Dezverkoù all

Distagadur

Stankter implij : 

Testeniekaet e : 
NDBF
GBAHE

Adstummoù istorel pe rannyezhel testeniekaet : 
3
Diskwel an adstummoù

Stummoù pleget : 
8
Diskwel ar stummoù pleget

Termenadur :  Kuzhat an termenadur

I. A. Str. 1. Plant geotennek, o anv spesad Triticum vulgare, kar d'ar geot, a c'hounezer evit o greun, a reer bleud gwenn ganto. Parkadoù gwinizh. Bleud gwinizh. Ar gwinizh, en douaroù fall, ne zigollont ket an tieg eus ar mizoù en deus bet ganto. 2. Ent strizh Greun ar plant-se. Kargañ gwinizh. & Trl. skeud. Reiñ gwinizh d'ar moc'h : reiñ bleud* flour d'ar moc'h. HS. ed. B. (impl. da anv unan, en e furm lies) Seurt gwinizh. Kalz eus ar gwinizhoù, a-raok Pask, a vez treut ha melen. II. H.g. 1. Ar spesad e anv Triticum vulgare. Ar gwinizh n'eo un eost talvoudus nemet en douaroù mat-tre. 2. Bleud tennet eus greun ar plant-se. Bara, krampouezh gwinizh. [1944] Gwreg ar baraer a oa en tu all o pouezañ bara gwinizh d’he fratikoù.

Skouerioù istorel : 
72
Kuzhat roll ar skouerioù

gwinizh

1499
Daveenn : LVBCA p93 (froment)

barr gwinizh

1659
Daveenn : LDJM.1 pg bar (guinis)

gwinizh

1659
Daveenn : LDJM.1 pg guiniz

bara gwinizh

1659
Daveenn : LDJM.1 pg pain (blanc)

krampouezh gwinizh

1732
Daveenn : GReg pg crêpes (de froment)

krapac'h gwinizh

1732
Daveenn : GReg pg crêpes (de froment)

a winizh

1732
Daveenn : GReg pg froment (De froment.)

ur c'hloerad gwinizh

1732
Daveenn : GReg pg criblée (plein un crible)

bleud gwinizh, bleud gunuc'h, bleud gunic'h

1732
Daveenn : GReg pg farine (de froment)

gwinizh

1732
Daveenn : GReg pg froment (blé, Van.)

gwinizh

1732
Daveenn : GReg pg froment (blé)

gunec'h

1732
Daveenn : GReg pg froment (blé, Van.)

gunuc'h

1732
Daveenn : GReg pg froment (blé, Van.)

gunic'h

1732
Daveenn : GReg pg froment (blé, Van.)

gwinizh

1732
Daveenn : GReg pg froment (Grain de froment, p.)

ur winizhenn

1732
Daveenn : GReg pg grain (Grain de froment.)

greunenn gwinizh

1732
Daveenn : GReg pg grain (Grain de froment.)

galetez gwinizh

1732
Daveenn : GReg pg galette (Galettes de froment.)

gwinizh Turuki

1732
Daveenn : GReg pg froment (Froment d'inde, ou mays.)

gwinizh ruz

1732
Daveenn : GReg pg froment (Froment rouge, ou froment locar.)

gwinizh skandilh

1732
Daveenn : GReg pg froment (Froment blanc.), froment (Près Quimper, froment rouge, ou froment locar )

gwinizh gwenn

1732
Daveenn : GReg pg froment (Froment blanc.)

douar gwinizh

1732
Daveenn : GReg pg froment (Terre à froment.)

krampouezh gwinizh

1732
Daveenn : GReg pg froment (Crêpes de froment.)

bara gwinizh

1732
Daveenn : GReg pg froment (Pain de froment.)

toaz gwinizh

1732
Daveenn : GReg pg froment (Pâte de froment.)

yod gwinizh

1732
Daveenn : GReg pg boüillie (de froment)

ur barr gwinizh

1732
Daveenn : GReg pg comble (de froment)

krampouezh gwinizh

1732
Daveenn : GReg pg crêpes (de froment)

Teil zo ezhomm evit kaout gwinizh mat.

1850
Daveenn : GON.II p.83, livre second, « Il faut du fumier pour avoir d[u] bon froment ».

gant un astellad gwinizh em bezo a-walc'h

1850
Daveenn : GON.II pg astellad

bara gwinizh

1850
Daveenn : GON.II pg bara (du pain de froment).

Kalz a zraog a zo e-touez ar gwinizh.

1850
Daveenn : GON.II pg draok, dréok (Il y a beaucoup d'ivraie parmi le froment).

Kalz a zreog a zo e-touez ar gwinizh.

1850
Daveenn : GON.II pg draok, dréok (Il y a beaucoup d'ivraie parmi le froment).

reiñ flour gwinizh d'ar moc'h

1850
Daveenn : GON.II pg flour (jeter ou semer des perles devant les cochons).

gunec'h

1850
Daveenn : GON.II pg gunec'h, gwiniz (froment, le meilleur blé. grains à épis. en Vannes, gunec'h ou gunic'h).

gwinizh

1850
Daveenn : GON.II pg gunec'h, gunic'h, gwiniz (froment, le meilleur blé. grains à épis).

gunic'h

1850
Daveenn : GON.II pg gunic'h, gwiniz (froment, le meilleur blé. grains à épis. en Vannes, gunec'h ou gunic'h).

gwinizhoù

1850
Daveenn : GON.II pg gwiniz (froment, le meilleur blé. grains à épis. en Vannes, gunec'h ou gunic'h).

Roit bara gwinizh deomp.

1850
Daveenn : GON.II pg gwiniz (donnez-nous du pain de froment).

gwinizh

1850
Daveenn : GON.II.HV pg gwiniz (froment, le meilleur blé. grains à épis. En quelques cantons de la Corn. on prononce "gwenid").

gwinizh bann

1850
Daveenn : GON.II pg pann

digasit an dorzh vara gwinizh

1850
Daveenn : GON.II pg tors

Brenn gwinizh am eus da werzhañ.

1850
Daveenn : GON.II pg brenn (J'ai du son de froment à vendre).

Ar park-mañ n'eo ket teilet a-walc’h evit lakaat gwinizh.

1850
Daveenn : GON.II p.70

En em unaniñ a reas 'ta gant merc'hed Booz ; hag ez eas da vidiñ betek ma tastumjont an heiz hag ar gwinizh er solieroù.

1850
Daveenn : GON.II.HV p.103, Buez Ruth.

Ned eo ket kefiadañ ganto a c'hoarvezas / Nag ivez gant an heiz, ar gwinizh a hadas.

1867
Daveenn : MGK p90

Ar soudarded a en em lakeas da c'hwiliañ ha da furchañ kement tra a yoa en ti, eus an eil penn d’egile, eus an nec’h d’an traoñ ; an armelioù a voe divarc’het, an dilhadoù stlapet e-kreiz al leur-zi, an irc'hier didalet hag ar greun ingalet amañ hag ahont ; aon o doa paotred ar Republik e vije kuzhet unan bennak e-touez an dilhad pe e-kreiz un arc’had winizh.

1878
Daveenn : EKG.II p.278

E-feson en doa pae vat, rak ne brene nemet bara gwinizh.

1878
Daveenn : EKG.II p.193

Va lod a chome ganeoc’h amañ da lakaat e talvoudegezh, ha c’hwi a dlee reiñ, bep bloaz d’ar gouent, ugent poezellad winizh ha daou-ugent skoed en arc’hant.

1878
Daveenn : EKG.II p.258

Amañ vo foenn a-builh hag a-vern, amañ vo adtroc'h foenn, amañ vo ur peuriñ stank ha dru[z] d'al loened ; amañ vo souchenn fonnus evit gwinizh da vla.

1898
Daveenn : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.1

Ma ! kred 'c'hanon, mignon Tomaz, laka fosfat kaoc'h-houarn en douar a giri, ha d'an trenvad a giri, war ar prajo, war ar c'hozhenno, da winizh koulz ha da ed-du.

1898
Daveenn : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.1

Pelloc'h, kalz pelloc'h, war harzoù gouelec'hioù Sour hag Arab, anezho kompezennoù traezhek ha meinek, hep gwez, na geot, na dour, ez eus, etre div stêr, ur blaenennad all ec'hon ha frouezhus, ma eoster enni gwinizh.

1923
Daveenn : SKET p.16

Gant koavon, bleud gwinizh, vioù gwazi hag amann, ec’h aoze dezhañ gwestell.

1924
Daveenn : SKET.II p.16

E bark a zigoras ha gwinizh a hadas ennañ.

1924
Daveenn : SKET.II p.23

Ar gobiri, d’ar c’houlz-se, a garge, a gase, a zigase eus an eil porzh d’egile marc’hadourezh a bep doare, a bep ment : gwinizh, heiz, kerc’h, segal, koad, had lin, had kanab, lin, kanab, mein-glas, mein-benerezh, gwin, hag a bep sort traoù all.

1925
Daveenn : BILZ2 p.168

gwinizh barvek

1931
Daveenn : VALL pg blé (barbu)

segal-gwinizh

1931
Daveenn : VALL pg blé (méteil)

gwinizh penn-aour

1931
Daveenn : VALL pg blé (golden drop)

gwinizh pellek

1931
Daveenn : VALL pg blé (Triticum spelta)

gwinizh koeñvet

1931
Daveenn : VALL pg blé (poulard, Triticum turgidum)

gwinizh kalet

1931
Daveenn : VALL pg blé (dur, Triticum durum)

gwinizh distok

1931
Daveenn : VALL pg blé (hâtif, inversable)

gwinizh brizh

1931
Daveenn : VALL pg blé (hybride)

gwinizh bouron

1931
Daveenn : VALL pg blé (sans barbe)

gwinizh bouk

1931
Daveenn : VALL pg blé (tendre, Triticum sativum)

gwinizh blouc'h

1931
Daveenn : VALL pg blé (sans barbe)

gwinizh prim distok

1931
Daveenn : VALL pg blé (hâtif inversable)

Gwreg ar baraer a oa en tu all o pouezañ bara gwinizh d’he fratikoù. — « Pet lur ’po ? » — « Lakait din ur bara a bemp lur. »

1944
Daveenn : ATST p.87

Da zeiz Pardon Pêr e veze lein vras e ti ma zud ha krampouezh gwinizh leizh-kof.

1944
Daveenn : EURW.1 p26

Ur c'helenner all a oa c'hoazh hag am boa karantez outañ, unan eus ar Stadoù-Unanet e anv Klemens, un den uhelvent, dremm liv ruz, daoulagad glas, blev gwinizh ; hemañ 'oa kelenner war ar saozneg.

1944
Daveenn : EURW.1 p49

Evit kalz a dud eno ez eo ar pezh ez eo ar gwinizh hag ar patatez en hor broioù-ni, ha muioc'h zoken marteze.

1985
Daveenn : DGBD p64

Notennoù studi

Reiñ a ra ar Gonideg meur a stumm evit ar ger "gwinizh" diouzh al lec'h : "gwenid" (evit kantonioù zo eus Bro-Gerne) ; "gunic'h", "gunuc'h" ha "gunec'h" (evit Bro-Wened).

Ofis publik ar brezhoneg

Rouedadoù sokial