave d'ar gerioù a arouezer ganto un dra digemmet diouzh traoù all.
&
Dre ast.
Neuz ar gerioù a implijer gant merk an unander.
Ar gerioù "kador", "taol" zo gerioù en o furm unan.
2. Furm lies : rummenn yezhadur a denn d'an niver hag a zave d'ar gerioù a arouezer ganto dastumadoù traoù niveradus, ha d'ar gerioù all a glot ganto (verboù pe raganvioù).
&
Dre ast.
Neuz ar gerioù a implijer gant merk al liester.
"Keder" ha "kadorioù" zo furmoù lies eus ar ger "kador". Er frazenn "ho taouarn n'int ket naet" emañ ar verb en e furm lies. Furm lies reizh ar ger "kador" eo "kadorioù". Furm lies diabarzh ar ger "kador" eo "keder".
3. Furm daou : rummenn yezhadur a denn d'an niver hag a zave d'ar gerioù a arouezer daouadoù ganto.
&
Dre ast.
Neuz ar gerioù a implijer gant merk an daouder.
"Daoulagad" ha "divskouarn" zo furm daou ar gerioù "lagad" ha "skouarn".
4. Furm stroll : rummenn yezhadur a denn d'an niver hag a zave d'ar gerioù a arouezer ganto an traoù niveradus a vez sellet outo a-stroll.
&
Dre ast.
Neuz ar gerioù a implijer gant merk ar strollder.
"Gwez" zo ur furm stroll a saver diwarnañ an unanderenn "gwezenn".
C. (db. ar reizh)
1. Furm venel : rummen yezhadur a zave da reizh an traoù benel.
&
Dre ast.
Neuz ur ger a stager un dibenn benel outañ.
"Kazhez" ha "kazhenn" zo div furm venel ar ger "kazh".
2. Furm gourel : rummenn yezhadur a zave da reizh an traoù gourel.
&
Dre ast.
Neuz diazez ur ger, hep dibenn ebet stag outañ.
D. (db. ar verboù)
1. Furm eeun : displegadur ar verb gant ar merkoù gour hag ar merkoù amzer.
2. Furm gevrennek : displegadur ar verb savet diwar ur verb skoazell hag an anv-gwan-verb anezhañ.
3. Furm dic'hour : merk eus displegadur ar verboù na glot gant raganv-gour rener ebet.
III. Yezhon.
Neuz ur ger e-keñver argemmoù yezhadurel a ro ster pe ster dezhañ.
Ar stumm zo e-keñver ar son hag ar skritur, ar furm e-keñver ar yezhadur.
IV. DISPRED.
[1659] Strafuilh, spont.
Daveenn :
LVBCA
p14, 35, 55, 81, 195, 201 (description de la forme d-aucune chose [de quelque chose]
fum botez
furm botes
1499
Daveenn :
LVBCA
p39, 80 ('forme pour les chaussures')
furm
fourm
1499
Daveenn :
LVBCA
p80 (fourme)
furm heuz
furm heux
1499
Daveenn :
LVBCA
p80, 98 ('forme -pour les bottes-')
furm
1499
Daveenn :
LVBCA
p80 (forme, beaulte)
furm
fourm
1659
Daveenn :
LDJM.1
pg affre
furm
1659
Daveenn :
LDJM.1
pg figure, forme, stature
furm botoù
furm botou
1732
Daveenn :
GReg
pg fprme (Forme de soulier.)
reiñ ur furm dereat da un dra
rei ur furm deread da un dra
1732
Daveenn :
GReg
pg forme (Donner une forme convenable à une chose.)
coll e furm
1732
Daveenn :
GReg
pg forme (Perdre sa forme.)
collet e furm
1732
Daveenn :
GReg
pg forme (Perdre sa forme, pp.)
hep furm
1732
Daveenn :
GReg
pg forme (sans forme)
furm kere
furm qere
1732
Daveenn :
GReg
pg forme (Forme de soulier.)
An den a zo graet eus a vateri hag a furm : da lavaret eo, an den a zo furmet a gorf hag a ene.
An dèn a so great eus a vatery, hac a furm : da lavaret eo, an dèn a so furmet a gorf hac a ene.
1732
Daveenn :
GReg
pg forme (L'homme est compose de matiere & de forme.)
An den a zo graet eus a vateri hag a furm : da lavaret eo, an den en deus korf hag ene.
An dèn a so great eus a vatery, hac a furm : da lavaret eo, an dèn èn deus corf hac ene.
1732
Daveenn :
GReg
pg forme (L'homme est compose de matiere & de forme.)
furm sustañsus
furm sustançzus
1732
Daveenn :
GReg
pg forme (Forme substancielle, acte qui determine les choses à être telles.)
furmoù sustañsus
furmou sustançzus
1732
Daveenn :
GReg
pg forme (Forme substancielle, acte qui determine les choses à être telles, p.)
An ene a zo ar c'haoz hag ar furm fetis eus ar vuhez.
An ene a so ar c'haus hac ar furm fetis eus ar vuëz.
1732
Daveenn :
GReg
pg formel (L'âme est la cause formelle de la vie.)
skrid pehini a gompren ur furm ordrenet.
scrid pe hiny a gompren ur furm ordrenet.
1732
Daveenn :
GReg
pg formulaire
furm ordrenet
1732
Daveenn :
GReg
pg formule (certaines regles prescrites pour les procedures)
furmou ordrenet
furmou ordrenet
1732
Daveenn :
GReg
pg formule (certaines regles prescrites pour les procedures, p)
Neb en em dalc'h just-e-just d'ar furmoù ordrenet.
Nep èn hem dalc'h just-ê-just d'ar furmou ordrenet.
1732
Daveenn :
GReg
pg formuliste
ar matery hag ar furm
ar matery hac ar furm
1732
Daveenn :
GReg
pg forme (La matiere & la forme.)
furm ront
furm round
1732
Daveenn :
GReg
pg cercle (ligne tirée en rond)
furm spesiel eus a un dra
furm specyal eus a un dra
1732
Daveenn :
GReg
pg configuration
furm un den, limaj un den, war varc'h
furm un dèn, limaich un dèn, var varc'h
1732
Daveenn :
GReg
pg equestre (statuë equestre)
furm
1732
Daveenn :
GReg
pg figure (superficie, & forme exterieure de tous les corps), forme (figure), forme (Forme, principe qui donne une maniere d'être aux choses.)
furmoù
furmou
1732
Daveenn :
GReg
pg figure (superficie, & forme exterieure de tous les corps, p.), forme (figure, p.)
kemeret a bep seurt furmoù
qemeret a bep seurd furmou
1732
Daveenn :
GReg
pg figure (Se changer en toutes sortes de figures)
ober furmoù
ober furmou
1732
Daveenn :
GReg
pg figurer (tracer quelque figure)
graet furmoù
græt furmou
1732
Daveenn :
GReg
pg figurer (tracer quelque figure)
furm ordrenet
1732
Daveenn :
GReg
formalité (formule de droit)
furm merket gand ar gwir
furm mercqet gad ar guir
1732
Daveenn :
GReg
pg formalite (formule de droit)
furmoù merket gant ar gwir
furmou mercqet gad ar guir
1732
Daveenn :
GReg
pg formalite (formule de droit, p.)
furmoù ordrenet
furmou ordrenet
1732
Daveenn :
GReg
pg formalite (formule de droit, p.)
furm
form
1732
Daveenn :
GReg
pg forme (figure, Van.)
formoù
formëu
1732
Daveenn :
GReg
pg forme (figure, Van., p.)
furmoù
furmëu
1732
Daveenn :
GReg
pg forme (figure, Van., p.)
furm
1850
Daveenn :
GON.II.HV
pg furm
Likit e kemm an iwerzhoneg guth « mouezh » (= *gutus), guide « pedenn » (= *godia), hag ar goteg guth « Doue », furm nepreizh o terc’hel lec’h un henarieg *ghuton.
Likit e kemm an iwerzoneg guth « mouez » (= *gutus), guide « pedenn » (= *godia), hag ar goteg guth « Doue », furm nep-reiz o terc’hel lec’h eun hen-arieg *ghuton.
1923
Daveenn :
SKET
p.27
furmoù den pe aneval linennekaet
furmou den pe aneval linennekaet
1923
Daveenn :
SKET
p.183, « Geriadur ar "Skelta Segobrani" (an daou levr kenta) » "(VII, 15) des formes humaines ou animales stylisées".
Branodunum, furm latinaet evit Branodunon, a zo deuet hiziv da "Brandon" (Saône-et-Loire).
Branodunum, furm latinaet evit Branodunon, a zo deut hizio da "Brandon" (Saône-et-Loire).
1923
Daveenn :
SKET
P.9
*Kadra, *Daga, furmoù gwregel eus "kadros", henvrezhoneg "kadr", krennvrezhoneg "kazr", brezhoneg bremañ "kaer", hag eus "dagos", heniwerzhoneg ha brezhoneg "dag", brezhoneg bremañ "da" « mat ».
*Kadra, *Daga, furmou gwregel eus kadros, hen-vrezoneg kadr, krenn-vrezoneg kazr, brezoneg breman kaer, hag eus dagos, hen-iwerzoneg ha brezoneg dag, brezoneg breman da « mat ».
1923
Daveenn :
SKET
p.98
(2) "Weaver" ha "Waver" a zalc’h lec’h furmoù saoznek koshoc’h "Weofre" ha "Weoer", "Waefer".
(2) "Weaver" ha "Waver" a zalc’h lec’h furmou saoznek kosoc’h "Weofre" ha "Weoer", "Waefer".
1923
Daveenn :
SKET
p.144 "Taolenn-amzeroniez evid istor ar Gelted".
Anvioù stêrioù eus Alamagn an hanternoz, a gaver en hon amzer e Breizh-Veur, a desteni diarvar ar furm anezho ez int bet digaset gwechall gant ar Gelted.
Anoiou stêriou eus Alamagn an hanternoz, a gaver en hon amzer e Breiz-Veur, a desteni diarvar ar furm anezo ez int bet digaset gwechall gand ar Gelted.
1923
Daveenn :
SKET
p.144 "Taolenn-amzeroniez evid istor ar Gelted".
Kened, kenglotadur ur furm hag ur mennozh, ar merzout hag ar meizañ
Kened, kenglotadur eur furm hag eur menoz, ar merzout hag ar meiza
1931
Daveenn :
VALL
pg beau
Hiniennoù eus ar gwez-se a gemere furmoù teuzed, o brankoù a gemere furmoù divrec’h, o gwrizioù furmoù divhar, e-barzh ar girzhier, ar vein o-unan a denne da bennoù tud varv.
Hiniennou eus ar gwez-se a gemere furmou teuzed, o brankou a gemere furmou divrec’h, o gwriziou furmou diouhar, e-barz ar girzier, ar vein o-unan a denne da bennou tud varo.
1944
Daveenn :
EURW.1
p.93
Trec'h eo gwrez ar vaouez d'e ziantegezh. Emañ o vont da astenn e zaouarn davet ar furmoù mezvus.
1949
Daveenn :
SIZH
p.52
Eus al latar hefiñv ha difetis en doa brellet daoulagad an noter e-pad ken pell e tifoupe bremañ trumm furm resis un euzhden diaoulek.
2012
Daveenn :
DJHMH
p20
Rak dezverkoù ur gevredigezh vat a zo, pe a rankfe bezañ, an hevelep re ha re an arz. Hollret eo ar furm dezhi.
